Miras+Hukuku

Miras Hukuku
Türk Medeni Kanununa
Göre
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
1
Genel Olarak
l
Miras Hukukuna ilişkin Düzenlemeler
• AY md. 35 Herkes, mülkiyet ve miras
•
•
haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu
yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına
aykırı olamaz
TMK 495 – 682
TMK ve BK genel hükümleri
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
2
Miras Hukukunun Temel
Kavramları
l
l
l
l
l
l
Miras
Mirasbırakan (Muris)
Mirasçı
Tereke
Ölüme Bağlı Tasarruf
Külli – cüzi halefiyet
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
3
Miras
l
l
Geniş anlamada kişinin ölümü ile
uygulama alanı bulan ve özel hukuk
ilişkilerini içine alan kurallar bütünüdür.
Dar anlamda ise murisin mirasçılarına
geçebilen tüm malvarlığı değerlerini ve
kişisel haklarını ifade eder.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
4
Muris
l
l
Muris à mirasbırakandır. Ölümü ile
mirası açılan gerçek kişiyi ifade eder.
Tüzel kişilerin muris olması mahiyetleri
gereği mümkün değildir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
5
Mirasçı
l
Mirasçı mirasbırakanın terekesi (mirası) üzerinde
külli halef sıfatıyla hak sahibi olan kişidir.
•
•
•
•
•
•
Mirasçı gerçek veya tüzel kişi olabilir.
Soybağı (kan) esasına dayanan mirasçılık ancak gerçek
kişiler için mümkündür.
Tüzel kişiler örneğin devlet belirli şartlarda yasal mirasçı
olabilir. Tüzel kişilerin iradi mirasçı olması mümkündür.
Yasal mirasçı àKanun hükmü gereği mirasçı olan kişidir.
İradi mirasçı à Murisin iradesi ile mirasçı olan kişidir.
(atanmış mirasçı)
Saklı paylı mirasçı à Kanunen mirasının belli bir oranı
üzerinde murisin iradesine rağmen muhakkak hak sahibi
olabilen mirasçıdır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
6
Tereke
l
Mirasbırakanın ölümü ile mirasçılarına geçen tüm hukuki
ilişkilerini ifade eder.
•
Murisini intikal edebilen malvarlığı değerleri ve kişisel hakları
•
•
Mülkiyet alacak hakları borçlar vb.. Boşanma ve evliliğin iptal davası tanıma
ve babalığın iptali davası..
Murisin malvarlığında bulunan ancak terekede yer almayan hukuki ilişkiler
•
Murisin malvarlığında olmayan ancak terekede yer alan hukuki ilişkiler
•
Ölümle mirasçıların şahsıda doğan ama terekede yer almayan haklar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İntifa hakkı TMK 797
Oturma (sükna hakkı) TMK 823
Murisce ileri sürülmemiş manevi tazminat alacağı
Murisin iş görme borcu
Murisin vekil olarak iş görme borcu
Denkleştirmeye dahil kazandırmalar TMK 669
Dul ve yetim aylığı
Destekten yoksun kalma tazminatı
BK 47 ye göre yakınların manevi tazminat hakkı
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
7
Külli ve Cüzi Halefiyet
l
l
Külli halefiyet: murisin mirası (tereke) mirasçılara
bir bütün olarak kanun gereği doğrudan
mirasçılara (kanuni veya atanmış) geçer. Terekeye
dahil intikal eden malvarlığı değerleri için münferit
intikal işlemlerinin yapılmasına gerek yoktur.
Cüzi halefiyet: mirasa dahil olan intikal edecek
olan malvarlığının malvarlığının lehdarı olan kişiye
mahiyetine uygun geçiş işlemi devredilmesi söz
konusudur. Örneğim muayyen vasiyet alacaklısına
bırakılan taşınmaz mirasçılara tarfından musalehe
tapuda devredilmesi ile intikal gerçekleşir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
8
Zümre Sistemi
l
l
l
Miras hukukumuzda mirasçılar kural olarak
muris ile kanbağına dayanan soybağı ilişkisine
bağlı olarak tespit edilir.
Zümre başı olan bir kimse ile ondan gelen
altsoyun oluşturduğu kümeye zümre denir.
