Organa_Genitalia_Masculina8.65 MB
advertisement
İNSAN ANATOMİSİ 2006 - 2007 SYSTEMA GENITALE MASCULINUM (ERKEK ÜREME SİSTEMİ) Dr. Ş.Turan PEŞTEMALCI 4 – 5 ARALIK / 2006 NELER ÖĞRENECEĞİZ ? • Erkek üreme sisteminin fonksiyonlarını açıklamayı ... • Erkek üreme organlarını tanımlamayı – ayırt etmeyi ve onların fonksiyonlarını anlamayı ... • Organların lokalizasyonunu ... • Organların temel anatomik özelliklerini ... • Organların ilişkileri ve ilişiklerini ... • Erkek – Dişi Üreme Organlarının Homologlarını ... • Çeşitli Üreme Sistemi Hastalıklarının tanınmasına örnekler ... ERKEK ÜREME SİSTEMİ (SYSTEMA GENITALE MASCULINUM) • Erkek üreme sistemi de, kadın üreme sisteminde olduğu gibi üreme hücrelerini (Gametleri, erkekte spermatozoon) oluşturur. • Erkekte üreme organları, temel üreme organı (Gonada, testis) ile bu hücreleri kadın cinsel birleşme organına ulaştıran iletici yollar (Viae genitales) ve eklenti bezlerden oluşur. • Erkekte iletici yolların son bölümü, cinsel birleşmede erkeğin fonksiyonuna uygun olarak penis içinde yer alır. Penis erkek cinsel birleşme organı olup özel bir yapıya sahiptir. ERKEK ÜREME SİSTEMİ (SYSTEMA GENITALE MASCULINUM) Erkek üreme sisteminin elemanları nelerdir ? ERKEK ÜREME SİSTEMİ (SYSTEMA GENITALE MASCULINUM) Spermatozoon’ların iletildiği yollar [İletici yollar (Viae genitales, genital yollar)] • Testis • Epididymis - Ductus epididymis • Ductus deferens (vas deferens) • Ductus ejaculatorius • Urethra masculina ERKEK ÜREME SİSTEMİ (SYSTEMA GENITALE MASCULINUM) Salgılarını genital yollara boşaltan, ejakulat oluşumuna katkı sağlayan ve işlevsel olarak testis’in ürettiği testosteron’a bağımlı bezler [Eklenti genital bezler]. • Vesicula seminalis • Prostata • Gl.bulbourethralis ERKEK ÜREME SİSTEMİ (SYSTEMA GENITALE MASCULINUM) Üreme organları, yerleşim yerlerine göre • iç üreme organları ve • dış üreme organları olarak iki grupta incelenir. İÇ ÜREME ORGANLARI (ORGANA GENITALIA MASCULINA INTERNA) Testisler, urethra’ya kadar olan genital yollar ile eklenti bezler, iç genital organlar başlığı altında incelenir. • Testis • Epididymis • Ductus deferens • Ductus ejaculatorius • Genital eklenti bezler • Vesicula seminalis • Prostata • Gl.bulbourethralis TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testisler, erkekte temel üreme organı olup, bir çift organdır. • Kadındaki ovaryumların homologudurlar. • Gövdenin dışında, perinede scrotum olarak adlandırılan bir torba içinde yer alır. • Funiculus spermaticus’a asılı bir şekilde dururlar. • Funiculus spermaticus herbir testis’e gelip-giden damar ve sinirler ile ductus deferens (vas deferens)’i taşıyan bir kordondur. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] Testis • Oval şekilde, yanlardan basık, küçük bir kuş yumurtası büyüklüğünde (herbiri 2,5X3X5 cm boyutlarında, 10-15 gr ağırlığında) bir çift organdır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testisler, • Sitogenetik fonsiyonları ile spermatozoonları (erkek üreme hücreleri) • Endokrin fonsiyonları testoron ve inhibin hormonları üretirler. • Sol testis, scrotum içinde sağ testis’e göre yaklaşık 1 cm daha distalde yer alır (kan stazı nedeniyle sol testis daha ağırdır). TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testisler, • erkek üreme hücreleri olan spermatozoon’lar ile • erkek seks hormonları olan androjenleri (maskulin karakter gelişimi, lipido ve seks faaliyetleri) üretir. