Slayt 1 - Türkiye İhracatçılar Meclisi

İhracatçı Eğilim Araştırması
2. Çeyrek Sonuçları
Temmuz 2010
Nisan-Haziran Gerçekleşmeleri
Temmuz-Eylül Beklentileri
1
Temmuz 2010
İçindekiler
İçindekiler
2
2
Genel bilgiler
3-10
Yönetici Özeti
11-16
Temel bulgular
17-43
Temmuz 2010
Genel Bilgiler
3
Temmuz 2010
Araştırmanın Amacı
Araştırmanın ana amacı iç ve dış pazarlardaki ekonomik gelişmelerin ihracatçı sektörler ve firmaların üretim,
ithal girdi, ihracat, iç satış, stok, enerji tüketimi, istihdam, kârlılık, girdi maliyetleri ve finansman talebi gibi
alanlardaki etkisinin tespit edilmesidir.
Bu çalışma üçer aylık aralıklarla yürütülmekte ve gelişmeler izlenmektedir. Böylelikle ihracatçı sektörlerin
göstermiş oldukları performans ve gelecek dönem beklentileri sürekli takip edilmektedir.
Bu kapsamda, 2008 ve 2009 yılı verilerine göre İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Üyeleri ile en çok ihracat
yapan ilk 1.000 firmaya ulaşılması hedeflenmiştir.
4
Temmuz 2010
Araştırmanın Kapsamı
Araştırmanın 2. dönemi kapsamında aşağıdaki temel konu başlıkları irdelenmiştir:
• Nisan-Haziran 2010 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri,
birim
ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi,
ihracatta kârlılık düzeyi gerçekleşmeleri,
• Temmuz-Eylül 2010 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri,
birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta
kârlılık düzeyi beklentileri,
• Kullanılan enerji türlerinde Nisan-Haziran 2010 dönemi gerçekleşmeleri,
5
•
Nisan-Haziran döneminde ihracatta yeni pazarlara girebilme durumu / Temmuz-Eylül döneminde ilk kez
girilmesi planlanan pazarlar/ülkeler,
•
Nisan-Haziran döneminde ihracatta mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabilme / müşteri
kaybedilen pazar olup olmadığı / tamamen kaybedilen pazar olup olmadığı,
•
Nisan-Haziran döneminde ihracat pazarlamasında yaşanan sorunlar,
•
Nisan-Haziran döneminde dış finansman talebi / dış finansman ihtiyacının hangi kaynaklardan
karşılandığı,
•
Temmuz-Eylül döneminde dış finansman talebi,
Temmuz 2010
Araştırmanın Kapsamı (devam)
• Kullanılan krediler toplamı içerisinde döviz ya da dövize endeksli kredilerin oranı,
• Döviz kuru riskinden korunmak için kullanılan araçlar,
• Nisan-Haziran döneminde yararlanılan devlet destekleri / Temmuz-Eylül döneminde yararlanılması
planlanan devlet destekleri,
• 2010 yılı Temmuz-Eylül döneminde kapatılması / yenilenmesi
gereken kredilerin toplam krediler
içerisindeki payı,
• Nisan-Haziran döneminde çalışan sayısı / yeni istihdam edilen çalışan sayısı / çalışan sayısının geçen yılın
aynı dönemine göre nasıl değiştiği,
• Temmuz-Eylül döneminde yeni çalışan istihdam etme durumu,
• 2010 yılı sonuna kadar istihdam edilmesi planlanan çalışan sayısı,
• Personel temininde sorun yaşanıp yaşanmadığı,
• Nisan-Haziran döneminde yapılan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri,
• Temmuz-Eylül döneminde yapılması planlanan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri,
6
Temmuz 2010
Araştırmanın Kapsamı (devam)
• Küresel ekonomik krizin etkileri,
• Temmuz-Eylül dönemi ve 2010 yıl sonuna ilişkin piyasa tahminleri,
• 2010 yılı sonu itibarıyla Sektörün / Türkiye - Avrupa - Dünya ekonomisinin genel durumuna ilişkin
tahminler,
• Dünya geneli emtia fiyatlarının Haziran’a göre, Ağustos ve 2010 sonu itibarıyla nasıl bir seyir izleyeceği,
• Sektörlerin ihracatta karşılaştıkları öncelikli sorunların / en acil ve güncel sorunun tespiti,
• Nisan-Haziran döneminde ihracat prosedürlerinde hizmet alınan kurumlardan duyulan memnuniyet,
7
Temmuz 2010
Metodolojik Bilgiler
Araştırma, CAWI (bilgisayar destekli internet görüşmesi) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bilgi toplama süreci
öncesinde TİM yetkililerinden İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Üyesi ve sektörün lider firmalarından oluşan
liste temin edilmiştir.