Zümreler muristen başlayarak yakınlıklarına
göre tespit edilir. Bugün mirasçı olabilen üç
zümre kabul edilmiştir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
9
Zümreler
l
l
l
1. Zümre Murisin altsoyudur.
2. Zümre murisin anne ve bası ve onların
altsoylarıdır (kardeşler).
3. Zümre murisin büyük anneleri ve
babaları ile onların altsoylarıdır
(amca,dayı,hala,teyze).
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
10
Zümre Sistemine Hakim İlkeler
l
l
l
l
l
l
Mirasçı olabilmek için muris ile kan bağı(hukuki soybağı)
içerisinde bir zümreye dahil olmak gerekir.
Önceki zümrede mirasçı bulunması sonraki zümrenin
mirasçılığını engeller
Zümre içinde murise yakın olan mirasçı aynı zümrede
uzak olan mirasçının mirasçılığını engeller
Zümre veya kök içi halefiyet (atanmış mirasçılıkta kök içi
halefiyet yoktur)
Miras 1. zümrede kök başlarına, 2. ve 3. zümrede zümre
başlarına eşit paylaştırılır.
2. ve 3. zümrede miras ana ve baba hattı olarak iki kola
ayrılır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
11
Ölüme Bağlı Tasarruf
l
Murisin sağlığında ölümü ile sonuç
doğurmasını öngörerek yaptığı hukuki
işlemlerdir.
• Vasiyet(name)
• Miras sözleşmesi
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
12
Mirasçılar
Kanuni - Atanmış
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
13
Kanuni Mirasçılar
l
1. Zümre murisin altsoyu
M
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
14
Kanuni Mirasçılar
l
2. Zümre murisin anne ve babası ile
onların alt soyundan oluşur.
A
B
K
M
E
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
15
Kanuni Mirasçılar
l
B
3. zümre murisin büyük anne ve babaları
ile onların altsoyudur.
D
A
K
C
E
M
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
16
Evlilik Dışı Çocuğun Mirasçılığı
l
l
Ana açısından fark yoktur.
Baba ile evlilik dışı çocuklar arasında
tanıma mahkeme kararı veya anne ile
evlenme ile soybağı kurulmuş ise evlilik
içi hısım gibi mirasçı olurlar
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
17
Evlatlığın Mirasçılığı
l
TMK 500 Evlâtlık ve altsoyu, evlât
edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar.
Evlâtlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da
devam eder. Evlât edinen ve hısımları,
evlâtlığa mirasçı olmazlar
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
18
Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
l
l
l
l
l
TMK 499 Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu
zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki
oranlarda mirasçı olur:
1. Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı
olursa, mirasın dörtte biri,
2. Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile
birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,
3. Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları
ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa,
mirasın dörtte üçü,
bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
19
Kanuni Mirasçılar
l
4. Zümre bunlar murisin büyük anne ve
babalarının anne ve babası ve onların
altsoyudur. Ancak TMK göre bu
zümrenin mirasçılığı kabul edilmemiştir.
3678 s. Kanunla yapılan değişiklikten
önce 4. zümre başları ve onların
çocuklarına kanuni intifa hakkı
tanınmıştı.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
20
Ölüme Bağlı Tasarruflar
Vasiyet ve Miras
Sözleşmesi
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
21
Ölüme Bağlı Tasarruflar
l
Şekli Anlamda (numerus clausus)
l
Maddi Anlamda ÖBT
• Vasiyet
• Miras Sözleşmesi
• Ölüme Bağlı bağışlar
• Mirasçı atanması
• Belirli mal vasiyet
• Evlilik dışı çocuğun tanınması
• vb….
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
22
Vasiyet ve Miras Sözleşmes
l
l
Vasiyet Ehliyeti (TMK 502)
•
•
Temyiz kudretine sahip olmak: kısıtlı kişiler de temyiz
kudreti varsa vasiyet yapabilirler.
15 yaşını doldurmuş olmak: ÖBT yapma hakkı kişiye
sıkı sıkıya bağlı hallardandır. 15 yaşını dolduran
kanuni temsilcisinin rızası olmadan vasiyet yapabilir.
Vasiyetçi vasiyeti bizzat kendisi yapmak zorundadır.
Temsil söz konusu olmaz.
Miras Sözleşmesi Ehliyeti (503)
•
•
•
Temyiz kudretine sahip olmak
Kısıtlı Olmamak: Temsil burada da geçerli değildir.
