T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DSİ 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ YUSUFELİ İLÇESİ TEKKALE KÖYÜ YERLEŞİM YERLERİ VE TARIM ARAZİLERİNİN GÜNGÖRMEZ DERESİ TAŞKINLARINDAN KORUNMASI PROJESİ PROJE TANITIM DOSYASI ARTVİN İLİ, YUSUFELİ İLÇESİ, TEKKALE KÖYÜ DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARTVİN ARALIK- 2013 P R O JE SAHİBİNİN ADI DSİ 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ A D RESİ Salkımlı Köyü /ARTVİN TELEFO N , GSM VE FAX NUM ARALARI Tel:0466 238 25 02(5 hat) Faks:0466 238 24 37 E-POSTA dsi26@/dsi.gov.tr Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi. P R O JE N İN ADI P R O JE N İN BED ELİ 5.227.394 TL P R O JE İÇ İN SEÇİLEN Y ER İN A Ç IK A D RESİ ( İL İ, İL Ç E Sİ, M E V K İİ ) Artvin İli, Yusufeli İlçesi, Tekkale Köyü Güngörmez Deresi P R O JE N İN ÇED Y Ö N E T M E L İĞ İ K APSA M IND A K İ Y E R İ ( SEK TÖ RÜ, A LT SEK TÖ R) Ek-2 Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler listesi) 54-Akarsu yatakları ile ilgili projeler: b) 5 km uzunluğundan fazla sürekli akış gösteren akarsu yataklarının düzenlenmesi P R O JE N İN NACE KODU 43.12.01 RAPORUNU HAZIRLAYAN /KURULUŞUN ADI GRUBUNUN DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ A D RESİ Devlet Mahallesi, İnönü Bulvarı No: 16 Çankaya / ANKARA Tel: 312 417 83 00 Faks: 312 417 13 78 TE LE FO N VE FAX NUM ARALARI Tel: 312 417 83 00 Faks: 312 417 13 78 P R O JE TA N ITIM TA R İH İ DOSYASININ SUNUM Aralık-2013 iç in d e k il e r PR O JE N İN T E K N İK OLM AYAN Ö Z E T İ............................................................................. ............2 1.PR O JEN İN Ö Z E L L İK L E R İ..................................................................................................... ............. 3 a) P rojenin ve Y erin A lternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri)............................................................................................................................................. ............. 3 b) P rojenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı..................................................................................................................................................... ............ 3 c) Doğal kaynakların kullanım ı (arazi kullanım ı, su kullanım ı, kullanılan enerji tü rü vb.)....................................................................................................................................................................... 5 ç) A tık üretim i m iktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atık ların kim yasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri............................................................................................................................................. ............. 5 d) K ullanılan teknoloji ve m alzem eden kaynaklanabilecek kaza r i s k i ............................. .............17 2-PRO JEN İN Y ER İ ve E T K İ ALANIN M EVCUT ÇEV RESEL Ö Z E L L İK L E R ........... 18 a) M evcut arazi kullanım ı ve kalitesi (tarım alanı, o rm an alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.).....................................................................................................................................................................18 b) EK -V ’deki D uyarlı Y öreler Listesi dikkate a lın a rak korunm ası gereken a la n la r...................25 3. P R O JE N İN İNŞAAT VE İŞL E T M E AŞAMASINDA Ç EV R ESEL E T K İL E R İ ve A LIN A C A K Ö N L E M L E R VE Y ER İN A L T E R N A T İF L E R İ..........................................................46 Sonuçlar............................................................................................................................................... ........... 46 N O TLA R VE K A Y NAKLA R....................................................................................................... ...........49 E K L E R ............................................................................................................................................... ............ 51 1- P roje için Seçilen Y erin K o o rd in a tla rı................................................................................................ 52 2-Proje alanı ve yakın çevresinin m evcut arazi kullanım ını değerlendirm ek için; yerleşim alanlarının, ulaşım ağlarının, enerji nakil h atların ın , m evcut tesislerin ve E k-5’de yer alan D uyarlı Y öreler Listesinde belirtilen diğer alan ların (proje alanı ve yakın çevresinde bulunm ası halinde) yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgiler 1/25000 ölçekli hâlihazır h a rita (çevre düzeni planı, nazım , uygulam a im ar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri, topografik h arita) üzerine işlenerek kısaca açıklanm ası, jeoloji h aritası ve deprem sellik TABLO NO TABLOADI Tablo-1 Tablo-2 Tablo- 3 Tablo-4 Tablo-5 Tablo- 6 Tablo -7 Tablo-8 Tablo-9 Tablo-10 Tablo-11 Tablo -12 Tablo-13 Tablo-14 Tablo -15 Güngörmez Dere Taşkın Tesisleri işletmede Kullanılacak Motorinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (Economopoulos, 1993) Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörler Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri İmalatlarla kullanılacak hazır beton miktarları ile temin yeri arasındaki mesafe Projede kullanılan İş makinalarının Gürültü Düzeyleri Mesafeye göre ses basınç seviyesi AtnosferikYutuş Nihai Ses Basınç Düzeyleri Düzelteme Faktörleri Ses Düzeyleri Eşdeğer Gürütltü Düzeyleri Artvin Meteoroloji İstasyonunun 1948-1997 Yıllarına Ait Meteoroloji ölçümDeğerleri Artvin İli Endemik Bitki Durumu ŞEKİL NO Şekil-1 Şekil.-2 Şekil -3 Şekil-4 Şekil-5 ŞE K İL L E R L İSTE Sİ ADI Proje iş akımşeması İnşaat Sırasında TümKaynaklardan Oluşacak Mesafelere Göre Gürültü Grafiği Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı Türkiye’nin DepremHaritası Artvin İli DepremHaritası SAYFA NO 4 8 8 10 17 11 12 13 13 14 14 15 16 23 29 SAYFANO 3 16 18 24 24 E K L E R L İSTE Sİ 1. Proje için Seçilen Yerin Koordinatları 2.1. Yerbulduru Haritası 2.2. Topoğrafik Harita 2.3. Faaliyet Sahasına Ait Fotoğraflar 2.4. Jeoloji Haritası 2.5. Genel Vaziyet Planı 2.6. Depremsellik 2.7. Taahhütname 2.8. Çevre Düzeni Planı 2.9. Yeterllik Belgesi 2.10. Proje Tanıtım Dosyasını Hazırlayan Personel Tablosu 2.11. Proje İnceleme Bedeli (Fatura) PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Artvin İli Yusufeli İlçesi sınırları içerisinde kalan Tekkale Köyü içerisinden geçen Güngörmez Deresi, yerleşim yerlerine ve tarım alanlarına taşkın ve rüsubat zararları vermektedir. Yusufeli Barajını besleyen Çoruh Nehrinin yan kollarından kaynaklanan taşıntı malzeme baraj ömrünü olumsuz etkilemektedir. Proje konusu Güngörmez Deresi de yan kollardan biri olup, havzasından kaynaklanan taşıntı malzemeyi Çoruh Nehrine taşımaktadır. Güngörmez Deresinden kaynaklı taşkın ve rüsubatın, yerleşim yerlerine ve tarım arazilerine olan zararlı etkilerini gidermek için, akarsu havzasının gerekli görülen yerlerinde kalıcı tesislerin inşa edilmesi, akarsuyun mecrasının hesaplanan kesit genişliğine kavuşturulması ve mecralarındaki akışın düzenlenmesi, projenin amacını oluşturmaktadır. Bu amaçla akarsu havzalarının gerekli görülen yerlerinde kalıcı tesislerin inşa edilmesi, akarsuların mecralarının hesaplanan kesit genişliğine kavuşturulması ve mecralarındaki akışın düzenlenmesi gerçekleştirilecektir. Bu kapsamında Güngörmez Deresi üzerine; 3876 m etre Kıyı D uvarı, 155 adet B rit, 2 adet Tesip bendi, 3876 m etre korkuluk, 3 adet V asıta köprüsü ve 3 adet Y aya köprüsü 3 adet yapılması planlanmaktadır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 2© 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ a) P rojenin ve Y erin A lternatifleri (proje teknolojisi ve proje alanının seçilme nedenleri) Faaliyet ile Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin; Güngörmez Deresi Taşkın Zararlarından korunması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla faaliyetin başka bir alanda gerçekleştirilmesi gibi bir alternatif bulunmamaktadır. Faaliyet kapsamındaki imalatlar etüd çalışmaları neticesinde belirlenen en uygun alanlara yapılmaktadır. b) P rojenin İş Akım Şeması, K apasitesi, K apladığı A lan, Teknolojisi, Ç alışacak Personel Sayısı Proje, DSİ 26. Bölge Müdürlüğü tarafından Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Tarım Arazilerinin ve Yerleşim Yerlerinin taşkınlarından korumak için Güngörmez Deresi üzerinde gerçekleştirilecektir. Proje iş akım şeması aşağıdaki şekilde özetlenebilir Temel kazıları--------Gürültü \ İmalat dönem i--------► Toz, Gürültü . 1 İmalatların Tamamlanması Şekil-1: Proje iş akımşeması Artvin İli Yusufeli İlçesi sınırları içerisinde bulunan Tekkale Köyü içerisinden geçen Güngörmez Deresi kaynaklanan taşkın zararları oluşmaktadır. Derelerin kenarlarında yerleşim yerleri ile tarım alanları bulunmaktadır. PROJE BİRİM LERİ Proje, Tekkale köyü içerisinde Güngörmez Deresi olmak üzere bir kısım halinde planlanmıştır. Güngörmez Deresi, Güngörmez dağları ve onun devamı olan tepelerin eteklerinden kaynaklanıp, Tekkale köyünden geçerek Çoruh Nehrine dökülen bir akarsudur. Projenin konusu, Güngörmez deresi kıyılarının ıslah edilerek, yerleşim yerleri ve tarım alanlarına verdiği zararın önlenmesi ile Yusufeli Barajının ömrünün uzatılmasıdır. Bu amaçla, dere kıyılarına “beton kıyı duvarı” yapılması, memba bölümünde 2 adet “tersip bendi” tesis edilerek, rüsubatın depolanması, yüksek olan mecra eğimini dengelenmesi için de “brit” tesisi planlanmıştır. Güngörmez deresi güzergahı boyunca hem tarım alanı ve hem de yerleşim yerleri bulunduğundan, tesisleri kesit alanı, Q5oo’e göre hesaplanmıştır. Bu şekilde tespit edilen Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 3© boyutlarda olmak üzere, inşa edilecek tesis miktarları memba yönünden mansap yönüne doğru olmak üzere, aşağıda belirtilmiştir. Sağ Sahil (km) 1+940 Sol Sahil (km) 1+936 Tesis tipi Miktarı Kıyı Duvarı Brit Tesip bendi Korkuluk Vasıta köprüsü Yaya köprüsü 3876 m 155 adet 2 adet 3876 m 3 adet 3 adet Tablo-1 : Güngörmez Dere Taşkın Tesisleri Tesislerin gösterilmiştir. uygulanacağı yerler, tesis tiplerinin miktarı, ölçekli vaziyet planında İmalatlarda hazır beton kullanılacak olup, hazırbeton yaklaşık 9 km mesafede Yusufeli İlçesinde bulunan özel sektöre ait hazır beton tesisinden temin edilecektir. Faaliyet kapsamındaki projelerde 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır. Projede klasik teknoloji kullanılacak olup proje elemanlarının imalatı sırasında temel kazılarının yapılmasını takiben proje sahasında beton transmikserler ile dökülecektir. İmalatların tamamlanması ile dere yatağı düzenlenerek terk edilecektir. Projenin çevresel etkileri proje elemanlarının tamamlanması ile son bulacaktır. Projenin tamamlaması taşkın esnasında dere yataklarından sularının taşması engellenerek taşkın tehlikesi önlenmiş olacaktır. Dere mecrasına, eğimli arazilerindeki az şiddetli ve şiddetli yüzey erozyonundan, mecraya bakan dik yamaçlar üzerinde mera arazilerindeki şiddetli yüzey erozyonundan kaynaklanan kum-çakıl taş iriliğinde, oyulmaları ve münferit yamaç göçmelerden, heyelan ve taş, kaya uçmalarından, mecraya atılmaktadır. Kıyı duvarları inşa edilerek Güngörmez Dere meydana getirdiği taşkın zararların önüne geçilecektir. Projede imalatlarda hazır beton kullanılacaktır. Hazır beton taşınmasında kullanılacak yolun 200 metre mesafesi stabilizedir. Projenin yaklaşık 1 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Vardiya : 1 (8 saat) Çalışma Süreleri : Yıl/12 ay, Yıl/300 gün, Ay/ 25 gün, gün/8 saat Projenin gerçekleştirilirken 10 personel çalıştırılacak, 1 ekskavatör ve 2 adet transmikser kullanılacaktır. Proje kapsamında çalışacak olan personelin Tekkale Köyünde kiralanacak olan bir alanda barınması sağlanacaktır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 4© c) Doğal Kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji tü rü vb.) Proje, Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Ait Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin taşkınlardan korumak amacıyla Güngörmez Deresi üzerinde yaklaşık 4 kilometre uzunluğunda bir alanda vaziyet planında belirtilen yerlerde taşkın koruma tesislerin yapılmasını kapsamaktadır. Projeyi oluşturan elemanların tamamı dere yatağı üzerinde gerçekleştirileceği için her hangi bir arazi kullanımı olmayacaktır. Dolayısıyla elden çıkarılacak olan tarım ve orman arazisi yoktur. Proje de kullanılacak olan doğal kaynaklar aşağıda başlıklar halinde incelenmiştir. A razi K ullanım ı Projeyi oluşturan elemanların tamamı dere yatağı üzerinde gerçekleştirileceği için her hangi bir arazi kullanımı olmayacaktır. Projenin yapımında tarımsal bir alan kullanılmayacaktır. Dolayısıyla tarımsal bir alan kaybı olmayacaktır. Su K ullanım ı Faaliyet kapsamında personelin kullanacağı içme ve kullanma suyu Tekkale Köyü içmesuyu şebekesinden karşılanacaktır. Bunun dışında beton imalatında kullanılacak hazır beton için karma suyu imalatın yapıdığı Yusufeli İlçe Merkezindeki özel tesise ait hazır beton tesisinden karşılanacaktır. Faaliyet sırasında kirletici faaliyetlerden kaçınılacaktır. K ullanılan E n erji T ürü Projenin gerçekleşmesi için kullanılacak enerji hazır betonun taşınması sırasında kullanılan transmikserler faaliyet sırasında aylık olarak yaklaşık 2 ton yakıt kullanılacağı hesaplanmaktadır. Bunun dışında faaliyette farklı bir enerji türü kullanılmayacaktır. Doğal Y apı M alzem eleri İmalatlarda kullanılacak olan hazır beton yaklaşık 9 km mesafede bulunan özel sektöre ait hazır beton tesisinden temin edilecektir. Faaliyet kapsamındaki projelerde planlanan tesislerin inşasında 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır. Proje sonucu imal edilen tesislerin bakım ve onarımı DSİ tarafından gerçekleştirilecektir. Projenin ömrü yıllık rusubat miktarına bağlı olarak değişmekle birlikte yaklaşık 30 yıldır. ç) A tık Ü retim i M ik tarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve A tıkların K im yasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Atık üretimi sadece inşaat aşamasıda oluşacaktır. İmalatlar tamamlandıktan sonra dere yatağı terk edilecektir. İşletme döneminde atık oluşmayacağı için hesaplanmamıştır. . