Slayt 1 - WordPress.com
advertisement
NÜKLEİK ASİTLER • Yönetici moleküllerdir.Tüm canlılarda bulunurlar • Genetik bilgiyi depo ederler , yaşamsal olayları kontrol ederler ve genetik bilginin oğul döllere aktarılmasını sağlarlar • Yapısında C,H,O,N ve P bulunur • İçerdikleri şekerin çeşidine göre DNA ve RNA olarak ikiye ayrılırlar. • Temel yapı taşları nükleotidlerdir. • Çok sayıda nükleotid bir araya gelerek Nükleik asitleri oluşturur. • DNA , deoksiribonükleotidlerden RNA ise ribonükleotidlerden oluşur. • Bir Nükleotidin yapısında : 1- Azotlu organik baz 2- 5 karbonlu şeker 3- Fosfat grubu (fosforik asit) bulunur 1-Azotlu organik bazlar : • Pürin ve Pirimidinler olarak iki çeşittir. A-Pürinler : Çift halkalıdır A ve G ( ortak ) B-Pirimidinler : Tek halkalıdır S (ortak) T (DNA da) U (RNA da) 2- 5 Karbonlu Şeker : Riboz ( RNA da ) Deoksiriboz ( DNA da ) Ribozun bir oksijen atomu Deoksiribozdan fazladır 3- Fosfat grubu :(fosforik asit) DNA ve RNA ortak bulunur • Nükleik asitler şekerine göre isimlendirilirken , nükleotidler bazına ve şekerine göre isimlendirilir. • DNA ki nükleotidlerin şekeri Deoksiriboz ,RNA dakilerin şekeri Ribozdur. • DNA daki nükleotidlerde Urasil , RNA dakilerde Timin bazı bulunmaz • Canlıların birbirinden farklı olmasının nedeni nükleikasitlerindeki bu nükleotidlerin farklı dizilmesidir. • Nükleotidler bir birlerine şekerfosfat (fosfodiester) bağlarıyla bağlanırlar. • DNA oluşturulurken Deoksiribonükleotidler ,RNA oluşturulurken Ribonükleotidler bağlanır. • Bu şekilde bağlanarak uzun polinükleotid zincirleri oluştururlar. • DNA çift zincirden oluşurken RNA tek zincirden oluşur. • Bundan dolayı DNA da karşılıklı eşleme var iken , RNA da yoktur. • DNA da karşılıklı eşleme sırasında : Adenine karşı Timin Guanine karşı Sitozin gelir. Bundan dolayı bir DNA molekülünde A ile T , G ile S sayıları eşittir. DNA zincirleri bu bazlar arasında kurulan Zayıf hidrojen bağlarıyla birbirine bağlanır. Adeninle Timin arasında 2 , Guaninle Sitozin arasında 3 zayıf hidrojen bağı kurulur DNA • • • • • • • Görevi : Yönetim , denetim ve kalıtımdır. Çift zincirlidir Sarmal yapıdadır A,G,S, ve T taşır (Urasil içermez) Şekeri Deoksiribozdur Bir zincirindeki adenine karşı diğer zincirinde timin , guanine karşı sitozin gelir Yani bir pürine karşı bir pirimidin gelir • Kendini eşleyebilir.Bu olaya Replikasyon denir. • Sentezi sırasında DNA polimeraz , yıkımı sırasında DNA az enzimi görev yapar • Zincirlerinden birinin baz sırası bilinirse diğerinin baz sırası da bulunur. • Ökaryot hücrelerde çekirdek ,mitekondri ve plastidlerde bulunur. • Eğer bir hücrede DNA kendini eşlemişse o hücre bölünecek demektir RNA • Tek zincirlidir • A,G,S ve U içerir • Şekeri Ribozdur • Kendini eşleyemez.Tüm RNA lar DNA tarafından sentezlenir • DNA nın RNA sentezlemesi olayına Transkripsiyon denir • Ökaryotlarda çekirdek , stoplazma , mitekondri , ribozom ve plastidlerde bulunur • Tek görevi DNA dan aldığı bilgiye göre Protein sentezini yürütmek • Sentezinde RNA polimeraz , yıkımında RNAz enzimi görev yapar • Görevlerine göre 3 çeşit RNA vardır. 