organeller hücre iskeleti çekirdek hücrelerin karşılaştırılması

HÜCRE
ORGANELLER
HÜCRE İSKELETİ
ÇEKİRDEK
HÜCRELERİN KARŞILAŞTIRILMASI
ORGANELLER
• ORGANEL NEDİR:
Hücre içinde aynı görevi yapmak üzere farklılaşmış yapılardır.
Organeller zar yapılarına göre 3’e ayrılır.
RİBOZOM
•
•
•
•
Hücrenin en küçük organelidir.
Zarsız yapıdadır.
Protein ve rRNA dan oluşmuştur.
Virüsler hariç tüm hücrelerde bulunur.
• Protein sentezini gerçekleştirir.
• Sitoplazma dışında çekirdek, mitokondri, kloroplast içinde endoplazmik retikulum üzerinde bulunur.
SENTROZOM
• Zarsız organellerdir.
• Sentriyol denilen borucuklardan oluşur.
• Sadece hayvansal hücrelerde bulunur
• Hücre bölünmesi sırasında kendini eşleyerek bölünmeye yardımcı olur.
• Yapısında DNA bulunur.
ENDOPLAZMİK RETİKULUM
• Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında borucuklardan oluşan bir sistemdir.
• Tek zarlı yapıdadır.
• Hücre içinde madde taşınmasından sorumludur.
• Hücreyi ağ şeklinde kuşattığı için hücreye desteklik sağlar. • Bazı maddelerin depolanmasını sağlar.
ENDOPLAZMİK RETİKULUM
GRANÜLLÜ ENDOPLAZMİK RETİKULUM
GRANÜLSÜZ ENDOPLAZMİK RETİKULUM
• Üzerinde bol miktarda • Üzerinde ribozom ribozom taşırlar.
taşımazlar.
• Protein (enzim, hormon vb.) • Yağ sentezi yapan Salgılayan hücrelerde bol hücrelerde bulunur.
bulunur
GOLGİ AYGITI
• Endoplazmik
retikulumdan kopan parçalardan oluşmuştur.
• Tek zarlı yapıdadır.
• Salgılama , paketleme, sentezleme, depolama ve hücre zarının tamir edilmesini sağlar.
LİZOZOM
• Tek zarlı kese şeklinde bir organeldir.
• İçinde bulunan enzimlerle hücre içi sindirim yaparlar.
• Yıpranmış organellerin
sindirilmesini sağlar.
• Hayvansal hücrelerde bulunurken bitkisel hücrelerde bulunmaz.
• Lizozom oluşumuna katkısı olan organeller:
Ribozom,endoplazmik retikulum,golgi aygıtı
• Lizozom organelinin çeşitli nedenle zarı yırtılıp enzimleri hücre içine dağılırsa enzimler hücreyi sindirmeye başlar. Bu olaya otoliz
denir. Bu nedenle bu organele intihar organeli
de denir.
KOFUL
• Tek zarlı yapıdadır
• Golgi, endoplazmik
retikulum ve hücre zarından üretilir
• Görevi depolama ve hücrenin su dengesini ayarlamaktır.
KOFUL ÇEŞİTLERİ
1.
2.
3.
4.
BESİN KOFULU
SİNDİRİM KOFULU
BOŞALTIM KOFULU
KONTRAKTİL KOFUL
BESİN KOFULU
• Fagositozla dışarıdan alınan büyük moleküller ile hücre zarının oluşturduğu kofuldur.
SİNDİRİM KOFULU
• Lizozom organeli ile besin kofulunun kaynaşması ile oluşan kofuldur
BOŞALTIM KOFULU
• Sindirim sonrası atıkların oluştuğu kofuldur
KONTRAKTİL KOFUL
• Tatlı sularda yaşayan bazı tek hücreli canlılarda (protista) bulunur
• Hücre içine giren fazla suyun hücre dışına atılmasından sorumludur.
• Enerji (ATP) harcayarak çalışır.
NOT
• 1‐ Bitki hücrelerinde koful az sayıda ve büyükken hayvan hücrelerinde koful çok sayıda ve küçüktür
• 2‐ Genç bitki hücrelerinde koful çok sayıda iken yaşlı bitki hücrelerinde tek ve büyüktür.
