ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI LİSE 2 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ BİR DERSİN İŞLENİŞ AŞAMALARI Bir dersin işleniş aşamaları giriş, gelişme ve sonuçlandırma olmak üzere üç kısımdan oluşur. Bu aşamaların içinde de değişik aşamalar uygulanabilir. Bir veya iki ders saatinin düzenlenmesinde aşağıdaki sıra takip edilebilir: GİRİŞ ETKİNLİKLERİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI | LİSE 1. Dikkat Çekme Öğretmen sözel uyarıcı olarak öğrencilerin gelişim özelliklerine ve kazandırılacak davranışlara göre derse giriş yaparken konuyla ilgi kurulabilecek günlük bir örnek olay, anı, fıkra anlatılabilir. Bir problem durumundan söz edilebilir. Cevabı dersin sonraki bölümlerinde olan dikkat çekici sorular sorularak “bunların cevabını bu dersi dikkatle takip ettikten sonra verebileceksiniz” denebilir. Sorular kazandırılacak hedef davranışın seviyesine göre seçilmelidir. Görsel uyarıcı olarak konu ile ilgili bir afiş, tepegözle yansıtılan ilginç bir şekil, grafik, şema veya slayt gösterimi ile derse başlanabilir. Hem görsel hem de sözel uyarıcılar bir arada sunulabilir. Bunun için dramatizasyon, oyun, rol oynama yöntemleri kullanılabilir, sesli ve görüntülü video filmler gösterilebilir. Gösterilen film veya slaytlar en can alıcı yerlerinden kesilerek sorularla öğrencilerin dikkatleri çekilebilir. Bu etkinliklerin süresi 4-5 dakikayı geçmemelidir. Görsel ve sözel uyarıcıların aynı anda kullanılması diğerlerine göre daha dikkat çekicidir. Bunlardan başka dersin girişinde sessiz kalınarak da dikkatler çekilebilir. Ders süresi içinde öğrencilerin dikkatlerine süreklilik kazandırmak için zaman zaman kasıtlı yanlışlıklar yapılabilir. 2. Güdüleme Bu aşamada derste yapılacak etkinlikler hakkında bilgiler verilerek öğrencilerin merak ve ilgileri çekilebilir. İşlenecek konuyla ilgili olarak öğrencilerin bildikleri bilgilere zıt fikirler ortaya atılarak bir problem durumu oluşturulabilir. Öğrencilere derste edinecekleri bilgi ve becerilerin hayatta ve sonraki derslerde ne işe yarayacağının örnekleriyle ortaya konulması öğrencileri öğrenmeye istekli kılar. ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI | LİSE | 3 3. Hedeften Haberdar Etme Öğrencilerin derste nelerin öğretileceğinin, öğrenilenlerin nerelerde kullanılacağının söylenmesidir. 4. Giriş Hedeflere ulaşmada gerekli olan ön koşul öğrenmeleri hatırlatmak. (Bilinenden bilinmeyen ilkesi) Yeni öğrenecekleri ile daha önceden bildikleri arasında ilişki kurması amaçlanır. GELİŞTİRME ETKİNLİKLERİ Gelişme bölümü derste verilmek istenen davranışların tamamının kazandırılacağı aşamadır. Bu aşamada, öğrencinin yaşına, cinsiyetine, psikolojisine, hazır bulunuşluğuna, değerlerine, eğitim biliminin verilerine uygun olarak tüm etkinlikler gerçekleştirilmelidir. Gelişme aşamasında seçtiğimiz etkinliklerde belirlediğimiz öğretim yöntem ve teknikleri kurallara uygun olarak uygulanabilir. Seçilen yöntemlere uygun ders araç gereçleri kullanılmalıdır. Öğrenciye yeteri kadar uyarıcı, ipucu, pekiştireç, geri bildirim vb. verilmelidir. Gelişme aşamasında bir iki defa ara özet yapılabilir. Yine bu aşamada çok kısa olarak biçimlendirme ve yetiştirmeye yönelik (soru cevap vb. tekniklerle) değerlendirme yapılarak öğrencinin neyi ne kadar öğrendiği belirlenir. Eksikler varsa tamamlanarak derse devam edilir. SONUÇ ETKİNLİKLERİ Dersin kapanış aşamasında son özet, tekrar güdüleme ve değerlendirme etkinlikleri yapılır. Değerlendirme yapılırken dersin hedeflerinin ne kadar gerçekleştiğini öğrenmek için sorular sorulur. Varsa eksikler ve öğrenci soruları cevaplandırılarak, bir sonraki dersin konusu söylenerek ve ödevler verilerek ders bitirilir. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ÜNİTE 1 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER ÜNİTE 1 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER | 5 ÜNİTE 1 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER KONULAR ÒÒ Güneş Işınları ve Dünya ÒÒ İklim Nasıl ve Neden Değişir? AMAÇ İklim değişikliği kavramını anlamak. Hava durumu ve iklim kavramlarını anlar ve aralarındaki ilişkiyle farkı kavrar. KAZANIMLAR • Hava durumu ve iklim kavramlarının tanımını yapar. • Hava durumu ile iklim arasındaki farkı bilir ve ilişkileri açıklar. • Dünyada birbirinden farklı iklim tipleri olduğunu bilir. • Bir bölgenin ikliminin, orada yaşayan bitki ve hayvan türlerini etkilediğini bilir. • İklimin bölge halkının yaşam biçimini etkilediğinin farkına varır. • Hava olaylarını ve iklim etmenlerini fark eder. • İklimlerin değişimini ve fiziksel sebeplerini açıklar. • İklim değişikliği ile küresel ısınma kavramları arasındaki ilişkiyi açıklar. 6 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Ders Sayısı : 2 Dersin Süresi : 40+40 dk. Kavramlar : Hava Durumu, İklim, İklim Değişikliği, Küresel Isınma Ders Materyali : Akıllı tahta, bilgisayar, etkinlik kağıtları, eğitici el kitabı Derse Hazırlık : http://www.iklimicindegisin.org/uniteler adresinden ders ile ilgili dökümanlar indirilip çoğaltılır. ÜNİTE 1 ÖRNEK DERS İŞLENİŞİ 5 Dakika Derse giriş yapıldıktan sonra, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyini ölçmek için çeşitli sorular sorulur. Örneğin, “Bugün hava nasıl?” sorusu yöneltilir, ardından “Bugün iklim nasıl?” sorusu sorularak iki kavram arsındaki fark tartışmaya açılır. 5 Dakika www.iklimicindegisin.org/videolar linkinden konu ile ilgili video seçilerek izletilir. 15 Dakika www.iklimicindegisin.org/sunum linkinden PowerPoint sunumu eşliğinde anlatım yapılır. 5 Dakika Sunum sonunda, sunum içeriği ile ilgili bir değerlendirme yapılıp, yapılandırmacı bir yaklaşımla konu tartışmaya açılır. 10 Dakika Etkinlik tablosundan örnek etkinlik seçilerek öğrencilere uygulanır. ÜNİTE 1 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER | 7 ETKİNLİK 1.1 Aşağıda verilen ifadelerin hangisinin hava durumu, hangisinin iklim ile ilgili olduğunu kutucuklara (x) işareti koyarak belirtiniz. Hava Durumu Bir haftadır yağış hiç dinmedi. Kışları artık daha az kar yağıyor. Fındık ve çay karadeniz bölgesinde yetişir. Meteoroloji önümüzdeki iki gün için zirai don görülebileceği uyarısında bulundu Yarın hava çok sıcak olacağından yaşlı ve hastaların sokağa çıkmaması uyarısında bulunuldu. Son yıllarda Konya havzasında yeraltı sularının azaldığı bildirilmektedir. İklim İklim bir yerde hüküm süren uzun yıllık ortalama hava şartlarıdır. ÜNİTE 1 Y D Yer kürenin jeolojik geçmişinde doğal yollarla iklimlerde zaman zaman değişimler olmuştur. Bir bölgenin ikliminin oluşmasında bölgenin yeryüzü şekillerinin de etkisi vardır. Y D Y D Türkiye’de kutup iklimi görülür. Göktaşı çarpması iklimlerde değişimler meydana getirmiştir. İklim değişimini araştırmak için buzul parçalarından faydalanılır. Küresel ısınma iklim değişikliğine yol açmıştır 6. ÇIKIŞ Y Y 8. ÇIKIŞ 7. ÇIKIŞ 5. ÇIKIŞ D D 4. ÇIKIŞ Y 3. ÇIKIŞ 2. ÇIKIŞ Y D 1. ÇIKIŞ D 8 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ETKİNLİK 1.2 Aşağıdaki etkinlikte verilen bilgi doğru ise D, yanlış ise Y yönünde ilerleyiniz. ÜNİTE 1 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER | 9 ETKİNLİK 1.3 Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyup doğru ise doğruyu, yanlış ise yanlışı işaretleyiniz Doğru İnsan faliyetleri iklim sistemlerini etkilemektedir. İklim sistemlerindeki değişimler küresel ısınmayı meydana getirmektedir. Dünya’nın ortalama sıcaklığı 15-16°C civarındadır Sera gazlarının oluşturduğu sera etkisi olmasaydı dünya atmosfer sıcaklığı -100 C°olacaktı Dünya ekseninin kesik koni oluşturmasına ( topaç hareketine ) aynı zamanda presesyon hareketi denir. İklimler ilk defa son 100 yılda değişmiştir. Yanlış 10 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ETKİNLİK 1.4 Aşağıda verilen haritada boş bırakılan yerleri verilen kavramlarla tamamlayınız. HAVA DURUMU Gözlenir uz un değişimine sebep olan fiziksel etmenlerdir lar yıl or Tahmin edilir COĞRAFİ YAPI r ıdı as am tal İKLİM değişimine sebep olur Tahmin eden kurumun adı ÜNİTE 1 değişimine sebep olur Kısa Süreli Değişimler Günlük, Haftalık Volkanik Faaliyetler Göktaşı Çarpması Meteoroloji ÜNİTE 1 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER | 11 ETKİNLİK 1.5 Aşağıda fotoğrafları inceleyerek verilen soruları cevaplayınız. Sorular İnsanların yaşam biçimleri ile iklim arasındaki ilişkiye vurgu yapınız. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. Bu fotoğraflar hangi iklimlere ait olabilir? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. Bu iklimler, insanların yaşaması için elverişli midir? Neden? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ÜNİTE 2 SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÜNİTE 2 | SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ | 13 ÜNİTE 2 SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KONULAR ÒÒ Sera Etkisi ÒÒ Sera Gazları ÒÒ İklim Değişikliğine Sebep Olan Etmenler AMAÇ Sera etkisini ve sera gazlarının hangi özelliğinin bu etkiye sebep olduğunu anlamak. İnsan kaynaklı ve doğal kaynaklı etmenlerin iklim üzerindeki etkisini incelemek. KAZANIMLAR • Sera etkisi kavramını ve sera gazlarını bilir. • Sera etkisine yol açan nedenleri bilir. • İnsanların yaptıkları faaliyetlerin doğal döngüler üzerindeki etkisini fark eder. • Karbon döngüsünü açıklar. • Karbon döngüsünün öneminin farkına varır. • Karbondioksitin bir sera gazı olduğunu bilir. Atmosferde karbondioksitin miktarındaki artış ile sıcaklık değişimleri arasındaki ilişkiyi kurar. • Gelişmiş ülkelerin atmosferdeki karbondioksit düzeyine katkısının geçmiş dönemlerden bu yana diğer ülkelere oranla neden daha fazla olduğunu bilir. 14 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Ders Sayısı : 2 Dersin Süresi : 40+40 dk. Kavramlar: Sera Etkisi, Sera Gazları, İklim Değişikliği Ders Materyali : Akıllı tahta, bilgisayar, etkinlik kağıtları, eğitici el kitabı Derse Hazırlık : http://www.iklimicindegisin.org/uniteler adresinden ders ile ilgili dökümanlar indirilip çoğaltılır. ÜNİTE 2 ÖRNEK DERS İŞLENİŞİ 5 Dakika Konu ile ilgili bölüm anlatılmadan önce sera etkisinin atmosferdeki diğer değişiklikler ile birleşince küresel ısınmanın etkileri, Mars ve Dünya örnekleri üzerinden tartışılabilir. 5 Dakika www.iklimicindegisin.org/videolar linkinden konu ile ilgili video seçilerek izletilir. 15 Dakika www.iklimicindegisin.org/sunum linkinden PowerPoint sunumu eşliğinde anlatım yapılır. 5 Dakika Sunum sonunda, sunum içeriği ile ilgili bir değerlendirme yapılıp, yapılandırmacı bir yaklaşımla konu tartışmaya açılır. Öğrencilerin katılımı sağlanır. 10 Dakika Etkinlik tablosundan örnek etkinlik seçilerek öğrencilere uygulanır. ÜNİTE 2 | SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ | 15 ETKİNLİK 2.1 Aşağıda verilen tablolarda boş bırakılan yerleri verilen kelimeler ile doldurunuz. İklim Değişikliğine Sebep Olan Doğal Etmenler Göktaşı çarpmaları Güneşten gelen enerjideki değişim Sera Etkisine Sebebiyet Veren Gazlardandır CO2 Su buharı İnsan Faaliyetleri Sonucu İklim Değişimine Sebep Olan Etmenlerdendir. Ormanların tarım amaçlı yok edilmesi Petrol Tüketimi Atmosfere Salınan Metan Kelimeler Aşırı Gübre Kullanımı Kömür Santralleri Volkanik Faliyetler Doğalgaz Santralleri CH4 Aşırı Tüketim N2O Araç Sayısının Artması İnsan faliyetleri sonucu atmosfere salınan sera gazı miktarı son yüzyılda çok artmıştır ÜNİTE 2 Y D Uçaklardan çıkan