1- m RNA ( mesajcı RNA ): Protein sentezi için gerekli şifreyi DNA dan ribozoma getirir (%5) 2- t RNA ( taşıyıcı RNA ): Protein sentezinde kullanılacak aminoasitleri ribozoma taşır (%15) 3- r RNA ( ribozomal RNA ) : Ribozomun yapısına katılır (%75-85) Hidrojen bağı taşıyan tek RNA çeşididir Santral Doğma • DNA molekülü protein sentezinde amino asitlerle doğrudan temas etmez. • Sentezde ana kalıp DNA modellik ederek oluşumunu sağladığı ikincil kalıplar ( RNA ) vasıtasıyla protein sentezine katılır. • DNA bu görevi şu sırayla gerçekleşir. • DNA dan protein sentezine doğru gerçekleşen olaylar tersinir değildir , • Yani • DNA dan protein sentezlenir ancak proteinden DNA sentezlenmez • Bu nedenle bu olaya santral doğma denir. A- Replikasyon • Hücre bölünmesi öncesi DNA molekülünün kendini eşlemesine denir. • Bölünmede meydana gelen hücrelere eşit miktarda DNA verilmiş olur. • Böylece kalıtsal özelliklerin nesiller boyu değişikliğe uğramadan aktarılması sağlanır. • Replikasyon hücre döngüsünün sentez ( s ) evresinde gerçekleşir. • Yarı korunumlu olarak gerçekleşir. • Bir DNA molekülünün bir zinciri kalıp diğer zincir ise yeni sentez DNA’ dır. • Replikasyonda DNA zincirleri nin görevi yeni moleküllere kalıp görevi görmektedir. • Replikasyon eucaryotik hücrelerde nucleus, mitokondri ve kloroplastta gerçekleşir. • Prokaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir. • Replikasyonun gerçekleşmesinde görülecek hata yeni hücrelerde ortaya çıkar. • Yeni nesillerde görülmesi için hatanın • Üreme hücrelerinde (Sperm, ovum, spor,makrospor,mikrospor) • Veya üreme ana hücrelerindegerçekleşmesi gereklidir. Replikasyonun özellikleri • 1-Nükleotidler deoksiriboz içerir. • 2-Kalıp DNA bütün nucleotidleriyle senteze katılır. • 3-DNA polimeraz ve DNA az iş görür. • 4-Sadece hücre bölüneceği zaman İnterfazda (Sentez evresinde) gerçekleşir. • 5-Kalıtsal bilgilerin yeni nesillere taşınımını amaçlar. • 6-DNA molekülünün iki zinciride kalıp ödevi görür. • 7-Sentezlenen yeni zincirler kalıp zincirle zayıf hidrojen bağları kurarak birlikte DNA molekülünü oluşturur. B- Transkripsiyon • Ökaryotlarda Nucleusta, mitokondri ve kloroplastlarda gerçekleşir. • Prokaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir. • DNA gen birimlerinden mRNA nın belirli nucleotid dizilimiyle sentezlenmesidir. • Amaç DNA daki nucleotid diziliminin şifre olarak m-RNA ya aktarılmasıdır. • Transkripsiyon gerçekleşirken görülen hata sadece o m-RNA ile sentezlenecek proteinle ilgilidir. • Normal transkripsiyonlar çoğunlukla bu hatayı örter. C- Translasyon • Mitokondri . Kloroplast , ribozomlarda gerçekleştirilir. • m-RNA ile taşınan şifreye uygun aminoasit dizilimine sahip proteinlerin sentezlenmesidir. • Translasyon için gerekli koşullar : • • • • • • m-RNA Aktifleşmiş t-RNA Ribozom Yeterli sayı ve çeşitte amino asit ATP Enzim
