New Microsoft Word Document _3
advertisement
Özgün, S., Narter, M. & ve ark. (2004). Sosyal Kategorizasyon ve Đletişim Etkinliği. 13. Ulusal Psikoloji Kongresi, Đstanbul, Türkiye Özet Sosyal kimlik ve benlik kategorizasyonu kuramları, kişilerin kendilerini bir gruba ait hissetmeleri ve o grubun kurallarına göre davranmaları konusunda ayrıntılı açıklamalar yapmaktadır. Bu kuramların temelini oluşturan sosyal kimlik kuramı; sosyal kimlik, kollektif benlik, sosyal grup, grup ve gruplar arası süreçler ve ilişkiler konularında sosyal psikolojinin en önemli kuramlarından biri olmuştur (Hogg ve Ridgeway, 2002). Grup aidiyetinin temelinde yatan sosyal kategorizasyon süreci, bireyin kendini olumlu biçimde tanımlamasını sağlayabilecek bir işleve sahiptir. Sosyal kimlik kuramına göre, bireyler içinde bulundukları gruba dair tüm benzerliklerini ve diğer gruplarla da tüm farklılıklarını abartılı olarak algılayacaktır. Kişilerin sahip oldukları özellikler iletişime geçmelerinde önemli birer araçtır. Karşınızdaki kişinin sizin özelliklerinize benzerlik ya da yakınlık göstermesi o kişi ile iletişim kurmanızı kimi durumlarda kolaylaştıran önemli bir unsurdur. Blakar’ın (Solvberg & Blakar, 1975) sosyal-gelişimsel iletişim teorisine göre, iletişimin en önemli özelliği bir kişinin herhangi bir “şeyi” başka bir kişinin anlayabileceği bir duruma getirmesidir. Hubbert, Gudykunst ve Guerrero (1999) yaptıkları çalışmada, iletişimin, kişilerin birbirlerini benzer ve olumlu algılamaları durumunda olumlu nitelik kazandığını vurgulamaktadırlar. Sosyal Kimlik Kuramının grup oluşumunun temel işleyiş mekanizması olarak tarif ettiği sosyal kategorizasyon sürecinin ve eğitimin, günlük yaşantıdaki kişiler arası iletişim eylemine etkisi bu araştırmanın problemlerini oluşturmaktadır. Çalışmada, grup aidiyetinin temelinde yatan sosyal kategorizasyon sürecinin, iletişim etkinliği parametrelerine etkisi araştırılmaktır. Katılımcılar 18-25 yaş arasında, Đstanbul Üniversitesi’nde okuyan, birbirlerini tanımayan öğrencilerdir. Bu araştırmadaki iki deneysel şartta toplam 108 kişiden oluşan, 54 çift yer almaktadır. Đletişim çatışmaları durumu (ĐÇD) yöntemi ve talimat almanın sosyal kategorizasyon sürecine etkisini anlamak amacıyla oluşturulan likert tipi bir ölçek kullanılmıştır. ÖSS sınavında sözel ve sayısal puan tercihlerine göre oluşturulan ikililer kendi içlerinde talimat alan ve almayan gruplar şeklinde karşılaştırılmıştır. Đstatistiksel olarak elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, talimat almanın, iletişim etkinliği parametrelerini etkilemediği görülmüştür.
