Enzim Tayini

Mersin Üniversitesi
Eczacılık Biyokimya Anabilim Dalı
1
Enzimler biyolojik katalizörlerdir.
 Biyolojik
kökenli bu maddeler kimyasal
tepkimeleri hızlandırırlar.
 Bütün hücrelerde bulunan ve varlıkları genetik
olarak belirlenen enzimler koordine bir çok
tepkimenin
(metabolik
tepk.)gerçekleşmesini
sağlarlar.Metabolizmayı
kontrol
eden çoğu
mekanizma enzimlerin varlığında fonksiyon
gösterir.Enzimlerin aktivitelerinin regülasyonu
metabolizmanın
değişken
şartlara
uyum
sağlamasına olanak tanır.

2
Yaklaşık bütün enzimler protein yapısındadır.
 Ancak ,katalitik aktivite gösteren bazı nükleik asitler
de [özellikle fosfodiesteraz bağlarının yıkımı ve
sentezi sırasında]enzim gibi davranabilirler.Katalitik
aktiviteye sahip nükleik asitlere ribozim denir ve
bunlarla protein katalizörlerden daha az karşılaşılır.
 Bir enzmatik tepkimede tepkimeye giren maddeler
substrat [S] olarak isimlendirilir.Tepkime sonucu
ortaya çıkan ürünler ise product [P] olarak
isimlendirilir.
 E+S
ES E+P

3
Birçok enzim tek başına aktivitesini gösterirken bir çoğu ise
aktivite için protein yapısı göstermeyen ufak nonprotein
moleküllere ihtiyaç duyar.
Kofaktör denilen bu moleküller basit inorganik metal
iyonlarıdır (Mg,Zn,Fe,Cu), ancak bazen bu moleküller
kompleks organik moleküller olabilir ki bu moleküllere
koenzim denir.Koenzimler kimyasal grup ,özgün atom veya
elektronun transportunu yaparlar ve genellikle vitamin
türevidirler.(NAD,FAD,Koenzim A).
Bazı enzimler her iki gruba birden bağımlılık
gösterebilirler.Genelde kofaktörler enzimler üzerindeki
özgün bölgelere sıkıca bağlanırlar ve ısıya karşı ise
dayanıklıdırlar.
4
Protein
+kofaktör
Holoenzim (kompleks enzim)
Protein
kofaktör
Apoenzim
Holoenzim kofaktörü ile birlikte enzimi ifade eder.Apoenzim ise holoenzimin
protein kısmını ifade eder.ve uygun kofaktör yoksa apoenzim biyolojik aktivite
göstermez.Prostetik grup ise enzimden ayrılamayan sıkıca bağlı bir
koenzimdir.Kofaktör olarak metal iyonuna gereksinim gösteren enzimlere ise
metalloenzimler denir. Bu enzimler metal iyonu olmadan aktivite göstermez.
5
Enzimlerin
İsimlendirilmesi
.
1) Önerilen ismidir:Kısa,basit ve günlük kullanım içindir.
Tepkime substratına ‘az’ eklenerek söylenir.Örneğin üreaz,sükraz gibi.
Yada yapılan işin tanımına ‘az’ eki getirilerek ifade edilir.
Ör-laktat dehidrogenaz (LDH)
Bazı enzimler ise ilgili oldukları tepkime hakkında hiç bilgi vermezler.
Ör-pepsin tripsin gibi. Bunlar ticari isimlerdir.
2)Sistematik İsimlendirme:
Enzimler başlıca tepkime özgüllüğüne göre altı sınıfa ayrılırlar.
6
.
Oksidoredüktazlar:oksidasyon redüksiyon tepkimelerini katalizler.
LDH
Laktat+NAD
.
Pirüvat+NADH
Transferazlar: C,N veya P içeren grupların transferini katalizler.
Serinhidroksimetiltransferaz
Serin+THF
Glisin+THF-CH2
Hidrolazlar:Bağlara su sokarak yıkımı katalizler
ÜREAZ
Üre+H2O
CO2+2NH3
7
.
Liyazlar:C-C,C-S,ve bazı C-N bağlarının yıkımını katalizler .
Pirüvat
Pirüvatdekarboksilaz
.
Asetaldehit+CO2
İzomerazlar:Optik veya geometrik izomerazların rasemzasyonunu katalizler.
MetilmalonilCoAMutaz
MetilmalonilCoA
Süksinil CoA
Ligazlar:Yüksek enerjili fosfatların hidrolizi ile birlikte yürüyen karbon ve
oksijen ,sülfür,azot arasında bağ oluşumunu katalizler.
Pirüvatkarboksilaz
Pirüvat+CO2
Okzaloasetat
8
Aktif bölge
• Enzim moleküllerinde
aktif bölge denilen cep
yada yuva bulunur.Aktif
bölge substrata
komplemanter olan üç
boyutlu bir yüzey yaratan
amino asit yan
zincirlerini içerir ve
substratı bağlayarak bir
enzim substrat
kompleksi meydana
getirir.
• Bu da sonradan enzim
ve ürüne parçalanan
enzim-ürün kompleksine
döner.
Katalitik
etkinlik
• Enzimler katalizlenen
tepkimeler
katalizlenmeyen
tepkimelere göre 10 3 ile
10 8 kere daha hızlı
olarak çalışırlar.
• Tipik olarak her enzim
molekülü sn de 100 ile
1000 substrat
molekülünü ürüne
çevirme yeteneğine
sahiptir.
Turnover
sayısı
•Enzim başına
düşen,ürüne
çevrilmiş substrat
molekülü
sayısıdır.
9
Spesifite
• Enzimler bir veya
birkaç belirli
substrat ile
etkileşir ve sadece
tek tip kimyasal
tepkimeyi
katalizler.
Zimojen
• İlk sentezlendiklerinde
aktif olmayıp fonksiyon
görecekleri yere
ulaştıklarında aktif
hale geçen enzimlerdir.
İzoenzim
• Aynı tepkimeyi
katalizleye fakat
aminoasit
dizilerindeki genetik
farklılık yüzünden
fiziksel özellikleri
farklı olan
enzimlerdir.
• Bir enzimin,değişik
dokularda değişik
izoenzimleri bulunur.
10
 Serbest
Aktivasyon Enerjisi
 Bütün kimyasal tepkimelerde substrave
11
12
13
14