Document

Nükleik asitler, hücresel olayların
yönetimini sağlayan organik
moleküllerdir.
Bütün canlıların Genetik Maddesini
( Genom = Kalıtım maddesi )
oluştururlar.
Nükleik asitler, tüm kalıtsal bilgileri
taşıyan ve bu bilgileri protein
sentezine dönüştüren, tüm canlılarda
bulunan en büyük organik
moleküllerdir.
İki tip nükleik asit vardır:
1. DNA (Deoksiriboz nükleikasit)
2. RNA (Ribo nükleikasit )
Nükleik asitlerin yapı birimi
NÜKLEOTİD’lerdir.
Nükleotidler baz, şeker ve fosfatın
birleşmesiyle çift zincirli yapı
oluşturur.
Nükleik asitlerin yapı birimleri olan
Nükleotidler üç farklı yapıdan oluşur.
FOSFAT
BAZ
ŞEKER
Azotlu Organik Baz + Şeker + Fosforik Asit
BAZLARIN SEMBOLLERİ
ŞEKLİ
ADI
ADENİN BAZI
A
TİMİN BAZI
T
GUANİN BAZI
G
SİTOZİN BAZI
S
URASİL BAZI
U
Timin bazı sadece DNA da, Urasil bazı sadece RNA da bulunur.
AZOTLU ORGANİK BAZLAR
I. PÜRİN (Çift halka oluşturan )
II. PİRİMİDİN ( Tek halka oluşturanlar)
I . PÜRİN GRUBU BAZLAR :
ADENİN ( A ) - GUANİN ( G )
Hem DNA ‘ nın hem de RNA ‘ nın yapısına
katılırlar.
II . PİRİMİDİN GRUBU BAZLAR :
TİMİN (T) - SİTOZİN (S) - URASİL (U)
1. Sitozin hem DNA’nın hem de RNA’nın
yapısına katılır.
2. Timin yalnız DNA’nın yapısına katılır,
Urasil de yalnız RNA’nın yapısına katılır.
ADI
RİBOZ ŞEKERİ
DEOKSİRİBOZ ŞEKERİ
ŞEKLİ
Şekerler Riboz ve Deoksiribozdur. Riboz
RNA da, Deoksiriboz ise DNA da bulunur.
Not : Riboz ve Deoksiriboz arasındaki fark,
deoksiribozda bir oksijenin eksik olmasıdır.
FOSFAT
Adı
Şekli
FOSFAT
Fosfat, hem DNA da hem de RNA da ortak moleküllerdir.
NÜKLEOTİDLERİN ADLANDIRILMASI
T
U
Urasil nükleotid (Yalnız RNA ‘da)
Timin nükleotid ( Yalnız DNA ‘da )
A
Adenin nükleotid
S
Sitozin nükleotid
G
Guanin nükleotid
1. Çok sayıda deoksiribonükleotidin
birleşmesiyle oluşmuştur.
2. Ökaryot hücrelerde DNA
moleküllerinin çoğunluğu çekirdekte,
bir kısmında mitokondri, kloroplast
gibi organellerde bulunur.
3. Her canlı türünün vücut hücrelerinde
kromozomlarda bulunan DNA miktarı
sabittir ve kendine özgüdür. Üreme
hücrelerinde ise vücut
hücrelerindekinin yarısı kadar DNA
bulunur.
4 . DNA molekülü birbirlerine zayıf
hidrojen bağları ile bağlanmış iki nükleotid
zincirinden oluşmuş sarmal yapıdadır. Bir
iplikte Adenin’le diğer iplikteki Timin eş
yapar ve aralarında ikili hidrojen bağı
oluşur. Yine bir iplikteki Guanin ile diğer
iplikteki Sitozin eş yapar ve aralarında üçlü
zayıf hidrojen bağı kurulur.
