Soru ve Yanıtları ile İnfluenza A H1N1 2009

Soru ve Yanıtları ile
İnfluenza A H1N1 2009
(Domuz) gribi
Ege Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Grip nedir ?
• İnfluenza virüslerinin solunum
yollarından bulaşması
sonrasında duyarlı kişilerde
ortaya çıkan solunum yolları
enfeksiyon hastalığıdır
• İnsanlarda gribe neden olan
İnfluenza virüsleri;
İnfluenza A ve B dir
• Grip çok eski çağlardan beri
bilinen bir hastalıktır
http://www.ehs.ucr.edu/environmentalhealth/images/influenza.jpg
İnfluenza virüsleri
• Orthomyxoviridae ailesine ait RNA virüsleridir
• İnsanlarda hastalığa neden olabilen İnfluenza virüsleri;
• İnfluenza A
– İnsanda ve diğer çok çeşitli memeli türlerinde gribe neden olur
– En ağır grip hastalığının oluşumundan ve salgınlardan asıl
sorumlu olan İnfluenza virüsüdür
– Çok sayıda alt tipleri bulunmaktadır
• İnfluenza B
– Tek bir tipi mevcuttur ve yalnızca insanlarda gribe neden olur
• İnfluenza C
– İnsanlarda nadiren hastalığa yol açar
İnfluenza A virüsünün bulunduğu canlı
türleri hangileridir •? İnfluenza A virüsü sadece insanda
bulunmaz ve hastalığa neden olmaz
• Asıl ana kaynak su kuşlarıdır
(yeşil başlı ördek)
• İnsan dışında, kümes hayvanları,
kuşlar, domuzlar, atlar, balina ve fog
balıkları influenza virüslerinin
bulunduğu diğer canlılardır
www.vetscite.org/.../articles/000041/img0005.jpg
İnsana ve insandan bulaşma
• Ördek ve kuşlar
İnsan
• Kümes hayvanları
İnsan
• Domuz
İnsan
İnfluenza virüsleri dış ortam koşullarına
dayanıklı mıdır ?
- İnfluenza virüsünün para üzerinde 3
güne kadar canlılığını sürdürdüğü
gösterilmiştir
- Hastalığın bulaşmasında göz önünde
bulundurulmalıdır
- İnfluenza virüsü solunum yolu sekresyonlarından dış ortam
koşullarına ve eşya yüzeylerine bulaşarak canlılıklarını sekiz (8) saate
kadar ve hatta daha uzun süre devam ettirebilirler
Grip neden önemlidir ?
• Bulaşıcı bir solunum yolları enfeksiyon hastalığıdır
• Risk grubu olarak adlandırılan kişilerde
– Daha ağır seyirlidir
– Pnömoni (zatüre) gelişimine yol açabilir
– Hastaneye yatmayı gerektirebilir
– Yoğun bakımda tedaviye ihtiyaç olabilir
– Ölüme neden olabilir
• Yeni ortaya çıkan İnfluenza virüsleri salgınlara yol açar
Tarihte önemli grip salgınları ?
1918 – İspanyol gribi
(İnfluenza A H1N1)
> 40 milyon ölüm
Atak hızı 20 – 50 yaş arası en yüksek
Mortalite genel risk grupları kadar genç erişkinlerde de
yüksek
1957 Asya gribi
(İnfluenza A H2N2)
1968 Hong Kong gribi
(İnfluenza A H3N2)
Enfeksiyon hızı okul çocukları, genç erişkinler ve
hamilelerde en yüksek
Amerika’da 69.800, dünyada 4 milyon ölüm
Aralık-Ocak aylarında ölümlerde pik - 65 yaş üzerindekilerde
ölüm daha sık
ABD de 33.800, dünyada 2 milyon ölüm ile en
hafif pandemi
1977 Rus gribi tehdidi (H1N1)
Çocuk ve gençlerde epidemiler
1978’de virüs dünyaya yayıldı
1997 kuş gribi tehdidi (H5N1)
Hong Kong’ta birkaç yüz kişi, 18 hastaneye
yatış, 6 ölüm
İlk kez tavuktan insana direkt bulaş
2003 KUŞ GRİBİ
(İnfluenza A H5N1)
2009 DOMUZ GRİBİ (İnfluenza A H1N1 2009)
Mevsimsel grip nedir ?