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testisler erken fetal dönemde, karın boşluğunda böbreklere yakın olarak yer alırlar. • Testisler, fetus geliştikçe aşağıya doğru hareket ederek, doğumdan hemen önce inguinal kanal aracılığı ile skrotuma inerler. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Cryptorchidism : Testislerden birinin ya da her ikisini doğumdan önce scrotum içine inmemesidir. • Normal doğumların % 3 ’ünde, prematürelerin % 30 ’unda görülür. • Kısırlık (sterilite) ve testis tümörlerinin (30 – 50 kat) nedenidir. • İlk 18 ayda inmesi gerçekleşmez ise cerrahi müdahale gerektirir. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testis, üç örtü ile sarılmış testis parenkimi (parencyhyma tetsis) ’nden yaplıdır. • Bu örtüler dıştan içe doğru • epiorchium, • tunica albuginea ve • tunica vasculosa’dır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Epiorchium, testis’in inişi sırasında önüne katarak sürüklediği parietal periton’dan oluşan saccus vaginalis’in visseral yaprağıdır. • Epiorchium’un altında beyaz, kalın bir fibröz örtü olan tunica albuginea yer alır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Epiorchium, testis’in inişi sırasında önüne katarak sürüklediği parietal periton’dan oluşan saccus vaginalis’in visseral yaprağıdır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Tunica albuginea olarak isimlendirilen bu kapsül, testis’in arka kenarından testis dokusu içine mediastinum testis (Corpus Higmori) olarak adlandırılan vertikal bir yarım bölme gönderir. • Mediastinum testis, testis’e girip çıkan damarlar ile rete testis’e ait kanalcıkları içerir. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Tunica albuginea olarak isimlendirilen bu kapsül, testis’in arka kenarından testis dokusu içine mediastinum testis (Corpus Higmori) olarak adlandırılan vertikal bir yarım bölme gönderir. • Mediastinum testis, testis’e girip çıkan damarlar ile rete testis’e ait kanalcıkları içerir. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Mediastinum testis, testis parenkimine gönderdiği septae (bölme)’lerle de testis’i 250-300 lobçu (lobuli testis) ’ğa böler. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Mediastinum testis, testis parenkimine gönderdiği septae (bölme)’lerle de testis’i 250-300 lobçu (lobuli testis) ’ğa böler. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Mediastinum testis, testis parenkimine gönderdiği septae (bölme)’lerle de testis’i 250-300 lobçu (lobuli testis) ’ğa böler. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Tunica albuginea’nın Tunica albuginea’nın altındaki testis parenkimine temas eden örtüye tunica vasculosa denir. • Bu örtü kan damarları ve bağ dokusundan yapılıdr. • Tunica albuginea’nın iç yüzü ile septula testisleri sarar. TESTIS TUBULUS SEMINIFERUS • Herbir lobçukta 1 – 4 tane olmak üzere, tüm testis’te 600 – 1000 adet kadar tubulus seminiferus bulunur. • Uzunluğu yaklaşık 70 cm ’dir. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testis’in temel parankim yapısını oluşturan tubulus seminiferus adı verilen bu küçük borucuklar şeklindeki bezler, spermatozoon’ların üretildiği yerlerdir. • Tubulus seminiferus’ların lümen membranlarının zemininde yer alan sertoli hücreleri (hemşire hücreler) spermlerin üretimi ve gelişmesinde rol oynarlar. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Spermatogenesis, hipofiz bezinin ön lobundan salgılanan gonadotropik hormonların uyarısı sonucu 10-14 yaşlarında başlar. • Testosteron, tubulus seminiferus’lar arasında intestitium testis olarak adlandırılan gevşek bağ dokusu içinde yer alan endokrin hücreler içeren interstisyel endokrin hücreler (Leydig hücreleri) tarafından yapılır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Tubulus seminiferus’lar, mediatinum testis’e uzanarak burada birbirleri ile ağızlaşmalar oluştururlar. • Mediastinum testis’deki bu kanalcık ağı rete testis (Haller ağı) olarak adlandırılır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Rete testis’e ulaşan spermatozoonlar, buradan çıkan 15-20 adet ductuli efferentes testis ile epididim’in kanal sistemine ulaştırılır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testis’in arterleri aorta abdominalis’ten orijin alır. • Venöz kanı sırasıyla plexus pampiniformis’e, v.testicularis drene olur. • V.testicularis sağda v.cava inferior’a, solda da v.renalis’e dökülür. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testis’in lenfası nodi paraaortici’ye drene olurlar. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testis otonom sinirlerle innerve edilir. Sempatik ve parasempatik lifler plexus testicularis’i oluştururlar. Plexus testicularis’e ait sinirler a.testicularis ve a.ductus deferentis’ler etrafında olarak testis’e ulaşır. • Sempatikleri medulla spinalis’in T 10-12 segmentlerinden, parasempatikleri n.vagus’tan orijin alır. TESTIS [ORCHIS, DIDYMIS, ERBEZİ] • Testis torsiyonu : Testis’in kendini ekseni etrafında dönmesi sonucu, funiculus spermaticus’un da buna uyması ile gelişen hastalık. ! ACİL CERRAHİ EPIDIDYMIS • Herbir testis’in arka-üst bölümü üzerinde yerleşmiş ve 5 – 6 cm uzunluğundadır. • Kadındaki tuba uterina’karın homologudurlar. EPIDIDYMIS • Virgül şeklinde bir görünümü vardır. • Aslında 5 – 7 m lik bir sıkı sarmal oluşturmuş kanal yumağıdır. • Epididymis’i oluşturan bu kanala, ductus epididymis denilir. EPIDIDYMIS • Epididymis’in üst kısmı daha kalındır ve aşağı doğru indikçe incelir. • Epididymis’in caput –corpus – cauda epididymis bölümleri bulunur. EPIDIDYMIS • Bir kanal sisteminden oluşan epididymis, rete testis’ten ductuli efferentes testis ile aldığı spermatozoonları ductus deferens’e ulaştırır. • Sermium’lar için bir olgunlaşma (hareketlilik ve fertilizasyon yeteneleri kazanması için) ve depolanma yeri olarak da görev yapar. • Ölü spermlerin rearbsorbsiyonunu da gerçekleştirir. EPIDIDYMIS • Spermium’lar ductus epididymis içindeki asit ortamda 18-20 saat ile 3 – 5 hafta bekleyerek, ovum’u dölleyebilecek olgunluğa erişirler. (hareketlilik ve fertilizasyon yeteneleri kazanması) EPIDIDYMIS • A.testicularis • A.cremasterica (a.iliaca externa) • A.iliaca interna’nın vas deferens’e. EPIDIDYMIS • Venleri, plexus pampiniformis’e drene olurlar. EPIDIDYMIS • Lenfası, a.testicularis’i izleyerek nodi preaortici ve nodi paraaortici’ye akarlar. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Epididimin kuyruk bölümünün ucundan başlayıp, ductus epididymis’in devamı şeklinde uzanan, kalın kassal bir borudur. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Vas deferens 40 – 50 cm uzunluğunda olup, ampulla bölümü hariç sadece spermiumların iletimiyle görevlidir. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Kalın duvarlı, muskuler bir borudur. • Epididim kanalının bir devamı şeklindedir ve epididimin kuyruk bölümünden başlar. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Seyri boyunca • pars scrotalis, • pars funicularis, • pars inguinalis ve • pars pelvica olarak 4 bölümü ayırt edilir. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Scrotum içinde epididymis’in iç yanında, testis’in arka kenarı boyunca yukarıya doğru seyreder. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Funiculus spermaticus içinde canalis inguinalis’i geçer ve anulus inguinalis profundus yolu ile de karın boşluğuna girer. FUNICULUS SPERMATICUS • Funiculus spermaticus’un taşıdığı yapılar ; • ductus deferens, • a.testicularis, • a.cremasterica, • a.ductus deferentis, • vv.testiculares, • v.ductus deferentialis, • n.genitofemoralis, • n.ilioinguinalis, • plexus pampiniformis, • vasa lymphatica ve • m.cremasterica DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Funiculus spermaticus içinde canalis inguinalis’i geçer ve karın boşluğuna girer. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Karın boşluğuna girdikten sonra funiculus spermaticus oluşumlardan ayrılan ductus deferens, a.epigastrica inferior’u dışyanından, a.-v.iliaca externa’ları önden çaprazlayarak pelvis minor’a girer. • Pelvis’in yan duvarında aşağıya-içyana doğru uzanır. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Pelvis yan duvarında aşağıya-içyana doğru uzanır. Ureter • Mesane’ye ulaşmadan önce ureter’i çaprazlar. Rectum ile mesane arasına sokulur. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Vasectomy (erkek sterilizasyonu için bir temel yöntem) – sperm’in iletimini engellemek için ductus deferens’in testis seviyesinde kesilmesi operasyonudur. DUCTUS DEFERENS (VAS DEFERENS, SPERMA KANALI) • Mesane arka yüzünde ductus deferens, prostat’ın tabanına doğru ilerler ve vesicula seminalis’in boşaltma kanalı ile birleşerek ductus ejaculatorius’u oluştururlar. • Ductus deferens’in son 5 cm lik bölümü oldukça geniştir (ampulla). Burası spermiumlar için bir depolama yeri olarak da fonksiyon görür. Ureter DUCTUS EJACULATORIUS • Ductus ejaculatorius, ductus deferens’in vesica seminalis’in boşaltma kanalı olan ductus excretorius ile birleşmesinden sonraki terminal bölümüdür. • Tamamına yakın bölümü prostat dokusu içinde yer alır. DUCTUS EJACULATORIUS • Yaklaşık 2 cm uzunluğunda olan bu kanalın lümen çapı başlangıcında 0.5 – 0.8 mm, distalde 0.2 mm kadardır. DUCTUS EJACULATORIUS • Ductus ejaculatorius, uretra’nın pars prostatica’sında colliculus seminalis’in her iki yanına açılır. • Ductus deferens içeriği ile vesicula seminalis salgısının karıştırılması ve lümen içeriğinin fışkırtılarak atılmasını sağlar. YÜZYILIN BULUŞU !!! …. GLL. GENITALES ACCESSORIAE (GENİTAL EKLENTİ BEZLERİ) • Genital eklenti bezleri, ürettikleri salgıları boşaltma kanalları aracılığı ile genital yollara akıtan bezlerdir. • Bu bezlerin salgıları, spermiumların beslenmeleri ve hareket olanaklarının artırılması yanında, ejakulatın sulandırılması ve vaginanın asiditesinin nötralizasyonunda rol oynar. GLL. GENITALES ACCESSORIAE (GENİTAL EKLENTİ BEZLERİ) • Erkek üreme sistemi kapsamında yer alan eklenti bezler, • Vesicula seminalis • Prostata • Gl.bulbourethralis GLANDULA VESICULOSA (VESICULA SEMINALIS, GLANDULA SEMINALIS) • Küçük pelviste mesane tabanı ile rektum arasında, ductus deferens ve ureter’in son bölümü ile komşu olarak yer almış bir çift eklenti bezdir. • Kesecikler içeren, kıvrımlar yapmış tek bir kanal sisteminden oluşan bez 5 – 7 cm uzunluğunda 2 – 2,5 cm genişliğindedir. • Bezin içindeki kanal sistemi 10 – 15 cm uzunluktadır. GLANDULA