Ergin olmak
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
23
Vasiyet çeşitleri
l
l
l
Resmi vasiyetname
El yazısı vasiyetname
Sözlü vasiyet
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
24
Resmi Vasiyet
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
25
Resmi Vasiyetname (RV)
l
l
Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla
resmî memur tarafından düzenlenir. Resmî
memur, sulh hâkimi, noter veya kanunla
kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli
olabilir.
İki tür resmi vasiyetname vardır:
•
•
Okunarak ve İmzalanarak düzenlenen RV: okuma
yazma bilen ve imkanı kullanabilenler için
öngörülmüştür.
Okunmadan ve imzalamadan düzenlenen RV:okuma
yazma bilmeyen veya okuma yazma bilmelerine
rağmen bu imkanı kullanamayanlar veya kullanmak
istemeyenler için başvurulacak bir yoldur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
26
Resmi Vasiyetnameye Katılma
Yasağı
l
l
l
l
Aşağıdaki kişilerin Resmi vasiyetnameye memur veya
tanık olarak katılmaları yasaktır.
Genel Yasaklar
•
•
•
Fiil ehliyeti olmayanlar
Ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklananlar
Okur yazar olmayanlar
Vasiyetçiye Yakınlığa Dayalı Yasaklar
•
•
•
•
Vasiyetçinin eşi
Vasiyetçinin üst ve altsoy kan hısımları
Vasiyetçinin kardeşleri
Vasiyetçinin üst ve altsoy hısımları, ile kardeşlerinin eşleri
Aksi halde vasiyetname iptal edilebilir. TMK 557/I.4
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
27
Resmi Vasiyetnameye Katılanlar
Lehine Düzenleme Yasağı
l
l
TMK 536/II ye göre, resmî
vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan
memura ve tanıklara (TMK 536/I deki
kişilerin katılması yasaktır), bunların
üstsoy ve altsoy kan hısımlarına,
kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o
vasiyetname ile kazandırmada
bulunulamaz.
Aksi halde TMK 558/III e göre sadece bu
lehe işlem iptal edilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
28
Okunarak ve İmzalanarak
Düzenlenen Resmi Vasiyetname I
l
l
TMK 532-534: Resmî vasiyetname, iki tanığın
katılmasıyla resmî memur tarafından
düzenlenir.
1. AŞAMA Vasiyetnamenin Hazırlanması: Bu
aşama aşağıdaki sıraya göre yapılır ve bu
aşamada tanıkların bulunmasına gerek yoktur.
Ancak muris isterse bulunabilirler.
•
•
•
Mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun
üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve
okuması için mirasbırakana verir.
Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup
imzalanır.
Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
29
Okunarak ve İmzalanarak
Düzenlenen Resmi Vasiyetname II
l
2.AŞAMA Tanıkların Katılması:
• Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan
•
hemen sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi
okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini
memurun huzurunda iki tanığa beyan eder.
Tanıkların şerhi
• bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını
• ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini
vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını
imzalarlar.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
30
Okunarak ve İmzalanarak
Düzenlenen Resmi Vasiyetname III
l
l
l
Resmi vasiyetnamede tanıkların RV içeriğine
vakıf olmasına gerek yoktur.
İlk aşamanın sonu ile ikinci aşama bir bütünlük
arz etmesi gerekir (hemen sonra) (Unitas
Actus)
Resmi memurun imzasının vasiyetçiden sonra
ve tanıklardan önce koyması ilgili maddelerden
anlaşılmakla beraber, bu hükümlerin emredici
olduğu kabul edilmemektedir. Memur
tanıklardan sonra da imza koyabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
31
Okunmadan veya İmzalanmadan
Düzenlenen Resmi Vasiyetname I
l
Bu tür vasiyetnameyi yapabilecekler:
• Okuma yazma bilmeyenler
• Okuma yazma bilmekle beraber, imza
•
•
kabiliyetten yoksun olanlar
Okuma yazma bilip ve kabiliyeti olanların
arzusu üzerine de bu tür bir vasiyetname
düzenlenebilir.
