Bulaşıcı hastalık (Doğal Ölüm)
advertisement
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ İSTATİSTİK VE BİLGİ İŞLEM ŞUBESİ ÖLÜM BİLDİRİM SİSTEMİ İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ ÖLÜM BELGESİNİN DOLDURULMASI ARALIK 2013 ÖLÜM BİLDİRİMLERİNİN ÖLÜM YERİNE GÖRE DAĞILIMI, TOPLAM(OCAK_KASIM) 2013 İZMİR ÖLÜM YERİ SAYI YÜZDE Hastane 13.430 60,02 Ev 7.851 35,09 Diğer (Huzurevi vb) 808 3,61 Diğer taşıt 114 0,51 Ambulans 96 0,43 İş yeri 79 0,35 22.375 100,00 TOPLAM ÖLÜM BİLDİRİMLERİNİN ÖLÜM ŞEKLİNE GÖRE DAĞILIMI, TOPLAM(OCAK_KASIM) 2013 İZMİR ÖLÜM ŞEKLİ SAYI YÜZDE 133 0,59 4 0,02 Bulaşıcı olmayan hastalık (Adli Olay) 1.779 7,94 Bulaşıcı olmayan hastalık (Doğal Ölüm) 20.479 91,44 TOPLAM 22.395 100,00 Bulaşıcı hastalık (Doğal Ölüm) Bulaşıcı hastalık (Adli Olay) ÖLÜM BELGESİNİN DOLDURULMASI Doğum ve ölüm raporu düzenlemesi de hasta muayenesi gibi önemli bir sağlık hizmetidir. Ölüme yol açan olayların gelişiminin kademeli olarak bildirilmesi, önlenebilir hastalıklara yönelik ve halk sağlığı uygulamalarına yönelik sağlık politikaları geliştirilmesinde başlangıç belgesidir. Bu yüzden bütün bilgilerin tam, doğru, açık ve net bir şekilde okunabilmesi; değiştirilme yapılmaması veya silinmemesi; güvenilir ve tutarlı olması gereklidir. Ölüm nedeni Bölüm I Satır I (a)’ya, en son ölüm nedeni kaydedilir. Doğrudan ölüme neden olan hastalık veya komplikasyon bu satıra yazılır. Kalp durması ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri ya da senkop, göğüs ağrısı gibi semptomlar değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma ve komplikasyon türü yazılır. Satır I(a)'da doğrudan ölüm nedeni; satır I(b)‘de satır I(a)’ya neden olan hastalık işlenmelidir. Bu zincirleme işlem I(c) ve I(d)'de benzer şekilde sürdürülür. Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine katkısı olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgisi olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır. (Örneğin; ölüm nedeni kanser ama hipertansiyon tanısı da var) Ölüm nedeni elle yazılırken kısaltma yapılmamalıdır. (KOAH, ca, DM, HT, KBY vb.) Diyabet tanısında tipi belirtilmelidir. (TipI, TipII) Tümör tanısında primer bölge, varsa metastazı, iyi huylu-kötü huylu olduğu, biliniyorsa hücre tipi belirtilmelidir. Enfeksiyon bildirimlerinde biliniyorsa etken tanımlanmalı, bilinmiyorsa “tanımlanmamış” olarak belirtilmelidir. Kronik hastalıklar tek başına ölüm nedeni olarak bildirilmemeli, en son ölüme neden olan akut olay tanımlanmalıdır. Bölüm I’de her satır bir üsttekinin nedeni olmalıdır. Bazı durumlarda etiyoloji üzerine ek bilgi gerekmektedir. (Örneğin; “serebrovasküler hastalık, asidoz, ventriküler taşikardi” yazıldı ise altta yatan neden mutlaka belirtilmelidir.) Vaka incelemesi 66 yaşında bir erkek 15 yıldır insülin bağımlısı olmayan diyabet mellitus geçmişi bulunmaktaydı. Biliyer taş (safra kesesi taşı) nedeniyle 1992 yılında bir kolosistektomi operasyonu geçirmişti. Ölümünden altı ay önce hastada diyabetik glomeruloskleroz gelişti ve bunun 5 gün öncesinde akut böbrek yetmezliği ve devamında solunum arrestine neden olan ve 3 gün süren hiperglisemik koma izledi. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcın dan ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık veya durum* Önceki nedenler Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, altta yatan durum en son belirtilecek a) Hiperglisemi koması 3 gün b) Akut böbrek yetmezliği 5 gün c) Diyabetik glomeruloskleroz 6 ay d) İnsülin bağımlısı olmayan diyabet 15 yıl Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. Eğer I (a) satırına kaydedilen en son ölüm nedeni bir kazaya, zehirlenmeye veya şiddete bağlı değilse, önce gelen ölüm nedeni olarak dış nedenlerin ve ölüm şeklinin kısa bir açıklamasını en alt satıra kaydediniz veya “Bölüm II”de rapor ediniz . Vaka incelemesi 21 yaşında bir kadın otomobil kazasında kritik bir şekilde yaralandı ve serebral kontüzyona sebep olan kafatası kırılması nedeniyle hastaneye getirildikten kısa bir süre sonra hayatını kaybetti. Kişi, iki yol arasındaki köşede gece 2:15'te meydana gelen iki arabanın çarpışmasında arabalardan birinin sürücüsüydü. Ölen kişi yol çizgisini geçmiş ve gelmekte olan bir araca önden çarpmıştı. Yapılan otopsi sonucunda yaralanmalar olduğunu ve kan etanol seviyesinin yüzde 0.240 gram olduğunu göstermiştir. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcı ndan ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme a) sebep olan hastalık veya durum* Önceki nedenler Serebral kontüzyon 30 dakika Kafatası kırılması 30 dakika Kafaya alınan ağır darbe 30 dakika İki arabanın çarpışmasında yer alan sürücü 30 dakika b) Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile c) sonuçlanan durumlar varsa, altta yatan durum en son belirtilecek d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme Akut alkol intoksikasyonu (yüzde ) neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. Vaka incelemesi 64 yaşında bir kadın eşi tarafından gece ölü bulundu. Buzdolabının yanında yerde yatıyordu ve yakınında kırık süt dolu bir bardak bulundu. Yere düşmüş ve bir basamağa çarpmıştı. Kişi resüstasyon sonrasında, göğüs ağrısından ve baş ağrısından şikayetçiydi. Kişi acil servise ulaştırıldı. Hasta 30 dakika sonra komaya girdi ve bir saat sonra hayatını kaybetti. Yapılan otopsi, petroz kemiğin kırıldığını, serebral hematom olduğunu ve kaburgaların kırıldığını ortaya çıkardı. Bahsi geçen hasta depresyondaydı ve 1 yıldır uyku bozukluğundan şikayetçiydi. Çeşitli uyku ilaçları kullanıyordu. u bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcı ndan ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme a) sebep olan hastalık veya durum* Önceki nedenler Koma 1 saat Serebral hematom 2 saat Petroz kemik kırığı 2 saat Kazara düşmüş ve basamağa çarpmış 2 saat b) Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile c) sonuçlanan durumlar varsa, altta yatan durum d) en son belirtilecek Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme Depresyon, aşırı uyku ilacı kullanımı, kırık kaburga kemikleri neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. Vaka incelemesi İnsüline bağımlı olmayan 10 yıllık diyabet , hipertansiyon ve 2 yıllık anjin geçmişi olan 70 yaşında bir erkek akut myokard enfaktüs şikayeti ile hastaneye geldi. Hastaneden taburcu olduktan iki hafta sonra, hasta tekrarlayan ağrı ve konjestif kalp yetmezliği belirtileriyle hastaneye geri gelir. Elektrokardiyogramda iskemi görüldü. Kaldırıldığı koroner yoğun bakım ünitesinde kardiyak arrest geçirir ve hayatını kaybeder. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcın dan ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık veya durum* Önceki nedenler Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, altta yatan durum en son belirtilecek a) Anteriyor myokard enfarktüsü 2 hafta b) Arteriyosklerotik kalp damar hastalığı (ASKH) 2 yıl c) d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır Hipertansiyon 10 yıl İnsüline bağımlı olmayan diyabet (TIPII) 10 yıl * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar tanısı konduğunda ölüm şekli kısmında“Bulaşıcı hastalık (Doğal Ölüm)” işaretlenmelidir. Vaka incelemesi – İşyerinde yaralanma 49 yaşında, bahçıvanlık yapan bir erkek sağ ayağında enfekte olmuş bir yara ile 15 Mayıs 2003 tarihinde acil servise gönderdi. Tekrarlayan kasılmalar nedeniyle kişi hastaneye yatırıldı. Muayeneyi yapan doktor tetanoz teşhisi koydu. Hastanın eşi, 1 Nisan 2003 tarihinde bahçıvan olarak çalışırken bir bahçe tırmığının üzerine bastığını bildirdi. Hasta laserasyonu kendisi tedavi etmişti. Hasta, kasılmalar sırasında oluşan asfeksi nedeniyle 16 Mayıs 2003 tarihinde hayatını kaybetti.Yapılan otopsi teşhisi destekliyordu. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık veya durum* Önceki nedenler Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, altta yatan durum en son belirtilecek Hastalığın başlangıcınd an ölüme kadar geçen yaklaşık süre a) Kasılmalar 2 gün b) Clostridium tetanus enfeksiyonu 6 hafta c) Ayakta enfekte olmuş laserasyon 6 hafta Bahçıvanlık yaparken kazara tırmığın üzerine basmış 6 hafta d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. Süre Ölüm formuna yazılan her bir nedenin başlangıçından ölüme kadar geçen yaklaşık süreyi ilgili sütuna yazınız. Başlangıç zamanı ya da tarihi bilinmeyen durumlarda tahmin veya “bilinmiyor” yazılabilir. Her bir vakaya zaman birimi yazılmalıdır (yıllar, aylar, günler, saatler ve dakikalar). Neden belirlenemiyorsa Bazen, kapsamlı otopsi ve laboratuar (toksikoloji, immünoloji, viroloji, bakteriyoloji) incelemelerine rağmen ölüm nedeni belirlenemeyebilir. Ancak böyle bir durum söz konusuysa, Adli Tabip tarafından formda ölüm nedeninin “belirlenemedi” veya “otopsi ve toksikolojik incelemede ölüm NEDENİ belirlenmedi” yazılabilir. Yaşlı ölümleri Yaşlılar söz konusu olduğunda ölüm formunun doldurulması bazı problemler doğurabilir. Çünkü yaşlılar genelde "hastalıkları nedeniyle" değil "hastalıkları ile" hayatlarını kaybediyor gibi görünmektedir. Yaşlı bir kişi birçok hastalıktan veya