• Kuzey yarımkürede her sene
• Ekim/Kasım – Mart ayları arası
grip sezonudur
• Toplumun
%5-15’inde grip oluşur
• Mevsimsel gribe; İnfluenza A
H1N1, İnfluenza A H3N2 ve
İnfluenza B virüsleri neden olur
www.wvdhhr.org/idep/images/flu/sentinel.gif
• DSÖ verisi; her yıl 5.000.000
kişide ağır bir tablo ve 250.000
– 500.000 kişi gribe bağlı
pnömoniden ölmektedir
Kuş gribi nedir ?
• Hasta kuşlardan ve kümes
hayvanlarından insanlara direkt
temas ile bulaşan gribe tipik örnektir
• Etken İnfluenza A H5N1’dir
• 2004 – 2008 arasında
– Olgu sayısı:
385
– Ölen sayısı:
243’tür
Endonezya, Vietnam, Mısır, Çin,
Tayland, Türkiye, Azerbaycan,
Kamboçya, Irak, Pakistan, Cibuti,
Nijerya, Bangladeş, Laos, Burma
www.life.com/image/57129890
• Mortalite %63 tür
• Bugüne kadar insandan insana
bulaşma hiç olmamıştır
• Ancak böyle bir potansiyel mevcut olup, bu durum yeni bir salgına
ve çok daha ağır ve çok ölümcül bir gribe yol açabilecektir
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır ?
Önceleri domuz grip virüsünün
insanlara ve sonrasında insandan
insana bulaştığı sanılmıştı
İnfluenza A H1N1 2009
www.bbc.com
Sonrasında domuzdaki İnfluenza A H1N1’in genom yapısının
çok daha önceki yıllarda kuş, insan ve domuz İnfluenza A virüs
karışımından oluşan ve insanlar için yeni bir İnfluenza A H1N1
olduğu anlaşıldı Günümüzde domuz gribi yerine
Pandemik İnfluenza A H1N1 2009 olarak adlandırılmaktadır
Mevsimsel grip ile İnfluenza A H1N1
(domuz) gribinin karşılaştırılması
Her sene toplumun %5-15’
inde gribe neden olur
DSÖ verisi;Her yıl
500 milyon mevsimsel grip
5 milyon hastaneye yatış
250 bin - 500 bin ölüm
www.globalsecurity.org/.../antigenic-drift.jpg
Bugüne kadar 10-40 yılda
bir tüm dünyayı etkileyen
salgınlar yeni İnfluenza
A’ya bağlı gelişmiştir
Toplumların %30 -%50’
sinde gribe neden olmuştur
Virüs hemaglütininde her sene
nokta mütasyona bağlı yapı değişir
Daha önceki virüse karşı oluşan
antikorlar yeni virüse etkili olamaz
Farklı türlerdeki İnfluenza virüsleri
tek bir türde biraraya gelip yepyeni
bir İnfluenza virüsünün ortaya
çıkmasına ve insanlara bulaşarak
salgınlara neden olur
Grip virüsü (İnfluenza A H1N1 2009
dahil) insanlara nasıl bulaşır ?
1. Hayvanların solunum sekresyonları ile yakın temas
sonucu insanlara solunum yolundan
bulaşmaktadır
2. Gripli bir kişinin ağzındaki damlacıkların 2m’ye
kadar mesafede bulunan duyarlı bir kişinin
solunum yollarından girmesi ile bulaşmaktadır
3. Kirli ellerin göze ve buruna
teması ile bulaşmaktadır
(Eller influenza virüsünün
bulunabileceği eller, masa,
sandalye, kapı kolu çeşme musluğu, kağıt para vb.
eşyalar ile temas sonrası kirlenebilir)
4. Solunum yollarından çıktıktan sonra yere
düşmeden havada asılı halde kalabilen İnfluenza
virüslerinin solunması ile de bulaşmaktadır
www.google.com /görseller/ influenza
İnfluenza virüsleri vücuda nasıl girer ve
nasıl çoğalır ? Virüs, hemaglütinin adı verilen dikensi
çıkıntılar ile insan burun, boğaz ve
akciğer epitelindeki sialik asit
reseptörüne tutunur
Proteaz enzimi ile hemaglütinin
parçalanarak endositoz yolu ile virüs
hücre içine alınır
M2 iyon kanalları aracılığı ile virüs zarfı
ve virüs RNA’sı hücre nükleusuna
aktarılır ve burada virüs çoğalır
http://en.wikipedia.org/wiki/Influenza
Nöraminidaz enzimi ile kesilerek
enfekte ettiği hücreden kopup yeni
epitel hücresini enfekte etmek üzere
ayrılır
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi’nde
hastalık ne zaman başlar ve biter?