gazlar sera etkisi oluşturur Y Teknolojik faaliyetler sera etkisine sebep veren gazları artırmıştır. Küresel ısınma buzulların erimesine sebep verir D Y D Su buharı sera etkisini artıran bir gazdır Sera gazlarının en önemlisi oksijendir ( O2 ) Sera etkisi olmasaydı atmosferin sıcaklığı -18°C civarında olacaktı 8. ÇIKIŞ Y 6. ÇIKIŞ Y 7. ÇIKIŞ 5. ÇIKIŞ D D 4. ÇIKIŞ Y 3. ÇIKIŞ 2. ÇIKIŞ Y D 1. ÇIKIŞ D 16 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ETKİNLİK 2.2 Aşağıdaki etkinlikte verilen bilgi doğru ise D, yanlış ise Y yönünde ilerleyiniz. ÜNİTE 2 | SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ | 17 ETKİNLİK 2.3 Aşağıdaki önlemlerden sera etkisini azaltanların karşısına işaret (x) koyarak belirtiniz. Sera Etkisi Azalır Doğal gaz santrali yerine kömür santralleri kurulursa Enerji üretiminde rüzgar enerjisinin payı arttığında Enerji tüketimini azaltacak tasarruf önlemleri alındığında Evlerin ısı kaybını önleyici izolasyon malzemesi ile kaplandığında Su daha tasarruflu kullanıldığında Ulaşımda toplu taşıma kullanım oranı arttığında Fosil yakıt yerine alternatif enerjilerle çalışan araçlar geliştirildiğinde Tarım uygulamalarında doğal gübrelemeye geçildiğinde Daha az tüketip, üretim için gerekli enerji miktarı azaltıldığında Şehirlerden tekrar köylere göçün sağlanması ile 18 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ETKİNLİK 2.4 KÜRESEL ISINMA DENEYİ Etkinlik Süresi: 40 dakika Özet Öğrenciler yapacakları deney ile insan kaynaklı CO2 (Karbondioksit) salımının hava sıcaklığına etkilerini anlamaya çalışırlar. Amaç İnsan kaynaklı CO2 (Karbondioksit) salımının hava sıcaklığına etkisini gözlemlemek. Hedeflenen Kazanımlar Karbondioksit’in hava sıcaklığına etkisini incelemek, küresel ısınmanın etkilerini kavramak. Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler İlişkilendirme, karşılaştırma, sebep sonuç ilişkisi kurma, gözlem. Gerekli Malzemeler Sodyum bikarbonat (kabartma tozu), sirke, su, Termometre, 2 adet erlen, etiket, mantar tıpa, masa lambası, plastik balon. ÜNİTE 2 Uygulama • Bir miktar sirke ve su karıştırılıp iki kaba alınır. • Oluşan karışımlardan birinin içerisine bir çay kaşığı miktarında sodyum bikarbonat (kabartma tozu) eklenip, kabın üzerine “CO2” yazılı etiket yapıştırılır. • İki erlenin ağızlarına mantar tıpa ve termometre yerleştirilir. • Erlenler güneşi simule eden masa lambası altında 10 dakika tutulur. • Termometre dereceleri düzenli olarak kaydedilir. • İki erlen arasındaki sıcaklık farkı gözlenir. Açıklama Sodyum bikarbonat çözeltisinden oluşan karbondioksitin sıcaklığa etkisi incelenen bu deneyde karbondioksit kaynağı olarak araç egzozundan elde edilen gaz doğrudan kullanılabilir. Bu durumda deney için bir plastik balona ihtiyaç vardır. İnsan kaynaklı CO2 salımının hava sıcaklığına etkisinin ÜNİTE 2 | SERA ETKİSİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ | 19 gözlemlendiği bu deneyde, sodyum bikarbonat kabın içerisine CO2 salar. Bu da havanın ısınmasına sebep olur. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ÜNİTE 3 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 21 ÜNİTE 3 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ KONULAR ÒÒ Tarıma Etkileri ÒÒ Buzulların Erimesi ve Küçülmesi ÒÒ Deniz Seviyesinde Yükselme ÒÒ Aşırı Hava Olayları ÒÒ İnsan Sağlığına Yönelik Tehditler AMAÇ İklim değişikliğinin olası etkilerini tartışmak. KAZANIMLAR • İklim değişikliğinin etkilerini açıklar, irdeler ve değerlendirir. • İklim değişikliğinin doğaya ve insan yaşamına olan farklı etkilerini ve doğurabileceği sonuçları bilir. • Küresel ortalama sıcaklık artışının deniz ve okyanusların ısınmasına, genleşmesine ve buzulların erimesine neden olduğunu bilir, sonuçlarını açıklar. • Olağan dışı hava olayları ile iklim değişikliğinin ilişkisini kurar. • İklim değişikliği ile bu olayların sıklığının veya şiddetinin artabileceğini bilir. • İklim değişikliğinin insan sağlığına doğrudan ve dolaylı etkilerinin nedenlerini açıklar. • Ölümlere varan sonuçlar doğuracağının farkına varır. • Deniz seviyesinin yükselmesinin şehirleri, yaşadığımız bölgeleri, karasal alanları, alçak konumlu kıyıların iç kesimlerini ve tarım alanlarını nasıl etkileyeceğini açıklar. 