ABD Başkanlık Sistemi.key

Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık Sistemi
Selim Uysal
ABD Siyasal Sistemi
Amerika Birleşik Devletleri, 50 federe devletten
oluşan, bir federal devlettir. Dış ilişkiler ve dış ticaret
federal devletin yetkisinde iken, iç güvenlik, sağlık,
ahlak gibi konular federe devletin yetki alanındadır.
Vergilendirme gibi bazı yetkiler ise federal devlet ile
federe devlet tarafından ortaklaşa kullanılır.
ABD Siyasal Sistemi
Federal hükümet üç farklı organdan oluşur. Her
organın Anayasal güçleri ve sorumlulukları net bir
şekilde belirlenmiştir. Bunlar yasama, yürütme ve
yargı organlarıdır.
Birleşik Devletlerin yönetim merkezi Washington,
D.C.'de yer alır, bu coğrafi bölge hiçbir eyalete ait
değildir. Bu yüzden ABD federal hükûmeti için
"Washington" tabiri yaygın olarak kullanılır.
Yasama
ABD Kongresi Amerika Birleşik Devletleri'nin
parlamentosudur. ABD Temsilciler Meclisi ve ABD
Senatosu olmak üzere iki ayrı yasama organından oluşur.
Bu iki ayrı yasama organı kongreyi oluşturur.
Capitol
Temsilciler Meclisi
"Halkın Evi" olarak nitelendirilir.
Nüfusa göre eyaletler arasında paylaştırılan 435
Temsilciden oluşur.
Columbia Bölgesi, American Samoa, Guam, Puerto
Rico ve ABD Virgin Adaları olmak üzere beş ABD
bölgesi ve sömürgesinin Temsilciler Meclisinde oy
vermeden temsil edilme hakkı bulunur.
Temsilciler Meclisi
Bütün Temsilciler aynı anda seçilir ve iki yıl görev
yapar. Görev dönem sürelerine herhangi bir kısıtlama
getirilmemiştir.
Her Temsilci eyaletteki seçim bölgesi denilen belirli bir
coğrafi alandan seçilir.
Senato
"Üst Meclis" olarak kabul edilen Senatoda yapılan
müzakerelerin Temsilciler Meclisindekilerden daha önemli
olduğu düşünülür.
100 Senatörden (her eyaletten iki senatör) oluşur.
Senatörler altı yıl görev yapmakla beraber görev dönem
sürelerine kısıtlama getirilmemiştir.
Seçim süreci açısından senatörler üç sınıfa ayrılır; bu üç
sınıftan biri her iki yılda bir seçime girer. Böylece Kongre’de
daima deneyimli kişilerin görev yapması sağlanır.
Senato
Senato Başkan tarafından müzakere edilen uluslararası
anlaşmaları onaylar veya reddeder.
Başkana veya Yüksek Mahkeme üyelerine karşı açılan
suç davalarında genel Senato duruşmayı yönetir ve
jüri gibi hareket eder.
Yürütme
Federal hükûmetin yürütme gücü ABD Başkanı
tarafından taşınır. Ama o, bu gücünü genelde Kabine
üyeleri ve diğer yetkililere aktarır. ABD Başkanı ve
Başkan Yardımcısı iki kişilik bir aday takımı (running
mate) olarak, Seçmenler Kurulu tarafından seçilir.
Başkan
Yönetimin yürütme organı Başkan ve Başkan'ın
yetkilendirdiği kişilerden oluşur. Başkan hem devlet
başkanı hem başbakandır, ayrıca Başkomutan ve baş
diplomattır. Anayasa'ya göre Başkan, "kanunlara sadık
kalındığına dikkat etmeli" ve "Anayasa'yı muhafaza
etmeli, korumalı ve savunmalıdır". Başkan, federal
yönetimin yürütme organının başında yer alır. Şu anki
Başkan olan Barack Obama, ABD tarihinin 44.
Başkanıdır.
Başkan
✦Hükümet üyelerini atar. Bu üyeler için ABD'de bakan
sıfatı yerine "sekreter" sıfatı kullanılmaktadır. Senato bu
üyeleri onaylar. Bakanlar Kongreye karşı sorumlu
değildir. Sadece başkana karşı sorumludur. Başkan
istediği bakanı azledebilir.
✦Hükümet toplantılarında son ve kesin söz Başkana aittir.
Bu konuda verilen en güzel örnek Lincoln'nün bir
sözüdür: "Yedi hayır, bir evet, evetler kazandı"
Başkan
✦Başkan kendi politikalarını uygulayacak kadroları bürokratik kademelere atayabilir.
Yüksek dereceli memurların atamalarında senatonun onayı aranır, ancak Senato
genellikle bu atamaları onaylar.
✦Başkan anayasaya göre silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır. Silahlı kuvvetlerin nasıl
nerede nezaman hangi biçimde kullanılacağına karar verir.
✦Yüksek Mahkeme Yargıçları Başkan tarafından atanır, senato tarafından onaylanması
gerekir.
✦Dış politikada Başkan önemli kararları bizzat kendisi alır. Kimi devletleri tanıyabildiği
gibi ikili antlaşmalarla ilişkileri geliştirebilir. ABD anayasasına göre başkanların
yabancı devletlerle imzaladığı anlaşmaların yürürlüğe girmesi için Senato'nun 2/3
çoğunluğu gereklidir. Senatonun onayıyla büyükelçileri atama yetkisine sahiptir.