Araştırmanın anakütlesini 2008 ve 2009’da İhracatçı Birlikleri yönetimlerinde ve ihracatta ilk 1.000’de yer alan
firmaların yöneticileri oluşturmaktadır. Mükerrer kayıtlarının sistemde giderilmesinden sonra 1.918 firmanın
kayıtlı olduğu bir veritabanı elde edilmiştir.
Soru formu programlanarak 6 Temmuz tarihinde çalışmanın bilgi toplama süreci başlatılmıştır. Çalışma
kapsamında tüm firmalara davet gönderilmiş, 525 firma daveti kabul ederek projeye katılmıştır.
Dolayısıyla %95 güven düzeyinde örnekleme hatası ± 0,036 olarak hesaplanmaktadır.
Projenin bilgi toplama süreci 28 Temmuz Çarşamba günü tamamlanmış, ardından veri temizliği ile son aşama
olan veri analizi ve raporlama süreci ise 29 Temmuz-2 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.
8
Temmuz 2010
Metodolojik Bilgiler
N
Katılım
Oranı
Ortalama
Cevaplanma
Süresi
1. Dönem (Ocak-Mart 2010)
313
%24
20,52 dk.
2. Dönem (Nisan-Haziran 2010)
525
%27,4
19,40 dk.
Internet tabanlı görüşmeler için tasarlanan elektronik form
9
Temmuz 2010
Görüşülen Firmaların Sektörlere Göre Dağılımı
Sektör
Toplam
Oran
Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Halı
127
24,2%
Bitkisel Ürünler
74
14,1%
Demirçelik ve Demirdışı Metaller
59
11,2%
Hububat – Bakliyat
46
8,8%
Makine, Elektrik-Elektronik ve Bilişim
45
8,6%
Ağaç Orman Ürünleri
38
7,2%
Otomotiv Sanayi
37
7,0%
Toprak Ürünleri ve Madencilik
35
6,7%
Kimyevi Maddeler
30
5,7%
Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller
22
4,2%
Dış Ticaret Sermaye Şirketi
12
2,3%
Toplam
525
100,0%
Firmalardan en yüksek ciro elde ettikleri sektörü belirtmeleri istenmiştir.
10
Temmuz 2010
Yönetici Özeti
11
Temmuz 2010
Yönetici Özeti
Genel anlamda değerlendirildiğinde 2010 yılının ikinci çeyreği ihracatçılar açısından toparlanmanın /
iyileşmenin devam ettiği bir dönem olarak değerlendirilebilir.
Geçen yılın aynı dönemine göre firmalar (%71) girdi maliyetlerinin arttığına dikkat çekerken, hammadde birim
ithalat fiyatlarının arttığını belirten firmaların oranı %47,2 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, genel karlılık
düzeylerinin ve ihracatta karlılık düzeylerinin azaldığını söyleyen firmalar ise genelin, sırasıyla %50,9 ve
%52,2’sini temsil etmektedir.
Firmaların yılın 3. çeyreğinden umutlu oldukları görülmektedir. Araştırmaya katılan firmaların %51,4’ünün
ihracatın, %47,2’si ise üretimin artacağı beklentisi içerisindedir. Kapasite kullanım oranının artacağı beklentisi
içerisinde olduğunu belirten firmaların oranı ise %44,8’dir. Firmalar, birim ihraç fiyatları (%57,9), ve ithal girdi
kullanım oranlarında (%51,7) herhangi bir değişim beklememektedir.
İhracatta yeni pazarlar yaratılması, ihraç edilen ürün ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi olası küresel finansal
krizlere dayanıklılığın arttırılmasına yönelik önemli bir stratejik adım olduğunun altı 2010’un ilk çeyrek
raporunda da çizilmekteydi. Bu bağlamda, yılın ilk çeyreği, ikinci çeyreğinden oransal açıdan daha olumlu
geçmiştir. Yılın ilk çeyreğinde yeni pazarlara giren firmaların oranı %41,9 iken, ikinci çeyreğinde bu oran
%35,6’ya gerilemiştir. Ancak, verilere mutlak değerler açısından bakılacak olursa, ilk çeyrekte 131, ikinci çeyrekte
ise 187 firmanın ihracatta yeni pazarlara girdiği hesaplanmaktadır.
12
Temmuz 2010
Yönetici Özeti
Yılın 3. çeyreğinde ilk kez girilmesi hedeflenen pazarlar listesindeki ilk 5 ülke değişmezken, ilk 5 içerisindeki
sıralama farklılaşmaktadır. Yılın ilk yarısında Rusya ile Türkiye arasında imzalanan ticaret anlaşmaları, vize
muafiyeti gibi yeni uygulamaların ihracata “beklenti” ve “hedef pazar” açısından olumlu etki ettiği ortaya
çıkmaktadır. Firmaların %19,2’si Temmuz-Eylül döneminde ilk kez girilecek ülke listesinde Rusya’yı ilk sıraya
yerleştirmektedir. Rusya ilk çeyrek raporunda %11,8’lik tercih oranı ile, İran (%16), Suriye (%13,1), Irak’tan
(%12,1) sonra 4. sırada idi. Bu sonuçlarla, Türkiye’nin yeni pazarlar olarak sınır komşusu ülkelere önem verdiği
2. çeyrek sonunda giderek belirginleşmektedir.
