Tam idrar tahlili

TAM İDRAR TAHLİLİ
İDRARIN ALINMASI VE
SAKLANMASI



Hücresel değerlendirmeyi etkileyebileceği için en
iyi TİT taze idrarda yapılır.
İdrarın herhangi bir nedenle bekletilmesi
gerekiyorsa,24 saat buzdolabında
korumak(+4C) ve idrar ph’sını 6,0’da tutabilmek
için asit(formol) eklemek uygundur.
İdrar konsantrasyon yeteneğinin
değerlendirilmesi gereken hastalarda sabah ilk
idrar örneğinin kullanılması uygun olur.
TİT aşağıdaki basamaklardan
oluşur:
1)İdrarın renk ve mikroskopik
görünümünün değerlendirilmesi
 2)İdrarın yoğunluk ve kimyasal içeriğinin
değerlendirilmesi
 3)İdrar sedimentinin mikroskopik
değerlendirilmesi

İDRAR RENGİ




Normalde berrak,açık sarıdır.
Renksiz:
çok dilüe idrar→poliüri,diabetes inspitus
Bulanık:
kimyasal içerik değişimi →
-lökosit,bakteri
-kristal,kalkül
-fekal kontaminasyon…vs
Milky(süt görünümü):
- piyüri→İYE,tbc vs
- lipidüri,şilüri→nefrotik sendrom,crush sendromu,lenfatik
obstruksiyon vs
İDRAR RENGİ



Sarı-yeşil:
-bilüribin
-biliverdin
Kırmızı:
-hemoglobin
-eritrosit
-myoglobin
-porfirin
-menstrual kontaminasyon
-rifampisin
Mavi-yeşil:
-pseudomonas enfeksiyonu
-indikatörler
İDRAR DANSİTESİ

İdrar konsantrasyonunun göstergesidir.
-hipostenüri:<1010
*çok fazla su içenlerde
*diabetes inspitusta
*kronik böbrek yetersizliği
*akut tubuler nekrozun poliüri döneminde
-izostenüri:1010-1020
*akut böbrek yetersizliğinin oligürik
*kronik böbrek yetersizliğinin terminal döneminde
-hiperstenüri:>1020
*diabetes mellitus
*mannitol veya hipertonik dekstroz infüzyonları
*massif proteinüri ile giden böbrek hastalıkları
*iyotlu kontrast maddeyle yapılan radyolojik
incelemeler
Ayrıca sağlıklı insanlarda;
*dehidratasyon
*effektif vasküler volümdeki azalma
durumlarında
İDRAR pH




İdrarın asidifikasyonun göstergesidir.
Her zaman taze idrarda
değerlendirilmelidir.Bekleyen idrarda ürenin
amonyağa indirgenmesi nedeniyle yanlış olarak
yüksek pH değerleri ölçülür.
Normal idrar pH’sı 5-7 arasında değişkenlik
gösterir.
Metabolik asidoz varlığında sürekli aklali idrar
renal tubuler asidozu; metabolik asidoz olmadan
alkali pH ise üriner sistem infeksiyonu ve
diyet(vejeteryan?) akla getirir.
İDRARDA PROTEİN



Böbrek parankim hastalığının göstergesi olarak önemli
bir parametridir
Normalde TİT te protein negatif/eser olarak saptanır.
Stirip testte
Eser →20 mg/dl
(+)
→50 mg/dl
(++) →200 mg/dl
(+++) →500 mg/dl
(++++) →1000 mg/dl veya daha çok
İDRAR PROTEİN/KREATİNİN
ORANI
24 saatlik idrar toplanmayan olgularda yol
göstericidir.
 2 yaşın altında <0,5 ve 2 yaşın üstünde
<0,2’ye kadar normal kabul edilir.
 Bu değerlerin üzerindeki oran proteinüri;2
‘nin üzerindeki oran ise masif proteinüri
olarak tanımlanır.

İDRARDA GLUKOZ
Normal koşullarda idrarda glukoz bulunmaz.
-D.mellitus
-tubuler hastalıklar
-ağır metal zehirlenmesi
-interstisyel nefrit
akla getirilmelidir.
*Kan glukoz düzeyi 180 mg/dl aştığında böbrek
eşiği aşılmış olur ve glikozüri görülür.Glukozüri
olan her olguda ketonüri de aranmalıdır.