22 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Dersin Sayısı : 2 Dersin Süresi : 40+40 dk. Kavramlar: Kasırga, Sel, Deprem, Erozyon, Deniz Seviyesi, Biyolojik Çeşitlilik, Sıtma. Ders Materyali : Akıllı tahta, bilgisayar, etkinlik kağıtları, eğitici el kitabı Derse Hazırlık : http://www.iklimicindegisin.org/uniteler adresinden ders ile ilgili dökümanlar indirilip çoğaltılır. ÜNİTE 3 ÖRNEK DERS İŞLENİŞİ 5 Dakika Konuya giriş yapmak ve ilgi çekmek için, öğrencilere “Son zamanlarda dünya üzerinde gerçekleştiğini duyduğunuz veya gördüğünüz doğa olayları var mı?” gibi sorular yöneltilebilir. Daha sonra “Yaşadığınız bölgede gözlemlediğiniz hava olayları nelerdir?” vb. sorular yöneltilerek öğrencilerin yorumlamaları sağlanır. 5 Dakika www.iklimicindegisin.org/videolar linkinden konu ile ilgili video seçilerek izletilir. 15 Dakika www.iklimicindegisin.org/sunum linkinden PowerPoint sunumu eşliğinde anlatım yapılır. 5 Dakika Sunum sonunda, sunum içeriği ile ilgili bir değerlendirme yapılıp, yapılandırmacı bir yaklaşımla konu tartışmaya açılır. Öğrencilerin katılımı sağlanır. 10 Dakika Etkinlik tablosundan örnek etkinlik seçilerek öğrencilere uygulanır. ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 23 ETKİNLİK 3.1 Aşağıdaki tabloyu son 10 yılda dünyada meydana gelmiş büyük doğal felaketleri araştırarak doldurunuz. Felaket Türü Kasırga Sel Toprak Kayması Görüldüğü Yer Görüldüğü Yıl Kayıp 24 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ETKİNLİK 3.2 Aşağıda verilen etkilerden hangileri iklim değişikliğinin gözlenebilir ve öngörülen etkilerinden sayıldığını yanındaki kutucuğu işaretleyerek belirtiniz. Sıcak hava dalgaları meydan gelmesi Kuraklığın artması ve çölleşme Şiddetli ve ani yağışlarda artış Tropikal fırtına ve tayfunların sayısında artış Orman yangınlarının sayısının artması Tarımsal haşare sayısında artış Yer altı su kaynaklarında azalma Buzulların erimesi ve küçülmesi ÜNİTE 3 Tarımsal üretim potansiyelinde azalmalar Deniz seviyelerinde artış ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 25 ETKİNLİK 3.3 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİ Etkinlik Süresi: 40 dakika Özet Öğrenciler üçerli gruplara ayrılır ve seçilen konu başlığı ile küresel iklim değişikliği arasında sebep sonuç ilişkisini açıklamak için beş tane örnek yazmaları istenir. Amaç İklim değişikliğinin farklı etkilerini anlatmak, bu etkilerin karmaşık yapısını ve birbirleriyle bağlantısını ortaya koymak. Hedeflenen Kazanımlar İklim değişikliğini etkilerini açıklar. Bu etkilerin doğa ve yaşamımız ile ilgili sonuçlarının farkına varır. Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler İlişkilendirme, eleştirel düşünme, sebep sonuç ilişkisi kurabilme. Gerekli Malzemeler Konu anlatılırken, iklim değişikliğinin etkileri ile ilgili senaryolar, haritalar, grafikler, interaktif simülasyonlar ile görsel açıdan konu pekiştirilebilir. Uygulama Öğretmen iklim değişikliğini etkileri konusundaki bölümü dersin ilk 15 dakikasında anlatır. Öğrencileri üçerli gruplara ayırır ve her birine seçmesi için bir konu başlığı verir. Öğrenciler gruplar halinde seçtikleri konu başlığı ve küresel iklim değişikliği arasındaki sebep sonuç ilişkilerini tablo üzerinde beş tane örnek vererek tartışırlar. Gruplar daha sonra öğretmenin yönlendirmesiyle bu örneklerden toplam 15 tane seçerek tahtada genel bir sebep sonuç tablosu doldururlar. 