Halihazırda ihracat yapılan pazarlardaki durum analiz edildiğinde ise, ikinci çeyrek bulguları, ilk çeyrek
bulguları ile büyük ölçüde paralellik göstermektedir. Bu dönemde, firmaların %61,1’i yeni müşterilerden sipariş
aldığını belirtirken, %56’sı ihracattaki mevcut müşterileri arasında kayıplar yaşanmadığını beyan etmektedir.
Nisan-Haziran döneminde tamamen kaybettikleri pazarlar olduğunu belirten firmaların oranı ise %14,3’tür.
İhracat pazarlamasında firmaların karşılaştıkları sorunlar ise aynen devam etmektedir. Rekabetçi fiyat
sunamama ve hedef ülkelerdeki ekonomik koşullar firmaların yoğunlukla aynı fikirde oldukları ilk 2 sorun
olarak ön plana çıkmaktadır. Bu bulgular, ihracatın çeşitlendirilmesinin gerekliliğini bir kez daha
vurgulamaktadır. Türkiye’nin ihracatında ilk sırada bulunan AB ülkelerinin henüz toparlanmakta oldukları da
2. çeyrek raporunun çarpıcı bulgularından biri olarak yorumlanabilir.
Firmaların ihracat pazarlamasında karşılaştıkları sorunlar listesinde “finansman” unsuru 3. sıradadır. Bu bulgu
ışığında firmaların yaklaşık %27’si 2. çeyrekte dış finansman talepleri olduğunu ve söz konusu taleplerini büyük
ölçüde (%82,5) özel bankalardan karşıladıkları bilgisine erişilmektedir. Eximbank (%38,5), ve diğer kamu
bankaları (%25,2) finansman ihtiyacının karşılandığı diğer kurum ve kuruluşlar olarak belirginleşmektedir.
13
Temmuz 2010
Yönetici Özeti
Öte yandan, 3. çeyrekle ilgili finansman ihtiyacı 2. çeyrekten daha yüksek olacağı görülmektedir. Firmaların
%31,8’inin dövize endeksli kredi kullanmadıkları, %21,7’sinin ise kullandıkları tüm kredilerin dövize endeksli
olduğu tespit edilmektedir. Bu da firmaların %46,5’inin kredi risklerini TL ile döviz arasında paylaştırdıklarına
işaret etmektedir.
Firmaların %62’si döviz kuru risklerinden korunmak için herhangi bir araç kullanmadıklarını söylemektedir.
Her 4 firmadan sadece 1’i “forward”, döviz ve koridor opsiyonlarından faydalandıklarını belirtmektedir.
Bankacılık ve finans sektörü temsilcilerinin söz konusu enstrümanlar hakkında ihracatçıyı bilgilendirmeleri,
farkındalık yaratılarak ihracat pazarlamasındaki sorunları azaltacak stratejik bir adım olma özelliği taşımaktadır.
Ocak-Mart döneminde sektörde ortalama çalışan sayısı 160 iken bu dönemde 132 olarak hesaplanmaktadır. Bu
değişim yılın ilk çeyreği ile birlikte değerlendirildiğinde beyaz yakalı çalışan sayısında görece bir artış, mavi
yakalı çalışan sayısında azalış olduğu görülmektedir. Yılın 2. çeyreğinde ortalama 11 yeni çalışan istihdam
edildiği tespit edilmektedir. Veriler pozisyon temelinde incelendiğinde; bu dönemde
ortalama 2 beyaz yakalı, 8 mavi yakalı, 1 Ar-Ge personeli işe alındığı görülmektedir.
Nisan-Haziran döneminde beyaz ve mavi yakalı çalışanlarının arttığını beyan eden firmaların oranı yaklaşık
%42’dir. Aynı dönemde firmaların %21,3’ü ise Ar-Ge departmanlarında yeni istihdam sağlandığını
söylemektedir. Oranlar, yılın ilk çeyreği ile karşılaştırıldığında işe alımların arttığı bulgusu doğrulanabilir.
Her 4 firmadan yaklaşık 1’i Temmuz-Eylül döneminde yeni istihdam sağlayacaklarını söylemektedir. Firmaların
yaklaşık %50’si ise 3. çeyrekte yeni çalışan istihdam etmeyecekleri tespit edilmektedir.
