PİCORNAVİRUSLAR

PİCORNAVİRUSLAR
Dr.Tuncer ÖZEKİNCi
Tıbbi Mikrobiyoloji A.D
1
PİCORNAVİRUSLAR
Picornaviridae ailesi, insanlarda ve
hayvanlarda hastalık oluşturan önemli
virus gruplarını içeren, geniş bir virus
ailesidir.
En küçük RNA viruslarıdır.
2
Morfolojik Özellikleri
20-30 nm büyüklüğünde
İkozohedral simetrili
Tek iplikcikli RNA içerir
Zarfları yoktur
Hücre sitoplazması içinde çoğalırlar.
3
Sınıflandırılmaları
12345-
Enterovirus cinsi
Rhinovirus cinsi
Hepernavirus
Cardiovirus cinsi
Apthovirus cinsi
4
Enterovirus
Rhinoviruslardan ayrımı:
Kapsidleri pH 3’ten etkilenmez
Optimal üreme ısıları
Bulaşma yolları
Yaptıkları hastalık
5
Genel Özellikleri
Küçük, küresel ve zarfsız, pozitif
iplikcikli RNA virusları
İkozohedral yapıda bir kapsid
6
ENTEROVİRUSLAR
1234-
Poliovirus
Coxsackie A virus
Coxsackie B virus
Echovirus
7
Subgrup
Poliovirus
Coxsackievirus A
Coxsackievirus B
Echovirus
Enterovirus
Serotipler
1-3
1-22, 24
1-6
1-9, 11-27, 29-31
68-71
8
POLİOVİRUS
Poliomiyelit etkeni
Medulla Spinalisin motor nöronlarının
harabiyeti sonucu felçlere yol açar
9
Genel Özellikleri
Kuruluk ve ultraviyole ışınlarına
karşı
duyarlıdırlar.
55 °C de 30 dakika ısıtıldığında inaktive
olurlar.Oda ısısında günlerce buzdolabında
haftalarca , -20°C de yıllarca canlı kalabilirler.
Klora karşı ise oldukça hassastır.
Zarfsız oldukları için de eter , kloroform, ve
safra tuzlarından etkilenmezler.
Poliovirüs 1 2 3 olmak üzere 3 serotipi vardır.
10
Patogenez
Virus ağız yoluyla alınır
İlk önce vücuda girdiği bölgede çoğalır
İlk olarak;
Tonsilla
Servikal lenf bezleri
Peyer plaklarında, ürer
Daha sonra kana karışarak viremi
11
Virüsler hem kan
yoluyla hem de periferik
sinirlerin aksonları
yoluyla MSS ulaşırlar.
Genellikle medulla
spinalisin ön boynuz
hücrelerini infekte eder
Spinal motor
nöronlarının selektif
kaybı
Kas atrofisi ve flasid
paralizi
12
Patogenez
Hastalık tablosu oluşmadan önce virus boğaz ve
dışkıdan izole edilmektedir
Hastalık ortaya çıktıktan 3-5 gün sonra boğazdan
kaybolmakla beraber dışkıda haftalarca bulunur
Polio epidemileri esnasında;
Diş çekimi
Tonsillektomi
İM injeksiyon ile virus buralardan periferik sinir yolu ile
MSS’e gidebilir
13
Klinik Bulgular
Kuluçka süresi:1-2 haftadır
1. Asemptomatik Poliomiyelit
2. Abortif Poliomiyelit
3. Non Paralitik Poliomiyelit
4. Paralitik Poliomiyelit
%90-95
% 8-4
%2
%1-2
14
Asemptomatik Poliomiyelit
Hiçbir klinik belirti görülmez
Virüs organizmada çoğalmasına rağmen beyine
ulaşamaz.
Dışkıda virüs izolasyonu
ve kanda antikor
oluşumu
Genellikle epidemiler sırasında pek çok kişi
enfekte olabilir .
İnfeksiyonların yaklaşık %90-95i asemptomatik
seyirlidir.
15
Abortif Poliomiyelit
Klinik veren polıomiyelitler içinde en sık
görülen klinik formdur.
Virüs ile enfekte olan kişilerin yaklaşık olarak
% 5 inde bu formda hastalık oluşur.
Hasta kişilerde ateş , kırgınlık , başağrısı ve
kas ağrıları gibi genel enfeksiyon bulguları
görülür
hastalık
3-5
gün
içerisinde
kendiliğinden iyileşir.
Virüs MSSye ulaşamadığı için felç oluşumu
gözlenmez.
16
Non Paralitik Poliomiyelit
Asemptomatik menenjit olarak da adlandırılır.