MİTOKONDRİ
• Çift zarlı yapıdadır
• İç zarın kıvrımlarına krista, mitokondri içindeki sıvı kısıma matriks denir
• Kendine ait DNA ,RNA ve ribozoma sahiptir.
• Hücre için gerekli olan enerji oksijenlı solunumla burada üretilir.
• İhtiyaç durumunda kendini eşleyerek sayısını arttırır.
PLASTİTLER
• Bitki ve bazı protista
hücrelerinde bulunur.
• Çift zarlı yapıdadır.
• Kendine ait dna, rna ve ribozoma sahiptir
• Besin üretilmesi, depolanması ve bitkiye renk verilmesinden sorumludur.
• 3 çeşit plastit vardır.
1. KROMOPLAST
2. LÖKOPLAST
3. KLOROPLAST
•
İhtiyaç durumlarında birbirlerine dönüşebilirler
KROMOPLAST
• Bitkiye farklı renk verir.
• KAROTEN (TURUNCU)
• LİKOPEN (KIRMIZI)
• KSANTOFİL (SARI)
LÖKOPLAST
• Üretilen besinin fazlasının depolandığı yapıdır.
• Bitkinin ışık almayan yerlerinde bulunan renksiz plastitdir.
• Işığa maruz kalırsa kloroplasta dönüşür.
KLOROPLAST
• Bitkinin yeşil kısımlarında bulunur.
• Klorofil adı verilen renk pigmenti taşır. • Fotosentez ile besin üretiminden sorumludur.
HÜCRE İSKELETİ
HÜCRE İSKELETİ
GÖREVLERİ:
• Hücreye desteklik ve şekil vermek
• Çeşitli şekillerdeki hücre hareketini meydana getirmek
• Hücre içinde motor proteinlerin organellerin taşıması için bir yol oluşturmak
3 çeşit hücre iskelet elemanı vardır
1‐MİKROFLAMENTLER 2‐ARA FLAMENTLER
3‐ MİKROTUBULLER
MİKROFLAMENTLER
• Aktin proteinlerinden oluşur
• Hücre şeklinin korunmasında, kas kasılmasında, hücre hareketi ve hücre bölünmesi sırasında boğumlanmanın oluşmasında sorumludur
ARA FLAMENTLER
• Fibröz proteinlerinden oluşur
• Hücrenin şeklinin korunmasında, çekirdeğin ve bazı organellerin
sabitlenmesinde görevlidir.
MİKROTÜBÜLLER
• Tübülin proteinlerinden oluşur
• En kalın olanıdır
• Hücre şeklinin korunmasında, hücrenin hareket etmesinde, organellerin hareketinde ve hücre bölünmesi sırasında kromozomların hareketinde görevlidir
ÇEK RDEK
• Hücrenin yönetim ve kalıtımından sorumlu merkezidir
• Prokaryot hücrelerde bulunmaz
• 4 kısımdan oluşur
1. ÇEKİRDEK ZARI
2. ÇEKİRDEK SIVISI
3. ÇEKİRDEKCİK
4. KROMATİN AĞ
ÇEKİRDEK ZARI
ÇEKİRDEK SIVISI
• Çekirdeği sitoplazmadan ayıran yapıdır
• Kalıtım materyali olan DNA ‘nın korunmasını sağlar
• Hücre zarına benzer yapıdadır.
• Büyük por (deliklere) sahiptpir
• Sitoplazmaya göre daha koyu kıvamdadır
• Yapısında bol miktarda nükleotit bulunur.
ÇEKİRDEKCİK
• Kromatin ağ’ın (DNA) çekirdek içinde daha yoğun bulunması sonucu daha koyu görünen kısımlardır.
• Ribozomun üretildiği yerlerdir.
• Sayısı birden fazla olabilir
KROMATİN AĞ
• Kalıtım materyali olan DNA’nın hücre bölünmesi dışındaki zamanlarda bulunduğu dağınık halidir.
• Hücre bölüneceği zaman histon denilen proteinlerine sarılarak kromozomları oluştururlar
HÜCRELERİN
KARŞILAŞTIRILMASI