14
Temmuz 2010
Yönetici Özeti
2010 yılı sonuna kadar yeni çalışan istihdam edeceğini beyan eden firmalar ortalama 10 yeni çalışan daha işe
alacaklarını söylemektedir. Bu bulgu, ilk çeyrek raporunda 20 çalışan olarak tespit edilmekteydi. İkinci çeyrekte
firmaların 11 yeni çalışan istihdam ettikleri düşünüldüğünde, yılın kalan bölümünde 10 yeni çalışan istihdam
hedefi tutarlılık göstermektedir. Firmaların yeni çalışan istihdam sürecinde sıklıkla vasıflı eleman temininde
sorun yaşadıkları görülmektedir.
Yılın 2. çeyreğinde ihracatçı firmaların yoğunlukla yurt içinde yatırım yaptıkları tespit edilmektedir. Bu tanıma
uyan firmalar genelin %54,9’unu temsil etmektedir. Ancak, aynı dönemde yurt dışında yatırım yaptığını beyan
eden firmaların oranı ise %23,9’dur. Dönemde gerçekleştirilen yatırımlar yılın ilk çeyreği ile karşılaştırıldığında;
yurt dışı yatırımlar açısından bir farklılık görülmezken, yurt içi yatırımlar açısından kapasite artırımına giden ve
yeni tesis kuran/satın alan firmaların oranında kısmen bir artış olduğu tespit edilmektedir. İlk dönemde kapasite
artırımına giden firmaların oranı %21,7; yeni tesis kuran firmaların oranı ise %9,9 olarak gerçekleşmişti.
Yılın 3. çeyreğinde firmalar yoğunlukla yine yurt içindeki tesislerine yönelik yatırım yapacaklarını beyan
etmektedir. Bu dönemde modernizasyon (%31,2), kapasite arttırımı (%25,3) ve Ar-Ge / inovasyon yatırımı
(%18,3) öncelikle planlanan atılımlar olarak ön plana çıkmaktadır.
Firmaların %74’ü küresel ekonomik krizden etkilendiklerini beyan etmektedir. Krizin etkileri arasında ihracatın
azalması (%65,1), iç piyasanın daralması nedeniyle yurt içi satışların düşüşü (%40,1) ve kapasitenin düşürülmesi
(%37,6) ile yatırımların durdurulması (%35,7) sayılabilir.
Yaşanan gelişmelerin ışığında firmaların piyasa beklentilerini de güncelledikleri görülmektedir. Bu bağlamda,
USD / TL kur tahmini Nisan-Temmuz 2010 için 1,49 iken, Temmuz-Eylül dönemi için 1,55 seviyesine
yükseltilmiştir. Firmaların yıl sonu döviz kuru tahminlerinde USD’nin değer kazanıp, Euro’nun değer
kaybedeceği öngörüsünde oldukları tespit edilmektedir. Yıl sonu enflasyon tahmini ise %8,86 olarak revize
edilmiştir.
15
Temmuz 2010
Yönetici Özeti
Yılın 2.çeyreğinde ilk döneme kıyasla ihracatçının sektörel ve Türkiye ekonomisine yönelik beklentilerinde bir
değişiklik gözlenmezken, Avrupa ve dünya ekonomisinin daha kötü olacağını belirtenlerin oranındaki artış
dikkat çekmektedir. 1.çeyrekte Avrupa ve dünya ekonomisinin daha iyiye gideceği görüşünde olanların oranı
sırası ile %25,6 ile %42,2’idi.
İhracatçılar nezdinde dünya genelinde emtia fiyatlarının yılın kalan yarısında yükseleceği beklentisi hakimdir.
Firmaların %47,5’i fiyatların yükseleceğini beklerken, %38,1’i ise emtia fiyatlarının aynı kalacağını beyan
etmektedir.
İhracat sektörünün önündeki temel sorunların ilk çeyrekle aynı oldukları, sorunların değişmeksizin devam ettiği
yorumu yapılabilir. Döviz kurları (%72,1), enerji maliyetleri (%59,5) ve hammadde / anamal fiyatları (%50,8)
çözülmesi beklenen ilk 3 sorun olarak devam etmektedir.
16
Temmuz 2010
Temel Bulgular
17
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğindeki “Gerçekleşmeler”
S
Geçen yılın aynı dönemine göre, Nisan-Haziran 2010 dönemindeki gelişmeyi belirtiniz.
Arttı
100%
80%
60%
7,8%
17,5%
22,4%
1,9%
25,1%
19,6%
7,0%
18,9%
5,8%
28,3%
2,9%
5,3%
20,9%
Aynı kaldı
Azaldı
4,0%
22,0%
23,0%
8,2%
5,5%
24,8%
25,3%
Bu alanda verimiz yok
2,7%
2,7%
50,9%
52,2%
29,5%
30,5%
17,0%
14,7%
24,4%
38,9%
47,6%
40,4%
40%
71,0%
52,2%
53,3%
20%
48,7%
47,2%
32,4%
25,5%
22,2%
0%
Üre tim
İhracat
Kapasite
kullanım
oranı
Stok durumu
Girdi
Birim ihraç
İthal girdi
maliye tle ri
fiyatı
kullanım
birim ithalat
Hammadde Ge ne l kârlılık
oranı
fiyatı
düze yi
Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı
ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma
sayısı 513’tür.