✦Başkan, Federal yasalara karşı gelmekten hüküm giymiş olanları şartlı olarak veya
tamamen affetme yetkisine sahiptir.
Başkan
Başkan parlamentoyu feshedemez veya erken seçim
kararı alamaz. Başkan, federal hükûmete karşı suç
işlemekten hüküm giymiş kişileri affedebilir (suçlama
süreciyle görevden alınan yetkililer hariç), başkanlık
karanamesi verebilir ve (Senato'nun onayı ile) Anayasa
Mahkenesi başhâkimleri ve federal hâkimleri atayabilir.
Başkan
Bill Clinton
Andrew Johnson
Nixon watergate
Başkanın herhangi bir organa karşı sorumluluğu yoktur.
Fakat başkan Temsilciler Meclisi tarafından
“impeachment” ile vatana ihanet, zimmet, ağır cürüm ya
da kabahatler gibi sebeplerle suçlanabilir. Yargılama
Yüksek Mahkemesi Başkanı eşliğinde senato tarafından
yapıldıktan sonra üyelerin 2/3 çoğunluğu elde
edilmemişse başkan, suçlu olarak ilan edilemez
BAŞKANLIK SEÇİMLERİ
Başkanlık Seçimleri Amerika Birleşik Devletleri'nin
başkan ve başkan yardımcısını seçmek amacıyla her 4
yılda bir Kasım ayının ilk gününü izleyen salı gününde
yapılır.
ADAYLARIN BELİRLENMESİ
ABD başkanlık seçimlerine katılan her siyasi parti
başkan adayını kendi içinde belirler. ABD'nin iki büyük
partisi olan Demokratik Parti ve Cumhuriyetçi Parti
başkan adaylarını ön seçimler yoluyla belirler.
Bu ön seçimler eyaletlere göre Primary veya Caucus
yöntemiyle yapılır. Primary yöntemi partinin taraftarı
olan her ABD yurttaşına açık olan seçimlerdir. Caucus
yöntemi ise ancak partinin kayıtlı üyelerine açıktır.
2008 Republican National Convention in Saint Paul, Minnesota.
BAŞKANLIK SEÇİMLERİ
ABD’de seçmenler Electoral College (Seçmen Heyeti)
adlı bir sistemle doğrudan doğruya adaylara değil,
başkanı ve başkan yardımcısını seçecek olan ikinci
seçmenlere oy veriyorlar. Ancak ikinci seçmenler her
parti için blok liste halinde seçime giriyorlar. İkinci
seçmen uygulaması nedeniyle zaman zaman daha az
toplam oy alan aday başkan seçilebiliyor.
BAŞKANLIK SEÇİMLERİ
Her eyaletin seçiciler kurulundaki üye sayısı o eyaletin
Senato ve Temsilciler Meclisi üyelerinin toplamına
(535)eşittir. Ayrıca ABD'nin başkenti olan Washington,
DC de seçiciler kuruluna en az üye gönderen eyalete eşit
sayıda (3) üye hakkına sahiptir. Porto Riko, Guam,
Amerikan Samoası gibi ABD'ye bağımlı toprakların
sakinleri ABD başkanlık seçimlerinde oy kullanamazlar
ve dolayısıyla da seçiciler kuruluna üye gönderemezler.
SEÇİM HEYETİ (Electoral College)
Seçiciler kurulu sistemi uyarınca ABD başkanlık
seçimlerinin sonucu ülke çapında adayların aldığı oy
oranına göre değil de kazanılan seçiciler kurulu üyesi
sayısına göre belirlenmektedir. Seçiciler kurulu,
başkanlık seçimlerinden hemen sonra toplanan bir
kurultaydır. Bu kurultaya her adayın kazandığı
temsilciler katılırlar ve yapılan oylama sonucu ABD'nin
başkanı belirlenir. ABD başkanlık seçimleri bu seçiciler
kurulu üyelerinin belirlenmesi esası üzerine kurulmuş
bir sistemdir.
SEÇİM HEYETİ (Electoral College)
Federe devletlerin Temsilciler Meclisi’ndeki üye sayıları
ise nüfuslarına göre değişmektedir. Bu sebeple federe
devletlerin, başkan ve yardımcısını seçecek olan ikinci
seçmenler kurulundaki üye sayıları nüfuslarına göre
değişir. Birinci seçmenler tercih ettikleri başkan ve
yardımcısı adaylarının ikinci seçmenlerine oy vermekte,
Maine ve Nebraska dışında tüm federe devletlerde,
hangi başkan adayının ikinci seçmenlerinin kazandığı
çoğunluk sistemine göre belirlenmektedir.
SEÇİM HEYETİ (Electoral College)
Yani bir federe devlette en çok oyu alan aday, o federe
devletteki ikinci seçmenlerin tümünü kazanmış
olmaktadır.Bu sebeple, ülke genelinde az oranda oy
aldığı halde, ikinci seçmenler kurulunda fazla oy alan
aday başkan olabilmektedir. Kasım 2000 tarihinde
yapılan seçimde Gore, ülke genelinde Bush’tan fazla oy
almış olmasına rağmen, ikinci seçmenler kurulunda daha
fazla oy alan Bush başkan seçilmiştir.
2012 Başkanlık Seçimleri
Dinlediğiniz için teşekkür ederim… :)
Sunumu indirmek için;
www.selimuysal.net/abd