• Bir kişiye influenza virüsü bulaştıktan sonra hastalık
belirtileri gelişinceye kadar geçen süre: 2-3 gündür
• Bu süre (enkübasyon süresi) bir (1) gün kadar kısa ya da
yedi (7) gün kadar uzun olabilir
• Mevsimsel grip, kuş gribi ve domuz gribi belirtileri her
üçünde de aynıdır
• Hastalık başladıktan yedi (7) gün sonra çoğu zaman
hastalık tamamen iyileşir
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz)
gribi’nde görülen belirtiler nelerdir ?
Yüksek
Ateş
Burun akıntısı
Boğaz ağrısı
Kuru
öksürük
Letarji
İştah kaybı
Bulantı
Kusma
İshal
fr.wikipedia.org/wiki/Grippe_A_(H1N1)_de_2009
Tipik belirtiler
• Aniden ateş yüksekliği
(380C’nin üstü)
• Ani başlayan kuru öksürük ve
boğaz ağrısı
Diğer belirtiler
• Yorgunluk, halsizlik, üşüme
titreme
• Baş ağrısı, boğaz ağrısı,
burun akıntısı
• İshal, bulantı, kusma,
iştahsızlık
• Kas ve eklem ağrısı
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(1)
• 14-16 Ekim 2009 tarihinde Washington’da bir toplantı
yapıldı
• 100 doktor ve bilim adamı (Amerika, Avrupa, Asya,
Afrika, Orta Doğu kıtalarından) toplantıya katıldı
• Bu kişiler o tarihe kadar yaklaşık 360.000 domuz gribi
vakasını ve 3500 kadar domuz gribine bağlı ölen olgular
hakkında bilgi sahibi olan kişilerdi
• Bu toplantı bilgilerine göre;
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(2)
• Olguların çok büyük kısmında hastalık hafif
seyretmektedir
• Bu olgular bir hafta içerisinde komplikasyonsuz ve
tedaviye ihtiyaç olmaksızın iyileşmektedir
• Durumu ağırlaşan ve pnömoni gelişen kişiler az
sayıdadır. Bu kişilerde altta yatan astım, kronik obstrüktif
akciğer hastalığı gibi hastalıklar bulunmaktadır
• Durumu ağırlaşan olgularda diğer organ yetmezlikleri de
eşlik etmektedir
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(3)
• Zatüre (pnömoni) nedeni olguların büyük kısmında
İnfluenza A H1N1 2009’a bağlı olduğu saptanmıştır.
• Pnömoni gelişen olguların çoğu kaybedilmiştir
• Altta kronik hastalığı olan kişilerde influenza A H1N1
2009 doğrudan akciğerlerde hasara neden
olabilmektedir. Bu da hastalığı ağırlaştırmaktadır
• Ölen olguların %30’unda pnömoni akciğerlere ikincil
bakteri yerleşimine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(4)
• Hastalığın ciddi ve şiddetli seyrettiği olgular mevsimsel
gripteki olgulardan bazı farklılıklar göstermektedir
• Altta herhangi bir hastalığı olmayan sağlıklı bireylerde de
birden bire hastalık ağırlaşabilmektedir
• Bu duruma neden olan faktör/faktörler henüz
anlaşılabilmiş değildir
• Durumu ağırlaşan olgularda kötüleşme ve hastalığın
şiddetlenmesi hastalığın 3. ile 5. günlerinde ortaya
çıkmaktadır
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(5)
• Durumu ağırlaşan olgularda hastalık çok hızla (24 saat
içerisinde) kötüye gitmektedir
• Böyle olgular hızla yoğun bakıma ihtiyaç göstermektedir
• Yine böyle olguların çoğunda tedaviye yanıt iyi değildir
• Ancak risk grubundaki kişilere erken başlanan antiviral
ilaçlar (oseltamivir ya da zanamivir) ile hastalık hızla
kontrol altına alınabilmekte, hatta hastalığın kötüye
gidişinin önüne geçilebilmektedir
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(6)
• Yine erken antiviral ilaçlar yanısıra
• Pnömoni (zatüre) gelişen olgularda bakteriyel etkenler
de göz önünde mutlaka bulundurulmalıdır
• Pnömonili olgularda ampirik antibiyotik tedavisine
hemen, vakit geçirilmeden başlanmalıdır
• Böyle durumlarda antibiyotik kullanımı durum çoğu
zaman hayat kurtarıcıdır
• Bakteriyel pnömoni etkenleri olarak en sık Streptococcus
pneumoniae ve Staphylococcus aureus (metisilin
dirençli) göz önünde bulundurulmalıdır
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
nasıl seyretmektedir ?