26 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Konular Kasırgalar, deniz sularının yükselmesi, buzulların erimesi, canlıların yaşam alanlarının değişmesi, su kaynakları Konu Başlığı ÜNİTE 3 SEBEP SONUÇ ÜNİTE 3 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GÖZLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEN ETKİLERİ | 27 ETKİNLİK 3.4 DOĞAL AFETLER Bu etkinlikte bazı doğal afetlerle ilgili fotoğraflar yer almaktadır. Fotoğrafları inceleyiniz. Bu doğal afetlerden korunmak için alınabilecek önlemleri fotoğrafların yanlarında verilen alanlara yazınız. ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ÜNİTE 4 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ ÜNİTE 4 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ | 29 ÜNİTE 4 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ KONULAR ÒÒ İklim Değişikliği Türkiye’yi Nasıl Etkileyecek? AMAÇ İklim değişikliğinin ülkemizdeki olası etkilerini ve karşılaşabileceği sorunları fark etmek. KAZANIMLAR • İklim değişikliğinin Türkiye’yi ve yaşadığı bölgeyi nasıl etkileyeceğini irdeler. • İklim değişikliği nedeni ile kendi bölgesinde karşılaşabileceği sorunların farkına varır. • Türkiye’de ilkim değişikliğinin etkileri ile bazı hastalıkların riskinin artabileceğinin ve daha sık görülmeye başlayabileceğinin farkına varır. • İklim değişikliği sonucunda, bazı türlerin ve yaşam alanlarının yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu fark eder. • Ürünlerin nerede ve nasıl yetiştiğini, sofraya gelene kadar geçirdiği aşamaları, doğal kaynakları ve iklimi etkilediğini bilir. 30 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Dersin Sayısı : 2 Dersin Süresi : 40+40 dk. Kavramlar: Sel, Heyelan, Kuraklık, Ekosistem, Endemik Tür. Ders Materyali : Akıllı tahta, bilgisayar, etkinlik kağıtları, eğitici el kitabı Derse Hazırlık : http://www.iklimicindegisin.org/uniteler adresinden ders ile ilgili dökümanlar indirilip çoğaltılır. ÜNİTE 4 ÖRNEK DERS İŞLENİŞİ 5 Dakika Derse giriş ve dikkat çekmek ve öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini tespit etmek için konu ile ilgili sorular sorulur. Örneğin, “Sizce iklim değişikliği Türkiye’yi nasıl etkiliyor?” sorusu ile başlanabilir. 5 Dakika www.iklimicindegisin.org/videolar linkinden konu ile ilgili video seçilerek izletilir. 15 Dakika www.iklimicindegisin.org/sunum linkinden PowerPoint sunumu eşliğinde anlatım yapılır. 5 Dakika Sunum sonunda, sunum içeriği ile ilgili bir değerlendirme yapılıp, yapılandırmacı bir yaklaşımla konu tartışmaya açılır. Öğrencilerin katılımı sağlanır. 10 Dakika Etkinlik tablosundan örnek etkinlik seçilerek öğrencilere uygulanır. ÜNİTE 4 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ | 31 ETKİNLİK 4.1 DEĞİŞEN İKLİM VE SAĞLIĞIMIZ Etkinlik Süresi: 30 dakika Özet Ünite 3’te (İklim Değişikliğinin Gözlenebilir ve Öngörülen Etkileri) ele alınan iklim değişikliğinin insan sağlığına etkileri konusu tekrar hatırlanır. Uygulama bölümünde verilen sorular sorulur. Öğrenciler bu sorular üzerinden gruplar halinde iklim değişikliğinin Türkiye’de insan sağlığını nasıl etkileyeceğini tartışırlar. Amaç İklim değişikliğinin sağlığımız üzerindeki etkilerini tartışmak. İklim değişikliği sonucu Türkiye’de hangi hastalıkların riskini artacağını, daha sık görülmeye başlayabileceğini ve alınabilecek önlemleri bilmelerini sağlamak. Hedeflenen Kazanımlar İklim değişikliğinin insan sağlığına yönelik doğrudan ve dolaylı bazı etkilerini ve nedenlerini açıklar. Ölümlere varan sonuçlar doğuracağının farkına varır. Sağlığını korumak için alınabilecek basit önlemleri bilir. Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Eleştirel düşünme, ilişkilendirme, sosyal katılım Gerekli Malzemeler Kitap, dergi, internet, büyük resim kağıdı yada A4, A3 kağıtları Uygulama Öğrenciler gruplara ayrılarak aşağıdaki soruları cevaplar ve sınıfa sunmak üzere 3-4 dakikalık kısa bir sunum hazırlarlar. Sorular • İklim değişikliği sonucu Türkiye’de hangi hastalıklar yaygınlaşabilir, hangi hastalıkların görülme riski artabilir, neden? • Hastalıkların artmaması için ne gibi önlemler alınabilir? • İklim değişikliği ile birlikte hangi bölgeler hastalıktan daha çok etkilenebilir? 32 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Öğrencilere bu konuyu tartışmaları ve araştırmaları için 5 dakika süre verilir. Süre sonunda her grup sunumlarını yapar. Sunumlar yapılırken, öğretmen her bir grubun sunumlarından tahtaya notlar alır. Sunumların tamamlanmasının ardından öğretmen, konuyu toparlayarak iklim değişikliğinin Türkiye’de sağlık üzerine etkilerini kısaca özetler. ÜNİTE 4 Tartışma Yaşadığınız şehirde iklim değişikliği ile beraber hangi hastalıkların artma riski olabilir? İliniz yada ilçenizdeki sağlık kurumları iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerine etkilerinden, suyla bulaşan hastalıkların görülme sıklığından, hastalık yapıcı etkenlerin artma olasılığından haberdar mı? Öğrencilerden, yakındaki toplum sağlığı merkezi yada aile hekimi ile bu konuda bir röportaj yapmaları istenebilir. ÜNİTE 4 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ | 33 ETKİNLİK 4.2 Etkinlik Süresi: 40 dakika Özet Öğrencilerden, iklim değişikliğinin Türkiye’ye etkileri konusunda yapabileceklerini gruplar halinde tartışarak; öykü, afiş ve slogan hazırlayıp sunmaları istenir. Amaç İklim değişikliğinin Türkiye’ye etkileri konusunda yapılabileceklerle ilgili öğrencilerin düşünmesini sağlamak. Hedeflenen Kazanımlar İklim değişikliğinin Türkiye’ye etkilerini irdeler. Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Öğrencilerin yaparak-yaşayarak öğrenmesine imkan verir. Öğrencilerin yaratıcılıkları gelişir. Öğrencilerin ilgi, yetenek ve yaratıcılıklarını ortaya çıkarır. Çekingen öğrencileri aktif hale getirmeyi sağlar. Öğrencilerin iş birliği içinde çalışmalarını sağlar. Öğrencilere verilen kurallara uyma alışkanlığı kazandırır. Gerekli Malzemeler Her grup için bir karton (yoksa A3 veya A4 kağıtları, arkası boş müsvette kağıtlar bantlanıp birleştirilebilir), renkli kalemler ve keçeli kalemler, yapıştırıcı, görsel malzeme içeren gazete ve dergiler, düdük, makas. Uygulama Öğrencilerin zihinlerinde oluşan soru işaretlerini gidermeleri için sınıfta öykü, afiş, ve slogan olmak üzere 3 grup “İklim Değişikliğinin Türkiye’ye Etkileri” istasyonu oluşturulur. Öğrenciler bu istasyonlara dağıtılır. Öğretmen elindeki düdüğü çalar ve öğrenciler belirlenen süre içerisinde ( ortalama 10 dk ) çalışmalarını yapmaya başlar. Öğretmen süre sonunda tekrar düdüğü çaldığında öğrenciler çalışmalarını bırakıp diğer grubun çalıştığı masaya geçer ve onların çalışmalarına kaldıkları yerden devam ederler. Çalışmalar bu şekilde devam eder. Bütün öğrenciler tüm istasyonları dolaşır, böylece başlanmış bir işe katkı sağlama ve işi bitirme amaçlanır. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ÜNİTE 5 ÇÖZÜM ARAYIŞLARI ÜNİTE 5 | ÇÖZÜM ARAYIŞLARI | 35 ÜNİTE 5 ÇÖZÜM ARAYIŞLARI KONULAR ÒÒ İklim Değişikliği ile Küresel Mücadele ÒÒ Türkiye’de İklim Değişikliği ile Mücadele ÒÒ Bireysel Olarak Alınabilecek Önlemler AMAÇ İklim değişikliğinin küresel bir sorun olduğunu ve çözüm için ülkelerin, iş dünyasının, sivil toplum kuruluşlarının ve bireylerin hep birlikte hareket etmesi gerektiğini anlatmak. İklim değişikliği ile mücadele için yapılabilecekler konusunda bireylerin düşünmesini sağlamak. KAZANIMLAR • İklim değişikliği ile mücadeleye birey olarak katkıda bulunabileceğinin farkına varır. • Doğru tüketim alışkanlığı ve tasarruf kavramlarını bilir. • Kendi yaşantısında iklim değişikliği ile