18
İhracatta
kârlılık düze yi
Baz: 525
Temmuz 2010
Yılın 3. Çeyreğinden “Beklentiler”
S
Geçen yılın aynı dönemine göre, Temmuz-Eylül 2010 dönemi için beklentinizi belirtiniz.
Artar
100%
80%
60%
9,2%
15,0%
28,7%
3,0%
18,7%
26,9%
8,8%
6,6%
14,8%
22,4%
5,8%
4,7%
40,4%
51,4%
23,2%
22,2%
6,8%
6,4%
Bu alanda verimiz yok
4,4%
4,0%
33,5%
36,4%
44,8%
44,2%
17,3%
15,4%
31,6%
57,9%
40%
47,2%
Azalır
6,7%
15,8%
46,6%
20%
Aynı kalır
40,4%
51,7%
49,1%
44,8%
31,0%
24,4%
19,6%
18,3%
Girdi
Birim ihraç
İthal girdi
maliye tle ri
fiyatı
kullanım
birim ithalat
oranı
fiyatı
0%
Üre tim
İhracat
Kapasite
kullanım
oranı
Stok durumu
Hammadde Ge ne l kârlılık
düze yi
Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı
ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma
sayısı 513’tür.
19
İhracatta
kârlılık düze yi
Baz: 525
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde Kullanılan Enerji Türlerinde Değişim
S
Kullandığınız enerji türlerinde 2010 yılı Nisan-Haziran gerçekleşmelerini geçen yılın aynı
dönemine göre karşılaştırınız.
Arttı
100%
Aynı kaldı
Azaldı
Geçen yıl aynı dönemde bu enerji türünü kullanmadım
3,3%
15,0%
10,1%
6,0%
39,4%
80%
25,3%
64,5%
60%
62,0%
36,6%
7,2%
21,4%
40%
61,2%
20%
3,7%
4,7%
14,8%
14,2%
17,0%
19,1%
LPG
Fue l Oil
42,3%
32,0%
0%
Ele ktrik
Doğalgaz
Soru; dış ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir.
20
Su
Baz: 513
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde İhracatta Yeni Pazarlar
S
Nisan-Haziran döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiniz mi?
Evet
35,6%
Hayır
64,4%
Yılın ilk çeyreğinde ihracatta yeni pazarlara girdiğini belirten firmaların oranı %41,9 iken 2. çeyrekte bu oran %35,6
olarak gerçekleşmiştir.
21
Baz: 525
Temmuz 2010
Yılın 3. Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler
S
Temmuz-Eylül döneminde ilk kez girmeyi planladığınız 5 hedef ülkeyi yazınız. (Çok Cevap)
4%’ün altındaki ülkelere tabloda yer almamaktadır.
22
Baz: 525
Temmuz 2010
Yılın 3. Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler
70,1%
Orta Doğu ülkeleri
61,3%
AB ülkeleri
54,1%
Afrika ülkeleri
Amerika ülkeleri
36,8%
Uzak Doğu
21,5%
19,6%
Rusya/Belarus
Diğer Avrupa Ülkeleri
12,8%
Orta Asya
7,9%
Hint Yarımadası
7,4%
12,4%
Hedef ülke yok
Cevap yok
4,0%
0%
20%
40%
60%
80%
Baz: 525
23
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi
Nisan-Haziran döneminde ihracatta;
mevcut pazarlarda yeni müşterilerden
sipariş alabildiniz mi?
Nisan-Haziran döneminde ihracatta;
müşteri kaybettiğiniz pazar oldu mu?
Nisan-Haziran döneminde ihracatta;
tamamen kaybettiğiniz
pazar oldu mu?
Hayır
Evet
Hayır
38,9%
44,0%
85,7%
Evet
61,1%
Baz: 525
Hayır
Evet
56,0%
14,3%
Baz: 525
Baz: 525
Yılın 2. çeyreği; ihracatta mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabilme, müşteri kaybedilen pazar olup olmadığı, tamamen kaybedilen
pazar olup olmadığı açısından yılın ilk dönemi ile benzerlik göstermektedir.
24
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde İhracat Pazarlamasında Karşılaşılan Sorunlar
S
Nisan-Haziran döneminde, ihracat pazarlamasında aşağıdaki sorunlardan hangileri karşılaştınız?