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 5 K atı A tıklar İn şaat A şam asında: Genel olarak proje elemanları arazi hazırlığı gerektirmeyen yapılardan oluşmaktadır. Proje kapsamında faaliyetlerden dolayı pasa oluşumu beklenmemektedir. Proje elemanlarının dere yatağı üzerinde gerçekleştirilecek olması dolayısıyla temel kazılarından çıkan dere malzemesi dere yatağında kenar oyulmalarını önlemek amacıyla kullanılacaktır. Ayrıca faaliyet sırasında kesilecek ağaç bulunmamaktadır. Evsel Nitelikli Katı Atıklar Projede çalışacak olan 10 personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklar olacaktır. Bir kişinin katı atık üretimi yaklaşık 1,34 gün/kg olarak alınmıştır. Buna göre tüm personelden kaynaklanacak katı atık miktarı; Personel Sayısı : 10 Birim Katı Atık Miktarı : 1,34 kg/kişi-gün Katı Atık Miktarı: 1,34 kg/kişi-gün x 10 kişi = 13,4 kg/gün dür. Oluşacak olan bu katı atıklar personelin barınması amacıyla Tekkale Köyünde kiralanacak olan alanda oluşacaktır. A m balaj A tıkları Kağıt, plastik, cam ve metal gibi geri dönüşümü mümkün olan ambalaj atıkları ise ayrı ağzı kapalı plastik katı atık toplama kutularında biriktirilerek belirli periyotlar ile lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Evsel nitelikli katı atıkların yaklaşık % 20’sini ambalaj atıkları oluşturmaktadır. Ambalaj Atıkları = Evsel Nitelikli Katı Atıklar x (%20) = 13,4 kg/gün x (20/100) = 2.68 kg/gün 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerine uyulacaktır. Sıvı A tıklar Proje kapsamında yapılacak imalatlarda hazır beton kullanınacağı için su ihtiyacı yoktur. Evsel Nitelikli Atıksu: İmalat sırasında çalışacak 10 personelin içme suyu ihtiyacı Tekkale Köyü içmesuyu şebekesinden karşılanacaktır. İnşaatta çalışan personelin temizlik, banyo, mutfak vb. ihtiyaçlarını . Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi 6 karşılamaları için gerekli içme ve kullanma suyu kişi başına günlük ortalama 150 litre ve kirlilik yükü 54 g BOI olarak kabul edilmiştir. İçme ve kullanma suyu ihtiyacı = kişi x ort. su tüketimi =10x 150 = 1500 lt/gün Personel tarafından kullanılan suyun %100 ‘ü atıksu olarak geri döneceği kabulü ile atık su miktarı ve atık sudan kaynaklanan kirlilik yükü, Atık su miktarı su ihtiyacı x intikal yüzdesi = 1500 x %100 = 1500 lt/gün olacaktır. Toplam kirlilik yükü = kişi x ort. kirlilik yükü = 10x 54 = 540 g BOI/gün Olarak hesaplanmıştır. Bitkisel A tık Yağ Faaliyet kapsamında oluşabilecek bitkisel atık yağlar 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda lisanslı firmaya verilecektir. Tehlikeli A tıklar Proje alanında inşaat çalışmaları sırasında kullanılacak iş makinalarının yağ değişimi esnasında oluşacak atıklar tehlikeli atık sınıfında değerlendirilecektir. İş makinesinden kaynaklanan atık yağlar yetkili istasyonlarda 30.07.2008 tarih 26952 sayılı Atık Yağların Kontrolü yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edilecektir. 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. Tıbbi A tıklar Sağlık kuruluşları, araştırma kuruluşları ve laboratuarlar tarafından oluşturulan tüm atıklar tıbbi atıktır. Bunun dışında yapılan tıbbi bakım esnasında üretilen atıklar gibi küçük veya dağınık durumda bulunan kaynaklardan çıkan atıklar da tıbbi atıktır. Tıbbi AtıklarınKontrolü Yönetmeliği’ne göre ise tıbbi atık, sağlık kuruluşlarından kaynaklanan enfeksiyöz atık, patolojik atık ve kesici-delici atıkları ifade etmektedir. Proje kapsamında 10 kişi çalışacaktır. Orta gelirli ülkeler için yıllık tıbbi atık üretimi ortalama 3,4 (kg/kişi)’dir. (Kaynaklar: AB Komisyonu -1995,Halbwachs, Durand) Proje kapsamında arazide, olası bir kaza durumunda ilk yardım amaçlı müdahale edebilmek için ecza dolabı bulundurulacaktır. Buna göre proje alanında olası bir kaza durumunda ilk yardım sırasında ve ecza dolabından kaynaklanabilecek Tıbbi atıklar= 10 kişi x 3,4 kg / kişi = 34,0 kg/yıl olacaktır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 7 Gaz A tıkların M iktarı: İşletme aşamasında kazı makinesi ve betonyerin toplam iş süresi boyunca kullanacağı aylık mazot miktarı 2 ton olarak hesaplanmaktadır. Bu araçların bakımları düzenli olarak yapılacak olup, gereksiz yakıt israfı önlenmiş olacaktır. İşletme esnasında iş makinelerinde kullanılacak olan motorinin özellikleri; C % 86.5 H % 12.2 Bileşimi (% Ağırlıkça) O % 1.0 S % 0.3 Yoğunluk (P 15 °C, gr/cm3) 0.92 Alt Isıl Değeri 40.4 Viskozite (10-3 Pa S/C) 79.7/80 Max. CO 2 içeriği (% hacim) 15.5 Tablo- 2: İşletmede Kullanılacak Motorinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Economopoulos 1993’ e göre dizel ağır iş vasıtalarında tüketilen birim yakıt için emisyon çarpanları aşağıdaki gibidir. Dizel A ğır İş V asıtaları Şehir İçinde Şehir Dışında Anayollard a Sürüş b ir im TSP SO 2 NOx CO VOC (U) (kg/U) (kg/U) (kg/U) (kg/U) (kg/U) 1000 0.9 4.29 1 6 2 Ton 4.3 20 5 2 1 1000 0.9 4.15 1 2 0 Ton 4.3 20 7 1 4 1000 0.9 4.15 1 2 0 Ton 4.3 20 7 1 4 Tablo- 3: Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (Economopoulos, 1993) Önemli miktarda olmamakla birlikte iş makinelerinin egzozundan kaynaklanan hava kirletici emisyonlarıda çevre havasına verilecektir. Bu iş makineleri ve vasıtaların tamamında ayda 2 ton motorin tüketileceği tahmin edilmektedir. Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 8 Aylık 2 ton yakıt tüketimi ve yukarıdaki envanter katsayıları dikkate alınarak meydana gelecek olan emisyonların aşağıdaki gibi olacağı tahmin edilmektedir; TSP : 4.3 kg/tn yakıt/ay X 2 ton = 8,6 kg TSP/ay SO 2 : 20 kg/tn yakıt/ay X 2 ton = 40 kg SO 2/ay NOx : 55 kg/tn yakıt/ay X 2 ton = 110 kg NOx/ay CO : 28 kg/tn yakıt/ay X 2 ton = 56 kg CO/ay VOC : 12 kg/tn yakıt/ay X 2 ton = 24 kg VOC/ay Meteorolojik şartlar da dikkate alınarak resmi tatil günleri dışında haftada 6 gün çalışılacağı düşünülürse, aylık ortalama 25 çalışma günü ve günlük 8 saatlik çalışma için aylık çalışma saati 200 saat olarak tespit edilebilir. Bu durumda saatlik ortalama emisyon değerlerinin de aşağıdaki gibi olması tahmin edilmektedir; TSP : 8,6 kg TSP/ay X 1 ay/200saat = 0,043 kg TSP/h SO 2 : 40 kg SO 2/ay X 1 ay/200 saat = 0,2 kg SO2/h NOx : 110 kg NOx/ay X 1 ay/200 saat = 0,55 kg NOx/h CO : 56 kg CO/ay X 1 ay/200 saat = 0,28 kg CO/h VOC : 24 kg VOC/ay X 1 ay/200 saat =0,12 kg VOC/h Em isyonlar Toz Em isyon Cins ve M ik tarları İn şaat H azırlık Aşam ası Em isyon Cins ve M ik tarları Projede arazi hazırlamayı gerektirecek her hangi bir faaliyet olmadığından arazi hazırlama işlemi yapılmayacaktır. İn şaat A şam ası Em isyon Cins ve M ik tarları İnşaat sahası Tekkale Köyü içerisinden geçmekte olan Güngörmez Deresi üzerinde 4 kilometre uzunluğunda bir güzergahta yer almaktadır. Bu güzergah üzerinde taşkın riskinin önlenmesi için güzergahında yer alan yerleşim birimlerini korumak için genel vaziyet planındaki tesisler yapılması planlanmaktadır. Planlanan faaliyetlerin gerçekleştirileceği çalışma sahası geniş bir alanı kapsamaktadır. Projeyi oluşturan faaliyetlerin tamamı dere yatağı üzerinde gerçekleştirileceği için faaliyetlerin temel kazılarından dolayı her hangi bir toz oluşumu beklenmemektedir. Temel kazılarından çıkan malzemeler taşıma yapılmadan yerinde düzenleme çalışmaları için kullanılacaktır Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 9© Toz Em isyonlarının Hesaplanması: İnşaat süresince; • Temel kazıları • İmalat çalışmaları • İmalatların tamamlanması Çalışmaları gerçekleştirilecektir. Bu aşamalardan imalat döneminde hazır betonun taşınması sırasında toz oluşumu beklenmektedir. İmalatlarda kullanılacak olan hazır beton yaklaşık 9 km mesafede bulunan özel sektöre ait hazır beton tesisinden temin edilecektir. Faaliyet kapsamındaki projelerde 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır. Faaliyetler esnasında süreklilik arz, eden toz, miktarları Emisyon Tesislerin imalatı sırasında hazır betonun taşınması sırasında toz oluşacaktır.Tesiste yılda 300 gün ve günde 8 saat çalısılacaktır. Toz emisyon faktörleri 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliginin Kontrolü Yönetmeliği esas alınarak tesiste olusması muhtemel toz emisyon değerleri buna göre hesaplanmıstır. K aynaklar Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) Em isyon F ak tö rleri kg/ton K ontrolsüz K ontrollü 0,7 0,35 Tablo-4: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörler Bitkisel T o p rak tan K aynaklanan Toz Em isyonu M ik tarı İnşaat sahasındaki faaliyetlerin tamamı dere yatağı içerisinde gerçekleştirileceği için bitkisel toprak kazısı yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu aşamada toz emisyonu oluşmayacaktır. Temel K azı M alzem elerinden K aynaklanacak Toz Em isyonu M ik tarı Proje imalatlarının gerçekleştirileceği alanlarda temel kazıları sonucu ortaya çıkan kazı malzemesi yine aynı alanda taşıma yapılmadan tanzim çalışmaları için kullanılacaktır. Proje temellerinden çıkan temel malzemesi dere yatağı düzenleme ve kenar oyulmalarını önlemek amacıyla kullanılacaktır. Ayrıca proje elemanlarını oluşturan imalatların temel kazılarının dere yatağı içerisinde yapılması dolayısıyla her hangi bir toz oluşumu beklenilmemektedir. Projeyi oluşturan im alatlard a kullanılacak m alzem elerin taşınm ası sırasında oluşacak olan toz emisyonu Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 10 © “Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi.” kapsamında yapılacak olan proje elemanları için hazır beton taşınması sırasında toz oluşacaktır. Faaliyet kapsamındaki projelerde 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır. Projenin bir yılda tamamlanması planlanmakta olup (1 yıl) bu süre zarfında oluşacak olan toz emisyonu; İMALATLAR Taşkın Koruma Tesisleri Kullanılan Malzeme Hazır Beton Miktarlar (m3) 18276 Beton Yol 9 Stabilize 0.2 Mesafeler (km) İmalat Süresi (yıl): 1 Tablo- 6: İmalatlarla kullanılacak hazır beton miktarları ile temin yeri arasındaki mesafe Taşım a; İmalat sahaları ile yapı malzemesinin temin edileceği yerler arasındaki mesafe Tablo1.1 de verilmiştir. Yapı malzemesinin temin edildiği yerler ile imalat sahaları arasındaki mesafenin büyük bir bölümü beton yol olduğundan sadece stabilize olan kısım için toz emisyonu hesaplanacaktır. Proje kapsamında imalatlarda 18276 m3 hazır beton kullanılacaktır. Kullanılacak olan hazır beton özel sektöre ait hazır beton tesisinden sağlanacaktır. Stabilize olan 0.2 km kısım hazır betonun proje sahasına taşınması sırasında oluşacak toz emisyonu hesabında kullanılacaktır. Hazır beton 10 m3 kapasiteli transmikserlerle imalat sahalarına taşınacaktır. İmalatlar farklı alanlarda yapılacağı ve imal ediliş zamanları farklı olacağı için toplam toz emisyonu hesaplanmayacaktır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 11 İm alat dönem i boyunca proje elem anlarından kaynaklanan toz emisyonu; H esaplarda stabilize m esafeler alınm ıştır. Toz Em isyonları; H azır Beton N akli = 0.2 km.*2(gidiş-geliş)* (18276m3)/10 m3 araç/yıl *0,35 kg/km. araç =255,92 kg/yıl /300 gün/8 saat=0,107 kg /saat Projede imalatlar yapılırken yılda 300 gün ve günde 8 saat çalışılacaktır. Proje imalatlarının gerçekleştirilmesi 1 yıla yayılarak yapılacak olup imalatların farklı alan ve farklı zamanlarda gerçekleştirilecek olması dolayısıyla toplam toz emisyonu hesaplanmamıştır. Ayrıca malzeme nakliye güzergahının stabilize olan kısımlarda sulama yapılarak toz oluşumunun önüne geçilecektir. 03.07.2009 tarih ve 27277sayılı ‘’Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ndeki 1 kg/saat sınırının altında kalmaktadır. G ürü ltü Gürültü sadece inşaat aşamasında oluşacaktır. Hazır betonun transmikserlerle taşınması ve Ekskavatör yatağı düzenlemesi sırasında gürültü oluşması beklenmektedir. İş makinası adı Adedi Gürültü Seviyesi Ekskavatör 1 105 Transmikser 2 104 Tablo -7 Projede kullanılan İş makinalarının Gürültü Düzeyleri Gürültü hesabı en kötü ihtimale göre 1 adet ekskavatör ve 2 adet transmikserlerin aynı anda çalışması durumuna göre hesaplanmıştır. L wt = 10Log V l 0 L w ı /10 n -\ İş makinaların bütün araçlar aynı anda çalıştıklarında gürültü düzeyleri Lwt = 10log[(1x10105/10)+ (2x10104/10) ]=109.13dBA Mesafelere göre ses basınç düzeyi Lp Lwt +10 log (Q/4nr2) Q = Yönelme Katsayısı (Yer Düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q =1) r = Kaynaktan Uzaklık (m) L = Ses Basınç Seviyesi Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 12 Mesafe (m) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Lp = Lwt +10log (Q/4nr2) 78.14 72.12 68.60 66.10 64.16 62.58 61.24 60.08 59.06 58.14 Tablo-8 Mesafeye göre ses basınç seviyesi Gürültünün Atmosferik Yutuş Katsayısı Aatm= 7,4 * 10-8* f 2* r / O Aatm : Atmosferik yutuş ile ses basıncı düzeyindeki düşüş (dBA) f : İletilen Sesin Frekansı (500-4000 Hz) r : Kaynaktan Olan Uzaklık ( m ) O : Havanın Bağıl Nemi ( % ) (Yusufeli İlçesi bağıl nem % 51 olarak alınmıştır.) Tablo-9: Atnosferik Yutuş Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 13 Nihai Ses Basınç Düzeyleri Lpt: Lp -Aatm Tablo-10 Nihai Ses Basınç Düzeyleri Merkez Freknası (Hz) Düzeltme Faktörü 500 -3,2 1000 0,0 2000 +1,2 4000 +1,0 Tablo-11 Düzelteme Faktörleri Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 14 Ses düzeyleri: Toplam Frekans Ses 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz Düzeyi Mesafe(m) (dBA) 10 74.94 TL 78.13 79.28 78.91 84.13 TL 20 68.91 TL 72.09 73.20 72.66 78.01 TL 30 65.39 TL 68.55 69.62 68.90 74.40 TL 40 62.88 TL 66.04 67.07 66.17 71.82 TL 50 60.94 TL 64.09 65.07 64.00 69.79 TL 60 59.36 TL 62.49 63.43 62.18 68.12 TL 70 58.01 TL 61.14 62.03 60.61 66.70 TL 80 56.85 TL 59.96 60.81 59.22 65.46 TL 90 55.82 TL 58.92 59.73 57.97 64.36 TL 100 54.90 TL 58.00 58.76 56.82 63.37 TL Tablo -12 :Ses Düzeyleri L gag HESABI Lgunduz Gunduz gurultu seviyesi, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı (Değişiklik: R.G.27.04.2011-27917) ‘Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde verilen aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanmıştır. Lgag= 10*log[(1/24)x[(12*10Lgunduz/10) + (4*10(Lakşam+5)/10) + (8*10(Lgece+10)/10)] Proje alanında çalışmalar gündüz saatlerinde yapılacağından dolayı Lakşam ve Lgece değerleri 0 (sıfır) alınarak hesaplama yapılmıştır. L gunduz = Lpt Lgag = 10 log 1/24 (12 * 10Lgündüz/10) Ortaya çıkan net ses seviyesine göre Lgag hesaplanır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 15 Mesafe(m) Lgag(dBA) 10 81.12 TL 20 75.00 TL 30 71.39 TL 40 68.81 TL 50 66.78 TL 60 65.11 TL 70 63.69 TL 80 62.45 TL 90 61.35 TL 100 60.36 TL Yönetmelikteki sınır 70 dBA Tablo-13 Eşdeğer Gürütltü Düzeyleri Gürültü seviyesi (dBA) Şekil.