mücadele için gerekli adımları atar. • Çevresindekileri bilgilendirir ve teşvik eder. • Enerji tasarrufu yaparak iklim değişikliği ile mücadele çabalarına katkı sağlayacağını bilir ve uygular. • İklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamaya yönelik çözümlerin önemini bilir. İklim değişikliği ile mücadele ve çözüm için geniş kitlelerin bilinçlendirilmesinin ve katılımın gerektiğini fark eder. 36 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ Dersin Sayısı : 2 Dersin Süresi : 40+40 dk. Kavramlar : Kyoto Protokolü, Paris İklim Değişikliği Konferansı, Tasarruf. Ders Materyali : Akıllı tahta, bilgisayar, etkinlik kağıtları, eğitici el kitabı Derse Hazırlık : http://www.iklimicindegisin.org/uniteler adresinden ders ile ilgili dökümanlar indirilip çoğaltılır. ÜNİTE 5 ÖRNEK DERS İŞLENİŞİ 5 Dakika Derse giriş ve dikkat çekme unsuru olarak, öğrencilere, geçtiğimiz dönemlerde gerçekleştirilen Paris İklim Değişikliği Konferansı’nın basına yansıyan çıktılarından haberdar olup olmadıkları sorulur. 5 Dakika www.iklimicindegisin.org/videolar linkinden konu ile ilgili video seçilerek izletilir. 15 Dakika www.iklimicindegisin.org/sunum linkinden PowerPoint sunumu eşliğinde anlatım yapılır. 5 Dakika Sunum sonunda, sunum içeriği ile ilgili bir değerlendirme yapılıp, yapılandırmacı bir yaklaşımla konu tartışmaya açılır. Öğrencilerin katılımı sağlanır. 10 Dakika Etkinlik tablosundan örnek etkinlik seçilerek öğrencilere uygulanır. ÜNİTE 5 | ÇÖZÜM ARAYIŞLARI | 37 ETKİNLİK 5.1 Aşağıdaki anketi öğrenciler aile çevresi ya da mahallelerindeki kişilere uygulayarak onların küresel ısınma ile ilgili fikirlerini alırlar. Daha sonra çıkan sonuçları değerlendirerek küresel ısınmanın çevresinde ne ifade ettiğini irdeler. Yaşınız 0-18 19-25 26-65 +65 Küresel ısınma bir dünya sorunu mu? Küresel ısınmanın durması için kentleşme durmalı mı? Fosil yakıtlarının kullanımı azaltılıp elektrik kullanılmalı mı? Bilimin sürekli gelişmesi küresel ısınmayı artırır mı? Küresel ısınma insan sağlığını etkiler mi? Küresel ısınma dünyanın sonunu getirecek düzeyde midir? Doğal alanların tahribatı küresel ısınmayı artırır mı? Evet Hayır 38 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ ETKİNLİK 5.2 Etkinlik Süresi: 40 dakika Özet Öğrencilere iklim değişikliğinin çözümleri ile alakalı hikaye veya filme katkı sağlayarak bitirmeleri istenir. Amaç İklim değişikliği ile mücadele etmek için farklı yöntemler olduğunu ve bu yöntemlerin ancak geniş katılımlı çözümlerle mümkün olabileceğini anlatmak. Hedeflenen Kazanımlar İklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamaya yönelik çözümlerin önemini bilir. İklim değişikliği ile mücadele ve çözüm için geniş kitlelerin bilinçlendirilmesinin ve katılımının gerektiğini fark eder. Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Öğrencilerin yaparak-yaşayarak öğrenmesine imkan verir. Kavrama ve kıyaslama becerisi kazandırır. Yaratıcı düşünme becerisi kazandırır. Gerekli Malzemeler Konu ile ilgili kısa video veya hikaye. ÜNİTE 5 Uygulama İklim değişikliği ve çözüm arayışı ile ilgili hikaye okunur veya film izletilir. Hikaye veya film belli bir noktada kesilir. Öğrencilerden hikayenin veya filmin devamında neler olabileceğine dair tahminleri alınır. Öğrenci görüşleri veya tahminleri tahtaya yazılabilir. Görüşler alındıktan sonra hikaye veya film devam ettirilir ve öğrenci tahminleri ile karşılaştırılır. ÜNİTE 5 | ÇÖZÜM ARAYIŞLARI | 39 ETKİNLİK 5.3 Aşağıdaki resim iklim değişikliğinin çözümü için bireysel olarak alınabilecek bazı önlemleri göstermektedir. Sizin okulunuzda iklim değişikliğinin çözümü için bireysel olarak alınabilecek önlemler ile ilgili ne tür çalışmalar yapılıyor? NOTLAR 40 | İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ FARKINDALIK GELİŞTİRME PROJESİ