(Çok Cevap)
70,3%
Re kabe tçi fiyat sunamama
56,6%
He de f ülke de ki e konomik koşullar
37,5%
Finansman
30,5%
He de f ülke de ki bürokratik e nge lle r
He de f ülke de ki siyasi e nge lle r
18,1%
Nite likli pe rsone l ye te rsizliği
17,7%
7,6%
Ürün kalite si
He de f ülke nin dili
4,4%
He rhangi bir sorun yaşamadım
0%
10,9%
20%
40%
80%
60%
Baz: 525
25
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde Dış Finansman Talebi
Nisan-Haziran döneminde, dış
finansman talebiniz oldu mu?
Dış finansman ihtiyacınızı hangi kaynaklardan karşıladınız?
(Çok Cevap)
100%
82,5%
80%
Hayır
72,8%
60%
38,5%
40%
25,2%
Evet
14,7%
20%
27,2%
14,0%
7,7%
7,0%
0%
Öze l bankalar
Eximbank
Kamu
bankaları
Le asing
Faktoring Yurtdışı Finans
Kurumları
Diğe r
kaynaklar
(Eximbank
hariç)
Baz: 525
26
Baz Nisan-Haziran Döneminde Dış Finansman Talebi Olan Firmalar:143
Temmuz 2010
Yılın 3. Çeyreğinde Finansman Talebi
S
Temmuz-Eylül döneminde, dış finansman talebiniz olacak mı?
Evet
33,3%
Hayır
66,7%
Baz: 525
27
Temmuz 2010
Kullanılan Kredilerin Toplamı İçerisinde Döviz ya da Dövize
Endeksli Kredilerin Oranı
S
Kullandığınız kredilerin toplamı içerisinde döviz ya da dövize endeksli kredilerin oranı nedir?
Kredilerin Oranı (%)
Dağılım
0
31,8%
1-10
8,2%
11-20
4,8%
21-30
5,9%
31-40
3,6%
Ortalama
Döviz/Dövize Endeksli
Kredi Kullanımı
41-50
4,6%
%41
51-60
2,3%
61-70
3,8%
71-80
6,1%
81-90
7,2%
91-100
21,7%
Baz: 525
28
Temmuz 2010
Döviz Kuru Riskinden Korunmak İçin Kullanılan Araçlar
S
Döviz kuru riskinden korunmak için aşağıdaki araçlardan hangilerini kullanıyorsunuz?
(Çok Cevap)
80%
61,9%
60%
40%
24,2%
15,2%
20%
5,9%
2,5%
0%
Forward
Vadeli işlem
Opsiyon
Swap
Hiçbiri
Baz: 525
29
Temmuz 2010
Devlet Desteklerinden Yararlanma Durumu
Nisan-Haziran
Döneminde Yararlanılan
Kaynaklar
Temmuz-Eylül
Döneminde
Yararlanılması Planlanan
Kaynaklar
Dahilde İşleme Rejimi
46,5%
51,2%
Fuar Teşvikleri
34,9%
40,6%
Yatırım Teşvikleri
25,0%
30,1%
İstihdam Destekleri
13,9%
20,6%
KOSGEB Destekleri
10,9%
18,5%
Ar-Ge destekleri
10,7%
19,2%
Yurtdışı Ofis Mağaza Destekleri
5,3%
13,0%
Diğer
5,7%
7,8%
Hiçbiri
27,2%
20,4%
525
525
Destekler
BAZ
30
Temmuz 2010
Yılın 3. Çeyreğinde Kapatılması/Yenilenmesi Gereken Kredilerin
Toplam Krediler İçerisindeki Payı
31
Temmuz-Eylül Döneminde
Kapatılması Gereken Kredilerin
Toplam Krediler İçerisindeki Payı
Temmuz-Eylül Döneminde
Yenilenmesi Gereken Kredilerin
Toplam Krediler İçerisindeki Payı
0
34,1%
42,1%
1-10
16,2%
15,2%
11-20
15,2%
14,1%
21-30
13,7%
11,2%
31-40
6,1%
7,2%
41-50
4,2%
4,2%
51-60
3,8%
2,3%
61-70
1,3%
1,7%
71-80
1,7%
1,3%
81-90
1,0%
0,2%
91-100
2,7%
0,4%
BAZ
525
525
Ortalama Pay
18,1%
14,0%
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinden İstihdam Verileri
Nisan-Haziran döneminde,
firmanızda toplam kaç çalışan
istihdam ettiniz?
Nisan-Haziran döneminde, kaç yeni
çalışan istihdam ettiniz?
Ortalama
BAZ
Beyaz Yakalı Çalışan Sayısı
29
509
Mavi Yakalı Çalışan Sayısı
100
488
3
313
Ar-Ge Personeli Sayısı
Dönemde İstihdam Edilen
Ortalama Yeni
Çalışan Sayısı
11 (Baz:286)
Bu döne mde
ye ni çalışan
istihdam e dildi
54,5%
Firma büyüklüğüne bağlı olarak çalışan sayısındaki değişkenlik
nedeniyle ortalama olarak medyan kullanılmıştır.