(7)
• Ciddi hastalık ya da ölüm görülme riski yüksek olan
gruplar;
– Hamileler (özellikle 3. trimestirdekiler)
– İki (2) yaş altındaki bebekler
– Kronik akciğer hastalığı olanlar (astma dahil)
– 15 yaşa kadar olan çocuklar
– Diyabetliler
– Kronik kalp hastalığı, böbrek ve karaciğer hastalığı
olanlar, bağışıklık sistemi baskılı hastalığı olanlar ya
da bu tür ilaçları kullananlar
– Aşırı kilolular (malin obez; daha önce mevsimsel
gripte risk grubunda değil idi)
İnfluenza A H1N1 (Domuz) gribi başka
hastalıklar ile karıştırılabilir mi?
Aynı dönemde (sonbahar ve kış ayları) en sık soğuk algınlığı ile karışır
Soğuk algınlığı halk tarafından yanlış olarak grip diye tarif edilmektedir
Soğuk algınlığında ateş yoktur Kas ve eklem ağrıları hafiftir
Bulgular
Grip
Soğuk Algınlığı
Başlangıç
Ani
Yavaş
Yüksek ateş
Ateş olmaz
Şiddetli
Hafif
Kuru – mükopürülan,
orta şiddette
Kuru, hafif
Burun akıntısı ve
tıkanıklığı
Bazen
Sık
Boğaz ağrısı
Bazen
Sık
Ateş
Kas ve baş ağrısı
Öksürük
İnfluenza A H1N1 (Domuz) gribi tanısı
nasıl konur ?
(1)
• Klinik tanı;
– Grip mevsiminde bir toplumda grip vakaları
görülmeye başlandığında:
– Bir kişide aşağıdaki belirtilerden
• Yüksek ateş (38.50C ve üzeri) ile birlikte aşağıdaki
yakınmalardan herhangi birisi mevcut ise
• Kuru öksürük
• Kas eklem ağrısı
• Baş ağrısı
– Klinik olarak %90 grip tanısı konur
İnfluenza A H1N1 (Domuz) gribi tanısı
nasıl konur ?
(2)
• Mikrobiyolojik tanı;
Nazofarenks sürüntüsünden alınan örneklerde
– Virüsün hücre kültüründe üretilmesi
– Virüs hemaglütinin ve nöramidinazının gerçek
zamanlı reverz transkriptan protein zincir reaksiyonu
(rRT-PZR) ile saptanması
– Hızlı antijen testleri
Kan örneklerinde
– Nötralizan antikorların 4 kat arttığının gösterilmesi
Tanı’da kullanılan mikrobiyolojik
yöntemlerin farklılıkları nedir ?
• Viral kültür
• rRT-PZR
• Hızlı test
• Çok pahalı ve yüksek teknolojiye ihtiyaç
vardır
• Aşı hazırlanması amacıyla kullanılır
• Referans laboratuvarlarında kullanılır.
4-5 saatte sonuç alınır. İnfluenza A
hemaglütinin ve nöraminidazları ile alt tipleri
saptanabilir (ör. Influenza A H1N1)
• Virüs nükleoproteinini saptar. Yalnızca
İnfluenza A / İnfluenza B olarak saptayabilir.
30 dk’da sonuç alınır. Yalancı negatiflik söz
konusudur. Duyarlılığı düşüktür
Kimlerde klinik tanı, kimlerde mikrobiyolojik
tanı yöntemleri kullanılacaktır ?
