Diyabetes mellitus akut komplikasyonlarý
advertisement
Diyabetes Mellitus Akut Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes mellitus akut komplikasyonlar Hipoglisemi Hiperglisemi ilişkili ketonemi Lipodistrofi Lipoatrofi, lipohipertrofi Büyüme, kilo alımı ve Necrobiozis lipoidika ergenlik gelişimi diabetikorum İlişkili otoimmün hastalıklar Eklem hareket kısıtlılığı Hipotiroidizm, hipertriodizm, Ödem çölyak hastalığı, vitiligo, primer Kemik sağlığı adrenal yetmezlik İnfeksiyonlar Hipoglisemi • Hipoglisemi en sık diyabet ilişkili akut komplikasyondur • Zihinsel fonksiyonlar içini çok önemli • Yaşam kalitesini etkiler Hiperglisemi ilişkili ketonemi • Bulantı kusma • Dehidratasyon • Diyabetik ketoasidoz Hiperglisemi ilişkili ketonemi • Tedavi • Erken dönemde – Ek doz insülin ve hidrasyon – Eğer kan şekeri düşük ise karbonhidrat alımı da sağlanmalı • DKA varlığında – Hastanede IV insülin, sıvı tedavisi yapılmalı Hipoglisemi • Korunma – Sık aralıklı kan şekeri takibi – Düzenli ve dengeli beslenme Hipoglisemi • Tedavi – Ağızdan basit şeker alımı – Şeker, meyve suyu, bal – Glukagon Büyüme • Tanı anında boy uzun – “Accelerator hypothesis” • Düzenli takip önemli • Kötü kontrol azalmış uzama hızı ile ilişkili – İnsülin GH/IGF aksı için önemli bir düzenleyici – Sık aralıklı insülin tedavisinin glisemik kontrolden bağımsız olarak büyüme üzürine olumlu etkileri var Kilo alımı • Tanı sonrası fazla kalori alımı ile ilişkili olarak • Risk faktörleri – Sık aralıklı insülin tedavisi – Ergenlik – Kız cinsiyet Mauriac Sendromu • Büyüme yetersizliği • Glikojenik hepatopatinin olduğu hepatomegali • Ergenlik gecikmesi – Uzun süre kötü kontrollü hastalarda gözlenir İlişkili otoimmün hastalıklar • Hipotirodizm • Hipertroidizm • Çölyak hastalığı • Vitiligo • Primer adrenal yetmezlik Hipotirodizm • Hipotiroidi sıklığı %3-8 • Tiroid otoantikorları %29’a varan sıklıkta • Ağrısız guatr, artmış kilo alımı, büyüme yavaşlaması, halsizlik, soğuk intoleransı, dislipidemi, bradikardi • Glisemik kontrol genellikle etkilenmez • Tedavi – levotiroksin Hipertirodizm • Hipotiroididen daha seyrek ama normal toplumdan daha sık • Graves hastalığı veya Hashitoksikozis • Glisemik kontrolde açıklanamayan bozulma, iştah kaybı olmaksızın kilo kaybı, ajitasyon, taşikardi, guatr, karekteristik göz bulgusu Hipertirodizm • Tedavi – Antitiroid ilaçlar (metimazol, carbimazol) – Beta blokerler (akut dönemde) – Cerrahi ve radyoaktif iyot tedavileri Çölyak Hastalığı • Çölyak sıklığı %1-10 • Risk faktörü – Küçük tanı yaşı (5 yaş) – Diyabet süresi ile ters ilişki Çölyak Hastalığı • Sıklıkla asemptomatik, kötü glisemik kontrol, yetersiz büyüme, sık hipoglisemi, • GİS belirtileri; – kronik ve aralıklı ishal ve/veya kabızlık, – karın ağırısı/şişkinlik, iştahsızlık, – dispeptik yakınmalar, – tekrarlayan aftöz ülserler • Anemi Çölyak Hastalığı • Tarama – Doku transglutaminaz ve/veya endomisyum IgA antikorları • HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 – Eğer bunları taşımıyor ise çölyak çok olası değil • Total Ig A düzeyi – Selektif IgA eksikliği sıklığı 1/500 Çölyak Hastalığı • Antikor pozitif ise kesin tanı biyopsi – Semptomatik çocukta tTG IgA antikor titresi üst limitten 10 kat fazla ise biyopsi yapılmaksızın tanı konulabilir. – Ayrıca endomisyum pozitif ve HLA-DQ2 veya DQ8 taşıyorsa biyopsi yapılmaksızın tanı konulabilir. • HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 – Eğer bunları taşımıyor ise çölyak çok olası değil • Total Ig A düzeyi – Selektif IgA eksikliği sıklığı 1/500 Çölyak Hastalığı • Tedavi • Glutensiz diyet • Amaç – GİS malignitesi riskini azaltmak – Subklinik malabsorbsiyonu (osteoporoz, demir eksikliği anemisi, büyüme yetersizliği) düzeltmek Vitiligo • Melanosit kaybı • Beyaz lekeler veya lökoderma • Sıklık %1-7 • Tedavisi zor – Güneşten korunma, güneş koruyucu krem kullanımı – D vitamini takviyesi ? – Lokal vitiligo için topikal steroid Primer adrenal yetmezlik • %2’ye varan sıklık • Otoimmün poliglandüler senromlar ile ilişkili olabilir – APS-1 ve APS-2 • Sık hipoglisemi, açıklanamayan azalmış insülin ihtiyacı, artmış cilt pigmentasyonu, kilo kaybı, hiponatremi ve hiperpotasemi Primer adrenal yetmezlik • Tanı için ACTH uyarı testi yapılır, yetersiz kortizol yanıtı • Tedavi, glikokortikoid ve mineralokortikoid replasmanı yapılır Lipodistrofi • Lipoatrofi sıklığı < %1 • Lipohipertrofi insülin tedavisinin sık bir komplikasyonu %48’e var sıklık – Sık enjeksiyon – Yüksek HbA1c – Uzun süreli diyabet – İnjeksiyon yerini değiştirmeme Lipodistrofi • Tedavi – Lipohipertrofi olan bölgenin 2-3 kullanılmaması • Korunma – Enjeksiyon yerinde rotasyon Necrobiozis lipoidika diabetikorum • Tibia ön yüzünde bazen ortası ülsere olan ciltten kabarık kırmızı renkli bir lezyon • Sıklığı %0,06-1,6 Eklem hareket kısıtlılığı • Sıklığı zaman ile azalmış • Muhtemelen kötü kontrol ile ilişkili • Diğer komplikasyonlar ile ilişkili Ödem • Yeni tanılı hasta • Eski tanı kötü kontrollü hastada insülin tedavisi sonrası gözlenir • Birkaç günden birkaç haftaya spontan düzelme görülür • Ciddi olgularda efedrin kullanımı etkili bulunmuş Kemik sağlığı • Tip 1 DM osteoporoz ve armış kemik kırığı riski ile ilişkilidir. • Çölyak ve tiroid hastalıkları da kemik sağlığını olumsuz etkiler • Seçilmiş hastalarda dexa ile tarama • D vitamini ve kalsiyum alımının optimizasyonu önemli İnfeksiyonlar • Diyabet hücresel immün yanıtı olumsuz etkiler • İnfeksiyonlar normal bireylerden daha sık gözlenir ve daha ağır klinik gösterirler – Kişisel hijyen, – Hasta bireyler ile temastan kaçınma, – Aşı Soru ve katkılar lütfen Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/