VESICULOSA (VESICULA SEMINALIS, GLANDULA SEMINALIS) • Vesicula seminalis’in ürettiği salgı, içindeki kanal sisteminin devamı şeklindeki boşaltma kanalı yolu ile boşaltır. • Bu kanal, dik açı yaparak birleştiği ductus deferens ile ductus ejaculatorius oluşumuna katılır. GLANDULA VESICULOSA (VESICULA SEMINALIS, GLANDULA SEMINALIS) • Ejakulat (semen) ın % 60 – 70 ’ini oluşturur. • İçerdiği fruktoz, C vitamini, prostoglandinler ile spermleri besleyici ve aktive edici diğer maddeler yönünden zengin hafif alkalik viskoz bir salgıdır. • Bu salgı, ductus excretorius ile ductus ejaculatorius’a boşaltılır. • Bezin salgılama fonksiyonu testosteron ile düzenlenir. GLANDULA VESICULOSA (VESICULA SEMINALIS, GLANDULA SEMINALIS) • Arterleri : a.vesicalis inferior ve a.rectalis media’dan gelen dallar. • Venleri : arterlere eşlik eder. • Lenfası : nodi iliaci interni’ye drene olurlar. • İnnervasyonu : L1 – L2 (sempatik) ve S2 – S3 – S4 (parasempatik) segmentlerden kaynak alan otonom sinirler tarafından sağlanır. • Bezin salgılama fonksiyonu, testestoron kontrolündedir. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Genital eklenti bezlerinin en büyüğü olup, mesanenin aşağısında, urethra’nın ilk 3 cm lik bölümü etrafında yerleşmiştir. • Kadındaki gll.vestibulares minores’in homologudur. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Yaklaşık 8 – 20 gr ağırlığında, tabanında sağ-sol çapı 4, ön-arka çapı 2, yüksekliği 3 cm ’dir. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Prostatın mesane boynu ile sıkı komşuluk yapan geniş üst kısmına basis, aşağıda diaphragma urogenitale üzerine oturan dar bölümüne apex denir. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Symhysis pubica’ya bakan yüz facies anterior, rektum’a bakan yüzüne de facies posterior adı verilir. • Arka komşuluk sayesinde “rektal tuşe” yolu ile prostatın klinik muayenesi mümkündür. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Prostat, koyu kırmızı renkte, oldukça sıkı dokulu, sert kıvamlı, kestane şeklinde bir bezdir. • Bez dıştan ince, sağlam fibromuskuler bir kapsülle sarılmıştır. • Kapsülün altındaki prostat dokusunda 40 – 50 adet tuboalveoler bez bulunur. • Bu bezler salgılarını, çok sayıda kanalla üretra’nın prostatik bölümüne akıtırlar. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Günde 0,5-2 ml prostat salgısı (succus prostaticus) üretilir. Salgılanımı testosteron ile idare edilir. • Succus prostaticus, süt gibi, alkalik (pH 6.5) (♀ vagina’daki asit /pH 3.5 - 4.0/ ortamın nötralizasyonu) bir salgıdır. • Meni hacminin % 20-30 ’unu prostat salgısı oluşturur. • Enerji için gerekli olan sitrik asit içerir. PROSTATA (GLANDULA PROSTATICA) • Prostat bezinde 5 lob bulunur. • Lobus medius, • Lobus posterior (2 lob), • Lobus lateralis (2 lob) • Lobus medius prostat hipertrofisinin, • Lobus posterior prostat kanserinin en çok kaynaklandığı bölümler olarak bilinir. GL.BULBOURETHRALIS (COWPER BEZLERİ) • Prostat’ın aşağısında, membranöz üretra’nın iki yanında, ürogenital diafragma içinde yer alır. • Kadındaki gl.vestibularis major’un homolgudur. GL.BULBOURETHRALIS (COWPER BEZLERİ) • Herbiri bezelye büyüklüğünde (0,7 – 1 cm çapında) olan bezler, şeffaf, albuminden zengin, alkali, mukoid karekterli salgılarını, 2,5 – 4 cm uzunluktaki boşaltma kanalları ile uretra’ya akıtırlar. • Salgısı ile urethra’nın asiditesinin nötralizasyonunda rol oynar. SPERMA (MENI, EJACULAT, SEMEN, DÖL) • Orgazm