Zorlanmış Kapasite

KAPASİTE SEÇİMİ VE
PLANLAMASI
İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ VE KAPASITE
Kurumda işletme büyüklük ölçüleri olarak;
 Pazarlama kapasitesi
 Çalışanların sayısı
 Üretim girdilerinin büyüklüğü
 Sermaye tutarı
kullanılmaktadır.

KAPASITE TÜRLERI
Kuramsal (ideal, teorik) kapasite
 Normal kapasite
 Zorlanmış kapasite
 Gerçek (fiili,pratik) kapasite
 Aylak (atıl) kapasite
 Diğer kapasite türleri.

Kuramsal Kapasite: Erişilmesi olanaklı en üst
üretim düzeyidir.
 Normal Kapasite: Belirli bir dönemde olağan
gecikmeleri dikkate alan, zorlamalara yer
vermeyen kapasitedir.

Zorlanmış Kapasite : İşletmelerin bazen
müşterilerin artan istemlerini karşılamak için;
 Standart çalışma süresini genişleterek
 Bakım sırası gelişmiş olan makinelerin
bakımlarını bir süre erteleyerek
 Hammadde güven stokunu kullanarak ya da ek
hammadde satın alarak, vb yaklaşımlarla normal
kapasitenin üzerinde bir çalışma düzeyine
çıkmaları sonucu ulaşılan üretim düzeyine
zorlanmış kapasite denir.

Gerçek Kapasite : Belirli bir dönemde fiilen
üretilen mal ya da hizmet niceliğine gerçek
kapasite denir. Fiili ya da pratik kapasite de
denir.
 Çalışma derecesi = Gerçek Kapasite / Normal
Kapasite


Aylak kapasite : Normal kapasite – Gerçek
kapasite
DIĞER KAPASITE TÜRLERI
1. Teknik kapasite – Ekonomik kapasite
 2. Nicel – Nitel kapasite
 3. En büyük-En küçük- En iyi- Tam kapasite
 4. Yaşam kapasitesi – dönem kapasitesi
 5. Temel üretken kapasite
 6. Birim kapasite
 7. İş kapasitesi – Ürün kapasitesi
 8. Asıl kapasite – Yan kapasite
 9. Personel-İş araçları-malzeme-organizasyon
kapasitesi

NORMAL KAPASITEYI ETKILEYEN
ETMENLER
Kuruluş ve tasarım etmenleri
 Ürün özellikleri ve ürün aralığı
 Üretim süreci
 İnsan kaynakları
 İşlemsel etmenler
 Dış etmenler

 KAPASİTE
PLANLAMASI NEDİR ?
KAPASİTE PLANLAMASININ TEMEL
BELİRLEYİCİLERİ
1. Tesisin günlük ve haftalık çalışma saati.
 2. Diğer işlevler üzerindeki etki
 3. Ortalama isteme göre kapasite düzeyi
 4. Üretim planlama ve kontrol
 5. Kullanılacak teknoloji düzeyi
 6. Maliyetler üzerindeki etkisi
 7. Yapılsın ya da alınsın kararları
 8. Çalışma derecesi
 9. Fire ve ıskarta oranı

ÜRETIM VE KISA DÖNEMDE KAPASITE
PLANLAMASI
Toplam üretim, bir günde üretilen X ürün
sayısını;
 Marjinal üretim, işçi sayısındaki bir birim
artışın, toplam üretimi ne kadar arttıracağını;
 Ortalama üretim de toplam üretimin işçi sayısına
bölünmesi ile elde edilen rakamı (işçi başına
ortalama üretim) göstermektedir.

ÖLÇEK EKONOMISI ANA NEDENLERI
1. Uzmanlaşma
 2. Kapasite artışına göre daha az oranda artan
giderler
 3. Bölünmezlik
 4. Stok maliyetlerinde düşüş
 5. Üstün teknikler
 6. Öğrenme
 7. Büyük iş yapmanın sağladığı indirim ve
getiriler

ÖLÇEĞE GÖRE EKSI EKONOMILERIN ANA
NEDENLERI
1. Girdi maliyetlerinde artış
 2. Teknik kısıtlamalar
 3. Yönetim zorlukları
 4. İşçi-işveren ilişkilerinde bozulma
 5. Ulaştırma maliyetleri


Ölçeğe göre getiri ve uzun dönemde kapasite
planlaması
TEŞEKKÜRLER…