• 25 Ekim 2009 tarihi; tüm dünyada laboratuvar ile tanısı
doğrulanmış toplam 440.000 İnfluenza A H1N1 2009
(domuz) gribi olgusu mevcuttur
• Bu olgulardan 5700’ü ölmüştür.
• Hastalık tüm dünyada hızla artmaktadır
• Bu nedenle mikrobiyolojik tanı testleri, DSÖ ve tüm diğer
sağlık otoritereleri tarafından, yalnızca hastanede yatırılarak
tedavisi gerekli görülen olgular için kullanılacaktır
• Ayaktan olguların tanısı tamamen klinik bulgular (gerekirse
basit kan testleri de uygulanarak) ile yapılacaktır
İnfluenza A H1N1 (Domuz) gribi
tedavisi
1. Evde tedavi
2. Hastanede yatırılarak tedavi
– Serviste yatırılarak
– Yoğun bakım ünitesinde yatırılarak
-
Her tedavi şekillerinde de uygulanacak destek tedavi
yöntemleri;
– Yatak istirahati
– Bol sıvı alımı ve dengeli beslenme
– Gerekli vakalarda antipiretik kullanımı
Evde İnfluenza A H1N1 (Domuz) gribi
tedavisi
(1)
•
Komplikasyon gelişimi açısından
risk yok ise
Antiviral ilaç
kullanmaya gerek
yoktur
•
Pnömoni gelişmedikçe
•
Klinik hızla kötüleşmedikçe
•
Böyle olgulara,, hastaneye yatırmadan evde
semptomatik tedavi yeterlidir
Evde İnfluenza A H1N1 (Domuz) gribi
tedavisi
(2)
•
Hastalığın 5.-6. gününden sonra ateş yüksekliği devam
eden olgular
•
Evde tedavi altında iken bilinç değişikliği gelişen olgular
•
Evde tedavi altında iken solunum güçlüğü ve yetmezliği
ile zatüre (pnömoni) gelişen olgular
Vakit kaybetmeden hemen uzman bir hekime
başvurmalıdırlar
Kimlere antiviral tedavi gerekmektedir ?
• Kesin tanı almış ya da şüpheli olgu ve aşağıdaki
durumlardan herhangi birisi olan olgular;
– İki (2) / beş (5) yaş ve altındaki bebekler
– 65 yaş ve üzerindeki olgular
– Hamileler
– Doğum sonrası iki haftalık süreçte bulunan olgular
– Hangi yaşta olursa olsun altta yatan bir kronik hastalığı
olan olgular, bağışıklık sistemi baskılanmış olgular
– 19 yaş altında olup sürekli aspirin kullanan olgular
– Hastalığı başta pnömoni ile başlayan, başlangıçta ağır
seyreden olgular
http://www.cdc.gov/h1n1flu/recommendations.htm
http://www.who.int/csr/disease/swineflu/notes/h1n1_use_antivirals_20090820/en/
Hastanede İnfluenza A H1N1 (Domuz)
gribi tedavisi
•
Hastaneye yatma endikasyonu olan tüm olgulara
antiviral ilaç başlanır. Ayrıca destek tedavi de uygulanır
•
Antiviral ilaçlar; 48 saatten sonra başlanacak olursa
etkisi yoktur*
•
Hastaneye yatırılma endikasyonu olan olgular
– Solunum yetmezliği, solunum güçlüğü olan olgular
– Pnömonisi olan olgular
– Bilinç değişikliği ile seyreden olgular
– Ateş yüksekliği devam eden olgular (5.-6. günden
sonra)*
– Şiddetli ishal ile seyreden olgular
İnfluenza A H1N1 2009 (Domuz) gribi
tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar ?
