ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME * Mitoz Bölünme

ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME
8.SINIF
1.ÜNİTE
KONU
NO: 02
* Mitoz Bölünme *
 Hücre büyüyüp gelişirken madde ve enerji gereksinimleri artar.
 Sitoplâzma hücre zarına oranla daha hızlı büyümesinden dolayı,
hücre zarı sitoplâzmayla çevre arasındaki madde alış verişi
yetersiz kalır. Bu durumda hücre büyümeye devam edemez.
 Hücrenin yaşamını devam ettirebilmesi için bölünmesi
gereklidir.
 Hücre bölünmesi; tek hücreli canlılarda üremeyi sağlarken, çok
hücreli canlılarda üreme, büyüme, gelişme ve yaraların
onarımını sağlar.
Bitki hücresi ile hayvan hücresinde, hücre bölünmesinde görevli
yapılar farklılık gösterir.
Hayvan hücresinde bölünmede görevli organel, sentriyoller
iken bitki hücresinde sentriyoller bulunmaz. Bitki hücresinde
sentriyollerin görevini özel proteinler yerine getirmektedir.
Not: Bazı hücreler, hücre bölünmesi geçirmezler. Bunlar; kas,
alyuvar ve sinir hücreleridir.
Hücre bölünmesi; vücut hücrelerinde mitoz bölünme ile
gerçekleşirken üreme ana hücrelerinde mayoz bölünme ile
gerçekleşir. Bu bölümde mitoz hücre bölünmesi ile ilgili bilgiler
verilecektir.
MİTOZ BÖLÜNME
Mitoz bölünme tek hücreli canlılarda üremeyi sağlarken, çok hücreli
canlılarda büyüme, gelişme, yenilenme ve yaraların onarılmasını
sağlar. Mitoz hücre bölünmesi gerçekleşmeden önce hücre gerekli
hazırlıkları yapar bu durum İnterfaz (hazırlık evresi) olarak
adlandırılır. Daha sonra hazırlık evresini, çekirdek bölünmesi ve
sitoplazma bölünmesi takip eder. Çekirdek bölünmesi ise Profaz,
Metafaz, Anafaz ve telofaz olmak üzere 4 aşamada gerçekleşir.
İnterfaz Evresi
* DNA (Kalıtım maddesi) kendini eşleyerek 2
katına çıkar
* Enerji üretim ve tüketimi artar.
* Organellerin etkinlikleri artar ve hücrede
hacim artışı gerçekleşir.
Profaz Evresi
* Kromatin iplik şeklinde bulunan DNA, kısalıp
kalınlaşarak kromozom halini alır.
* Çekirdek zarı ve
çekirdekçik eriyerek
kaybolur.
*
Kromozomlar
hücrenin
ekvatoruna
(ortasına) doğru hareket etmeye başlar.
www.fensepeti.com
Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir.
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
HÜCRE BÖLÜNMESİ
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Bu konu anlatımı seti Metin GÖKTÜRK tarafından hazırlanmıştır. Konu anlatım seti ve diğer setler için www.fensepeti.com sitesini ziyaret edebilirsiniz. 2017 ©
Metafaz Evresi
* İğ iplikleri oluşumunu tamamlar.
* Kromozomların en belirgin olduğu evredir.
* Kromozomlar hücrenin ortasında(ekvatorda)
dizilir.
Anafaz Evresi
* İğ iplikleri kısalır.
* Birbirinden ayrılan kardeş kromatinler
(Kromozomun iki parçasından her birine kromatin denir.)
zıt kutuplara doğru hareket eder.
Telofaz Evresi
* Çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur.
* Kromozomlar incelip kısalarak, kromatin iplik
haline dönerler.
* İğ iplikleri kaybolur.
* Sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
Anahtar: Mitoz bölünmede evre isimlerinin baş harfleri
kısaca "İPMAT" olarak şifrelenebilir.
Sitoplazma Bölünmesi
Sitoplazma bölünmesi: hayvan hücrelerinde boğumlanarak
gerçekleşirken bitki hücrelerinde ara lamel oluşumu ile gerçekleşir.
Hayvan Hücresi
Bitki Hücresi
MİTOZ BÖLÜNME ÖZELLİKLERİ
 Tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda, büyüme,
gelişme ve yaraların onarımını sağlar.
 Tüm canlılarda görülür.
 Bölünme sonucu 2 yeni hücre oluşur.
 Oluşan yeni hücrenin kalıtsal yapısı ana hücre ile aynı olur.
 Oluşan yeni hücrelerde ve ana canlıda aynı sayıda kromozom
bulunur.
 Kromozom sayısı sabit kalır/değişmez.
 Mitoz sonucu oluşan hücreler tekrar mitoz bölünme geçirebilir.
 Kalıtsal çeşitliliğe neden olmaz.
Aşağıdaki boş kutucuklara, verilen cümle doğru ise "", yanlış ise "X" işareti koyunuz.
Doğru/Yanlış
1.
Mitoz bölünme tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
2.
Kas ve sinir hücreleri mitoz bölünme geçirebilir.
3.
Tüm canlılarda mitoz bölünme görülür.
4.
Mitoz sonucu oluşan hücreler tekrar mitoz bölünme geçirebilir.
5.
Mitoz, çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme, yenilenme ve yaraların onarılmasını sağlar.
Boşluk Doldurma
İnterfaz
Aşağıdaki boş yerlere vagonlarda verilen uygun kelimeleri doğru olacak şekilde yerleştiriniz.
Telofaz
Hazırlık
evresi
Metafaz
profaz
Ara lamel
Anafaz
Boğumlanma
Boğumla
nma
1. Yeni çekirdek zarı ve çekirdekçiklerin oluştuğu evre ............................. olarak adlandırılır.
2. Kromozomların en belirgin olduğu, hücre merkezine dizildiği evre .............................'dır.
3. ........................... evresinde kardeş kromatinler birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilirler.
4. Kalıtım maddesinin iki katına çıktığı evreye .................... diğer adıyla ..................................... denir.
5. Çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolduğu, çekirdek bölünmesinin ilk evresine ..................................... adı verilir.
6. Sitoplazma bölünmesi hayvan hücrelerinde ................................ gerçekleşirken, bitki hücrelerinde ....................... oluşumuyla gerçekleşir.
Aşağıda yer alan resimlerin altlarında verilen boşluklara uygun kelimeleri yazınız.
Eşleştirme
Aşağıda mitoz bölünme evreleri karışık olarak verilmiştir. Doğru sıralanışını verilen boşluklara yazınız.
I
II
Mitoz bölünme sırası ile
III
...
...
IV
...
...
V
...
şeklinde gerçekleşir.
Aşağıda mitoz bölünme evrelerinde gerçekleşen olaylar ve isimleri verilmiştir. Doğru eşleştirmeyi yapınız.
1. DNA (Kalıtım maddesi) kendini eşleyerek 2 katına çıkar.
A. Metafaz
2. Çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolur.
B. Telofaz
3. Birbirinden ayrılan kardeş kromatinler zıt kutuplara çekilirler.
C. Anafaz
4. Kromozomlar hücrenin ortasında(ekvatorda) dizilir.
D. İnterfaz
5. Çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur ve sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
E. Profaz
Doğru
Sayısı
Yanlış
Sayısı
Boş
Sayısı
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: Konu Anlatımları İçin: www.fensepeti.com ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::