-2: İnşaat Sırasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Mesafelere Göre Gürültü Grafiği Sonuç 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen kabul edilebilir en yüksek gürültü seviyeleri Tablo-5’de verilmiştir. . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 16 Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz(dBA) Bina 70 Yol 75 Diğer kaynaklar 70 Tablo— 5: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Çevresel gürültü düzeyi sınır değeri; 04.06.2010 tarih ve 27277 sayılı "Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin Tablo-5’de çevresel gürültü sınır değerleri için verilen “ Şantiye alanı” değeri olan 70 dBA’lık Lgündüz değeri alınmıştır. 70dBA’lık Çevresel gürültü düzeyi yaklaşık 35 m ’de sağlamaktadır. Faaliyet alanına en yakın yerleşim birimi 50 metre mesafededir. Bu sonuçta en yakın 50 metre mesafedeki yerleşim yerlerinde oluşacak olan gürültü 65.11 dBA sınır değerin 70 (dBA) altındadır. Faaliyet kapsamında 04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. İnşaat aşamasında iş makineleri kaynaklı oluşacak gürültü seviyesini düşürmek için alınacak tedbirler; - Makinaların aylık ve yıllık bakımları sürekli yapılacak -Proje sahasında kullanılacak makinaların aynı anda çalıştırılmamasına özen gösterilecektir. -Personelin gürültüden etkilenmemesi için kulaklık kullandırılacaktır. Proje kapsamında arazinin hazırlanması aşamasında kullanılacak ekipmanların gürültü düzeyleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan ve 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. İnşaat çalışmalarında iş kazalarına karşı 4857 sayılı İş Kanunu ve bu kanun uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge, tamim vb. hükümlerine uyulacaktır. Söz konusu proje 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almamaktadır. Bu sebeple akustik rapor hazırlanmamıştır. 1.d K ullanılan Teknoloji ve M alzem elerden K aynaklanabilecek K aza Riski: Projede tehlike arz edecek herhangi bir faaliyet olmayacaktır. İmalatın tamamlanması ile saha düzenlenip proje sahası terk edilecektir. Faaliyet sahası herhangi bir kaza sonucu oluşacak bir durumda Yusufeli Devlet Hastanesinden gerekli tıbbi yardım alınacaktır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 17 ACİL MÜDAHALE PLANI r~ YANGIN “ “ i PATLAMA I SABOTAJ NGH BEKİ ı ~ i r DOĞAL AFET KAZA L ~ T SİVİL SAVUNMA ________ i TEL TON i İTFAİYE ¥ KARAKOL İLKYARDIM AMBULANS HASTAHANE Şekil -3: Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 18 2. PR O JE N İN Y ER İ Proje, Artvin İli Yusufeli İlçesi Tekkale Köyünden geçen Güngörmez Deresi üzerinde taşkın önleme tedbirlerinin alınması uygun bulunan kısımlarında uygulanacaktır. Proje sahası olan Tekkale Köyü, Güngörmez Deresi Artvin İl Merkezine 89 km mesafededir. Yusufeli İlçesinin kuzeybatısında 9 kilometre mesafededir. 1/25000 Ölçekli Tortum Tortum G47-a4 paftasında yeralmaktadır. Proje elamanları yerleri genel vaziyet planında gösterilmiştir. Faaliyet sahası, Ordu - Trabzon - Rize - Giresun - Gümüşhane - Artvin Planlama 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda Ağaçlık Karakteri Korunacak alan içerisinde kalmaktadır. Projeden etkilenm esi m uhtem el alanın hassasiyeti değerlendirilirken aşağıda verilen hususlar göz önünde bulundurulm alıdır. a) M evcut arazi kullanım ı ve kalitesi (tarım alanı, orm an alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.) b) EK -V deki D uyarlı Y öreler dikkate alın arak ; sulak alan lar, kıyı kesim leri, dağlık ve orm anlık alanlar, tarım alanları, milli p a rk la r, özel k orum a alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, ve benzeri önemi olan alan lar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılm ış alan lar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırm a alan ları ile 167 sayılı Y er altı Suları H akkında K anun gereğince korunm ası gereken akiferler a)M evcut arazi kullanım ı ve kalitesi (tarım alanı, orm an alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.) T arım alanı: Projenin gerçekleştirileceği alan dere yatağı üzerinde kaldığından, faaliyetten olumsuz etkilenecek tarım alanı bulunmamaktadır ve tarım alanlarının kaybı söz konusu değildir. Aksine yapılan proje ile dere yatağı kenarında bulunan sınırlı tarım arazileri taşkın etkilerinden korunmaktadır. Ancak yine de faaliyet sırasında sulama yapılarak tozlanmanın olmaması sağlanacaktır. O rm an alanı: Proje sahası, dere yatağı olduğundan orman alanı dışında kalmaktadır Projeden dolayı kesilecek olan ağaç bulunmamaktadır. Planlı alan: Proje sahası, dere yatağı içerisinde olduğundan yapılacak taşkın koruma tesislerini kapsayan her hangi bir planlamış alan yoktur. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 19 Su yüzeyi vb.: Proje sahası etrafındaki su kaynağı olan Güngörmez Deresi projeden dolayı olumsuz yönde etkilenmesi beklenilmemektedir. İnşaat yapılırken dere yatağında suyun kenara temas ettiği noktanın kara tarafında yapılacak olup arazide zorunlu olması durumunda ise su yönlendirmesi yapılmak sureti ile kuru ortamda çalışılacaktır. Sonuç olarak dere yatağındaki su kirliliği meydana gelmeyecektir. Proje elamanlarının inşaatı sırasında mevcut deredeki alabalık popülasyonuna diğer canlılara zarar verilemeyecek şekilde önemleler alınacaktır. Derede yaşayan balıkların dere içerisinde hareket etmesi engellenmeyecek ve ayrıca yaban hayvanlarının dereden karşıdan karşıya geçişlerine olanak sağlanacaktır. *Proje Sahasının Jeolojisi Anadolu’nun tektonik birliklerinden Pontidlerin doğu bölümünde yer alan Artvin ili sınırları içinde Paleozoyik’ten günümüze kadar değişik zamanlarda oluşmuş metamorfik, intrüzif, volkanik ve sedimanter kayalar yüzeylenir. Bölgenin en eski kayaları; Artvin-Yusufeli arasında, Çoruh Nehri vadisi boyunca ortaya çıkan gnays, mikaşist ve amfibollü gnayslardan oluşan metamorfik topluluk ile gabro ve diyabazlarla temsil edilen yan kayayı kesen, değişik evreli, granitik, tonalitik, diyoritik, dasitik, diyabazik karakterli dayk ve damarların oluşturduğu bir magmatik kompleks ve Artvin güneydoğusundaki granodiyoritlerdir. Doğu Pontidlerin güney kesiminde gelişmiş kuzeye bindirmeli yapılar arasında bağımsız tektonik dilimler halinde yüzeye çıkan bu eski temellerden granodiyoritler; güneyde Çoruh vadisinde düşük dereceli metamorfizma etkileri taşıyan çakıltaşı, kumtaşı bazik volkanik ve çört katkılı silttaşından oluşan, Liyas (Alt Jura) yaşlı meta çökeller tarafından kuşkulu bir uyumsuzlukla üstlenir. Kuzeyde tektonik yontulma nedeniyle tabanı gözlenemeyen metamorfizma geçirmemiş sığ denizel çakıltaşı, kumtaşı ve silttaşları belirli zonlarda yoğunlaşmış bitki kalıntılıdır. Yer yer granit, dasit ve diyabaz damarları ile kesilmiş meta çökeller üste doğru piroklastik ve çört arakatkılı spilit ve bazaltlara geçer. Yersel yastık yapılı siyahımsı koyu yeşil renkli volkanik kayalar Liyas-Dogger (Orta Jura) yaşlı bir yay magmatizmasının kalkalkalen-toleyitik karakterli ürünleri olarak kabul edilir. Orta Jura sonlarında bölge yükselerek kara durumuna geçmiştir. Üst Jura istifi bu karasallaşmaya ve hızlı aşınma-taşınmaya işaret eden bol volkanik kaya, çört daha az granitoyid, dasit, diyabaz, gabro, kireçtaşı ve metamorfik kaya parçalarından yapılmış, kırmızı-gri renkli, yelpaze deltası karakterli, karasal çakıl taşları ile volkanik kayalar üzerinde uyumsuz olarak oturur. Transgresif özellikli bu istifte, üste doğru, Ü st Jura ve Alt Kretase yaşlı, sığ denizel kireçtaşı resiflerine geçilir. İstifin üst bölümünde yersel kumtaşı ve epiklastik ara katkılı lav ve piroklastikler bulunur. Alt Kretase sonlarında yeni bir yükselim geçiren bölgede Üst Jura-Alt Kretase kayaları Turoniyen yaşlı, kızıl renkli, karasal-sığ denizel çakıltaşı, kumlu-killi kireçtaşı mercekli kumtaşı ile başlayan Üst Kretase istifi tarafından transgresif olarak örtülür. Bölgenin kuzey bölümünde (Yusufeli-Artvin çizgisinin kuzeyi) TuroniyenKoniyasiyen-Santoniyen evrelerinde gelişen ada yayı volkanizmasının ürünü, yaygın andezit, azaltik andezit, bazalt, spilitik bazalt lav ve volkanoklastiklerinin çökellerle ardalanması sonucu, Doğu Pontidlerde geniş alanlar kaplayan, kalın volkano-tortul istif oluşur. Volkanizmanın asitik karakterli son evresinde, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde bilinen sülfit cevherleri ile sıkı ilişkili dasitler, riyodasitler ve granitoyitik kayalar irili-ufaklı domlar veya subvolkanik damarlar şeklinde volkano tortullar içine sokulmuştur. Volkanik ve volkano-tortul kayalar Kampaniyen-Paleosen yaşlı bir çökel istifle üstlenir. Tabanda bol volkanik çakıllı konglomera ve epiklastik kumtaşları Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 20 ile başlayan bu istifte türbiditik yapılı epiklastik kumtaşı, silttaşı, marn ardalanmasına ve mikrotürbidit yapılı ince kumtaşı, kiltaşı, kalsitürbidit ara katkılı, ince tabakalı, sık kayma kıvrımcıklı, killi mikritlere geçilir. Çökel istifin üst seviyelerinde yer alan kırmızı renkli çamurtaşları üzerine Alt Eosen yaşta yeşilimsi gri, sarı renkli çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşları açısal uyumsuzlukla gelir. Bu karasal-sığ denizel fasiyesleri geçişli olarak izleyen volkaniklastiklerle ardalanmalı bazaltikandezitik, dasitik lavların oluşturduğu üst volkano-tortul istif ise Orta Eosen yaşındadır. Çok sayıda tektono-stratigrafi birimine ayrılan bölgenin, Üst Kretase yay volkanizmasının daha az etkin olduğu, güney bölümünde, volkanik katkılı TuroniyenSantoniyen birimleri üzerine ince bir kırıntılı seviyesi ile gelen Kampaniyen-Orta Paleosen yaşlı sığ denizel kireçtaşları Orta-Üst Paleosen yaşlı silttaşı ve marnlara geçer. Bunları uyumsuz olarak üstleyen Eosen yaşlı sığ denizel çökeller ve volkanitler OligoMiyosen’in kalın çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kireçtaşı, ve kiltaşları ile yine uyumsuz olarak üstlenir. Yer yer jips veya linyit mercekleri kapsayan bu birimler de, Üst Miyosen andezit, bazalt, aglomera ve tüfleri ile örtülür.İnceleme alanında yüzeylenen kayaçlar yaşlıdan gence doğru söyle sıralanırlar. Üst K retase Ç atak Form asyonu Trabzon ili Maçka ilçesinin Çatak mevkiinde izlenen Üst Kretase (Türoniyen-Santaniyen) yaşlı bazik volkano-tortul bir istif ilk olarak GÜVEN-1993 tarafından Çatak formasyonu olarak tanımlanmıştır. Çatak formasyonu Doğu Pontid kuzey zonunda Üst Jura-Alt Kretase yaşlı resifal kireçtaşlarının üzerine gelen Üst Kretase yaşlı volkano-tortul istiflerin alt horizonunu teşkil eden bazik volkanotortul karakterli bir birim olarak da tarif edilebilir. Çalışma arazisi içerisinde görülen birimler de bu formasyon ile ilişkilendirilmiştir. Çatak formasyonu, çalışma alanı ve çevresinde Yusufeli - Sarıgöl yol güzergâhı ile Yusufeli İspir yol güzergâhı üzerinde Çoruh vadisi boyunca yüzeylenmektedir. Çatak formasyonu gri - yeşil renkli andezit, andezitik bazalt lav ve piroklastları ile ara tabakalı bulunan kırmızı - bordo renkli çamurtaşı, silttaşı, gri renkli marn ve kumtaşlarından oluşur. Formasyon tortul ara seviyeler içermesi nedeniyle tabakalı bir yapı görünümü sergiler. Bazalt lavların yer yer yastık yapıları görülür. Çatak formasyonu Malm - Alt Kretase yaşlı kireçtaşlarının (Berdiga formasyonu) üzerine uyumlu olarak bulunur ve riyodasit - dasitik lav ve piroklastlarından oluşan Kızılkaya formasyonu ile de uyumlu olarak üstlenir. Formasyonun kalınlığı yaklaşık 1400 m kadar olduğu daha önceki çalışmalarca belirtilmiştir. *M eteorolojik D urum : Meteorolojik özelliklerin açıklanması (aylık sıcaklıkların maksimum, minimum ve ortalama değerleri, yağış, rüzgar hızı ve yönü) Artvin, Doğu Karadeniz Bölgesinin iklim yönünden en çok değişkenlik gösteren ilidir. Kıyı kesimi ile Cankurtaran dağları silsilesinin içine aldığı alanda tipik her mevsim yağışlı Karadeniz İklimi görülmektedir. Cankurtaran dağları silsilesinden Borçka ve Artvin M erkez’e kadar olan alanda iklim daha soğuk kışlar ve daha az yaz yağışları olan Karadeniz iklimi şeklindedir. Bu alana Murgul ve civarını da eklemek mümkündür. Ardanuç ve Yusufelin de ise kısmen Karasal iklim ile Akdeniz ikliminin bir karışımı olan yazları sıcak ve kurak, kışları ise normal karasal iklime oranla kısmen ılık ve daha az yağışlı bir iklim söz konusudur. Hatta bu Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 21 alanın bazı kesimlerinde iklim Akdeniz iklimine çok yaklaşmaktadır (özellikle vadi tabanlarında). *Yağış: Artvin de yağış oldukça değişik dağılıma sahiptir. İl Merkezinde yıllık ortalama 645 mm, kıyıdaki Hopa’da 2068.8 mm, M uratlı’da 1713.4 mm, M urgul’ta 792.8 mm, Ardanuç’ta 446,1mm ve en içerdeki Yusufeli’nde 295,8 mm’dir. Aylık en fazla yağış Artvin’de Ocak ayında 80.6 mm, Hopa ve M uratlı’da Ekim ayında sırasıyla 312,5 ve 235,4 mm, Ardanuç’ta Ağustosta 48.0 mm, Murgul ve Yusufeli’nde Mayısta sırasıyla 89,6 ve 39,3 m m ’dir. En düşük yağış ise Artvin’de Ağustosta 27,8 mm, Ardanuç ve Yusufeli’nde Şubatta sırasıyla, 27,2 ve 18,5 mm, Hopa’da Nisanda 85,4 mm, M uratlı’da Mayısta 70,4 mm ve M urgul’ta Ocakta 46,1 mm’dir . Ülkemizde belirli zamanlarda bugüne kadar gerçekleşen maksimum yağışlar incelendiğinde kısa sürelerde en şiddetli yağışların Hopa’da, saatlik ve günlük yağışlarda ise Antalya ve M armaris’te olduğunu görmekteyiz. Dolayısı ile Artvin ilinde sel riski en fazla olan ilçe Hopa olmakta, bunu Arhavi ve Borçka ilçeleri takip etmektedir. *Sıcaklık: Devlet Meteoroloji İşleri'nin (DMİ) Artvin Gözlem İstasyonu'ndan edinilen verilere göre proje alanındaki ortalama sıcaklık 13.0 °C civarındadır. İlin coğrafik yapısı ildeki sıcaklık dağılımını etkilemektedir. Yıllık ortalama sıcaklık sahilden iç kesimlere doğru gidildikçe değişkenlik arz etmektedir. Yıllık ortalama sıcaklık Artvin’de 12.3 °C, H opa’da 14.8 °C, Ardanuç’ta 13.0 °C, M urgul’ta 16.2 °C, Yusufeli’de 15,0 °C ve M uratlı’da 39,2 °C’dir. Ortalama sıcaklık yaz ve kış arasında yerine göre 15-40 °C gibi bir farklılık göstermektedir. Yaz ortalama sıcaklığı Artvin’de 24.6-26.6 °C, Ardanuç’ta 20.7-23.3 °C, Hopa’da20.0-22.0 °C, M urgul’ta 17.1-20.2 °C, Yusufeli’nde 23.4-26.3 ve M uratlı’da 25.2- 26.5 °C arasında değişirken, kış ortalaması sırasıyla (-) 16,1 -(-)8,7 °C, 1,9-3,6 °C, 8,4-9,4 °C, 0,3-1,4 °C, 3,8-5,2 °C ve 10,8-11,7 °C arasında seyretmektedir. Ortalama yüksek sıcaklık en fazla Ağustos veya Temmuz aylarında görülmektedir. Yazın en yüksek sıcaklık Artvin’de ve ağustos ayında 43.0 °C ve kışın en düşük sıcaklık Ardanuç’ta ve Şubat ayında (-) 39,5 °C olmuştur. *R üzgar : Bölgede hakim rüzgar yönleri, Şubat ve Mayıs aylarında Kuzey, Kasım ayında GüneyKuzey, Aralık ayında Güney-Doğu; diğer aylarda ise Kuzey-Batı olarak tespit edilmiştir. Yörede en etkili rüzgar KB yönünden esen karayeldir. . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 22 AYLAR Meteorolojik Elemanlar Yıllık 1 2 3 4 Ortalama Sıcaklık (0C) 2.7 3.7 7.1 12.1 Ortalama Yüksek Sıcaklık (0C) 18.9 21.2 28.4 Ortalama Düşük Sıcaklık (0C) -16.1 Ortalama Yağış (mm) 5 6 7 8 9 10 11 12 16 18.6 20.5 20.7 17.8 14.5 9.1 4.6 12.3 34.4 36.4 39 42 43 38.4 33.9 27.9 20.9 32.3 -11.1 -8.5 -4.3 2.7 3.7 9.7 10 4.2 -1.3 -8.2 -10.6 -2.48 99.7 73.2 56.3 54.1 52.3 47.9 27.2 27.1 35.1 57.5 70.1 88.9 689.4 Ortalama Bağıl Nem (%) 64 64 62 60 64 68 71 70 69 66 64 64 65 En Düşük Bağıl Nem (%) 16 17 8 6 10 17 14 17 12 16 39 39 6 Ortalama Bulutluluk (0-10) 6.4 6.3 6.4 6.2 5.8 5.4 6 5.3 5 5 5.7 5.9 5.8 Ort. Açık Gün Sayısı (0-1.9) 4.2 4.2 3.7 3.9 3.5 4.5 3.8 6 7 8 4.9 5 58.7 Ort.Bulutlu Gün Sayısı (2.0-8.0) 14.6 12.8 15.3 15.4 39.4 18.6 18.3 17.5 16.1 15.8 16.1 16 395.9 Ort. Kapalı Gün Sayısı (8.1-10) 12.2 11.2 12 10.7 8.1 6.9 8.9 7.4 6.8 7.2 9 10 110.4 Ort.Kar Yağışlı Gün Sayısı 5.6 6.5 5 0.5 1.1 0.8 0.8 0.5 1.1 0.2 1.1 2.3 21.1 Ort.Karla Örtülü Gün Sayısı 11.8 12 4 0.3 1.1 0.8 0.8 0.5 1.1 0.2 1.6 6.4 36.3 Ortalama Sisli Gün Sayısı 1.8 1.5 1.3 1.1 1.6 0.6 0.9 1.2 1.1 1.4 1.3 1.7 15.6 En Hızlı Rüzgar Yönü NW W NW NW W NW NW NW NW NW SN SE NW En Hızlı Rüzgar Hızı (m/sn) 15.6 14.4 21.8 15.3 18.7 14.4 17.8 15.2 15.2 13.2 13.7 17.6 21.8 Tablo-14-: Artvin Meteoroloji İstasyonunun 1948-1997 Yıllarına Ait Meteoroloji ölçümDeğerleri Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 23 © *Depremsellik: Proje sahası, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlıgı tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre; faaliyet alanının içinde bulundugu alan 3. derece deprem bölgesindedir. Şekil-4 : Türkiye’nin DepremHaritası Şekil-5 : Artvin İli DepremHaritası Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 24 Bilindiği gibi bu haritada Birinci Derece Deprem Bölgeleri deprem yönünden en riskli yerleri, 5. Derece Deprem Bölgeleri ise deprem yönünden tehlikesiz bölgeleri göstermektedir. 3.Derece deprem bölgesi için Etkin Yer İvmesi Katsayısı 0.2 alınmıştır. Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 06.03.2007 tarih 26454 sayılı Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uyulacaktır. b) EK-V deki D uyarlı Y öreler dikkate alın arak ; sulak alan lar, kıyı kesim leri, dağlık ve orm anlık alanlar, tarım alanları, milli p a rk la r, özel k orum a alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılm ış alan lar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırm a alan ları ile 167 sayılı Y er altı Suları H akkında K anun gereğince korunm ası gereken akiferler Sulak alanlar: Proje sahasında sadece yüzeysel su kaynakları bulunmakta olup, uluslararası öneme sahip her hangi bir sulak alan bulunmamaktadır. Proje alanında nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların yaşama ortamları yoktur. Proje sahasının içinde 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu (15.07.2005 tarih ve 25876 sayılı değişiklik işlenmiştir. ) ile belirlenen “Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiatı Koruma Alanı, Tabiat Anıtı” şeklinde her hangi bir korunan alan statüsü bulunmamaktadır. FLO R A ve FAUNA FLO RA H ab itat ve T oplulukları Pseudomaki, orman, alpin, subalpin, kaya ve sucul olmak üzere 6 vejetasyon tipi mevcuttur. En büyük alanı Orman vejetasyonu kaplamaktadır (Eminağaoğlu ve Erşen Bak,2009). Hatila vadisinin Çoruh Nehrine bağlandığı Fıstıklı Köyü (Naşviye) kesimde 200-600 (750) m. yükseltiler arasında yer alan Pseudomaki vejetasyonu içerisinde Karadeniz kökenli bitkilerle birlikte çok sayıda Akdeniz kökenli (Meditterranean enklav) bitki dağınık ve küçük gruplar halinde bulunmakatadır. Bu alanın asli ağaç türü, kapalılığı düşük olmakla birlikte yer yer meşcereler oluşturan Pinus pinea L.' dir. Pseudomaki toplumu içinde Trachomitum venetum (L.) Woodson subsp. sarmatiense (Woodson) Avet. (Apocynaceae), Cistus creticus L., C. salviifolius L. (Cistaceae), Olea europaea L. var. sylvestris (Mill.) Lehr ve Jasminum fruticans L. (Oleaceae) gibi birçok Akdeniz kökenli bitki bulunmaktadır (Anşin vd., 1997; Anşin vd., 2000). Orman vejetasyonu Abies nordmanniana (Stev.) Spach. subsp. nordmanniana, Picea orientalis (L.) Link, Pinus sylvestris L., Taxus baccata L., Ulmus glabra Huds., Castanea sativa Mill., Fagus orientalis Lipsky, Quercus petraea, (Matt.) Liebl. subsp. iberica (Steven ex M.Bieb.) Krassiln., Populus tremula L., Salix caucasica Andersson, Carpinus betulus L., Corylus avellana L., Ostrya carpinifolia Scop., Rhododendron luteum Sweet, R. ponticum L., Laurocerasus officinalis Roem., Rubus platyphyllos C.Koch, 1080 Crataegus microphylla C.Koch, C. monogyna Jacq. subsp. monogyna, Ilex colchica Pojark., . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 25 Acer campestre L. var. campestre, Fraxinus angustifolia Vahl. subsp. Oxycarpa (M.Bieb. ex Willd.) Franco & Rocha Afonso, Sambucus nigra L., Tilia rubra DC. subsp. caucasica (Rupr.) V.Eng., Hedera helix L., H. colchica (C.Koch) C.Koch., Sanicul aeuropaea L., Sedum stoloniferum C.C.Gmel., Silene compacta Fisch., Rumex acetocella L., Hypericum bupleuroides Gris., Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande, Fragaria vesca L., Lathyrus laxiflorus (Desf.) O.Kuntze subsp. laxiflorus, Circea lutetiana L., Oxalis acetosella L., Geranium robertianum L., G. purpureum Vill., ve Monotropa hypopithys L. gibi türler içermektedir. Subalpin vejetasyonda ise Betula medwediewii Regel, B. recurvata (I.V.Vassil.) A.V.Vassil., B. litwinowii Doluch., Quercus pontica C.Koch, Rhododendron caucasicumPall., Juniperus communis L. subsp. saxatilis Pall., Vaccinium myrtillus L., Daphne glomerata Lam., Acer trautvetteri Medw., Sorbus aucuparia L., Ribes biebersteinii Berl. Ex DC., Rubus idaeus L., Sorbus umbellata (Desf.) Fritsch. var. cretica (Lindl.) Schneid., Lonicera caucasica Pall. subsp. caucasica, Viburnum lantana L. ve Empetrum nigrum L. subsp. hermaphroditum (Hagerup) Bocher, Silene alba (Mill.) Krause subsp. Divaricata (Rchb.) Walters, Gentiana septenfida Pall., Scutellaria pontica C.Koch, Stachys macrantha (C.Koch) Stearn, Veronica peduncularis M.Bieb., Scilla siberica Haw. subsp. Armena (Grossh.) Mordak ve Anemone narcissiflora L. subsp. narcissiflora gibi türlere rastlamak mümkündür. Alpin vejetasyonun karakteristik türleri ise Sibbaldia parviflora Willd. var. parviflora, Stachys macrantha (C.Koch) Stearn, Thymus praecox Opiz subsp. grossheimii (Ronniger) Jalas var. grossheimii, Veronica gentianoides Vahl., Polygonum bistorta L. subsp. Carneum Koch) Coode & Cullen, Taraxacum crepidiforme DC. subsp. crepidiforme, Aconitum anthora L., Agrostis planifolia C.Koch, Alchemilla caucasica Buser, A. retinervis Buser, Anthemis marschalliana Willd. subsp. pectinata (Boiss.) Grierson, Aster alpinus L., Calamagrostis arundinaceae (L.) Roth, Campanula collina Sims, Carex atrata L. subsp. atrata, Coronilla orientalis Mill. var. balansae (Boiss.) Hrab'etova, Cruciata taurica (Pall. ex Willd.) Ehrend., Deschampsia caespitosa (L.) P.Beauv., Erigeron caucasicus Stev. subsp. caucasicus, Gentiana septemfida Pall., G. verna L. subsp. pontica (Soltok.) Hayek, Gentianella caucasea (Lodd. ex Sims) Holub, Myosotis sylvatica Ehrh. ex Hoffm. subsp. cyanea Vestergr., Pedicularis nordmanniana Bunge, Phleum alpinum L., Poa bulbosa L., P. longifolia Trin., Scabiosa caucasica M.Bieb., Tripleurospermum caucasicum (Willd.) Hayek ve Veratrum album L. Dere ve Göl kenarlarında bulunan sucul vejetasyonun karakteristik türleri ise Alnus glutinosa (L.) Gaertn. subsp. barbata (C.A.Mey.) Yalt., Salix alba L., Tamarix tetrandra Pall. Ex Bieb., Oplismenus undulatifolius (Ard.) P.Beauv., Thelipteris limbosperma (All.) H.P.Fuchs, Petasites hybridus (L.) Gaertn., P. albus (L.) Gaertn., Impatiens noli-tangere L., Mentha longifolia (L.) Huds. subsp. longifolia, Lythrum salicaria L., Polygonum amphibium L., Myriophyllum spicatum L., Alisma plantago-aquatica L., Veronica anagalisaquatica L., Rhynhocorys stricta (C.Koch) Albov, Caltha polypetala Hoschst. ex Lorent, Cardamine raphanifolia Pourr. subsp. acris (Gris.) O.E. Schultz, Primula auriculata Lam., and Equisetum ramosissimum Desf. Rhodothamnus sessilifolius P.H.Davis, Rhamnus microcarpus Boiss., Sedum album L., S. gracile C.A.Mey., Centranthus longiflorus Stev. subsp. longiflorus, Potentilla oweriniana Rupr. ex Boiss., Scrophularia chrysantha Jaub. & Spach, Asphodeline lutea (L.) Reichb. ve Campanula aucheri A.DC. taksonları ise çoğunlukla kaya vejetasyonunu oluşturan türlerdir (Eminağaoğlu vd., 2007). Ç oruh V adisi Ö nem li Bitki A lanı (ÖBA): Vadinin iklimi tipik olarak Karadeniz, Akdeniz ve çoğunlukla da İç Anadolu Bölgelerinin özelliklerini gösterir. İklimdeki bu çeşitlilik doğal olarak çok çeşitli bitki örtüsü tipleri ve zengin bir floranın gelişmesine neden olmuştur. Nehrin aşağı kesimlerinde, özellikle Borçka yakınlarında, doğu kayınının (Fagus orientalis) ağırlıkta olduğu karışık geniş yapraklı orman topluluğu, nemli tipik Karadeniz ormanı karakterindedir. Nehrin yukarı bölümlerinde, Fıstıklı Köyü yakınlarında ve Artvin’e yaklaşık 5 km uzaklıktaki Hatila Vadisi’nde, kopuk bir Akdeniz anklavında relikt fıstık çamı (Pinus pinea) popülasyonlarına rastlanır. Bu popülasyonlar, yalnız buraya özgü Pinus pinea- Crudanella . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 26 pontica birliği olarak tanımlanan bir bitki örtüsüne dahildir. Akdeniz Bölgesi karakterini taşıyan psödomaki bitki örtüsünün, bir zamanlar geniş alanlar kaplayan ve kesim, otlatma ve yangın gibi nedenlerle azalan Fıstık çamı ormanlarının yerini aldığı tahmin edilmektedir. Psödomaki toplulukları Yusufeli ve Borçka arasında uzanan vadi boyunca (300-850 m) oldukça yaygındır. Bu topluluklarda bulunan karakteristik taksonlar arasında; Arbutus andrachne, Cistus creticus, Cistus salviifolius, Cotinus coggygria, Ficus canca ssp. canca, Jasminum fruticans, Olea europea var. sylvestris, Phillyrea latifalia, Pistachia terebinthus ssp. palaestina, Quercus infectoria ssp. infectoria ve Thymbra spicata var. spicata sayılabilir. ÖBA içinde bazı bölümlerde insan etkinlikleri sonucu orman ve psödomaki topluluklarının yerine Acantholimon acerosum var. acerosum, Astragalus microcephalus ve Stipa ehrenbergiana ile karakterize edilen agk step bitki örtüsü gelişmiştir. Çoruh V adisi’nin sahip olduğu özellikler, barındırdığı çeşitli sulak alan bitki örtüsü tipleriyle daha da zenginleşir. Çoruh Nehri ve kollarının kıyısında gelişmiş bitki örtüsünde (100-350 m), Elaeagnus angustifolia, Periploca graeca var. graeca, Tamam smyrnensis ve Vitex agnus-castus baskındır. Vadi kıyıları boyunca lokal olarak görülen küçük su sızıntılarında ise agk Adiantum capillus-veneris-Schoenus nigricans topluluklan ve yaygın olarak Epipactis veratrifalia yer alır. Çoruh Vadisi, olağanüstü ve zengin bir floraya sahiptir. Y aklaşık 750 takson içeren ÖBA florasında bazı familyalar oldukça yüksek oranlarda temsil edilir: Compositae 77 takson; Legum inosae 70 takson ve Labiatae 65 takson. Bu taksonlardan yaklaşık 104’ünün ülke çapında nadir olarak bulunduğu bilinmektedir. Alanın ülke çapında nadir çok fazla takson içermesi, tek bir nehir vadisinde pek rastlanm ayan bir durumdur. KÜRESEL ÖLÇEKTE TEHLİKE ALTINDAKİ TÜ RLER [6 takson]: A cer cappadocicum var. stenocarpum [E], Acer divergens var. divergens [E], A cer divergens var. trilobum [E], Clypeola raddeana [E], G agea tenuissim a [E], Paracaryum leptophyllum [E] AVRUPA ÖLÇEĞİNDE TEH LİK E ALTINDAKİ TÜRLER [61 takson]: Allium koenigianum [E], Allium oltense [E], Allium sosnov/skyanum [E], Alyssum artvinense [E], Anthemis calcarea var. calcarea [E], Anthemis calcarea var. discoidea [E], Asperula virgata [E], Asperula woronowii [E], Astragalus acmophylloides [E], Astragalus czorochensis (--) [E], Astragalus imbricatus [E], Astragalus taochius [E], Astragalus voronvianus [E], Ballota rotundifolia [E], Bupleurum brachiatum [E], Campanula choruhensis [E], Campanula seraglio [E], Campanula troegerae [E], Caragana grandiflora [R], Centaurea hedgei [E], Centaurea leptophylla [E], Centaurea pecho [E], Centaurea straminocephala [E], Centaurea wo-ronowii [E], Cephalaria anatolica [E], Chesneya elegans [E], Cousinia woronowii [E], Crocus biflorus ssp. artvinensis [E], Dianthus recognitus [E], Elymus lazicus ssp. lazicus [E], Eminium koenenianum [E], Ferulago latiloba [E], Galium basalticum [E], Galium tortumense [E], Galium xylorrhizum [E], Gypsophila simulatrix [E], Hieracium floccicomatum [E], Hieracium subhastulatum [E], Hypericum fissurale [E], Hypericum marginatum [E], Iris taochia [E], Lathyrus woronowii [E], Linaria genistifolia ssp. artvinensis [E], Melampyrum arvense var. elatius [E], Micromeria elliptica [E], Onobrychis huetiana [E], Onosma circinnatum [E], Ornithogalum alpigenum [E], Paracaryum artvinense [E], Salvia divaricata [E], Salvia huberi [E], Saponaria picta [E], Scutellaria orientalis ssp. tortumensis [E], Sempervivum davisii, Sempervivum glabrifolium [E], Sempervivum staintonii [E], Seseli andronakii [E], Stachys choruhensis [E], Tripleurospermum fissurale [E], Verbascum artvinense [E], Veronica oltensis [E] ULUSAL ÖLÇEKTE NADİR DİĞER TÜRLER [37 takson]: Aethusa cynapium, Allium asperiflorum, Allium charaulicum, Allium rollovii, Astragalus bachmarenisis, Astragalus caucasicus, Astragalus lasioglottis, Campanula pontica, Cephalaria media, Chenopodium album ssp. album var. microphyllum, Cirsium rigidum, Cotoneaster morulus, Eryngium caeruleum, Galanthus caucasicus, Galanthus woronowii, Galanthus krasnovii, Gypsophila bicolor, . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 27 Hedysarum huetii, Iris caucasica ssp. caucasica, Nonea flavescens, Nonea intermedia, Nonea lutea, Origanum rotundifolium, Oxytropis karjaginii, Oxytropis pallasii, Oxytropis pilosa, Polygonatum glaberrimum, Rosa elymaitica, Ruscus aculeatus var. aculeatus, Saponaria cerastioides, Scabiosa velenovskiana, Scorzonera latifolia var. angustifolia, Scrophularia sosnowskyi, Senecio pandurifolius, Serratula radiata ssp. radiata, Stipa caragana, Veronica liwanensis. K arçal D ağları Önem li Bitki A lanı (ÖBA), İnsan yerleşiminin çok az bulunduğu Camili Havzası, çoğunlukla bozulmadan kalmış, olağanüstü önemli ılıman iklim kuşağı yağmur ormanlarıyla kaplıdır. ÖBA’nın büyük bir kısmında orman bitki örtüsü (kapalılık oranı yaklaşık %100) hakimdir. Biraz daha alçak kesimlerde (400-1.000 m) yaprağını döken karışık ormanlar ağırlıktadır: Odunsu bitkiler bakımından olağanüstü zengin bu orman bitki örtüsünde akçaağaç (Acer cappadocicum var. cappadocicum ve Acer trautvetteri), adi gürgen (Carpinus betulus), kestane (Castanea sativa), fındık (Corylus avellana), karayemiş (Laurocerasus officinalis), komar (Rhododendron ponticum), sapsız meşe (Quercus petraea) ve Kafkas ıhlamuru (Tilia rubra ssp. caucasica) saf ya da karışık topluluklar halinde yer alır. 1.000-2.000 m arasında Doğu Karadeniz göknarı (Abies nordmanniana ssp. nordmanniana), adi gürgen (Carpinus betulus), doğu kayını (Fagus orientalis), doğu ladini (Picea orientalis), sarıçam (Pinus sylvestris), geniş yapraklı ıhlamur (Tilia platyphyllos) ve dağ karaağacı (Ulmus glabra) gibi odunsu türlerin baskın olduğu geniş ormanlar yer alır. Nemli orman toplulukları alt florasında ise Rhododendron smimovii, Rhododendron ungemii ve Vaccinium arctostaphylos gibi Ericaceae familyasına ait türler ağırlıktadır. Orman bitki örtüsünde, akarsuların kenarlarında zengin kızılağaç (Alnus glutinosa ssp. barbata) topluluklarına rastlanır. Ağaç sınırı yakınlarında (2.200-2.500 m) boylu çalı topluluktan yer alır. Bu bitki örtüsü Betula medwediewii, Quercus pontica, Rhododendron luteum, Rhododendron ungemii ve Vaccinium arctostaphylos gibi lokal bitki türleri bakımından zengindir. Karçal Dağları’nın alpin kuşağında (2.200-3.415 m) bodur çalılar ve otsu bitkiler ağırlıktadır. Otsu bitkiler arasında Alchemilla caucasica, Alchemilla retinervis, Anthemis marshcalliana, Anthoxanthum odoratum, Minuartia circassica, Nardus stricta, Potentilla crantzii, Primula elatior, Ranunculus brachylobus ssp. brachylobus, Rhododendron caucasicum, Sibbaldia parviflora var. parviflora ve Stachys macrantha gibi taksonlar yaygındır. Alpin kuşakta sarp kayalık bitki topluluğu üzerinde aynntılı bir araştırma yapılmamıştır. Bununla birlikte alçak kesimlerin doğu ve güney bölümlerinde yüzeye çıkan kayaların, içerdiği Acer divergens, Alyssum artvinense, Clypeola raddeana, Dianthus andronakii ve Paracaryum artvinense gibi nadir bitki popülasyonlan nedeniyle önemli olduğu bilinmektedir. Bunların hepsi Çoruh Vadisi’ne özgü bitki türleridir. Karçal Dağları’nda şimdiye kadar Türkiye’ye endemik yaklaşık 25 takson kaydedilmiştir. Gürcistan sınırına bu kadar yakın olmasına karşın ÖBA’nın oldukça yüksek oranda endemik bitki içermesi ilginçtir. Buna ek olarak alanda ülke çapında nadir yaklaşık 61 taksonun bulunduğu da bilinmektedir. KÜRESEL ÖLÇEKTE TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER [3 TAKSON]: Acer divergens var. divergens [E], Clypeola raddeana [E], Dianthus andronakii [E]. AVRUPA ÖLÇEĞİNDE TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER [17 TAKSON]: Alyssum artvinense [E], Astragalus czorochensis [E], Barbamine procumbens [E], Centaurea woronowii [E], Heracleum sphondylium ssp. artvinense [E], Hieracium artvinense [E], Hieracium diaphanoidiceps [E], Hieracium foliosissimum [E], Lonicera caucasica ssp. orientalis [E], Micromeria elliptica [E], Orobanche armena [E], Saxifraga artvinensis [E], Sempervivum glabrifolium [E], Sese/; andronakii [E], Silene scythidna [E], Symphytum longipetiolatum [E], Vaccinium arctostaphylos. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 28 ULUSAL ÖLÇEKTE NADİR DİĞER TÜRLER [41 TAKSON]: Betula medwediewii, Briza markowiczii, Carlina biebersteinii, Chaerophyllum astrantiae, Circaea alpina, Cirsium adjaricum, Cirsium obvallatum, Lpseudopersonata ssp. kusnezowianum, Colutea armena, Doronicum balansae [E], Drosera rotundifolia, Epigaea gaultherioides, Euphorbia wittmannii, Festuca woronowii ssp. woronowii, Galanthus woronowii, Gypsophila tenuifolia, Heracleum sosnowskyi, Heracleum trachyloma, Hypericum bupleuroides, Koeleria eriostachya, Lathyrus sylvestris, Lilium monodelphum var. armenum, Narthedum balansae, Origanum rotundifolium, Paris incompleta, Pedicularis atropurpurea, Prenanthes abietina, Prenanthes purpurea, Quercus pontica, Rhododendron ungernii, Ruscus colchicus, Salix caucasica, Sempervivum artvinense, Sempervivum transcaucasicum, Senedo platyphyllus var. platyphyllus, Sigesbeckia orientalis, Sorbus subfusca, Tanacetum cocdneum ssp. chamaemelifolium, Tanacetum macrophyllum, Teucrium hircanicum, Veratrum album. İlimiz Floristik liste içeriğinde taksonların familyaları, Türkçe isimleri, habitat özellikleri verilmiş, Endemik olanlar belirtilmiştir. Ayrıca Endemik taksonlar IUCN (Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) tehlike kategorilerine ayrılarak tablo halinde belirtilmiştir. İlimizde toplam 91 adet endemik takson saptanmıştır. EX EW CR EN VU LR LR (cd) LR (nt) LR (lc) DD NE Extinct (Tükenmiş) Extinct In The Wild (Doğada Tükenmiş) Critically Endangered (Çok Tehlikede) Endangered (Tehlikede) Vulnerable (Zarar Görebilir) Lower Risk (Az Tehdit Altında) Conservation Dependent (Koruma Önlemi Gerektiren) Near Threatened (Tehdit Altına Girebilir) Least Concern (En Az Endişe Verici) Data Deficient (Veri Yetersiz) Not Evaluated (Değerlendirilemeyen) 26 B.8 İlimiz Endemik Bitki Durumu. Artvin İli'nin endemik ve endemik olmayan nadir bitkilerin IUCN risk kategorilerine göre Gruplandırılması Endemik Endemik Olmayan TOPLAM CR EN VU LC NT DD NE TOPLAM 13 0 30 3 22 60 66 0 11 1 16 21 0 0 158 85 13 33 82 66 12 37 0 243 Tablo -15 : Artvin İli Endemik Bitki Durumu. Endemik bitki türüne ev sahipliği yapan Artvin, aynı zamanda Kardelen, Elma, Armut, Kiraz cinslerinin biyolojik çeşitlilik merkezidir. Floristik açıdan zengin olan Artvin ilinde uluslararası sözleşmelere göre risk altında olan ve korunması gereken çok sayıda bitki türü ve habitatları mevcuttur. Artvin’de ise, 112 familya, 502 cinse ilişkin, 1308 takson (130047300476 tür) doğal yayılış göstermektedir. Bu 1308 taksonun, 39 adeti Pteridophyta ve 1269 adeti ise Spermatophyta bölümüne aittir. Spermatophyta bölümünde yer alan 1269 bitki taksonunun 10’u Gymnospermae, 1259’u ise Angiospermae altbölümüne aittir. . Yusufeli ilçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm ez D eresi Taşkınlarından Korunm ası P rojesi 29 Ülkemizde 87 adet Bern sözleşmesi kapsamına giren tür vardır. Bu türlerden 6’sı Artvin ili sınırları içerisindedir. Bunlar: Cyclamen coum, Dracocephalum austriacum, Lindernia procumbens, Marsilea quadrifolia, Orchis punctulata ve Vaccinium arctostaphyllos. Artvin ilinde Bern Sözleşmesi kapsamında koruma altına alınması gereken habitatlardan da Doğu Karadeniz Doğu KayınıDoğu Ladini Ormanları, Anadolu-Kafkasya Doğu Gürgeni Ormanları, Doğu Karadeniz karışık meşe-gürgen ormanları, Karadeniz Bölgesi Abies nordmanniana ormanları, Picea orientalis ormanları ve Karadeniz-Kafkasya dağlık kızılağaç galeri ormanları bulunmaktadır. Türkiye CITES Sözleşmesi'ne 1994 yılında 124. ülke olarak imza atmıştır. Ülkemiz bitkilerinden 114’ü CITES sözleşmesine tabidir. Bu türlerden 17’si Artvin ilinde bulunmaktadır. Bunlar: Galanthus krasnovii, G. rizehensis, G. woronowii, Anacamptis pyramidalis, Cephalanthera damasonium, C. rubra, Dactylorhiza osmanica var. osmanica, D. romana, Orchis coriophora, O. coriophora subsp. fragrans, O. italica, O. punctulata, O. purpurea, Cyclamen coum subsp caucasicum, C. coum subsp. coum, C. parviflorum var. parviflorum ve C. parviflorum var. Subalpinum’dur. Artvin İlinde yaşam ını devam ettiren yukarıda bahsedilen tü rler ve diğer bitki taksonlarından bazıları şunlardır: FAMİLYA TÜR-1 TÜR-2 TÜR-3 FAMİLYA TÜR-4 TÜR-5 FAMİLYA TÜR-6 TÜR-7 TÜR-8 TÜR-9 TÜR-10 TÜR-11 TÜR-12 TÜR-13 TÜR-14 TÜR-15 TAKSON ADI ACERACEAE Acer cappadocicum var. stenocarpum Acer divergens var. divergens Acer divergens var. trilobum AMARYLLİDACEAE Galanthus caucasicus Galanthus krasnovii APİACEAE Bupleurum brachiatum Bupleurum schistosum Ferula mervynii Ferulago latiloba Heracleum sphondylium subsp. artvinense Peucedanum palimbioides Pimpinella anthriscoides var. cruciata Seseli andronakii Peucedanum carvifolium Seseli foliosum FAMİLYA TÜR-16 FAMİLYA TÜR-17 FAMİLYA TÜR-18 FAMİLYA ARACEAE Eminium koenenianum ARİSTOLOCHİACEAE Aristolochia iberica ASCLEPİADACEAE Vincetoxicum funebre ASTERACEAE ENDEMİKLİK Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Değil Endemik Değil Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 30 TUR-19 TUR-20 TUR-21 TUR-22 TUR-23 TUR-24 TUR-25 TUR-26 TUR-27 TUR-28 TUR-29 TUR-30 TUR-31 TUR-32 TUR-33 TUR-34 TUR-35 TUR-36 TUR-37 TUR-38 TUR-39 TUR-40 TUR-41 TUR-42 TUR-43 TUR-44 TUR-45 TUR-46 TUR-47 TUR-48 TUR-49 TUR-50 TUR-51 TUR-52 TUR-53 TUR-54 TUR-55 TUR-56 TUR-57 TUR-58 TUR-59 TUR-60 TUR-61 TUR-62 TUR-63 TUR-64 TUR-65 TUR-66 Anthemis calcarea var. calcarea Anthemis calcarea var. discoidea Anthemis melanoloma subsp. trapezuntica Centaurea appendicigera Centaurea armena Centaurea hedgei Centaurea leptophylla Centaurea pecho Centaurea pulcherrima var. freynii Centaurea sessilis Centaurea straminicephala Centaurea woronowii Cirsium lappaceum subsp. tenuilobum Cirsium pseudopersonata subsp. pseudopersonata Cirsium trachylepis Cousinia woronowii Doronicum balansae Doronicum macrolepis Helichrysum artvinense Hieracium artvinense Hieracium bornmuelleri Hieracium cinereostriatum Hieracium debilescens Hieracium diaphanoidiceps Hieracium floccicomatum Hieracium foliosissimum Hieracium gentiliforme Hieracium insolitum Hieracium karagoellense Hieracium leptogrammoides Hieracium ovalifrons Hieracium radiatellum Hieracium subartvinense Hieracium subhastulatum Hieracium tamderense Hieracium virosiforme Inula helenium subsp. orgyalis Scorzonera tomentosa Senecio platyphyllus var. glandulosus Taraxacum turcicum Tripleurospermum fissurale Uechtritzia armena Centaurea aggregata subsp. albida Centaurea cheiranthifolia var. purpurascens Centaurea macrocephala Cirsium adjaricum Cirsium caucasicum Cirsium kosmelii Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 31 TÜR-67 TÜR-68 TÜR-69 TÜR-70 TÜR-7İ TÜR-72 TÜR-73 TÜR-74 FAMİLYA TÜR-75 TÜR-76 FAMİLYA TÜR-77 TÜR-78 TÜR-79 TÜR-80 TÜR-8İ TÜR-82 TÜR-83 TÜR-84 TÜR-85 TÜR-86 TÜR-87 TÜR-SS TÜR-89 TÜR-90 TÜR-9İ TÜR-92 FAMİLYA TÜR-93 TÜR-94 TÜR-95 TÜR-96 TÜR-97 TÜR-98 TÜR-99 TÜR-İ00 TÜR-İ0İ Cirsium obvallatum Cirsium pseudopersonata subsp. kusnezowianum Doronicum macrophyllum Hieracium chloroprenanthes Hieracium valdefrondosum Scorzonera sosnowskyi Tanacetum argyrophyllum var. polycephalum Tanacetum coccineum subsp. chamaemelifolium BETULACEAE Betula browiczana Betula medwediewii BORAGİNACEAE Alkanna cordifolia Onosma bornmuelleri Onosma circinnatum Onosma isauricum Paracaryum artvinense Paracaryum lithospermifolium subsp. cariense Symphytum longipetiolatum Symphytum savvalense Symphytum sylvaticum subsp. sepulcrale Brunnera macrophylla Cynoglossum holosericeum Myosotis amoena Myosotis lazica Nonea flavescens Nonea intermedia Symphytum asperum var. armeniacum BRASSİCACEAE Aethionema caespitosum Alyssum artvinense Alyssum praecox var. praecox Barbamine procumbens Barbarea lutea Clypeola raddeana Draba bruniifolia subsp. armeniaca Hesperis buschiana Tchihatchewia isatidea FAMİLYA TÜR-İ02 TÜR-İ03 TÜR-İ04 TÜR-İ05 FAMİLYA TÜR-İ06 FAMİLYA CAMPANULACEAE Campanula betulifolia Campanula choruhensis Campanula seraglio Campanula troegerae CAPRİFOLİACEAE Gypsophila tenuifolia CARYOPHYLLACEAE Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 32 TUR-107 TÜR-108 TUR-109 TÜR-110 TÜR-111 TÜR-112 TÜR-113 TÜR-114 TÜR-115 FAMİLYA TÜR-116 TÜR-117 FAMİLYA TÜR-118 TÜR-119 TÜR-120 TÜR-121 FAMİLYA TÜR-122 TÜR-123 FAMİLYA TÜR-124 TÜR-125 FAMİLYA TÜR-126 FAMİLYA TÜR-127 TÜR-128 TÜR-129 TÜR-130 FAMİLYA TÜR-131 TÜR-132 TÜR-133 TÜR-134 TÜR-135 TÜR-136 TÜR-137 TÜR-138 TÜR-139 TÜR-140 TÜR-141 TÜR-142 TÜR-143 TÜR-144 TÜR-145 TÜR-146 TÜR-147 Cerastium armeniacum Cerastium gnaphalodes Dianthus andronakii Dianthus artwinensis Dianthus recognitus Gypsophila