Ocak-Mart döneminde sektörde ortalama çalışan sayısı 160 iken
bu dönemde 132 olarak hesaplanmaktadır. Bu değişim yılın ilk
çeyreği ile birlikte değerlendirildiğinde beyaz yakalı çalışan
sayısında görece bir artış, mavi yakalı çalışan sayısında azalış
olduğu görülmektedir.
Bu döne mde
ye ni çalışan
istihdam
e dilme di
45,5%
Baz: 525
Yılın 2. çeyreğinde ortalama 11 yeni çalışan istihdam edildiği tespit edilmektedir. Veriler çalışma konumu bazında incelendiğinde; bu dönemde
ortalama 2 beyaz yakalı, 8 mavi yakalı, 1 ar-ge personeli işe alındığı görülmektedir.
32
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi
Nisan-Haziran döneminde çalışan sayınız, geçen yıla göre nasıl değişti?
S
Beyaz Yakalı
Mavi Yakalı
Ar-Ge Personeli
80%
58,5%
60%
43,2% 42,9%
39,6%
33,9%
40%
21,3%
18,5%
20%
16,0%
14,3%
4,2%
2,9%
4,8%
0%
Arttı
Aynı kaldı
Azaldı
Cevap vermek istemiyorum
Baz: 525
33
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi
Temmuz-Eylül döneminde, yeni
çalışan istihdam edecek misiniz?
2010 yılı sonuna kadar kaç yeni
çalışan istihdam etmeyi
planlıyorsunuz?
80%
2010 Yılında İstihdam Edilmesi
Planlanan
Ortalama Yeni Çalışan Sayısı
10 (Baz:251)
61,3%
60%
55,0%
50,5%
2010'da ye ni
çalışan
40%
istihdam
28,8%
25,5%
26,3%
19,4%
20%
e tme yi
planlıyorum
20,8%
2010'da ye ni
12,4%
47,8%
çalışan
istihdam
e tme yi
düşünmüyoru
0%
Eve t
Hayır
Bilmiyorum / Fikrim yok
Baz: 525
34
m
52,2%
Baz: 525
Temmuz 2010
Temininde Sorun Yaşanan Personel Grupları
S
Hangi nitelikte personel temininde sorun yaşıyorsunuz? (Çok Cevap)
Vasıflı e le man (usta,
46,5%
te knisye n)
Uzman (orta düze y yöne tici,
31,8%
mühe ndis, işle tme ci)
Ara kade me e le manı
25,0%
(te knike r)
Vasıfsız e le man
7,8%
Pe rsone l te mininde sorun
36,8%
yaşamıyorum
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Baz: 525
35
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar
S
Nisan-Haziran döneminde yaptığınız yurt içi ve yurt dışı yatırımın türlerini belirtiniz (Çok Cevap)
100%
Yurt İçi
Yurt Dışı
77,1%
80%
60%
45,1%
40%
35,0%
27,6%
20,0%
20%
14,5%
12,0%
10,7%
1,9%
7,0%
1,9%
5,0%
0%
Mode rnizasyon
Şirke t satınalma
Kapasite artırımı
Ar-Ge / inovasyon
Ye ni te sis kurma /
Hiçbir yatırım
yatırımı
Satın alma
yapılmadı
Dönemde gerçekleştirilen yatırımlar yılın ilk çeyreği ile karşılaştırıldığında; yurt dışı yatırımlar açısından bir farklılık
görülmezken, yurt içi yatırımlar açısından kapasite artırımına giden ve yeni tesis kuran/satın alan firmaların oranında
kısmen bir artış olduğu tespit edilmektedir. İlk dönemde kapasite artırımına giden firmaların oranı %21,7; yeni tesis kuran
firmaların oranı ise %9,9 olarak gerçekleşmişti.
36
Baz: 525
Temmuz 2010
Yılın 3. Çeyreğinde Gerçekleştirilecek Yatırımlar
S
Temmuz-Eylül döneminde, yurt içi ve yurt dışı yatırımlarınız hangi alanlarda olacak? (Çok Cevap)
100%
Yurt İçi
Yurt Dışı
73,7%
80%
60%
47,0%
40%
31,2%
25,3%
18,3%
20%
11,4%
10,7%
9,7%
1,1%
8,2%
6,3%
1,7%
0%
Mode rnizasyon
Şirke t satınalma
Kapasite artırımı
Ar-Ge / inovasyon
Ye ni te sis kurma /
Hiçbir yatırım
yatırımı
Satın alma
yapılmadı
Baz: 525
315
37
Temmuz 2010
Küresel Ekonomik Krizin Etkileri
S
Küresel ekonomik kriz firmanızı nasıl etkiledi? (Çok Cevap)
65,1%
İhracatımız azaldı
İç satışımız azaldı
40,1%
Kapasite azalttık
37,6%
Yatırımlarımızı durdurduk
35,7%
32,3%
Personel sayısını azalttık
5,5%
Çalışanların ücretlerini düşürdük
26,0%
Olumsuz etkilemedi
0%
20%
40%
60%
Yılın 2.çeyreğinde ilk döneme kıyasla küresel ekonomik krizden olumsuz etkilendiğini belirten firmaların oranında azalma
olduğu tespit edilmektedir. Yılın ilk çeyreğinde krizden olumsuz etkilenmediğini belirten firmaların oranının %19,5 olduğu
tespit edilmişti.