durumdan şikayetçi olabilir ve bunların hiçbiri açık bir şekilde ölüme yol açmayabilir. Ancak ölen yaşlı kimsenin ölüm nedeni için, mümkünse, açık ve net bir etiyolojik sıralamanın olması gereklidir. “Yaşlılık, bedensel ve zihinsel güçsüzlük” ve “ileri yaş” gibi terimler ek etiyolojik bilgi gerektirir. Birden fazla durum ölüme yol açtığı zaman, doktor, kendi fikrine göre, ölümle sonuçlanan süreci en iyi tanımlayan tek bir durumu seçmeli ve ilgili diğer durumları Bölüm II’de belirtmelidir. Vaka incelemesi 25 – Belirli bir durumun rapor edilmesi 75 yaşında bir kadının 20 yıllık Alzheimer hastalığı geçmişi vardır. Günlük yaşamla ilgili hiçbir faaliyeti yerine getirememektedir ve bir sağlık kuruluşunda 24 saat bakım gerektirmektedir. Kişi yemek yemeyi reddeder ve aile arasındaki bir görüşmeden sonra oral beslenme dışı veya intravenöz beslenmesine karar verilir. 20 gün sonra hayatını kaybeder. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) veya durum* Dehidratasyon Önceki nedenler Hastalığın başlangıcı ndan ölüme kadar geçen yaklaşık süre günler b) Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, c) altta yatan durum en son belirtilecek Alzheimer hastalığı d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. 20 yıl Vaka incelemesi 80 yaşında bir kadın evde elektrik süpürgesiyle temizlik yaparken tökezleyip yere düştü ve sol femur boynunu kırdı. Ertesi gün bir pin takılması için hasta ameliyata alındı. Dört hafta sonra hastanın durumu kötüleşti, hastada hipostatik pnömoni gelişti ve iki gün sonra hayatını kaybetti. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcı ndan ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) Ölümle son bulan hipostatik pnömoni veya durum* Önceki nedenler 2 gün b) Sol femur boynunun kırılması (pin takılmış) Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, c) altta yatan durum en son belirtilecek Evde temizlik yaparken kazara tökezleyip düşmüş d) Genel zayıflık Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. 4 hafta 4 hafta yıllar Vaka incelemesi 10 yıllık hipertansiyon geçmişi olan 59 yaşında bir kadın, birkaç haftadır devam eden sürekli baş ağrısı şikayetini takiben inceleme için hastaneye kaldırıldı. 24 Mart tarihinde yapılan araştırma amaçlı kraniyotomi, sol temporal lobda ameliyat edilemez bir tümör olduğunu ortaya çıkardı. Yapılan biyopsi tümörün astrositom olduğunu gösterdi. Hasta 18 Mayıs’ta hayatını kaybetti. Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığ ın başlangı cından ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) veya durum* Önceki nedenler Sol temporal bölgede astrositom aylar b) Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, c) altta yatan durum en son belirtilecek d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat Hipertansiyon (benign) ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. 10 yıl Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcınd an ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) Hipostatik Klebsiella pnömonisi veya durum* 1 hafta Önceki nedenler 2 ay b) Serebral enfarktüs Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, c) altta yatan durum en son belirtilecek Arteriyosklerozis birkaç yıl d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat Alkolizm ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar İskemik kalp hastalığı yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. 20 yıl 19 yıl Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığın başlangıcı ndan ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) veya durum* Obstrüktif solunum yolları hastalığının akut atağı 12 saat Önceki nedenler 10 yıl b) Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar varsa, c) altta yatan durum en son belirtilecek Kronik bronşit d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla Sigara kullanımı ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. 40 yıl Bu bölüm Usadece doktorU tarafından doldurulacaktır Ölüm Nedeni Hastalığ ın başlangı cından ölüme kadar geçen yaklaşık süre Bölüm I Doğrudan ölüme sebep olan hastalık a) Kaşeksi veya durum* Önceki nedenler b) Boyun, üst ve alt çenede metastazlar Eğer yukarıda verilen nedene yol açan ölüm ile sonuçlanan durumlar c) varsa, altta yatan durum en son İç alt dudakta oluşan spinocellüler karsinom (ameliyat edilmiş) belirtilecek d) Bölüm II Ölümün gerçekleşmesine etkisi olan, fakat ölüme neden olan hastalık veya durumla ilgili olmayan diğer önemli durumlar yazılacaktır * Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır. 15 gün 2 ay 3 yıl