NÜKLEOTİDLERİN ZİNCİR OLUŞTURMASI
P
P
S
G
P
P
A
T
P
P
G
S
DNA’ da Adenin nükleotidin karşısına
Timin nükleotid, Guanin nükleotidin
karşısına Sitozin nükleotid gelir.
5 . Bir DNA molekülünde bazlarda
Adeninlerle Timinlerin; Guaninlerle,
Sitozinlerin sayıları birbirine eşittir.
A=T
ve
G=S
Ya da
A+G = T+S
A/T =1
G/S=1
6 . DNA molekülünde;
Fosfat sayısı = Deoksiriboz sayısı = Baz sayısı
7 . DNA molekülündeki iki zincir
birbirinin tamamlayıcısıdır.
Yani bir zincirdeki nükleotid dizilişi
ikinci zincirdeki nükleotid sıralanışını
belirler. Bu şekilde DNA‘da ki bilgi
iki kere korunmuş olur.
Çekirdek, kromozom ve DNA ‘nın
görevi aynıdır. Burada esas görev yapan
DNA dır. DNA’nın yapmış olduğu bu
görev hem kromozoma ve hem de
çekirdeğe verilir.
DNA bu görevini; kendi kendini eşlemesiyle ve RNA
sentezleyerek yapar. DNA eşlendiği zaman aynen kendisi
gibi bir DNA yapabilir.
A
T
A
T
A
T
A
T
G
S
G
S
G
S
G
S
S
G
S
G
S
G
S
G
T
A
T
A
T
A
T
A
DNA
DNA
1. DNA
+
2. DNA
DNA ‘nın Kendini Eşlemesi
SONUÇ : Bir DNA ‘dan iki DNA oluşur.
Oluşan DNA’lar birbirinin aynıdır.
DNA ‘ nın kendini eşlemesi sonucu;
I . Bir hücreden iki hücre oluşur.Tek
hücreli canlılar çoğalmış olur. Çok hücreli
canlılar büyürler.
II . Canlılarda üreme ve kalıtım
gerçekleşir.
1. RNA ‘da 5 karbonlu riboz şekeri
bulunur. DNA ‘da ise riboza benzeyen
5 karbonlu deoksiriboz şekeri bulunur.
2. RNA’ da Timin ( T ) bazı yoktur.
Bunun yerine Urasil ( U ) bazı
bulunur.
3. RNA sitoplazmada, DNA çekirdek
ve bir kısımda mitokondriler de,
plastitlerde bulunur.
4. RNA protein sentezinde rol oynar.
DNA ise bir kalıtım maddesidir.
(Genetik madde )
5. RNA ve DNA da nükleotidlerin
dizilişleri faklıdır;
A) DNA karşılıklı sarmal yay yapan iki
polinükleotid zincirinden oluşmuştur.
B) RNA tek polinükleotid zincirinden
oluşmuştur.
B u dizilişlerin önemi çok büyüktür;
Yeryüzünde yaşayan canlıların çeşitliliğini
nükleotidlerin farklı dizilişleri açıklar.
Nükleik asitler hücredeki olayları yönetir.
Aynı türe ait hücrelerdeki DNA ‘nın hem
kimyasal yapısı, hem de miktarı dölden döle
aynı kalır.
Bunun anlamı; aynı anadan meydana gelen
hücrelerde DNA ‘nın hem miktarı ve yapısı,
hem de özellikleri aynı kalır.
MUTASYON
DNA’nın yapısının bozulmasına
MUTASYON denir.
Mutasyon geçiren DNA görevini yapamaz.
1. Mutasyon vücut hücrelerinde görülürse
sadece bir canlıyı etkiler ve kalıtsal değildir.
2. Mutasyon üreme hücrelerinde görülürse
kalıtsaldır ve dölden döle aktarılır.
1. DNA ‘nın yapısındaki organik bazların
eşlenmesi hangisinde doğru verilmiştir?
A) A - T
B) A - G
C) A - S
D) T - G