glandulosa Gypsophila simulatrix Saponaria picta Silene scythicina CONVOL VULACEAE Convolvulus galaticus Convolvulus pseudoscammonia CRASSULACEAE Sedum euxinum Sempervivum glabrifolium Sempervivum minus var. glabrum Sempervivum staintonii CYPERACEAE Bulbostylis tenerrima Bulbostylis woronowii DİPSACACEAE Knautia montana Scabiosa velenovskiana DROSERACEAE Drosera rotundifolia ERİCACEAE Rhodothamnus sessilifolius Epigaea gaultherioides Rhododendron smirnovii Rhododendron ungernii FABACEAE Astragalus acmophylloides Astragalus czorochensis Astragalus fumosus Astragalus imbricatus Astragalus olurensis Astragalus viridissimus Chesneya elegans Geranium platypetalum var. albipetalum Lathyrus woronowii Onobrychis huetiana Vicia alpestris subsp. hypoleuca Astragalus bachmarensis Astragalus caucasicus Astragalus flaccidus Astragalus lasioglottis Astragalus sommieri Astragalus voronovianus Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 33 © TUR-148 TÜR-149 TÜR-150 TÜR-151 FAMİLYA TÜR-152 FAMİLYA TÜR-153 FAMİLYA TÜR-154 FAMİLYA TÜR-155 TÜR-156 TÜR-157 FAMİLYA TÜR-158 TÜR-159 TÜR-160 FAMİLYA TÜR-161 TÜR-162 TÜR-163 TÜR-164 TÜR-165 TÜR-166 TÜR-167 TÜR-168 TÜR-169 TÜR-170 TÜR-171 TÜR-172 TÜR-173 FAMİLYA TÜR-174 TÜR-175 TÜR-176 TÜR-177 TÜR-178 TÜR-179 TÜR-180 TÜR-181 TÜR-182 TÜR-183 TÜR-184 TÜR-185 TÜR-186 TÜR-187 TÜR-188 Astragalus woronowii Oxytropis karjaginii Oxytropis pallasii Oxytropis pilosa FAGACEAE Quercus pontica GERANİA CEAE Geranium asphodeloides subsp. sintenisii GRAMİNEAE Poa caucasica GUTTİFERAE Hypericum fissurale Hypericum marginatum Hypericum nummularioides IRİDACEAE Crocus biflorus subsp. artvinensis Crocus biflorus subsp. fibroannulatus Iris caucasica subsp. caucasica LAMİACEAE Lamium tschorochense Lamium vremanii Micromeria elliptica Origanum acutidens Phlomis armeniaca Salvia divaricata Salvia huberi Salvia rosifolia Stachys choruhensis Stachys viscosa var. odontophylla Mentha longifolia subsp. noeana Teucrium hircanicum Thymus praecox subsp. caucasicus LİLİACEAE Allium djimilense Allium koenigianum Allium oltense Allium rollovii Allium sosnowskyanum Colchicum leptanthum Gagea tenuissima Helictotrichon argaeum Lilium carniolicum subsp. ponticum var. artvinense Muscari coeleste Allium asperiflorum Allium charaulicum Allium gramineum Allium rollovii Lilium carniolicum subsp. ponticum Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 34 TÜR-189 TÜR-190 TÜR-191 TÜR-192 FAMİLYA TÜR-193 FAMİLYA TÜR-194 FAMİLYA TÜR-195 FAMİLYA TÜR-196 FAMİLYA TÜR-197 FAMİLYA TÜR-198 FAMİLYA TÜR-199 FAMİLYA TÜR-200 TÜR-201 TÜR-202 TÜR-203 TÜR-204 TÜR-205 FAMİLYA TÜR-206 TÜR-207 TÜR-208 TÜR-209 TÜR-210 FAMİLYA TÜR-211 FAMİLYA TÜR-212 FAMİLYA TÜR-213 TÜR-214 TÜR-215 TÜR-216 TÜR-217 TÜR-218 TÜR-219 TÜR-220 TÜR-221 TÜR-222 FAMİLYA TÜR-223 Lilium kesselringianum Lilium monadelphum var. szovitsianum Narthecium balansae Polygonatum glaberrimum LYTHRACEAE Ammannia auriculata var. arenaria MALVACEAE Alcea calvertii MORİNACEAE Morina persica var. decussatifolia OLEACEAE Osmanthus decorus ONAGRACEAE Epilobium alpestre OROBANCHACEAE Orobanche armena PAPAVERACEAE Papaver lateritium POACEAE Elymus lazicus subsp. lazicus Festuca amethystina subsp. orientalis Festuca lazistanica subsp. lazistanica Festuca djimilensis Festuca woronowi subsp. woronowi Paracolpodium colchicum PRİMULA CEAE Androsace armeniaca var. macrantha Cyclamen parviflorum Primula longipes Primula elatior subsp. pseudoelatior Primula megaseifolia RANUNCULACEAE Anemone caucasica RHAMNACEAE Rhamnus depressus ROSACEAE Alchemilla tiryalensis Crataegus turcica Potentilla doddsii Potentilla savvalensis Sorbus caucasica var. yaltirikii Alchemilla plicatissima Potentilla adscharica Potentilla orbiculata Potentilla oweriniana Rosa hirtissima RUBİACEAE Asperula virgata Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 35 TUR-224 TÜR-230 TÜR-226 FAMİLYA TÜR-227 FAMİLYA TÜR-228 FAMİLYA TÜR-229 TÜR-230 FAMİLYA TÜR-231 TÜR-232 TÜR-233 TÜR-234 TÜR-235 TÜR-236 TÜR-237 TÜR-238 TÜR-239 TÜR-240 TÜR-241 TÜR-242 FAMİLYA TÜR-243 Asperula woronowii Galium fissurense Galium articulatum RUTACEAE Haplophyllum armenum SALICACEAE Salix caucasica SAXIFRAGACEAE Saxifraga artvinensis Saxifraga kolenatiana Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Endemik Değil Endemik Endemik Değil s c r o p h u l a r ia c e a e Linaria genistifolia subsp. artvinensis Verbascum artvinense Verbascum decursivum Verbascum drymophilum Verbascum gracilescens Verbascum natolicum Verbascum oreophilum var. oreophilum Veronica oltensis Pedicularis atropurpurea Scrophularia sosnowskyi Veronica ceratocarpa Veronica liwanensis VIOLACEAE Viola yuzufeliensis Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik Değil Endemik F auna H ab itat ve T oplulukları Türkiye’nin kuzeybatı köşesinde yer alan Artvin ili, bulunduğu yer ve bölgenin kendine has yapısından dolayı çok değişik özelliklere sahiptir. Çünkü Kafkaslarda yayılmış olan bazı türlerin yaşadıkları alanlar Artvin iline de ulaşmaktadır. Ayrıca Karadeniz’in batısındaki Balkan ülkelerinde bulunan bazı türlerin yayılış alanları adı geçen deniz kıyısı boyunca Artvin İli sınırlarına kadar devam etmektedir. Memeliler: Artvin, memeli faunasını oluşturan türler, sayısı ve türlerin niteliği bakımından oldukça önemli bir İl’dir. İl’de 46 adet memeli tür mevcuttur. Artvin bozayı, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, vaşak, yaban kedisi, su samuru, ağaç sansarı, kaya sansarı, porsuk gibi önemli memeli varlığına sahiptir. Özellikle yaban domuzu populasyonu sayıca yüksektir. Nehir çevresindeki alanlar, boz ayı, dağ keçisi, çengel boynuzlu keçi, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, porsuk, sansar, su samuru, tavşan mevcuttur. Kuşlar: Artvin kuş göçleri yönünden önemli bir konuma sahiptir. Bölgede bulunan iki önemli kuş alanından biri Artvin’i de kapsamaktadır. Önemli Kuş Alanları (ÖKA) kuşların korunması için uluslar arası düzeyde önem taşıyan ekosistemlerdir. Doğu Karadeniz Bölgesinde iki tane bulunan ÖKA’dan birisi de Artvin sınırları içinde yer almaktadır. Doğu Karadeniz Bölgesi Önemli Kuş alanı, yırtıcı kuşların göç ederken geçtikleri boğazları (yırtıcı kuşların sıradağları geçmek için kullandıkları Çoruh vadisi ve diğer vadiler) ve üç büyük sıradağı (Soğanlı, Kaçkar ve Karçal Dağları) kapsamaktadır. Bu alanlar, geniş ormanlar ve alpin habitatları (Avrasya yüksek dağ habitatını temsil eden örnekler) açısından önem taşımaktadır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 36 Balıklar: Çoruh Vadisi kaynağını 3.000 m. yükseklikteki dağlardan alır. Kaynaktan Gürcistan sınırları içerisindeki Batum’da denize döküldüğü yere kadar olan uzunluğu 376 km.’dir. Bunun yaklaşık 350 km.’lik bölümü Türkiye sınırları içerisindedir. 3.000 m .’lik yükseklikten deniz seviyesine düşünceye kadar 376 km.’lik bir mesafe katetmesi Çoruh Nehri’nin ne kadar hızlı aktığının bir ifadesidir. Bu özelliği nedeniyle özellikle yağışlı mevsimlerde bulanık akar. Gerek çok hızlı ve gerekse belli dönemlerde bulanık olması nedeniyle sahip olduğu balık tür sayısı oldukça sınırlıdır. Çoruh Nehri ve kollarında toplam 12 tür ve alttür yaşar. Tatlısu Kefali (Leuciscus cephalus orientalis): Çoruh N ehri’nin her tarafında bulunur. Boyları 45 cm. kadar olabilmektedir. Pulları büyük, etleri kılçıklıdır. Ancak spor amacıyla avlanmaktadır. Karaburun (Chondrostoma colchicum): Çoruh N ehri’nin hızlı akan kısımlarında yaygındır. Boyları 30 cm. kadar olabilmektedir. Etleri kılçıklıdır. İki Bıyıklı Siraz Balığı (Capoeta capoeta sieboldi): Çoruh N ehri’nin durgun akan kısımlarında yaşar. Boyları 45 cm. kadar olabilmektedir. Pulları küçük, etleri kılçıklıdır. Ağızın her bir yanında bir bıyık uzantısı vardır. Dört Bıyıklı Siraz Balığı (Capoeta tinca): Çoruh N ehri’nin durgun akan kısımlarında yaşar. Boyları 35 cm. kadar olabilmektedir. Pulları küçük, etleri kılçıklıdır. Ağızın her bir yanında iki bıyık uzantısı vardır. Bıyıklı Balık = Sarı Balık (Barbus tauricus escherichi): Çoruh N ehri’nin hızlı akan kısımlarında yaşar. Boyları 30 cm. kadar olabilmektedir. Eti nispeten lezzetlidir, yumurtası zehirli olduğu için yenmez. Kalın Dudaklı Bıyıklı Balık (Barbus capito capito): Çoruh Nehri’nin hızlı akan kollarında yaşar. Boyları 40 cm. kadar olabilmektedir. Etleri nispeten lezzetlidir. Yumurtaları zehirli olduğu için yenmez. Tatlısu Kolyozu (Chalcalburnus chalcoides): Çoruh N ehri’nin hızlı akan kısımlarında yaşar. Boyları 15 cm. kadar olabilmektedir. Etleri kılçıklı olmasına karşın nispeten lezzetlidir. Noktalı İnci Balığı (Alburnoides bipunctatus): Çoruh N ehri’nin sığ ve durgun akan kısımlarında yaşar. Boyları 10 cm. kadardır. Ekonomik değeri yoktur, eti yenmez. Çöpçü Balığı (Orthrias sp.): Çoruh N ehri’nin tabanı çakıllı olan kıyı kısımlarında yaşar. Boyları 8 cm. kadar olabilmektedir. Başın her bir yanında üçer tane olmak üzere toplam altı bıyıkları vardır. Etleri yenmez. Dağ Alası (Salmo trutta macrostigma): Çoruh Nehri’ne dökülen Barhal Çayı, Doruk Suyu (İspir Deresi), Çifteköprü Suyu ve Tortumkale Suyu gibi hızlı akan ve oksijeni bol olan akarsularda yaşar. Boyları 50 cm. kadar olabilmektedir. Üzerinde kırmızı lekeler bulunur. Eti çok lezzetlidir. Yoğun avlanma nedeniyle soyu yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ayrıca doğal yetişme ortamında olmayıp, Şavşat İlçesinde mevcut Karagöle sonradan yetiştirilmesi için bırakılmış sazangillerden Carrasius auratus(Japon balığı) yaşamını sürdürmektedir. Amfibi ve Sürüngenler: Amfibiler ve Sürüngenler çoğunlukla kurumuş olan nehir yataklarında, dere kenarlarında, orman içlerinde kayalık ve taşıl alanlarda yaşarlar. Türkiye’de yaşayan amfibi ve sürüngen türleri toplamının yaklaşık 0.25’inin Artvin ilinde bulunmaktadır. Türkiye herpetofaunasına dahil yaklaşık 130 amfibi ve sürüngen türünden 32 tanesinin dağılış sahası içerisinde Artvin ili de bulunmaktadır. Belirlenen bu türlerden 3 kuyruklu kurbağa, 8 tanesi kuyruksuz kurbağa, 13 tanesi kertenkele ve 8 tanesi de yılandır. Verilen tür sayılarından Artvin ilinin amfibi ve sürüngen türleri bakımından oldukça zengin olduğu görülmektedir. Kelebekler: Artvin, 210’a yakın türü ile (Türkiye’de yaşayan kelebeklerin yaklaşık yüzde 60’ı) kelebek çeşitliliği açısından Türkiye’nin en zengin illerinden biridir. Yaz aylarında, ilin her ilçesindeki köylerde, yaylalarda, meralarda, bahçe ve bostanlarında çok sayıda kelebek görülebi­ lir. Bununla birlikte, kelebek yoğunluğu özellikle Kaçkar Dağları’nın güney eteklerindeki açık çayırlarda, Barhal Çayı boyunca, Yusufeli-Kılıçkaya arasında Çoruh Vadisinde en yüksek dü­ . Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi 37 zeyine ulaşır. Yusufeli ilçesinin Yaylalar köyü, yalnız kelebek çeşitliliği ve yoğunluğu açısından değil, Avrupa’da nesli tehdit altında olan bazı ender türleri barındırması açısından da, Türki­ ye’nin en önemli kelebek alanlarından biridir. Türkiye’nin endemik türlerinden Merhaba Çokgözlü (Polyommatus merhaba) Çoruh Vadisi’nde, Hopfer’in Çokgözlüsü (Polyommatus hoppferi) ilin güney yarısında, Çokgözlü Türk Mavisi (Polyommatus turcicus) Kaçkarlar’ın eteklerindeki yüksek çayırlarda, Çokgözlü Büyük Turan Mavisi (Polyommatus aedon) ise ilin güneybatı bölgesinde, özellikle Yusufeli ilçesinde, kolaylıkla görülebilecek türler arasındadır. Ama Artvin’i kelebek faunası açısından önemli kılan en büyük özellik, 1998’de yayımlanan Avrupa Kelebeklerinin Kırmızı Kitabı’na göre Avrupa’da nesli ciddi olarak tükenme tehlikesi altında olan en az bir düzine türün bu ilde yaşıyor olmaları gerçeğidir. Adı geçen türler arasında en iyi bilinen kelebeklerden Apollo (Parnassius apollo), Büyük Korubeni (Glaucopsyche arion), Orman Güzelesmeri (Erebia medusa) ve Nazuğum (Euphydryas aurina) dışında Sarı Ayaklı Nimfalis (Nymphalis xanthomelas), Çokgözlü Poseydon (Polyommatus poseidon), Beşparmakotu Zıpzıpı (Pyrgus cirsii) ve Turuncu Süslü Doğu Kelebeği (Anthocharis damone) gibi ender görülen türler, Himalaya Mavi Kelebeği (Pseudophilotes vicrama), Bavius (Pseudophilotes bavius), Karagözlü Mavi Kelebek (Glaucopsyche alexis), Esmer Korubeni (Glaucopsyche nausithous) gibi mavi kelebekler bulunur. Bu türlerin bazılarının nesli birçok Avrupa ülkesinde tükenmiştir ya da tükenme eşiğindedir. Artvin’in tarımsal faaliyet, baraj, yol ve bina yapımı ve aşırı tarım ilacı kullanımı sonucunda henüz bozukluğa uğramamış birçok güzel doğal koşesinde bu kelebekler henüz yaşamlarını sürdürmektedir. Ancak Yusufeli’nde gerçekleştirilmesi planla­ nan büyük baraj inşası gibi projelerinin sadece kültürel değil, kelebekler dahil tüm doğal mirasımızı da olumsuz etkileyeceği bir gerçektir. Ayrıca, ülkemize endemik ya da nesli tükenme tehlikesi altında olmasa da, bir kaç tür kelebek yurdumuzda sadece Artvin ilinde gözlenmiştir. Örneğin, Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika’nın yaygın türlerinden Yalancı Virgül (Nymphlis vaualbum) son yüz yıl içinde Türkiye’de yalnızca Artvin ilinde Meydancık yakınlarında görülmüştür. 