1. M2 iyon kanal inhibitörleri
–
–
Amantadin
Rimantadin
Dirençli kökenler bulunmaktadır
Çok toksik etkiye sahiptir
2. Nöraminidaz inhibitörleri
–
–
Oseltamivir
Zanamivir
Şu ana kadar dirençli bir
İnfluenza A H1N1 2009 kökeni bildirilmemiştir
Oseltamivir (Tamiflu®) tedavi amacıyla
kullanım şekli
• Hem tablet hem de pediyatrik süspansiyon formu vardır
• Bir yaştan itibaren her yaş için kullanım endikasyonu vardır
Tedavi dozları
≤15 kg; 2x30mg/G
15-23kg; 2x45mg/G
23-40kg; 2x60mg/G
13yaş↑ ; 2x75mg/G
Tedavi süresi
5 gün boyunca
Zanamivir (Relenza®) tedavi amacıyla
kullanım şekli
• Tedavi amacıyla yedi (7) yaş sonrasında
kullanılabilmektedir
• İnhalasyon yolu ile kullanılmaktadır
• Günde 2 defa 5mg’lık kapsülleri
kırılarak inhalasyon ile kullanılır
• Tedavi amacıyla kullanım süresi
beş (5) gündür
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribi
tedavisinde antibiyotiklerin yeri ?
• Grip tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur
• Antibiyotikler ancak bakterilerin oluşturduğu pnömoni
komplikasyonunda ve ancak uzman doktor önerisi ile
kullanılır
• Bu yeni grip salgını sırasında gelişen tüm pnömonilerde
bunun bakteriyel olup olmadığının kesin sonucu
beklenmeksizin uzman hekim önerisi ile antibiyotik
tedavisine başlanması şiddetle önerilmektedir
Toplumda İnfluenza A H1N1 2009 (domuz)
gribine karşı nasıl korunalım ?
(1)
• Grip benzeri yakınmaları olan kişiler
aksırma ve öksürme sırasında ağız ve
burunlarını kağıt mendil ile kapatmalı
• Kağıt mendil sonrasında hemen çöp
kutusuna atılmalı
• Eller temizlemeli*
• Kağıt mendil yok ise
dirsek iç yüzü ile
www.boston.com/.../2009_swine_flu_outbreak.html
ağız ve burun kapatılmalı
Toplumda İnfluenza A H1N1 2009 (domuz)
gribine karşı nasıl korunalım ?
(2)
• Aksıran öksüren kişilerden en az bir
hatta 2 metre uzakta durmalı
• Böyle kişiler ile tokalaşılmış ise eller
hemen temizlemeli
• Böyle kişiler ile aynı ortam
paylaşıldığında (masa, sandalye, kapı
kolu vb.temas sonrası) eller hemen
temizlemeli
• Kapalı bir ortam ise ortamı
havalandırmak ve güneş ışınına maruz
bırakmak
Toplumda İnfluenza A H1N1 2009 (domuz)
gribine karşı nasıl korunalım ?
(3)
• Grip olduğu bilinen bir kişi ile
kişi iyileşinceye kadar zorunlu
olmadıkça aynı ortam
paylaşılmamalı
• Gripli kişilerin konuşurken bile
bulaştırabileceğini düşünerek
maske takmaları sağlanmalı
• Grip olduğu bilinen kişi ile aynı
ortamı paylaşan sağlıklı
kişilerin de maske takmaları
sağlanmalı
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribine karşı
korunmada El temizliği nasıl yapılmalı ?
• Sabun ve su ile yıkayarak
• En az bir dakika süre ile
uygulanmalıdır
• Kağıt havlu ile;
kurulanmalı, musluk
kapatılmalı ve kapı açılıp
kağıt havlu sonra çöpe
atılmalıdır
• Su ve sabunun
bulunmadığı koşullarda el
dezenfektanları da etkilidir
• 30 saniye yeterli bir süredir
www.co.la-crosse.wi.us/Health/Environmental/I...
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz)
gribine karşı korunmada aşısının yeri
• Şu an için Avrupa Birliği Sağlık Otoritereleri tarafından
onay alan 4 aşı mevcuttur.
• Dünyada; domuz gribi aşısı olarak bilinen aşılar Amerika
Birleşik Devletleri, Çin ve Avustralya’da uygulanmaya
başlamıştır
• Uygulama sonuçları aşının %90’lara varan oranda
korunma sağladığını bildirmektedir
Onay almış (domuz) gribi aşılarının özellikleri
Üretici
Firma
Ürün içeriği
Kültür
ortamı
Baxter
(Celvapan)
İnaktive tam
vahşi virüs
Hücre
kültürü
GSK
İnaktive split
(Pandemrix)
Yumurta
kültürü
Hemaglütinin Adjuvan
içeriği
7.5µg
Yok
> 6 ay
2 x 0.5 ml
3.75µg
(erişkin)
Var
(squalen)
>10 yaş
2 x 0.5 ml
6 ay-9 yaş
2 x 025 ml
1.875µg
(çocuk)
Novartis
(Focetria)
İnaktive
yüzey
antijen
Yumurta
kültürü
7.5µg
Omnivest
(Fluval P.)