sırasında urethra’nın dış deliği yolu ile fışkırtılan salgı, ejaculat (meni, semen, döl) olarak adlandırılır. • Opak, beyazımsı olan bu salgı, 2 – 4 ml olup, testis, epididim, vezikula seminalis, prostat ve bulbouretral bezlerin salgılarının toplamıdır. SPERMA (MENI, EJACULAT, SEMEN, DÖL) • % 90 ’ı su olan bu salgının içinde spermiumlar ile spermiumların metabolizmaları için gerekli olan mineral tuzlar, proteinler, serbest amino asitler, spermin, prostoglandinler ve bol miktarda früktoz bulunur. • 2 – 4 ml ’lik meni içinde 300 – 400 milyon (60-120 milyon/ml) sperm bulunur. • Hacim olarak spermiumlar ejakulatın % 1 ’ini oluştururlar. SPERMA (MENI, EJACULAT, SEMEN, DÖL) • Sperm sayısı 1 ml’de 1 milyonun altında “azospermi”, 1-20 • • • • milyon arasında “oligospermi”, 20-40 milyon arasında “hipospermi”, 60-120 milyon arasında ise “normospermi” adı verilir. 1 ml’de 20 milyonun altında sperm varsa dölleme yeteneği kaybolur. Erkeğin fertilizasyonu; cinsel ilişki, ereksiyon, ejekulasyon ve spermiumların normal sayı, şekil ve hareketliliğine bağlıdır. Fertilizasyon özelliği yoksa infertilite veya sterilite terimi kullanılır. İmpotans; ereksiyonun gerçekleşmemesi durumudur. SPERMA (MENI, EJACULAT, SEMEN, DÖL) • Ejakulatın % 60 –70 ’i vezikula seminalis, % 20 – 30 ’u prostat salgısı tarafından yapılır. • Erkek üreme sisteminde haftalarca yaşayabilen spermiumlar, kadın üreme sistemine atıldıklarında burada ancak 2 – 3 gün yaşayabilirler. DIŞ ÜREME ORGANLARI ORGANA GENITALIA MASCULINA EXTERNA • Perinede – apış arasında yer alan organlar dış genital organlar başlığı altında incelenir. • Penis • Scrotum Penis Scrotum PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Erkek cinsel birleşme ve idrar boşaltma organıdır. • Özel yapısı nedeniyle çeşitli uyarılar sonucu sertleşip dikleşme (ereksiyon) yeteneğine sahiptir. Bu özelliğiyle cinsel birleşmeye olanak sağladığı gibi ejakulatın vagina’da uterus yakınlarına atılmasını sağlar. • Kadındaki clitoris’in homologudur. Penis PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Penis içinde yer alan üretra bölümü, gerektiğinde ejakulat’ın, gerektiğinde de mesane’de biriken idrarın atıldığı bir ortak yol niteliğindedir. Urethra PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Penis’in serbest bölümü - pars libera ve kök - pars fixa olmak üzere 2 temel bölümü vardır. • Serbest bölümü istirahat halinde aşağıya doğru sarkık bir halde bulunduğundan pars pendula olarak ta adlandırılır. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Penis’in serbest bölümü, yetişkin bir erkekte 8-10 cm uzunlunğunda, 2-3 cm çapında olduğu halde, ereksiyonda boyutları 1,5 – 2 katına ulaşır. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Serbest bölümün corpus penis ve glans penis olarak 2 bölümde incelenir. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Pars libera’nın konik şeklindeki uç bölümüne glans penis adı verilir. Glans penis, sünnetsiz kişilerde sünnet derisi (preputuim penis – kadındaki labia minores) ile örtülmüştür. • Preputium penis’in alt yüzde glans penis’e atlayan uzantısına phrenulum denir. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Radix penis – Pars fixa, dışardan görülmeyen, penis’in tutunup sabitliğini sağlayan bölümüdür. • Radix penis’in 2 bacak (crus dextrum, crus sinistrum) ile bunlar arasında bulbus penis’ten oluşur. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Radix penis – Pars fixa, dışardan görülmeyen, penis’in tutunup sabitliğini sağlayan bölümüdür. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Penis, dışardan deri ve fasya ile sarılmış 3 longitudinal erektil kitleden oluşmuştur. • Corpora cavernosa (2) • Corpus spongiosum (1) [♀ bulbus vestibuli] • Erektil kitleler kaverna adı verilen, içleri endotel ile kaplı boşluklar içeren süngerimsi bir dokudan yapılmıştır. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Taktil veya mental erotik uyarılar sonucu, kavernalar kanla dolduğundan ereksiyon gerçekleşir. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Penis, a.pudenda interna ve a.pudenda externa’dan kaynak alan arterlerle kanlanır. • Özellikle a.pudenda interna’dan gelen a.dorsalis penis, a.profunda penis, a.bulbi penis ve a.urethralis önemlidir. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Venleri : vv.dorsales penis, vv.pudenda externae aracılığı ile v.saphena magna, v.femoralis’e • V.dorsalis penis, v.profunda penis ve v.bulbi penis’ler plex.venosus prostaticus ve v.vesicalis aracılığı ile v.iliaci interni’ye PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Lenfası : n.inguinalis superficialis – profundi ve n.iliaci interni’ye • İnnervasyon : Somatik ve visseral innervasyonu n.pudendus yolu ile olur. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Hypospadias : Ostium orethrae externum’un glans penis’in alt yüzünde yer alması. • Kongenital olarak % 0.3 oranında görülür. PENIS (PHALLUS, KAMIŞ, MEMBRUM VIRILIE) • Phimosis ve paraphimosis : Sünnet derisi (preputuim penis) ’nin iltihaplanmasıdır. SCROTUM (TESTİS YUVASI) • Perinede yer alan, içinde testis’leri ve epididymis’leri barındıran kutanöz – fibromuskuler bir torbadır. • Kadındaki labia majora’nın homologudur. SCROTUM (TESTİS YUVASI) • Testislerin normal fonksiyon görebilmeleri (spermatozoon üretebilmesi) için descensus ve skrotum içine yerleşmeleri zorunludur. SCROTUM (TESTİS YUVASI) • M.dartos (düz), m.cremaster (çizgili), ter bezleri içerir. • Scrotum, kadınlarda büyük dudakların özdeşidir. SCROTUM (TESTİS YUVASI) (TERMOREGÜLASYON) • Scrotum’un • Yerleşimi, • M.cremaster’in kasılma ve gevşemeleri ile testis’in ısı düzeninin korunmasında önemli rol oynarlar. SCROTUM (TESTİS YUVASI) (TERMOREGÜLASYON) • M.cremaster, seksüel ve soğuk uyaranlara karşı yanıt olarak testisleri yukarıya doğru kaldırarak vücuda doğru yaklaştırır. SCROTUM (TESTİS YUVASI) (TERMOREGÜLASYON) • Testis’lerin vücut ısından korunmasında önemli [TERMOREGÜLASYON]. • Vücut ısısından yaklaşık 20 daha düşük bir ortam sağlar. SCROTUM (TESTİS YUVASI) (TERMOREGÜLASYON) ISI DÜZENLENMESİ [TERMOREGÜLASYON]. • M.cremaster • SOĞUK Æ ISININ KORUNMASI İÇİN KASILIR VE TESTİSLER YUKARIYA DOĞRU ÇEKİLEREK VÜCUDA YAKLAŞTIRILIR. • SICAK Æ GEVŞER VE TESTİSLER VÜCUTTAN UZAKLAŞTIRILIR. • M.dartos • SOĞUK Æ SCROTUM GERGİN HALE GELİR, BÜZÜLÜR. SCROTUM YÜZEYİ AZALTILARAK VÜCUT ISISINA KARŞI KONUR. SCROTUM (TESTİS YUVASI) (TERMOREGÜLASYON) ISI DÜZENLENMESİ [TERMOREGÜLASYON]. • PLEXUS PAMPINIFORMIS • A.TESTICULARIS ’İ ÇEVRELEYEN BU AĞ ÖRGÜ • ARTERDEN VENE ISI TRANSFERİ GERÇEKLEŞTİRİLİR • “TERSİNE ISI DEĞİŞİMİ” • TESTİSE ULAŞAN KAN, VÜCUT ISISINDAN YAKLAŞIK 20 DAHA DÜŞÜKTÜR. SCROTUM (TESTİS YUVASI) • Arterleri : a.testicularis, a.pudenda externa, a.pudenda interna, a.cremasterica ve a.epigastrica inferior’dan. • Venleri : arterlere eşlik ederler. • Lenleri : n.inguinales superficiales’lere. • İnnervasyonu : n.ilioingunalis, n.genitofemoralis, n.pudendus ve nn.perineales’lerin dalları. SCROTUM (TESTİS YUVASI) • Hidrosel : Testis etrafında sıvı toplanması. • Varikosel : Venöz dönüşte meydana gelen problem nedeni ile venlerin genişlemesi (venöz staz). DİŞİ – ERKEK GENİTAL ORGANLARININ HOMOLOGLARI SPERM’İN YOLCULUĞU Urethra (Corpus Spongiousum içinde) Ostium Urethrae Externum Prostata içinde, Prostat salgısı Ductus Ejaculatorius Vesicula Seminalis Ductus Deferens (Vas Deferens) Epididymis (Ductus Epididymis) Ductuli Efferentes Testis Rete Testis Tubulus Seminiferi Rectus Tubuli Seminiferi SPERM’İN YOLCULUĞU Testis - Tubuli Seminiferi Epididymis – Ductus Epididymis Ductus Deferens – Vas Deferens Ductus Ejaculatorius Urethra EREKSİYON Seksüel uyaranlar (parasympathetic) ile • erektil dokulara kan akımı artar ↑ • penis’in erektil dokusu olan corpora cavernosa bol kan ile dolar • parasempatik sinir liflerinin uyarımı ile arterioller genişler, kan akımı artar • venöz dönüş engellenir • boyutları artan ve sertleşen penis’te kan akımı kilitlenir, kan göllenir • erektil dokulardaki kan basıncı artar ↑ EJEKULASYON Semenin erkek kanal sistemi içerisinden atılması…. Sympathetic aktivasyon • ductus ejaculatorius ile bezlerdeki düz kasların peristaltik kontraksiyonları ile ejakulasyon gerçekleşir • arterlerin konstriksüyonu • erektil dokulardaki kan basıncının düşmesi ↓ SEKSÜEL İLİŞKİ - KOPULASYON • Penis’i besleyen arterlerin dilatasyon ve venlerde konstriksiyon olması ile corpus cavernosum kan ile dolar. • Gerek gl.bulbourethralis’ten gerekse vagina duvarından gelen salgılar, vagina ortamının kayganlaşmasını sağlarlar. • Semeni üreten salgı bezlerindeki düz kaslarının peristaltik kontraksiyonu orgasm gerçekleşir. • 15 dakika kadar sonra semen, spermlerin yüzmesine ortam hazırlamak için sıvı hale gelir. ÖZET 9 9 VESICULA SEMINALIS Spermleri besleyen, onları koagüle eden ve spermin hareketlerine yardımcı olan bir sıvı üreten erkek üreme sisteminde yer alan bir çift bez PROSTATE Spermlerin aktivasyonu ve erkek üreme erkek üreme sistemindeki asiditeyi azaltan bir alkalik sıvı üreten bir bez. GLANDULA BULBOURETHRALIS 9 Ejakulasyon öncesi uretradaki ürik asidin nötralizasyonu için bir müköz sekresyon salgılayan bir çift bez. 9 EPIDIDYMIS Spermlerin depolanması ve olgulaşmasını sağlayan bir çift kanal. TESTIS 9 Testosteron ve sperm üreten, bir çift primer üreme organları (gonadlar) VESICA URINARIA VAS DEFERENS 9 Spermlerin epididymis’den urethra’ya iletimini sağlayan bir çift kanal. URETHRA 9 Ejakulasyon boyunca semenin iletildiği tüp boru, diğer zamanlarda idrar iletimi. PENİS’İN EREKTİL DOKUSU 9 Seksüel canlanma boyunca kan ile dolarak penisin ereksiyonuna yol açan spongiöz bağ dokusu. PENIS 9 Kadın üreme sistemine spermleri ulaştıran seksüel ilişki organı. GLANS PENIS 9 Seksüel canlanma için duyusal sinir liflerinden zengin, penisin tepe bölgesi. ÖZET – ERKEK ÜREME ORGANLARI ÖZET – ERKEKLİK HORMONLARI ERKEK ÜREME SİSTEMİ (SYSTEMA GENITALE MASCULINUM) PRATİK SORULAR 1. Testislerin ısısının düzenlenmesinde rol oynayan anatomik yapılar. 2. Erkeğin fertilizasyon yetenekleri. 3. Sperm üretim yeri. 4. Sertoli ve Leydig hücrelerinin fonksiyonu. 5. Aksesuar 3 bezin isimleri ve onların birer anahtar fonksiyonu. 6. Penis’in ereksiyonu ile bu sırada kan ile dolan yapıları. KAYNAKÇA • İnsan Anatomisi, Mehmet YILDIRIM • Anatomy & Physiology, Elaine N.MARIEB & Jon MALLAT • Gray’s Anatomy • Sobotta TEŞEKKÜR EDERİM …..
