Antipsikotik İlaçlar
advertisement
ANTİPSİKOTİK İLAÇLAR Antipsikotik İlaçlar Endikasyonları • Psikotik semptomların tanımlayıcı özellikte olduğu psikiyatrik hastalıklar. – – – – – – Şizofreni Kısa psikotik bozukluk Şizofreniform bozukluk Şizoaffektif bozukluk Sanrılı bozukluk Paylaşılmış psikotik bozukluk • Psikotik semptomların tanımlayıcı özellikte olmadığı psikiyatrik hastalıklar. – – – – – Mani Depresyon Deliryum Demans Mental retardasyon • Erişkin psikiyatrisinde diğer kullanım yerleri. – Her türlü ajitasyon ve eksitasyon durumları. – Anksiyete bozuklukları – Ağır kişilik bozuklukları • Çocuk psikiyatrisinde – Otizm – Gilles de la Tourette sendromu • Psikiyatri dışında – İnatçı bulantı, kusma, hıçkırık ve kaşıntı tedavisinde. – Anestezide Antipsikotik İlaçlar Endikasyonları Pozitif Psikotik Semptomatoloji Normal ruhsal işlevlerin aşırılığı ile karakterize semptomlar • • • • • • Halüsinasyonlar Delüzyonlar Dezorganize konuşma Dezorganize davranış Katatonik semptomlar Ajitasyon / eksitasyon Negatif Psikotik Semptomatoloji Normal ruhsal işlevlerin azlığı / yokluğu ile karakterize semptomlar • • • • • • Affekte sığlaşma Aloji Avolisyon Anhedoni Dikkat bozukluğu Sosyal içeçekilme • Emosyonel içeçekilme • Kendine bakım azalması Antipsikotik İlaçlar Sınıflandırma • Tipik Antipsikotikler – – – – – – Fenotiyazinler Butirofenonlar Tioksantenler Difenilbütilpiperidinler Dihidroindolonlar Dibenzokzapinler • Atipik Antipsikotikler – – – – – – – – – Klozapin Risperidon Olanzapin Ketiyapin Sülpirid Amisülpirid Ziprasidon Sertindol Zotepin Antipsikotik İlaçlar Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Farmakoloji Tipik antipsikotiklerin tedavi edici dozları D2 reseptörlerine olan affiniteleri ile korelasyon gösterir. Antipsikotik İlaçlar Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Farmakoloji Santral sinir sistemindeki dopaminerjik traktusların tümünde postsinaptik D2 reseptör blokajı yaparlar. – Mezolimbik ve mezokortikal sistemler üzerinden tedavi edici etkileri – Nigrostriatal sistem üzerinden ekstrapiramidal sistem (EPS) yan etkileri – Tuberoinfindübüler sistem üzerinden ise hiperprolaktinemi ve ilgili yan etkileri ortaya çıkar. Dopamin Yolakları Negatif Semptomatoloji Şizofrenide Negatif ve Pozitif Semptomatolojiyi Açıklayan Nöroanotomik Bir Model Prefrontal Korteks Prefrontal Korteks Limbik Alanlar Limbik Alanlar X Beyin sapı DA Nöronları Beyin sapı DA Nöronları Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Antipsikotik İlaçlar Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Farmakoloji • Antimuskarinik (M1), antihistaminik (H1) ve antialfaadrenerjik (α1) etkileri vardır. Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Antikolinerjik yan etkiler Antihistaminerjik yan etkiler Antiadrenerjik yan etkiler Santral antikolinerjik sendrom Ağız kuruluğu Bulanık görme Sinüzal taşikardi Sedasyon İştah ve kilo artışı Refleks taşikardi Postural hipotansiyon Başdönmesi İdrar retansiyonu Konstipasyon DİĞER YAN ETKİLER Hematolojik Oftalmolojik Epileptojenik Nöroleptik malin sendrom Ekstrapiramidal yan etkiler Akut distoni Parkinsonizm Akatizi Tardiv diskinezi ve distoni Hiperprolaktinemi Galaktore Menstruasyon bozuklukları Empotans Ejekülasyon