İnaktive tam
reassortan
virüs
Yumurta
kültürü
6µg
(erişkin)
www.eurosurveill
ance.com
Uygulama
şekli
3µg
(çocuk)
Var
(squalen)
> 6 ay
2 x 0.5 ml
Var
>12 yaş
(aliminyum 1 x 0.5 ml
fosfat)
6 ay 12 yaş
1 x 025 ml
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribi
aşısının özellikleri ve içeriği
• Domuz gribi aşılarının içerisinde;
– A/California/7/2009 (H1N1)v bulunmaktadır
• A- İnfluenza A’nın A’sı
• California - Aşı için seçilen virüsün izole edildiği yeri
• 7 - O virüsün tür numarasını
• 2009 – Aşı için seçilen virüsün elde edildiği yılı
• H1N1 - H1: Hemaglütinin 1; Nöraminidaz 1 ‘i tarif eder
– Adjuvan bulunmaktadır (4 aşıdan üçünde)
– Thiomersal bulunmaktadır (4 aşının üçünde)
(Baxter firmasının aşı içeriğinde thiomersal
bulunmamaktadır)
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribi
aşısının içerisindeki adjuvan nedir ?
• Adjuvan “etkinlik artırıcı” olarak kullanılmaktadır
• Adjuvan sayesinde az miktar antijen ile yeterli ve uzun
süreli etkinlik elde edilebilmektedir
• Bu tür adjuvanları içeren grip aşılarından kırk milyon
dozun uygulandığı ve 20.000 kişinin aşı sonrasında
izlendiği kişilerde ciddi ve olumsuz herhangi bir durum
saptanmamıştır
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribi
aşısının içerisindeki adjuvan nedir ?
• Hem skualen hem de alfa-tokoferol adjuvan maddelerini
içeren aşıların uygulandığı 10.000 kişide de ciddi yan
etki saptanmamıştır
• Yine alüminyum fosfat içeren adjuvanlı aşılar 50-60 yıldır
mevsimsel grip aşıları içerisinde kullanılmaktadır
• Domuz gribi aşıları içerisinde bir aşı üreticisi tarafından
adjuvansız aşı da üretilmiş. Bu aşıların özellikle gebelere
uygulanacağı T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından
bildirilmiştir
Adjuvana bağlı gelişen yan etkiler
nelerdir ?
(1)
• Aşılamayı takip eden üç gün içerisinde aşının yapıldığı
yerde;
– Erişkinde kol kasında, çocuklarda bacak ön kasında
ağrı, yanma, kızarıklık gibi lokal ve
– Ateş yüksekliği, karın ağrısı, kas ağrısı gibi sistemik
belirtiler ortaya çıkabilmektedir
– Bu yakınmalar birkaç gün devam ettikten sonra
düzelmektedir
Adjuvana bağlı gelişen yan etkiler
nelerdir ?
(2)
• Guillan Barré sendromu nörolojik bir komplikasyondur
•
• Aşı yapıldıktan altı (6) hafta sonra ortaya çıkabilen ve 1
milyon aşılanan kişilerden 9’unda (9/milyon kişi) ortaya
çıkabilen bir komplikasyondur
• Gribi hastalanarak geçiren kişilerde böyle bir
komplikasyon gelişmesi 1 milyon kişide 20 (20/milyon
kişi) olabilmektedir
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribi
aşısının içerisindeki “Thiomersal” nedir ?
• Tiomersal aşının içerisinde çeşitli mikroorganizmaların
üremesini engelleyen, ve aşının steril kalmasını
sağlayan maddedir
• Bu madde toplumda civa olarak da bilinmektedir
• Aşının içerisinde bulunan etil merküri formudur
• Zararlı etki daha çok metil merküri formu ile oluşmaktadır
• Bu da başta kabuklu deniz ürünleri olmak üzere diğer
bazı besinler ve deniz ürünleri ile alınabilmektedir
• Her bir doz aşının içerisinde bulunan miktar haftalık
tolere edilebilir miktarların 2-20 kat altında bulunmaktadır
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribi aşısı
kimlere uygulanmalıdır ?