Başlangıçta abortif poliomiyelit tablosu
bulunmaktadır.
Daha sonra bu tabloya boyun ve sırt ağrıları,
ense sertliği ile karakterize aseptik menenjit
tablosuda eklenir.
Virüs MSS’e ulaştığı halde, bu hücrelerde
yeteri kadar tahribat yapamadığı için felç
oluşmaz.
17
Paralitik Poliomiyelit
En ağır klinik formudur.
Hastalık abortif poliomiyelit tablosu ile başlar.
Bir süre sonra çeşitli kas gruplarını tutan felç
tablosu eklenir.
MSS’e ulaşan virüs beyinde ve medulla
spinaliste üreyerek, burada oluşturduğu
tahribatla bağlantılı olarak felçler oluşturur.
Oluşan felçler gevşek tipte olup, asimetrik
dağılım gösterir.
Felç oluşumu kollara nazaran bacaklarda
daha fazladır
18
Bağışıklık
Kısa sürede nötralizan antikorlar
meydana gelir ve ömür boyu kalıcıdır.
Ayrıca virüs üreyen bölgelerde salgısal
IgA’lar oluşur.
Annede oluşan antikorlar plasenta
yoluyla bebeğe geçer
ilk 6 ayda anneden aldıkları antikorlar ile
infeksiyona karşı korunurlar
19
Laboratuvar Tanısı
İlk dönemde boğaz sürüntüsü, daha
uzun dönemde rektal sürüntü yada
dışkıdan alınan örnek kullanılır
20
Laboratuvar Tanısı
1.Virüs izolasyonu
Maymun böbrek hücre kültürleri
Sitopatik etki: 3-6 gün
2. Virüsün ya da viral antijenlerin
araştırılması
3. Serolojik İnceleme
21
Epidemiyoloji
Halkımız arasında “çocuk felci” olarak bilinir
Bilinen tek rezervuar insandır
Polio bütün dünyada yaygın bir infeksiyondur
Genellikle dışkı ile kirlenmiş su ve gıdaların
ağız yolundan alınmasıyla
Primer infeksiyon genellikle bebeklik ve
çocukluk çağında geçirilmektedir.
22
Korunma, kontrol ve tedavi-1
Genel Önlemler:
Hastalığın yaygın olduğu dönemlerde
Çocukların epidemi bölgelerine seyahatleri
engellenmeli
Ateşli hastalık durumunda istirahat ettirilmeli
Yorucu iş ve oyunlardan uzak tutulmaları
İM enjeksiyon ve diş çekiminden kaçınılmalı
Gıdaların sinekten korunması ve temizlik
kurallarına uyulması da etkin bir önlemdir
23
Korunma, kontrol ve tedavi-2
Pasif Bağışıklık:
Gamma globulin kullanılır
İM olarak 0.3 ml/kg uygulandığında 3 hafta
boyunca paralitik poliodan korur ancak
subklinik infeksiyonları engellemez
İnfeksiyondan sonra yapılacak gamma
globulinin etkisi yoktur
24
Korunma, kontrol ve tedavi-3
Aktif Bağışıklık:
Aşıların yaygın kullanılması sonucu gelişmiş
ülkelerin çoğunda polio eradike edilmiştir
Ülkemizde de oral polio aşısı ile kampanyalar
yapılmaktadır
Hem canlı attenüe (Sabin, OPV) hem de ölü
virus (Salk, IPV) aşıları mevcuttur
25
Korunma, kontrol ve tedavi-4
Tedavi:
Spesifik bir tedavi yoktur
Ağrı ve kas spazmını azaltılması gibi destek tedavisi
uygulanır
Antiserumun bir yararı yoktur
Ateş düşer düşmez aktif eksersizlere başlanmalıdır
26
COXSACKİEVİRUS
A ve B olmak üzere iki alt gruba
ayrılırlar.
Picornaviridae ailesinin genel
özelliklerini taşırlar.
Virüs vucuda ağız ve solunum yoluyla
girer.
