sunum2yaratclntanmboyutlarvenemi d384542ca269d195eaa91780649eedf5

Yaratıcılık ve geliştirilmesi
Yaratıcılığın tanımı, Boyutları ve önemi
Yaratıcılığın tanımı
• Tarih boyunca yaratıcı düşüncenin izlerini görmek mümkündür (Ateş, Tekerlik,
Yazı).
• Yaratıcılıkla ilgili birçok tanım vardır, fakat herkesin kabul ettiği tek bir tanıma
ulaşmak güçtür.
• Mutlak bir ölçütü yoktur ( bulunduğu alana göre değişir).¹
• Yaratma eylemi daha önce ortaya konulmuş yaratı ve yaratımlara dayanarak
yürür (Yeni fikirler eski fikirlerden doğar. hiçlikten hiçlik doğar). ²
Yaratıcılık insanlık tanımının önemli bir boyutudur.
Yaratıcılığın tanımı
Guilford yaratıcılığı bugünkü anlamda ele alan ilk kişilerden biridir:
Ona göre yaratıcılık hepimizde var olan doğal bir kaynaktır; geliştirilebilir ve
ölçülebilir.
Guilford "Yakınsak" ve "Iraksak" olmak üzere iki temel düşünce tipinden
bahseder.
Yaratıcılığın ıraksak düşünce tarafından yönetildiğini söyler.
Guilford'a (1968) göre Yaratıcı düşünce, alışılmamış düşünceler bütünüdür.
Guilford yaratıcı düşünceyi daha çok zeka açısından ele almıştır.
Yaratıcılığın tanımı
Torrence, Guilford'un düşünce tipleri üzerinden çalışmalarını geliştirmiştir.
Torrence'e göre yaratıcılık:
Zor durumlarda çözüm arama,
Eksikliklere yönelik deneme yanılma yöntemiyle çözüm geliştirmeye çalışma,
Sorunlara ve uyumsuz öğelere karşı duyarlı olabilme ve
elde edilen çözüm yollarının işlevselliğini sınayabilme gücüdür (torrence,1980).
Torrance, yaratıcılığı bir eylem olarak tanımlamıştır. Ona göre bu eylem artistik
olabileceği gibi, mekanik ve teorik de olabilmektedir.
Yaratıcılığın tanımı
Teknoloji hep ihtiyaçtan (bir problemden) doğmuştur . Ya yaratıcılık?
Problem çözme sürecinde hep yaratıcı düşünce söz konusudur. Bu yüzden
yaratıcılık sıklıkla problem çözme becerisi ile beraber ele alınmaktadır. Problem
çözme ile bağdaştıran en önemli araştırmacıların başında gelen Gardner,
bireysel yaratıcılığı :
"Problem çözme becerisi, yeni ürünler ortaya çıkarma yada olaylara ve
sorunlara özgün çözümler bulma" olarak tanımlamıştır.
Yaratıcılığın tanımı
Yirmibirinci yüzyıla geçişle birlikte ülkemizde
de yaratıcılığa olan ilgi artmıştır:
Ömeroğlu ve Tuğla (2001) Yaratıcılığı her
bireyde var olabilecek ve yaşamın her
alanında ortaya çıkabilecek bir tutum ve
davranış biçimi olarak tanımlamışlar.
A.B.D’nin Ulusal Eğitimde Yaratıcılık ve
Kültür Danışmanlığı Gurubuna göre
yaratıcılık "sonuçta özgün ve değerli bir
ürün elde etmeyi sağlayan hayal etme"
aktivitesidir.
Yaratıcılığın temel boyutları
Yaratıcılık boyutlarına yönelik araştırmalar arasında en çok tutulan
tanım Fisher (1995) tarafından yapılmıştır. Fisher yaratıcılığı dört temel
boyutta ele almıştır:
 Akıcılık
 Esneklik
 Özgünlük
Ayrıntılama
Akıcılık
• Bellekte mevcut olan bilgileri, istediğimiz anda, hızlı ve akıcı bir şekilde
kullanabilmektir.
• Açık uçlu bir soruna ilişkin, sözel veya sözel olmayan birçok fikir
üretme yeteneğidir.
• Örnek: İsminizin harflerini kullanarak farklı sözcükler üretiniz!
MOHAMMAD:
hamd, ah, ham, adam, madam, oda, mama, hamam, dam, ama, …
Esneklik
• Özgür düşünebilme eğilimi; bir sorunu çözerken, yerleşmiş,
kalıplaşmış olan durum veya düşünceleri yıkma.
• Soruna farklı açılardan yaklaşma, veya sorunu farklı bakış açılarıyla
görebilme/ele alma yeteneğidir.
Örnek: Aşağıdaki 9 noktayı kalemi kaldırmadan 4 düz çizgi kullanarak
birleştiriniz!
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Özgünlük (orijinallik)
• farklı ve denenmemiş yollar bulmayı, belirsizlikleri tölere edebilme ve
bunlarla baş edebilme,
• Eylemde ve düşüncede diğer insanlardan farklı olmak.
• Yeni elde edilen bilgileri değişmez yollarla değerlendirme eğilimi
• Cesaret ve risk alma kavramları özgün bir kişiliğin özelliklerindendir.
Örneğin; Bir ütü başka hangi amaçlar için kullanabilirsiniz?
Başka bir örnek:
Atık şişe kapakları
Şişe kapağı portresi_Ellen Croteau
Ayrıntılama
• Verilen bir uyarıcıya eklemeler yaparak geliştirme işidir (kurallı veya
kuralsız olabilir).
• Kol kanat vermek ve bir düşünceyi tamamlama yeteneğidir.
• Örneğin; aşağıdaki çembere eklemeler yaparak neler üretebilirsiniz?
Yaratıcılığın Önemi
 İnsanoğlunun birey veya topluluk olarak karşı karşıya kaldığı problemler, genelde hemen bir çözüm
bulunamayacak türlerdendir. Bu yüzden toplumsal olumlu gelişmelerde ve zorlukları aşmada yaratıcı
insanların kritik rolü vardır.
 Öğrenmenin önemli bir boyutudur.
 Bireysel başarının ortaya çıkmasında katkıda bulunur:
• Uyum sağlama yatkınlığı ve becerisini arttırır.
• Benlik saygınlığı (Özsaygı), ve benliği gerçekleştirme sürecini destekler.
"Yaratıcılık Zenginliktir."
Kaynaklar
1.
2. Ex Nihilo Fit
3. Yavuz, H. (1999) ,Yaratıcılık, , İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
4. Demirel Ö. vd. Doğan N.( 2010), Eğitimde Yeni Yönelimler, Ankara, Pegem
5.
6. .Fisher, R., (1995). Teaching Children to Think, Basil Blackwell Lmt.
http://inhabitat.com/astounding-chuck-close-inspired-recycled-bottle-cap-portrait-by-mary-ellen-croteau/bottle-caps-portrait-mary-ellencroteau-2/