Dünya Sağlık Örgütü
Avrupa Birliği Sağlık
Koruma Komitesi
ABD Hastalıkları Kontrol ve
Önleme Komitesi
Sağlık çalışanları
Sağlık çalışanları
Sağlık çalışanları ve acil
servis sağlık çalışanları
Hamileler
Hamileler
Hamileler
6 ay üstünde ve
herhangi bir kronik
hastalığı olan bireyler
6 ay üstünde ve
herhangi bir kronik
hastalığı olan bireyler
25 – 64 yaşları arasında ve
influenza komplikasyonu
gelişme riski yüksek kronik
hastalığı olan bireyler
15 – 49 yaş grubunda
sağlıklı erişkinler
6 aydan küçük bebekleri
olan ya da bakım veren
bireyler
Sağlıklı çocuklar
6 ay -24 yaş arası kişiler
49 yaş ve üzerinde
sağlıklı bireyler
Johansen K. www.eurosurveillance.org
Kimlere İnfluenza A H1N1 2009
(domuz) gribi aşısı yapılmalı ?
• Sağlık personeli
• Gebeler
• Altı aydan itibaren altta herhangi bir kronik akciğer hastalığı
(astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı), kronik kalp
hastalığı (stabil olmayan koroner kalp hastalığı ve kompanse
olmayan kalp yetmezliği), şeker hastalığı, diğer kronik
karaciğer ve böbrek hastalığı, bağışıklık sistemini baskılayan
hastalığı (kanser, organ nakli uygulanmış olması, HİV
enfeksiyonu), ya da bağışıklık sistemi baskılayan tedavi
(kanser ilaçları, kortikosteroid, radyoterapi) alan olgular
• 15 yaşa kadar olan sağlıklı çocuklar
• Dokuz yaşa kadar olan kişiler ile bağışık yetmezliği olanlarda
bir ay ara ile aşının iki doz olarak yapılması gerekmektedir
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribine
karşı korunmada antivirallerin yeri ?
• Gribe karşı korunmada bir diğer yöntem de antiviral
ilaçların kullanılmasıdır
• Gribe ya da gribin komplikasyonlarına karşı etkili
olabilmeleri için gripli bir kişi ile temastan sonraki ilk 24
en geç 36 saat içerisinde başlanmalıdır
• Oseltamivir (Tamiflu) 1 yaştan itibaren kullanılabilir
• Zanamivir (Relenza) 5 yaştan sonra kullanılabilir
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribine
karşı korunmada antivirallerin kullanım
şekilleri ?
Oseltamivir
≤15 kg; 1x30mg/G
15-23kg; 1x45mg/G
Zanamivir
• 5 yaştan sonra
• Günde 1 defa 5mg’lık
kapsülleri kırılarak
inhalasyon ile kullanılır
23-40kg; 1x60mg/G
13yaş↑ ; 1x75mg/G
Süre: 10 gün, salgın
zamanlarında 6 haftaya
uzayabilir
Süre: 10 gün, salgın
zamanlarında 6 haftaya
uzayabilir
İnfluenza A H1N1 2009 (domuz) gribine karşı
korunmada antiviraller kimlere verilmeli ?
• Antiviral ilaçlar gripli bir kişi ile temas eden ve
• Gebelere
• Altı aydan itibaren altta herhangi bir kronik akciğer hastalığı
(astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı), kronik kalp
hastalığı (stabil olmayan koroner kalp hastalığı ve kompanse
olmayan kalp yetmezliği), şeker hastalığı, diğer kronik
karaciğer ve böbrek hastalığı, bağışıklık sistemini baskılayan
hastalığı (kanser, organ nakli uygulanmış olması, HİV
enfeksiyonu), ya da bağışıklık sistemi baskılayan tedavi
(kanser ilaçları, kortikosteroid, radyoterapi) alan olgulara
• 15 yaşa kadar olan sağlıklı çocuklara uygulanacaktır
Bu grupların dışında kalan sağlıklı kişilere gripli kişiler ile
temas etseler bile korunma amaçlı antiviral ilaç
uygulamasına gerek yoktur