27
Klinik Bulgular
1-Herpanjina
Coxsackie A
2-Plörodini
Coxsacki B
3-Aseptik menenjit Coxsaki A ve B
4-Kalp hastalıkları
5-Hafif yaz ateşi
6-Soğuk algınlığı
7-El,ayak ve ağız hastalığı Coxsackie A
8-Akut Hemorajik Konjuktivit Coxsackie A
9-Diabetes mellitus, pankreatit, neonatal
infeksiyonlar
28
Coxsackie A
Coxsackie B
- Herpangina
- Plörodini
- El-Ayak-Ağız Hast. - Miyokardit
- Akut Hemorajik
- Perikardit
Coxsackie A ve B
- Aseptik menenjit
- ÜSYE
- Hepatit
Konjonktivit
29
Coxsackievirus tip A
Herpanjina
Ateş, boğaz ağrısı
Baş ve karın ağrısı
Yumuşak damak ve
tonsillerde ağrılı, gribeyaz veziküller
Çocuklarda sık
5-6 günde iyileşir
30
Coxsackievirus tip A
Akut hemorajik
konjonktivit
Subkonjonktival
hemoraji
1-2 haftada iyileşir
31
Coxsackievirus tip A
El ayak ağız hastalığı
El, ayak, ağız ve
dilde veziküler,
makülopapüler
lezyonlar
İyileşme 1-2 gün
32
Coxsackievirus tip B
Myokard ve perikard hastalıkları
Viral miyokarditlerin en sık etkenidir.
Mortalitesi yüksektir
Plörodini (Epidemik miyalji)
Birden başlayan ateş ve hareketle artan
tek taraflı göğüs ağrısı
33
Laboratuvar Tanısı
1.Virüs izolasyonu
Duyarlı hücre kültürleri
Sitopatik etki
2. Serolojik İnceleme
34
ECHOVİRUS
İlk echovirus, poliovirus epidemiyolojisinin
araştırılması sırasında insan dışkısında
rastlantısal olarak bulunmuştur.
Enterik Cytopathogenic Human Orphan
kelimelerinin baş harfleri
Enterovirüslerin genel özelliklerini gösterirler
Echoviruslar insan O grubu eritrositlerini
infekte ederler.
Virüs organizmaya genellikle ağız ve solunum
yoluyla girer
35
Klinik Bulgular
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Aseptik menenjit
Menengoensefalit
Ateşli hastalıklar
Gastroenterit
Üst solunum yolu hastalıkları
Diğer hastalıklar: Nadiren perikardit,
miyokardit, orşit, glomerulonefrit
36
Laboratuvar Tanısı
1.Virüs izolasyonu
Duyarlı hücre kültürleri
2. Serolojik İnceleme
37
Epidemiyoloji
Tüm yeryüzünde yaygındır.
Genellikle yaz ve sonbahar aylarında
görülür.
Virüs vücuda fekal oral yol ile
kontamine yiyeceklerle bulaşır.
Sularda ve lağım sularında uzun süre
canlı kalabilir
38
RHİNOVİRUS
Bilinen en önemli soğuk algınlığı virusu
100’den fazla farklı antijenik tip içerir
Çoğu yönden Picornavirus’ların özelliklerini
gösterirler
Eter ve kloroformdan etkilenmezler
pH 3 gibi asit ortamlarda kolaylıkla inaktive
olurlar.
İnsan embriyonik akciğer fibroblastik hücre
kültürlerinde ürerler.
39
Patogenez
Virus organizmaya damlacık infeksiyonu ya da
kontamine ellerin ağıza ve buruna
sürülmesiyle üst solunum yolu mukozasından
bulaşır
Virüs genellikle burun sekresyonlarında bol
miktarda bulunur.
Öksürük ve aksırık ile etrafa yayılır.
Enterovirusların aksine GİS’de replike olmaz
40
Klinik Bulgular
Kuluçka süresi 2-4 gün arasındadır
Akut hastalık tablosu 7 günde sonlanır
Sulu akıntı
Nazal konjesyon
Başağrısı
Boğaz ağrısı
Öksürük, görülür
İnfeksiyon geçirilmekle tipe özgül bağışıklık
gelişmekte olup, bu bağışıklık 2 yıl kadar
koruyucu olmaktadır.
41
Laboratuvar Tanı
1.Virüs izolasyonu
Sitopatik etki
2. Viral antijenlerin araştırılması
3. Serolojik İnceleme :Çok sayıda tip
bulunmasından dolayı pratik değildir.
42
Epidemiyoloji
Rhinovirus infeksiyonları bütün dünyada
yaygındır
İnfeksiyon genellikle sonbahar başı ve
ilkbahar başında görülür
Genellikle kapalı ortamlarda daha iyi yayılırlar
Aile içi bulaşımda ise direkt temas ön
plandadır. İnfeksiyonun kontrolünde ellerin
yıkanması, hasta kişi ile tokalaşmamak ve
öpüşmemek önemlidir
Serotiplerin çok olması nedeniyle aşılama ile
infeksiyonu
engellemek
mümkün
olmamaktadır.
43