Tıp Fakülteleri Lisans Düzeyi Tıp Etiği

TIP FAKÜLTELERİ LİSANS DÜZEYİ TIP ETİĞİ EĞİTİMİ ÇEKİRDEK EĞİTİMİ PROGRAMI
8. TBD Sağlık Bilimlerinde Etik Eğitimi Sempozyumu’nda, Tıp Etiği Çekirdek Eğitimi Belirleme
Çalıştayı sonrası oluşturulmuş, Tıp Etiği Öğretim Hedefleri ile öğrenciye kazandırılması
hedeflenen bilgi, beceri ve tutumlar aşağıda verilmiştir
Tıp fakültesinden mezun olan her hekimin öncelikle, bilinen bilginin ötesinde, olaylara yeni
ve alternatif yaklaşımlar sunabilen, derinlemesine tarihi ve felsefi tartışmalar yapabilen aydın
kimliğine sahip olması beklenir. Bu anlamda yetişmiş aydın kimlikli hekim; içinde yaşadığı
toplumun sorunlarını izlemek, tahlil etmek ve bilimsel bakış açısı ve sorumluluk bilinci ile
kendi görüşlerini oluşturmak durumundadır.
Tıp Etiği eğitimi ile amaçlanan, iyi hekimliğin olmazsa olmazları arasında tanımlanan,
“hekimliğin profesyonel ve etik değerlerinin” kişiye kazandırılmasıdır. Meslek kimliği bilinci
kazandırılmış, iletişimde ve insan ilişkilerinde başarılı, bilimsel ve teknik donanımı yanında
meslek etiği açısından da donanmış, toplumunun sağlık sorunlarına duyarlı bir hekim
yetiştirmek tıp fakültelerinin öncelikli hedefi olmak durumundadır. Hekim adayına uğraşı
tanıtılırken, onda "kimlik kaygısı" ve "sorumluluk bilinci", "meslek bilinci" yaratılmalıdır.
Hekim adayı mesleki kimliğinin nasıl biçimlendiğini görerek, kendi rolünü daha gerçekçi ve
geniş açıdan algılayarak, tıbbı değerlendirebilmelidir.
8. TBD Tıp Etiği Çekirdek Eğitimi Belirleme Çalıştayı sonrası oluşturulmuş, Tıp Etiği Öğretim
Hedefleri ile öğrenciye kazandırılması hedeflenen bilgi, beceri ve tutumlar belirlenmiştir.
Tıp Etiği Öğretim Hedefleri
1. Profesyonel değerlerini tanıyabilme, Profesyonel kimliğini ve değerlerini
içselleştirebilme
2. Hastaya biyopsikososyal yaklaşımı benimseme,
3. İnsan hakları, onuru ve gönenci kavramını, geçirilen tarihsel süreci, insanın,
örselenebilirliğini kavrayabilme
4. Normatif sistemleri tanımlayabilme ve aralarındaki ayrımları sıralayabilme
5. Biyoetik, Etik ve ilgili diğer kavramları, alt kavramları tanımlayabilme, Biyoetik
alanındaki değer sorunlarına duyarlı olabilme
6. Etik sorunları diğer sorun kümelerinden ayırt edebilme
7. Hekim-hasta ilişkisinin değer sorunlarını kavrayabilme, karşılıklı katılım türünde
empatik iletişim kurabilme
8. Mesleki değerler ve etik ilkeleri dikkate alarak hizmet üretme
9. Hasta haklarına saygı gösterebilme ve koruyabilme
10. Mesleki uygulamalar sırasında araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyabilme
11. Profesyonel değerlere uygun davranış sergileyebilme, hekim sorumluluğunu dikkate
alma
12. Sağlık politikalarının ve sağlık ekonomilerinin hekimlik uğraşına etkisini kavrayabilme
13. Olağandışı durumlarda uyulması gerekli etik kodları kavrayabilme ve afet triajı etiği
14. Klinik ortamında etik değerlendirme ve karar verme sürecini uygulayabilme
15. Başta yaşamın başlangıcı ve sonuna ilişkin etik sorunlar olmak üzere tıp etiğinin özel
konularına ilişkin etik duyarlılık gösterme
Bilgi, beceri ve tutumlar
1. Hekim kimliğini ve onu oluşturan değerler bütününü bilme ve meslek kimliğine uygun
tutum ve davranışlar geliştirme bilgi ve becerisi
2. Hastaya bütünsel yaklaşabilme, bireyi fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden
değerlendirebilme bilgi ve becerisi, örselenebilir bireylere karşı duyarlı hekim tutumu
sergileme becerisi
3. İnsan onur ve haklarına uygun hasta tanı tedavisi sürecini yönetebilme ve etik
değerlendirme yapabilme bilgi ve becerisi
4. Deontoloji, ahlak ve hukuk gibi normatif sistemleri tanımlayabilme ve aralarındaki
ayrımları değerlendirebilme bilgisi
5. Biyoetik alanının değer sorunlarını fark edebilme, Hekim hasta iletişiminde etik
değerleri koruyabilme, etik ikilemleri çözebilme becerisi
6. Karşılaşılan etik ikilemleri fark etme, çözüm yöntemleri üretme, metodoloji takip
etme, etik duyarlılık ve farkındalık ile etik sorun çözme ve tavsiye kararları alma
becerisi
7. Etkili iletişim yöntemlerini kullanabilme becerisi ve empati yapabilme becerisi
8. Uygulamalarında etik ilke ve değerlerini koruma becerisi
9. Hasta hakları ve hekim sorumluluğu ile ilgili süreçleri yönetebilme, hastanın
aydınlatılmış onamını tanı ve tedavi sürecinde alma, hasta mahremiyetini ve sırrını
koruyabilme, kötü tanıyı hastaya verebilme, tedavinin reddiyle ilgili süreçleri
yönetebilme, hastanın veri güvenliğini sağlayabilme, sınırlı tıbbi kaynakların adil
dağıtımını sağlayabilme bilgi ve becerisi
10. Çalışma alanında yaptığı araştırmalarda ve bunları sunarken ve yayınlarken araştırma
ve yayın ilkelerine uygun davranma bilgi ve becerisi
11. Meslektaşları, tedavi ekibinin diğer üyeleri/ yardımcı sağlık personeli ve hastası ile
profesyonel ilişki sınırlarında çalışmak ve sınır aşımları konusunda farkında olmak,
sınır aşımlarını engelleyebilmek bilgi ve becerisi
12. Sağlık politikaları ve sağlık ekonomisi uygulamalarının hekim-hasta ilişkisinin
dinamiklerine ve temel değerlerine etkilerini görebilme, bunu yönetebilme ve
hastasının lehine dönüştürebilme, hekimlik uğraşına etkileri ile başa çıkma bilgi ve
becerisi
13. Olağandışı durumlarda temel etik değerleri koruyarak uygulama yapabilme becerisi
14. Afet triajında etik ilkeleri uygulama bilgi ve becerisi
15. Tıbbi uygulamalarında toplumsal cinsiyet duyarlılığı ile uygulamalarını sürdürmek
becerisi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
KULLANILACAK EĞİTİM MATERYALİ VE YÖNTEMİ
Didaktik eğitim
İnteraktif iletişim
Beceri istasyonları
Filmler
Oyunlaştırma
Simüle/standart hastalarla eğitim
Kavram haritaları
Narratif yöntemler
Refleksiyon ( Öz yüzleşme)
Tıp fakültelerinde uygulanmak üzere görüşümüze sunulan Ulusal Çekirdek Eğitim
Programı’nın “Profesyonel Davranışlar, Değerler ve Profesyonelliğe Yönelik Eğitim İçeriği”
başlığı altında yer alan konularda yeterli ayrıntılandırmanın yapılmadığı gözlenmektedir.
“Genel Tıp Alanına Temel Oluşturan Bilgiler ve Bilgiye Yönelik Eğitim İçeriği” ayrıntılı
çerçevelerle ve tablolarla belirlenirken, profesyonalizmle ilgili konular fakültelerin
belirlemesine bırakılmıştır.
Önerimiz; hastanın bilgilendirilmesi ve aydınlatılmış onam alma, kötü haber verme ve
tıp uygulamasında çatışma çözümü gibi, uygulama ile doğrudan ilintili ve tüm hekimler
için yaşamsal önemdeki tutumların da tansiyon ölçme, kan alma gibi temel hekimlik
uygulamaları arasında sayılması ve açık ifadelerle, zorunlu kapsamda yer almalarının
sağlanmasıdır.
Bunun dışındaki eğitim içeriği, raporda da belirtildiği gibi, hazırlanacak eğitim
rehberleriyle belirlenebilir ve fakültelerin düzenlemesine bırakılabilir.