İDRARIN MİKROSKOPİK
DEĞERLENDİRİLMESİ



10-12 ml taze idrar test tüpüne alınarak 3000
devirde 3 dakika santrifüje edilir.
Süpernatant(üstte kalan idrar) dökülür,tüpün
dibindeki yaklaşık 0,5 ml çökeltiden alınan bir
damla idrar lam üzerine alınarak lamel kapatılır.
Mikroskopide 3 ana yapı değerlendirilmelidir:
1)Hücreler
2)Silendirler
3)Kristaller
1)HÜCRELER
İDRARDA ERİTROSİT



Her mikroskop sahasında 1-2 eritrosit görülmesi
normaldir,5’ten çok eritrosit görülmesi hematüri
olarak tanımlanır.
Strip testte kan pozitifliği söz konusu iken
mikroskopik değerlendirmede eritrosit
gösterilmesi hematüri ile hemoglobinüri ve
myoglobinüriyi birbirinden ayırır.
Dismorfik eritrosit glomerüler,morfik
eritrositler ise non-glomerüler hematüri akla
getirir.
İDRARDA ERİTROSİT
Hematüri toplayıcı sistemden
kaynaklanıyorsa idrarın rengi
kırmızıdır;böbreklerden geliyorsa veya
mesanede uzun süre beklemişse renk
koyulaşır
 Hematürik taze idrar bulanıktır;fazla
bekleyen idrarda ise eritrositler hemolize
uğrar.Bu durumda bulanıklık kaybolur ve
renk berraklaşır.

İDRARDA LÖKOSİT



Her mikroskop sahasında 1-2 lökosit görülmesi
normaldir,5 ten fazla lökosit piyüri olarak tanımlanır.
Piyüri her zaman mikrobiyolojik olarak(kültür ile)
değerlendirilmeli ve daha sonra gerçek İYE tanısı
konmalıdır.
Steril piyüri;
-dehidratasyon
-ateş
-renal tüberküloz
-vaginit
-meatal irritasyon
-interstisyel nefrit
-taş
-polikistik böbrek hastalığı..vs
gibi durumlarda görülebilir.
İDRARDA EPİTEL HÜCRESİ
Renal tubulusten kaynaklanan büyük
hücrelerdir,normal koşullarda az sayıda
görülebilir.
 Renal tubuler hasar(akut tubuler nekroz
vs) durumunda sedimentte çok sayıda
epitel hücresi vardır.

İDRARDA BAKTERİ VE MANTAR
HÜCRELERİ
İyi bir mikroskopik değerlendirmede canlı
bakteriler ve mantar hücreleri,hifleri
görülebilir.
 Bakteri koloni sayısının 100 000 den fazla
olduğu durumlarda(kontaminasyon yoksa)
üriner infeksiyonu gösterir.

2)SİLENDİRLER
İdrar sedimentinde silendirik yapıda
görülen cisimciklerdir.
 Tubulüslerden salınan Tamm-Horsfall
proteininin çökmesi ve çeşitli yapıda
hücrelerin yapışması sonucu oluşur.

HYALEN SİLENDİRLER



Tamm-Horsfall proteinininden oluşur.
0-2 sayısında görülmesi normaldir.
Sedimentte çok sayıda hyalen silendir;
-ateş
-ağır egzersiz
-dehidratasyon
-kalp yetmezliği
-diüretik kullanımı ve
-nefrotik sendromla ilişkili olabilir.
ERİTROSİT SİLENDİRLERİ
Tamm-Horsfall proteinine eritrositlerin
yapışması sonucunda oluşur.
 Normalde idrarda görülmezler,varlığında
glomerüler hematüri ve glomerüler
hastalıklar söz konusudur.

LÖKOSİT SİLENDİRLER
Tamm-Horsfall proteinine lökositlerin
yapışması sonucunda oluşur.
 Normalde idrarda görülmezler.

3)KRİSTALLER


İdrarda ürik asit,sodyum ürat,kalsiyum
oksalat,kalsiyum fosfat gibi değişik kristaller
bulunabilir.Fazla miktarda bulunmaları kum
dökmek olarak isimlendirilir ve taşın ön işareti
olarak yorumlanır.
Sedimentte çok sayıda görülmelerinin tanısal
değeri ancak biyokimyasal değerlendirmenin de
yapılması
koşuluyla(hiperkalsiüri,hiperürikozüri,sistinüri
vs) söz konusudur.
3)KRİSTALLER

Üç tür kristalürinin idrar sedimentinde
saptanması önemlidir
-sistin kristalleri:sistinüri de
-lösin ve tirozin kristalleri:akut karaciğer
nekrozunda görülür.