38
80%
Baz: 525
Temmuz 2010
Piyasa Beklentileri
USD/TL kur tahmini
Euro/TL kur tahmini
Euro/USD parite tahmini
Ocak-Mart Dönemi
Beklentileri
Nisan-Temmuz Dönemi
Beklentileri
Nisan-Temmuz
2010 Yılı Sonu
Dönemi
Temmuz-Eylül
2010 Yılı Sonu
Dönemi
1,49
1,55
1,55
1,58
n: 313
n:313
n: 525
n:525
2,01
2,08
1,97
2,00
n: 313
n: 304
n: 525
n:525
1,35
1,34
1,28
1,27
n: 312
n: 312
n: 525
n:525
Enflasyon oranı tahmini
-
Gecelik Faiz oranı tahmini
-
39
9,02
n:299
8,55
n:290
-
-
8,86
n:525
8,05
n:525
Temmuz 2010
2010 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri
S
2010 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir?
Daha iyi olacak
Değişmeyecek
Daha kötü olacak
100%
13,2%
10,5%
19,5%
33,9%
80%
37,5%
42,6%
60%
53,1%
49,3%
40%
49,3%
20%
46,9%
27,4%
16,8%
0%
Se ktör
Türkiye Ekonomisi
Avrupa Ekonomisi
Dünya Ekonomisi
Yılın 2.çeyreğinde ilk döneme kıyasla ihracat sektörünün sektörel ve Türkiye ekonomisine yönelik beklentilerinde bir
değişiklik gözlenmezken, Avrupa ve dünya ekonomisinin daha kötü olacağını belirtenlerin oranındaki artış dikkat
çekmektedir. 1.çeyrekte Avrupa ve dünya ekonomisinin daha iyiye gideceği görüşünde olanların oranı sırası ile %25,6 ile
%42,2’idi.
40
Baz: 525
Temmuz 2010
2010 Yılı Emtia Fiyatları Beklentisi
S
Dünya geneli emtia fiyatları Haziran ayına göre nasıl bir seyir izler?
Artar
0%
Ağustos Sonu İtibariye
2010 Sonu İtibariyle
20%
31,4%
40%
60%
80%
57,4%
47,5%
Aynı Kalır
38,1%
Azalır
100%
11,2%
14,4%
Baz: 525
41
Temmuz 2010
İhracat Sektörünün Öncelikli Sorunları
S
Aşağıdakilerden hangileri sektörünüzün öncelikli sorunlarıdır? (Çok Cevap)
72,1%
Döviz kurları
59,5%
Ene rji maliye tle ri
50,8%
Hammadde ve aramal fiyatları
44,5%
Ve rgi maliye tle ri
41,7%
Te şvikle rin ye te rsizliği
40,1%
İstihdam maliye tle ri
37,9%
Finansman maliye tle ri
Bürokratik e nge lle r
35,2%
Kayıtdışı ticare t
34,2%
Dış pazarlardaki yükse k ithalat ve rgile ri
29,8%
Lojistik maliye tle ri
29,8%
22,5%
Vasıflı e le man sıkıntısı
13,4%
Tanıtım sorunu
7,5%
Diğe r
0%
20%
40%
60%
80%
Baz: 525
42
Temmuz 2010
Yılın 2. Çeyreğinde Hizmet Alınan Kurum ve Kuruluşlardan
Duyulan Memnuniyet
Ortalama Memnuniyet
3,5
KURUMLAR
KURUMLAR
İhracatçı Birlikleri
3,9
Gümrük İdareleri
3,4
Dış Ticaret Müsteşarlığı
3,7
Türk Patent Enstitüsü
3,4
Ticari bankalar
3,7
TSE
3,4
Ticaret ve Sanayi Odaları / Ticaret
Borsaları
3,5
TÜBİTAK
3,4
Kamu bankaları
3,3
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
3,5
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
3,3
ORTALAMA
3,5
Çevre ve Orman Bakanlığı
3,2
Hazine Müsteşarlığı
3,4
Ulaştırma Bakanlığı
3,2
KOSGEB
3,4
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
3,1
Eximbank
3,4
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
3,4
Merkez Bankası
3,4
Maliye Bakanlığı
3,4
Baz: 525
43
Temmuz 2010