1999 yılında ise Gürcistan Yalancı Cadısı (Psuedohazra gruensis) adlı türün Türkiye’deki ilk kaydı Kaçkar Dağları’nın eteklerinde Yaylalar Köyü’nde 2400 metrede gerçekleşmiştir. . Fauna: MEMELİLER A-TAKIM I. ALT TAKIM FAMİLYA TÜR-1 FAMİLYA ALT : : : : : : INSECTIVORA INSECTIVORA Erinaceidae Erinaceus europaeus Sorcidae Soricinae (BÖCEKÇILLER) (Kirpiler) (Kirpi) (Sivri fareler) Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 38 FAMİLYA TÜR-2 TÜR-3 ALT FAMİLYA (Kafkasya Sivri burunlu Faresi) (Sivri burunlu Su faresi) : Sorex cauasicus : Neomys fodiens : Croccidurinae (Sivri burunlu Tarlafaresi) (Köstebekler) (Kafkas Köstebeği) TÜR-4 FAMİLYA TÜR-5 Crocidura lasia : Talpidae : Talpa caucasica B-TAKIM CHIROPTERA I-ALT TAKIM FAMİLYA TÜR-6 FAMİLYA TÜR-7 TÜR-8 TÜR-9 TÜR-10 TÜR-11 TÜR-12 FAMİLYA TÜR-13 MICROCHIROPTERA Rhinolophidae Rhinolophus hipposiderus Vespertilinonidae M yotis natterer M yotis bechsteini Eptesicus serotino Pipistrelluss (=Hypsugo) savii Barbastella barbastellus Miniopterus schreibersi Molossidae Tadarida teniotis C-TAKIM FAMİLYA Büyük (YARASALAR) (BÖCEK YİYE YARASALAR) (Nal burunlu Yarasalar) (Küçük Nal burunlu Yarasa) (Düz burunlu Yarasalar) (Saçaklı yarasa) (Genişkanatlı Yarasa) (Sakallı Yarasa) (Uzunkanatlı Yarasa) (Kuyruklu Yarasalar) (TAVŞANLAR) (Tavşanlar) TÜR-14 : LAGOMORPHA : Leporidae Leptis europaeus(= : capensis) D-TAKIM ALT TAKIM FAMİLYA TÜR-15 : : : : RODENTIA SCIUROMORPHA Sciuridae Sciurus vulgaris ALT TAKIM FAMİLYA TÜR-16 TÜR-17 : : : : MYOMORPHA Muridae Apomes sylvaticus M us musculus (KEMİRİCİLER) (SİNCAPLAR) (Sincaplar) (Sincap) (FARE BENZERİ B SİNCAPLAR) (Fareler - Sıçanlar) (Orman faresi) (Ev faresi) E-TAKIM FAMİLYA TÜR-18 TÜR-19 TÜR-20 FAMİLYA : : : : : : CARNIVORA Canidae Canis lupus Canis aureus Vulpes vulpes Mustalidae (YIRTICI MEMELI) (Köpekler) (Gri Kurt) (Çakal) (Kızıl Tilki) (Sansarlar) Lepus (Yabani Tavşan) Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 39 TÜR-21 TÜR-22 TÜR-23 TÜR-24 TÜR-25 TÜR-26 TÜR-27 FAMİLYA TÜR-28 FAMİLYA TÜR-29 TÜR-30 M ustela nivalis M ustela erminea M ustela putorius M artes martes M artes foina M eles meles Lutra lutra Ursidae Ursus arctos Felidae Felis lynix (=Lynix lynix) Felis silvestris (Gelincik) (Büyük Gelincik) (Kokarca) ( Ağaç Sansarı) (Kaya Sansarı) (Porsuk) (Su Samuru) (Ayılar) (Boz Ayı - Anadolu Ayısı) (Kediler) (Vaşak-Öşek) (Yabankedisi) F-TAKIM ALT TAKIM FAMİLYA TÜR-31 ALT TAKIM FAMİLYA TÜR-32 TÜR-33 ARTIODA C TYLA NONR UMINANTIA Suidae Sus scrofa RUMINATJTRA Cervidae Cervus elaphus Capreolus capreolus (ÇİFTTOYNAKLILAR ) (GEVİŞ GETİRMEYENLER) (Eski Dünya Domuzları) (Yabanidomuz) (GEVIS GETİRENLER) (Geyikler) (Geyik - Ulugeyik) (Karaca - Elik) FAMİLYA ALT FAMİLYA TÜR-34 Bovidae (Koyunlar) Caprinae Capra aegagrus TÜR-35 Rupicapra rupicapra (Keçiler) (Yabankeçisi - Kızılkeçi ) (Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi) K U Ş TÜRLERİ A-TAKIM FAMİLYA TÜR-1 TÜR-2 FAMİLYA TÜR-3 B-TAKIM FAMİLYA TÜR-4 C-TAKIM FAMİLYA TÜR-5 CICONIIFORMES Ardeidae Ixobrycus minutus Botaurus stellaris Ciconidae Ciconia ciconia (LEYLEKGILLER) (Balıkçıllar) (Cüce Balaban) (Balaban) (Leylekler) (Beyaz Leylek) (ÖRDEKLER) : ANSERIFORMES : Anatidae (Ördekler) Anas plathyrhynchos : piathyrhynchos (Yeşilbaş Ördek) : GUIFORMES : Rallidae : Rallus aquaticus aquaticus (TURNALAR) (Yelveler) (Su Tavuğu, Su Yelvesi) Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 40 D-TAKIM FAMİLYA TÜR-6 FAMİLYA TÜR-7 : : : : : CHARADRIIFORMES Chamadridae Vanellus vanellus Scolopacidae Scolopax rusticola rusticola (YAĞMUR KUŞLARI) (Yağmurkuşları) (Kızkuşu) (Çulluklar) (Çulluk) E-TAKIM FAMİLYA TÜR-8 TÜR-9 TÜR-10 TÜR-11 TÜR-12 : : : : : : : GALLIFORMES Phasianidae Alectoris chukar Coturnix coturnix Lyrurus mlokosiewiczi Tetraogallus caspius Tetraogallus caucasicus (TAVUKGİLLER) (Sülünler) (Kınalı KekIik) (Bıldırcın) (Dağ Horozu-Huş Horozu) (Ürkeklik) (Kafkas Urkekliği) F-TAKIM FAMİLYA TÜR-13 TÜR-14 TÜR-15 TÜR-16 TÜR-17 TÜR-18 TÜR-19 TÜR-20 : : : : : : : : : : FALCONIFORMES Accipitridae M ilvus migrans migrans Circaetus gallicus Accipiter nisus nisus Buteo buteo buteo Buteo rufinus rufinus Aquila heliaca heliaca Gyps fulvus fulvus Circus cyaneus cyaneus (GÜNDÜZ YIRTICI KUŞLARI) (Atmacalar) (Kara Çaylak) (Yılan Kartalı) (Doğu Atmacası) (Şahin) (Kızıl Şahin) (İmparator Kartal) (Kızıl Akbaba) (Mavi Doğan-Gök Delice) G-TAKIM FAMİLYA TÜR-21 : CUCULIFORMES : Cuculidae : Cuculus canorus canorus (GUGUKKUŞLARI) (Guguklar) (Guguk Kuşu) H-TAKIM FAMİLYA TÜR-22 TÜR-23 TÜR-24 : : : : : COLUMBIFORMES Columbidae Columba palumbus Colornba oenas oenas Streptopelia turtur turtur (GÜVERCİNLER) (Güvercinler) (Tahtalı) (Gökçe Güvercin) (Üveyik) I-TAKIM FAMİLYA TÜR-25 TÜR-26 : : : : STRIGIFORMES Strigidae Bubo bubo Athene noctua (GECE YIRTICILARI) (Baykuşlar) (Puhu Kuşu) (Baykuş) İ-TAKIM FAMİLYA TÜR-27 : CAPRIMULGIFORMES (ÇOBAN ALDATANLAR) : Caprimulgidae (Çoban Aldatanlar) Capnirnulgus europaeus : meridionalis (Çoban Aldatan) J-TAKIM : APODIFORMES (EBABİLLER, SAĞANLAR) Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 41 FAMİLYA TÜR-28 Apodidae Apus apus apus (Ebabiller- Sağanlar) (Ebabil Kuşu-Kara Sağan) K-TAKIM FAMİLYA TÜR-29 FAMİLYA TÜR-30 FAMİLYA TÜR-31 FAMİLYA TÜR-32 C ORA CIFORMES Alecedinidae Alcedo atthis atthis Coraciidae Coracias garrulus garrulus Meropidae Merops apiaster Upupidae Upupa epops epops (KUZGUNLARKARGALAR) (Yalıçapkınları) (Yalıçapkını) (Mavikuzgunlar) (Kuzgun) (Arıkuşları) (Arıkuşu) (Çavuşkuşları- Hüthütler) (İbibik-Çavuşkuçu) L-TAKIM FAMİLYA TÜR-33 TÜR-34 PICIFORMES Picidae Dendrocopus major Piscus vinidis (AGAÇKAKANLAR) (Ağaçkakanlar) (Büyük Ağaçkakan) (Yeşil Ağaçkakan) M-TAKIM FAMİLYA TÜR-35 TÜR-36 FAMİLYA TÜR-37 TÜR-38 FAMİLYA TÜR-39 TÜR-40 PASSERIFORMES Aludiae Lulula arborea Galerida cristata Hirundinidae Ptyonoprone rupestris rupestris Riparia riparia riparia Turdidae Tardus merula aterrima Turdus philosmelas philosmelas Luscinia megarhynchos megarhynchos Phoenicurus phoenicurus phoenicuras Erithacus rubecula Oenanthe oenanthe oenanthe M onticola saxatilis Sylviidae Hippolais pallida Regulus regulus regulus Prunellidae Prunella modularis Motacillidae Anthus trivialis trivialis Anthus campestnis campestris Motacilla alba alba M otacilla cinerea cinerea (ÖTÜCÜ KUŞLAR) (Tarlakuşları) (Orman Toygarı) (Tepeli Toygar-Piypiy) (Kırlangıçlar) (Kaya Kırlangıcı) (Kum Kırlangıcı) (Karatavuklar) (Karatavuk) (Sarkıcı Ardıçkuşu) TÜR-41 TÜR-42 TÜR-43 TÜR-44 TÜR-45 FAMİLYA TÜR-46 TÜR-47 FAMİLYA TÜR-48 FAMİLYA TÜR-49 TÜR-50 TÜR-51 TÜR-52 ( Bülbül) (Bahçe Kızılkuyruğu) (Nar Bülbülü) (Kuyrukkakan) (Taş kızılı-Kaya Ardıcı) (Ötleğenler) (Akmuktalit) (Çalıkuşu) (Serçemsiler- Bozboğazlar) (Çit Serçesi-Dağ Bülbülü) (Kuyruksall ayanl ar) (Ağaç İncirkuşu) (Kır İncirkuşu) (Ak Kuyruksallayan) (Dağ Kuyruksallayanı) Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 42 TÜR-53 FAMİLYA TÜR-54 TÜR-55 TÜR-56 TÜR-57 FAMİLYA TÜR-58 FAMİLYA TÜR-59 TÜR-60 FAMİLYA TÜR-61 TÜR-62 TÜR-63 TÜR-64 TÜR-65 TÜR-66 TÜR-67 TÜR-68 M otacilla flava flava Corvidae Garrulus galndarius Pica pica Corvus frugilegus fragilegus Corvus conix Oriolidae Oirolus oriolus oriolus Sturnidae Sturnus vulgaris vulgaris Sturnus roseus Fringillidae Fringilla coelebs coelebs Carduelis carduelis Carduelis spinus Carduelis chloris mühlei Pyrrhula pyrrhula coccinea Loxia curvirosta Passer domesticus Passer montanus (Sarı Kuyruksallayan) (Kargalar) (Kestane Kargası) (Saksağan) (Ekin Kargası) (Leş Kargası) (Sarıasmalar) (Sarıasma) (Sığırcıklar) (Sığırcık) (Pembe Sığırcık) (İspinozIar) (Ispinoz) (Saka Kuşu) (İskete) (Florya ) (Şakrak Kuşu) (Çaprazgaga) (Serçe-EvSerçe-Adi Serçesi) (Dağ Serçesi) Ülkemiz M evzuatı U yarınca K orunm ası G erekli A lanlar F.4.1.1. 2873 Sayılı M illi P a rk la r K a n u n u ’nun 2. M addesinde T anım lanan ve Bu K anunun 3. M addesi U yarınca Belirlenen “Milli P a rk la r, T ab iat P a rk la rı, T ab iat A nıtları ve T abiat K orum a A lanları” M İL L İ PA R K LA R A lanın Resm i A dı : H A TİLA VADİSİ M İL L İ PA R K I A lanı : 17104,0Ha. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin G üngörm e: D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi Yasal K onum : Alan 31 Ağustos 1994 tarih ve 22037 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulunun 94/5841 Sayılı Kararı ile 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununa göre Milli Park olarak ilan edilmiştir. A lanın Resm i Adı: K A RAGÖL-SAHARA M İL L İ PA R K I A lanı : 3.766,00 Ha. Yasal K onum : Alan 31 Ağustos 1994 tarih ve 22037 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar kurulunun 94/5841 Sayılı Kararları ile 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununa göre Milli Park olarak ilan edilmiştir. TABİAT PA R K LA R I A lanın B ulunduğu İl: ARTVİN A lanın Resm i Adı: B O RÇK A -K A RA G Ö L TABİAT PA R K I A lanı :368 Ha. TABİAT A N ITLA RI Adı: K A M İL E T DOĞU K A Y IN I TABİAT A N ITI K uruluşu:06.09.2002 Alanı: 1000 m2 K aynak Değeri: Kayın Ağacı (Fagus orientalis) türünün, 300 yaşlarında, 42 m boy, 3,08 m çap ve 9.70m çevre genişliğine sahip olması. Adı: M ELO D E R E DOĞU LA DİNİ TABİAT A N ITI K uruluşu:06.09.2002 Alanı: 1000 m2 K aynak Değeri: Ladin Ağacı (Picea orientalis var. Pyramydalis) türünün, 150 yaşlarında, 30 m boy, 0,76 m çap ve 2,40m çevre genişliğine sahip olması. TA BİA TI KO RU M A ALA N LARI A lanın Resmi Adı: ÇAMBURNU TA BİA TI K O RU M A ALANI Alanı: 180 Ha Yasal K onum : Genel Müdürlüğümüzün 31.12.1993 tarih ve MPG.MP.2. ÇB.01-126 sayılı emirleri ile 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 3’üncü Maddesi 2 ’inci Paragrafına istinaden Tabiatı Koruma Alanı olarak tefrik ve tesis edilmiştir. A lanın Resm i Adı: C A M İL İ G O R G İT TA BİA TI K O RU M A ALANI Alanı: 490,5 Ha Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 44 Kıyı Yüksekliği (km): En Yüksek; 2083 m. - En Düşük; 980m. Yasal K onum : 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi, 2.Paragrafına istinaden Bakanlık Makamının 24.03.1998 tarih ve 148 sayılı Olur’ları ile “Camili-Gorgit Tabiatı Koruma alanı’’ olarak ilan edilmiştir. A lanın Resm i Adı: C A M İL İ E F E L E R TA BİA TI K O RU M A ALANI A lanı: 1453,0 Ha Yasal K onum : 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi 2. Paragrafına istinaden Bakanlık Makamının 24.03.1998 tarih ve 273 sayılı Olur’ları ile Camili Efeler Tabiatı Koruma Alanı olarak ilan edilmiştir. F.4.1.2. 4915 Sayılı K a ra Avcılığı K an u n u U yarınca O rm an ve Su İşleri B akanlığı’nca Belirlenen “Y aban H ayatı K orum a S ahaları ve Y aban H ayvanı Y erleştirm e A lanları” YABAN HAYATI K O RU M A VE G E L İŞT İR M E SAHALA R I A lanın Resmi Adı: Ç O RU H VADİSİ YABAN H AYATI K O RU M A SAHASI A lanı: 23.500 Ha Yasal K onum : 25.11.2002 tarih ve MPGAYDH.2 /Olur-246 sayılı Bakanlık oluru ile tescil edildi. NOT: F lora ve F auna kısmı A rtvin İl Çevre D urum R ap o ru n d an alınm ıştır. Sonuç: Yukarıdaki fauna listelerinde yer alan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine faaliyetle beraber hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alıkonması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Faaliyet ve sonrasında işletmede çalıştırılacak personelin işletme çevresinde gerek yaban hayatını gerekse sucul ekosistemleri korunması yönünde bilgilendirilmesi hususunda gerekli çalışmalar yapılacaktır. Faaliyet kapsamında çalıştırılacak personel hiçbir şekilde avlanmayacak ve avlanmayı müsaade etmeyecektir. Alınan bu önlemler sonucunda söz konusu faaliyetle bu türler üzerine zararlı herhangi bir etki beklenmemektedir. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 45 3. P R O JE N İN İNŞAAT VE İŞLET M E AŞAMASINDA Ç EV R ESEL E T K İL E R İ VE A LIN A CA K Ö N L E M L ER Atık üretimi sadece inşaat aşamasıda oluşacaktır. İmalatlar tamamlandıktan sonra dere yatağı terk edilecek ve çevresel etkileri son bulacaktır. Çevresel Etkileri sadece inşaat dönemi için değerlendirilmiştir. K atı A tıklar ve Çevre Ü zerine E tkileri: Projede çalışacak 10 personelden kaynaklanan evsel katı atıkların miktarı 13,4 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Personelden kaynaklı evsel nitelikli atıklar personelin barınma sahası olan Tekkale Köyünde kiralanacak olan alanda oluşacaktır. Evsel nitelikli atıklar biriktirme kaplarında toplanarak görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzer faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı kaplarda muhafaza edilecek ve belli periyotlarda Yusufeli Belediyesine ait çöp toplama araçları ile alınacaktır. Katı atıklar, belediye katı atık depolama sahasına taşınacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 18’de belirtildiği personelden kaynaklı katı atıklar (cam, kağıt, plastik, metal, alüminyum, pil, ilaç ve organik kökenliler) deniz, göl, akarsu ve benzer alıcı ortamlara, araziye çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine neden olabilecek yerlere dökülmeyecektir. Faaliyet süresince 14.03.1991 tarih 20814 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Proje faaliyetlerinin gerçekleştirileceği sahalarda katı atık oluşumu beklenilmemektedir. Proje imalatlarının gerçekleştirileceği alanlarda temel kazıları sonucu ortaya çıkan kazı malzemesi yine aynı alanda taşıma yapılmadan tanzim çalışmaları için kullanılacaktır. Personelden kaynaklı ambalaj atıkları 2.68 kg/gün olacaktır. Kağıt, plastik, cam ve metal gibi geri dönüşümü mümkün olan ambalaj atıkları ise ayrı ağzı kapalı plastik katı atık toplama kutularında biriktirilerek tibbi belirli periyotlar ile lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında personelden kaynaklı Tıbbi Atıklar 34,0 kg/yıl olacaktır. Tıbbi atıklar Yusufeli Devlet Hastanesine teslim edilecektir. 