bozukluğu Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Ekstrapiramidal yan etkiler D Ach Ekstrapiramidal Semptomların Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Antipsikotik İlaçlar Tipik (Konvansiyonel) Antipsikotikler Ticari Ad ve Şekilleri Jenerik adı Ticari adı Preparat şekli Klorpromazin Tioridazin LARGACTİL MELLERETTES MELLERİL LİDANİL STİLİZAN PROLIXIN NORODOL NÖROFREN CLOPIXOL FLUANXOL 100 mg tab ve 25 mg amp 10 mg dr ve damla 25 ve 100 mg dr 10 mg dr 1, 2 ve 5 mg dr, 5 mg amp 25 mg amp 5, 10 ve 20 mg tab, 5 mg amp ve damla 2 mg tab 2, 10 ve 25 mg tab, 50 ve 200 mg amp ve damla 3 mg tab ve 20 mg amp Mezoridazin Trifluoperazin Flufenazin Haloperidol Pimozid Zuklopentiksol Flupentiksol Antipsikotik İlaçlar Atipik (yeni / ikinci nesil) Antipsikotikler Atipiklik kriterleri • Klinik olarak – Negatif semptomatoloji üzerinde etkinlik – Hiç ya da çok az ekstrapiramidal semptom oluşumu • Farmakolojik olarak 5-HT2 pK1 1 D2 pK1 Antipsikotik İlaçlar Atipik (yeni / ikinci nesil) Antipsikotikler Atipik Antipsikotikler Mezokortikal Aktiviteleri Atipik Antipsikotikler Prolaktin Üzerine Etkileri Atipik Antipsikotikler Farmakoloji Atipik Antipsikotikler Klozapin Atipik Antipsikotikler Risperidon Atipik Antipsikotikler Olanzapin Atipik Antipsikotikler Ketiyapin Atipik Antipsikotikler Ziprasidon Atipik Antipsikotikler Zotepin Atipik Antipsikotikler Sertindol Atipik Antipsikotikler Farmakoloji Antipsikotik İlaçlar Atipik (yeni / ikinci nesil) Antipsikotikler Jenerik adı Ticari adı Ticari şekli Dozu (mg/gün) Klozapin Risperidon LEPONEX RİSPERDAL 25 ve 100 mg tab 1, 2, 3 ve 4 mg tab 1ml=1 mg sol 5 ve 10 mg tab 25, 100 ve 200 mg tab 50 mg tab 200 mg tab 200 ve 400 mg tab 25 ve 100 mg dr 450-900 Olanzapin Ketiyapin Sülpirid Amisülpirid Melperon Ziprosidon Sertindol Zotepin ZYPREXA SEROQUEL SÜLPİR DOGMATİL SOLİAN BURONON ZELDOX SERDOLECT NIPOLEPT 2-8 5-20 400-800 600-1800 400-800 300-600 20, 40, 60 ve 80 mg cap 40-160 4, 12, 16 ve 20 mg tab 20-24 25, 50 ve 100 mg dr 250-350 Antipsikotik İlaçlar Atipik (yeni / ikinci nesil) Antipsikotikler İlaç adı Yan etkileri Klozapin Sedasyon, ortostatik hipotansiyon, antikolinerjik y.e.ler, iştah ↑, salya ↑, enürezis, konvulziyon, agranülositoz Risperidon Ortostatik hipotansiyon, bulantı, iştah ↑, hiperprolaktinemi, EPS (>8 mg) Olanzapin İştah ↑, sedasyon, başdönmesi Ketiyapin Sedasyon, başdönmesi Amisülprid Hiperprolaktinemi Ziprasidon QTc ↑ Sertindol QTc ↑, Zotepin EPS Antipsikotik İlaçlar Antipsikotik Medikal Tedavinin Temel İlkeleri • Klozapin dışında antipsikotik ilaçların tedavi edici etki bakımından birbirlerine üstünlükleri yoktur. Antipsikotik İlaçlar Antipsikotik Medikal Tedavinin Temel İlkeleri • İlaç seçimi yan etki profilleri dikkate alınarak yapılır. Antipsikotik İlaçlar Antipsikotik Medikal Tedavinin Temel İlkeleri İlk ataktan sonra en az bir yıl,nüks halinde sürekli ilaç kullanmak gerekir. Antipsikotik İlaçlar Antipsikotik Medikal Tedavinin Temel İlkeleri İlaclar etkili minimum dozlarında kullanılmalıdır. Antipsikotik İlaçlar Antipsikotik Medikal Tedavinin Temel İlkeleri Tedaviye uyum göstermeyen hastalarda depo İlaçlar yeğlenmelidir. Antipsikotik İlaçlar Antipsikotik Medikal Tedavinin Temel İlkeleri İlaç değişiklikleri tedrici yapılmalıdır.