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği uyulacaktır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 46 Su K irliliği ve Çevre Ü zerine E tkileri: Proje kapsamında çalışacak işçilerden kaynaklanacak evsel nitelikli atık su miktarı 1500 lt/gün olarak hesaplanmıştır. Proje kapsamında çalışacak personel Tekkale Köyünde barınacağı için oluşacak atık sular da bu alanda oluşacaktır. Dolayısı ile atık sular Tekkale Köyü altyapı sistemine deşarj edilecektir. İş makinesinden kaynaklanan atık yağlar yetkili istasyonlarda 30.07.2008 tarih 26952 sayılı Atık Yağların Kontrolü yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edilecektir. İmalatın yapılacağı derede yüzeysel su kaynağının kirletilmemesi için azami gayret gösterilecek, kirletici faaliyetlerden kaçınılacaktır. H ava K irliliği ve Çevre Ü zerine E tkileri: Proje faaliyetlerinden kaynaklan toz emisyonları ile iş makinelerinde kullanılan yakıt sonrasında egzoz emisyonu oluşumu söz konusudur. Arazi hazırlama işlemi yapılmayacağı için bu aşamada toz oluşumu gerçekleşmeyecektir. Proje faaliyetlerinin başlaması ile faaliyetlerde kullanılacak hazırbetonun taşınmasında sırasında toz oluşumu beklenmektedir. Proje sahası dere yatağı içinde olduğundan ve bölgede ana yollar dere yatağı boyunca uzandığı için faaliyet sahalarına bu ana yolar (asfalt) ile rahatlıkla ulaşım sağlanmaktadır. Asfalt yol ile imalatlar arasındaki mesafe ise stabilize olduğundan sadece bu kısımlar için toz emisyonu hesaplanmıştır. İmalatların farklı alanlarda ve farklı sahalarda olması dolayısıyla toplam toz emisyonu 0,107 kg/saat hesaplanmamıştır. Faaliyet kapsamında oluşacak olan toz emisyonu miktarı 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde yer alan 1 kg/saat lik değerin altında kalmaktadır. Ayrıca malzeme nakliye güzergahının stabilize olan kısımlarda sulama yapılarak toz oluşumunun önüne geçilecektir. Sahadaki faaliyet sırasında meydana gelen tozlar Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde verilen "Normal işletme şartlarında ve haftalık işgünlerindeki işletme saatleri için kütlesel debiler" değerlerinin oldukça altında kalmaktadır. Faaliyet sırasında temel kazılarından çıkacak olan pasa malzemenin ıslak halde olacağı ve taşıma yapılmadan yerinde kullanılacağı için toz emisyonu oluşumu beklenmemektedir. Proje sahasındaki ulaşım yollarında su ile sulama yapılarak toz oluşumunun önüne geçilmeye çalışılacaktır. İşletme sırasında iş makineleri ve tranmikser egzozlarından kaynaklanacak kirletici değerleri Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Kütlesel Debiler'de verilen 1 kg/saat sınır değerlerin altında olduğundan dağılım modellemesi yapılmayacaktır. Hesaplanan saatlik emisyon değerlerinin çok düşük olması ve meteorolojik etkiler dolayısıyla atmosferde seyrelerek dağılacağından çalışma alanında ve çevre atmosferinde sınır değerlerin altında kirlilik . Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi 47 oluşacaktır. Faaliyette çalışan iş makinesinin egzoz ölçümleri düzenli olarak yapılacak ve izin verilen egzoz emisyonu sınır değerlerinin aşılmamasına dikkat edilecektir. G ü rü ltü K irliliği ve Ç evre Ü zerine E tkileri Faaliyetlerin gerçekleştirileceği sahalarda faaliyetler ile alıcı ortam arasında en düşük uzaklık 50 metredir. Gürültü seviyesinin yükselmesine engel olmak için, iş makinelerinin bakımları düzenli olarak yapılacak, iş makineleri ile çalışan personele gerekli olabilecek her türlü koruyucu teçhizat sağlanacaktır. Ayrıca, çalışan personelin gürültüye maruz kaldığı süre, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirlenen sınır değerleri geçmeyecektir. Projede bulunan imalatların yapımı aşamasında çalışma alanına en yakın yerleşim biriminde (50 m) ulaşacak olan gürültü seviyesinin 66.78 dBA olacağı tahmin edilmektedir. Bu değer Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Tablo- 5' de belirtilen şantiyeler için 70 dBA sınırının altında kalmaktadır. Bundan dolayı söz konusu faaliyetin yörede gürültü kirliliğine yol açmayacağı söylenebilir. Aşağıda sayılan nedenlerden dolayı gürültü seviyesi farklılıklar gösterecektir. - İmalatlarda kullanılacak olan makinelerin sürekli olarak kullanılmayacağı - İş makinelerinin açık alanda çalışacağı, - Proje yapım aşamasında gürültülerin belli zaman aralıklarında değişken olacağı, - Gürültü kaynaklarının yerlerinin sabit değil değişken olacağı, - Gürültü ile alıcı arasındaki mesafelerin değişken olacağı, -Gürültünün imalatların gerçekleştirilme hızına bağlı olarak son bulacağı, hususları göz önüne alınarak etkinin azalacağı düşünülmektedir. Tüm faaliyet süresince 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 48 N O TLA R VE KAYNAKLAR 1. 09.08.1983 tarih ve 2872 nolu Sayılı Çevre Kanunu 2. 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği 3. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği 4. 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 5. 31.12.2004 tarih ve 25687sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 6. 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 7. 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği. 8. 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliği 9. Yusufeli İlçesi, Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri Ve Tarım Arazilerinin Tekkale Deresi Taşkınlarından Korunması İşine Ait İstikşaf Raporu DSİ, 2012 10. Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ( Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) 11. Türkiye İstatistik Kurumu (www.tuik.gov.tr) 12. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara, 13. Türkiye Bitkileri Kırmızı Bitkileri (Red Data Book) Ankara, 200 14. BERN, Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi, 1984 15. Artvin İl Çevre Durum Raporu, 2011 16. ODTÜ,1995.Türkiye'nin Çevre Sorunları; TÇSV,1989 17. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile İlgili Genel Bilgiler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,1993 18. Su Kirliliği ve Kontrolü-Çevre Bakanlığı, O.USLU, A.TÜRKMAN 19. Çevre Sağlığı ve Teknolojisi, Prof. Dr. N. Kor 20. Türkiye'nin Biyolojik Zenginlikleri, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını,1990 21. Artvin İl Çevre Durum Raporu (Yrd. Doç. Dr. Aydın Tüfekçioğlu, Yrd. Doç. Dr. Sinan Güner, Yrd. Doç. Dr. Fahrettin Tilki, Yrd. Doç. Dr.Tülay Cengiz) 22. Çoruh Havzası Toprakları mülga Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Topraksu Genel Müdürlüğü Yayınları:756 23. 1/1.000.000 Ölçekli Türkiye Erozyon Haritası (Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı) . Yusufeli ilçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi 49 24. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 2013­ 2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Karar Kitapçığı 25. Artvin İlinin Çevre Jeolojisi ve Doğal Kaynakları, MTA, Aralık 1998 Yusufeli İlçesi Tekkale K öyü Yerleşim Yerleri ve Tarım A razilerinin Güngörmez D eresi Taşkınlarından Korunm ası Projesi 50 EKLER 1-Proje için Seçilen Yerin Koordinatları EKLER 1-PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI Nokta No UTM Koordinatları 1 2 3 4 2 -Proje Koordinat Sırası Datum Türü D.O.M. Zon Ölçek Faktörü y 709726 709974 710232 710872 Sağa-Yukarı ED-50 UTM 39 37 6 derecelik | x 4519403 4518966 4518695 4517910 Coğrafik Koordinatları Koordinat Sırası Datum Türü D.O.M. Zon Ölçek Faktörü Enlem(K) 40.79728218211 40.79328583583 40.79078086833 40.78355192924 Enlem -Boylam WGS-84 Coğrafik Boylam(B) 41.48573958 41.48852967 41.49149371 41.49880736 alanıve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirmek için; yerleşim alanlarının, ulaşım ağlarının, enerji nakil hatlarının, mevcut tesislerin ve Ek-5’de yer alan Duyarlı Yöreler Listesinde belirtilen diğer alanların (proje alanı ve yakın çevresinde bulunması halinde) yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgiler 1/25000 ölçekli hâlihazır harita (çevre düzeni planı, nazım, uygulama imar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri, topografik harita) üzerine işlenerek kısaca açıklanması, jeoloji haritası ve depremsellik 2.1. Yerbulduru Haritası 2.2. Topoğrafik Harita 709500 710000 710500 711000 711500 712000 709500 710000 710500 711000 711500 712000 2.3. Faaliyet Sahasına Ait Fotoğraflar / 2.4. Jeoloji Haritası 2.5. Genel Vaziyet Planı 2.6. Depremsellik Depremsellik: Proje sahası, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre; proje sahası 3. derece deprem bölgesindedir. Şekil-2.1 : Türkiye'nin Deprem Haritası 1 .D e rece 2 . D e rece 3 . D e rece 4 . D e rece 5 . D e rece II m e r k e z i ilçe m e r k e z i Bucak m erkezi Diri F a y l a r ( M T A ) Yol N O to b a n D em iry olu N e h ir ilçe sınırı İl sınırı DEPRE M A R AŞ TIR M A DAİRESİ A N KA R A Şekil-2.2 : Artvin İli Deprem Haritası o 5 KnJ 2.7. Taahhütname TAAHHÜTNAME FAALİYETİN YERİ : Artvin îli Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü-Güngörmez Deresi FAALİYETİN SAHİBİ : DSİ 26. Bölge Müdürlüğü FAALİYETİN TÜRÜ : Taşkın Koruma Projesi DSİ Genel Müdürlüğü 26. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan “Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi.” hazırlanmıştır. Bu kapsamda 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre Bölge Müdürlüğümüzce hazırlanan “Proje Tanıtım Dosyası” ve eklerinin taahhüdümüz altında olduğunu beyan, kabul ve taahhüt ederiz. Faaliyet Sahibi M uam m er KELEŞ DSİ 26. /$ jr 2.8. Çevre Düzeni Planı FAALİYET ALANI N T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü A 1:881,127 G Ö S T E R İM SINIRLAR İDARİ SINIRLAR DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR « — • ÜLKE SINIRI f i K İ * JEOLOJİK ÖZELLİĞİ NEDENİYLE KORUNACAK ALAN (Kanyon »b.) ” • PLANLAMA BÖLGESİ — İL SINIRI — — İLÇE SINIRI : ■BELEDİYE SINIRI PLANLAMA SINIRLARI : | PLANLAMA ALT BÖLGESİ SINIRI ÖZEL PROJE ALANI ÖZEL KANUNLARA TABİ ALANLAR ; 1 1 1 KÜLTÜR VE TURİZM KORUMA VE • l " GELİŞİM BÖLGESİ/TURİZM MERKEZİ MİLLİ PARK £ 2 2 : TABİAT PARKI / TABİATI KORUMA ALANI ALTYAPI PLAJ. KUMSAL • BELDE MERKEZİ • KOV MERKEZİ ARAZİ KULLANIMLARI I H - - KAMÜ KURULUŞ ALANI KONUT DIŞI KENTSEL ÇALIŞMA ALANI H KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ■ I ORGANZE SANAYİ BÖLGESİ H SANAYİ ALANI 0 LOJİSTİK TESİS (SEMBOL) BUYUK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI H KORUNAN ALANLAR - < « - KENTSEL SIT ALANI . H BARAJ DENİZ GOL-GÖLET AKARSU Q AR-GE FINDIK (p AR-GE TARIM Ç 5 AR-GE İLERİ TEKNOLOJİ Q ARICILIK ENSTİTÜSÜ % ARICILIK FAALİYETLERİ « 8 A L ÜRETİMİ \ JEOLOJİK SAKINCALI ALAN 0 EKOMÜZE t a ş k in a l a n i Q | FINDIK ENSTİTÜSÜ \ DİĞER KORUMA ALANLARI KENT BÖLGE DOĞAL VE EKOLOJİK NİTELİĞİ KORUNACAK ALANUR ....... YASAN HAYATİ KORUMA 1GELİŞTİRME ALANI • KENTSEL HİZMET MERKEZİ @ MADEN SANAYİ rrı “ MADENCİLİK v* TAŞA TOPRAĞA OAYAU SANAYİNİN GELİŞECEĞİ SAHALAR @ ORMAN SANAYİNİN GEUŞECEĞI SAHALAR 0) ORMANCILIK ENSTİTÜSÜ ------- ÜÇÜNCÜ DERECE YOL S SERBEST BÖLGE ------- İKİNCİ DERECE YOL S SU ÜRÜNLERİ ENSTİTÜSÜ Q TARIM VE HAYVANCILIĞA DAYALI SANAYİ 0 TAŞA VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 0 YENİLİKÇİ ENDÜSTRİLER S ÇAY ENSTİTÜSÜ (2 KIŞ SPORLARI ALANI ULAŞIM KARAYOLLARI — OTOYOL - EKSPRES Y a — BİRİNCİ DERECE YOL DEMİRYOLU DENİZYOLLARI VE KIYI YAPILARI B BALIKÇI BARINAĞI (SEMBOL) ± UMAN /LİMAN GERİ ALANI (SEMBOL) ± TERSANE (SEMBOL) ------- DENİZ ULAŞIM BAĞLANTILARI ! ! ! BÖLGEYE ÖZEL URUN ALANI (Bağcılık. Çay Fındık vö ) (JMAN / UMAN GERİ ALANI . . . TARIM ARAZİSİ ALT BÖLGE MERKEZİ TARİHİ SIT ALANI ] ÇAYIR - MERA SU YÜZEYLERİ ^ KULLANIM SINIRLAMASI GETİRİLEN ALANLAR DEMİRYOLLARI TARIMSAL ARAZİ KULLANIMLARI KATI ATIK BERTARAF VE . GERİ KAZANIM TESİSİ % 1 STRATEJİK KARARLAR * g * DOĞAL VE ARKEOLOJİK SIT ALANI * 3 ARGE 1TEKNOPARK ALANI (SEMBOL) g SİT ALANLARI (ALAN) BÖLGESEL / KENTSEL SPOR ALANI ÜNİVERSİTE ALANI S _ 1 H IM ASKERİ ALAN BÖLGE PARKI / BÜYÜK KENTSEL YEŞİL ALAN 1:::: 1 s o s y a l d o n a t i a l a n l a » DOĞALGAZ BORU HATTI ATIK VE ARITMA TESİSLERİ ORMAN ALANI DİĞER ARAZİ KULLANIM ALANLARI ÇALIŞMA ALANLARI s n : BÜYÜK ALAN KULLANIMI GEREKTİREN — y f l AĞAÇLIK KARAKTERİ KORUNACAK ALAN YERLEŞİM ALAN LARI KENTSEL YERLEŞME ALANI SULAMA ALANI ■:AĞAÇLANDIRILACAK ALAN = T = DOĞAL SİT ALANI İL MERKEZİ ENERJİ - SULAMA ORMAN VE AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR K8 HAVAALANI / HAVA LİMANI KAYALIK TAŞL1KALAN =■*•= ARKEOLOJİK SIT ALANI İLÇE MERKEZİ + MAKİLİK -FUNDALIK-ÇALILIKALAN İOARİ MERKEZLER • HAVAYOLLARI ------- MANİA SINIRI | | | [ | ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ • A W TERSANE 2. 9. Yeterlilik Belgesi asa«« ÎJ TC. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI I VI vt ♦LMNLUHMI j vy» ı n m u r ¡K.J -TNtC JURLUO ' YETERLİK BELGESİ Bu belge, 17/07/2008 tarihli ve 26939 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’nin 18 ve 26 ncı Maddesi ve 18/12/2009 tarihli ve 27436 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeterlik Belgesi Tebliği uyarınca ÇED Başvuru Dosyası veya ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlamaya yetkili olmak üzere verilmiştir. ' i \ \ ! i Belge No : 40 Veriliş Tarihi : 3 0 .0 9 .2 0 1 3 Kuruluş Adı : DEVLET S U İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Î Bu belge verildiği tarihten itibaren 3 (üç) yt! süre ile geçertidir. 2. 10. Proje Tanıtım Dosyasını Hazırlayan Personel Tablosu YETERLİLİK BELGESİ KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILMASI TAAHHÜT EDİLEN PERSONEL TABLOSU Projenin Adı : Yusufeli İlçesi Tekkale Köyü Yerleşim Yerleri ve Tarım Arazilerinin Güngörmez Deresi Taşkınlarından Korunması Projesi. Proje Sahibi : Devlet Su İşleri 26 . Bölge Müdürlüğü / Artvin Proje Mevkii Yeterlilik Belge No : Artvin İli, Yusufeli İlçesi, Tekkale Köyü - Güngörmez Deresi. : 40 Tebliğin İlgili Maddesi Kapsamında Çalıştırılacak Personel Çevre Mühendisi (Madde 5/1-a) Adı - Soyadı Saniye Pelin ÇİLESİZ Mühendislik veya mimarlık fakülteleri veya fakülte Nihat ATAMAN veya akademik veya dört yıllık yüksekokul veya fen veya edebiyat fakültelerinin.............. Dilek GÜLER Mezunu personel (Madde 5/1-b) Rapor Koordinatörü (Madde 5/1-c) Fikriye BALTACI Mesleği Çevre Mühendisi Maden Mühendisi Raporda Sorumlu Olduğu Bölüm Bölüm-3 İmzası \ ) ^ Bölüm -1 A / Biyolog Kimyager Bölüm-2 Tüm Rapor _ / 2.11. Proje İnceleme Bedeli Necafibey Cad. No: 63 Çankaya / ANKARA T e l: 0.312 229 75 13 Mithatpaşa Vergi D a ire s i: 153 052 2399 ÇEVRE re ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI DÖİER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ C I Sayın 06 ARTVİN DSİ ÇORUH Ff&îdELhfil ¿6. BÜLGt iTIJD« lIİORN\ Q^ I m m dsi 2ğ. bolse m . m m perkez S e r i: A S ıra No: _ .Tarih, ARTVJH Müş. V.0KFVIN Ijjes. NoP^039M79 ygggggpı FATURA 479347 . iakıp pfos l5?..'V ? 09.12.2013 İrsaliye No j İrsaliye Tarihi AÇIKLAMA CED RAPORU FORrSAT '££13-1 /PROJE BEDELİ 1 1HLYDN TL MİLYON TL «WSI/YUSLFELI TEKKâLE KOYU ]ÜPLAft h©EL KDV (%İB) üENEL i OPLfiM BİRİM FİYATI 10 .¿22.CölL TUTARI 9 .¿22,03TL 9 a322,öolL i .6 7 /,V / iL 11.ÖÖÖ.OÖTL Yalnız : B. Y eri:Ö ZE N İlÖ Î® âaİİılİM SarDA/ÖTic. Ltd. Şti. K. Karabekir Cad. Efeler İş Merkezi No:89/1 Tel:341 00 99 Kızılbey V.D. 687 003 3373 İskltler/ANKARA Anlaşma Tarihi: 21.10.2011- 665 Basım Yılı: 2012