Bu tür vasiyetnamede iki aşamada düzenlenir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
32
Okunmadan veya İmzalanmadan
Düzenlenen Resmi Vasiyetname II
l
l
1. AŞAMA Hazırlık Aşaması:
•
2. AŞAMA Okunma ve Tanıkların Katılması:
•
•
l
Mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun üzerine memur,
vasiyetnameyi yazar veya yazdırır
memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde vasiyetçiye okur ve bunun
üzerine mirasbırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan
eder. (Bu beyan imza yerine geçer)
Tanıklar,
•
•
•
hem mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa
ehil gördüklerini;
hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından mirasbırakana
okunduğunu ve
onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye
yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
Memurun İmzası vasiyetçinin beyanını izledikten sonra
tanıkların beyanından önce olabileceği gibi tanıkların
beyanından da sonra olabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
33
Karma Resmi Vasiyetname
l
l
TMK 535 e göre düzenlenen vasiyetnameye
vasiyetçinin imza koymasına gerek olmamakla
beraber, kanuna uygun yapılan RV altına
vasiyetçinin imza atması halinde vasiyetname
geçerlidir.
Okuma bilmekle beraber imza atamayan
kimsenin TMK 535 e göre düzenlenen
vasiyetnameyi kendisinin okuması söz
konusudur.Bunun da geçerli olacağı ancak
tanıkların şerhte bu hususu belirtmeleri
gerektiği kabul edilmektedir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
34
Özel Durumlar
l
l
l
Körler TMK 535 e göre RV yapabilmelerinde
bir sorun yoktur. Bazı yazarlar TMK 533/534 e
göre, vasiyetname metninin körler alfabesiyle
yazılmış olarak eklenmesi ile de körler
alfabesini bilen körlerin RV yapabileceğini ileri
sürmektedirler.
Sağır ve dilsiz okuma yazma biliyorsa TMK
533/534 e göre RV düzenleyebilir.
Yabacı dilde de RV yapmak mümkündür.
Ancak bunun bir tercüman aracılığı ile
yapılması gerekir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
35
El Yazması Vasiyetname
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
36
El yazısı vasiyet
l
Şartları:
• Vasiyetçi metnin tümünü kendi el yazısıyla
•
•
kale almalıdır
Vasiyetçi gün ay ve yıl belirterek tarih
atmalıdır. (vasiyetnamenin yapıldığı tarihin
belirlenebilmesi gerekir. Örn 20 evlilik
yıldönümü olarak bir tarih atılması da tarih
şartının yerine getirilmiş olması için yeterlidir.)
El ile İmza
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
37
Sözlü Vasiyetname
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
38
Sözlü Vasiyetname
l
l
Sözlü vasiyet miras hukuku
düzenlemesizde istisnai bir durumdur. El
yazısı ve resmi vasiyetname
yapılamadığı olağanüstü hallerde
gündeme gelir.
Sözlü vasiyette nihayeti ile yazılı hale
getirilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
39
Sözlü Vasiyet Şartları I
1. Olağanüstü durumun varlığı :
•
Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş
gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmî veya el yazılı vasiyetname
yapamıyacağı bir durumun söz konusu olması gerekir.orsa, sözlü
vasiyet yoluna başvurabilir
2. Resmi ya da el yazılı vasiyetnamenin bu sebeple yapılamaması
3. Murisin irade açıklaması
•
Muris mevcut iki tanığa son arzularını bildirip buna uygun bir
vasiyetname yazma veya yazdırma görevini vermelidir.
4. İki tanığın bu görevi kabul etmesi
•
•
•
Tanıklar bu görevi kabul etmek zorunda değillerdir. Açık veya zimni
irade ile de bu görev kabul edilebilir.
Tanıklar ile muris arasındaki ilişki bir işin görülmesi olduğundan
vekalet hükümlerine tabidir.
Okuma yazma bilme şartı hariç resmi vasiyetname ilişkin olarak
tanıkların için aranan şartlar sözlü vasiyet için de geçerlidir (TMK539/
III)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
40
Sözlü Vasiyet Şartları II
4. Tanıkların murisin son arzularını yazılı hale getirmesi
•
•
Mirasbırakan tarafından görevlendirilen tanıklardan biri, kendilerine
beyan edilen son arzuları, yer, yıl, ay ve günü de belirterek hemen
yazar (üç gün sonra yazılmış olması halinde sözlü vasiyet geçerli
değildir), bu belgeyi imzalar ve diğer tanığa imzalatır TMK 540/I
Tanıklar, daha önce bir belge düzenlemek yerine, vakit geçirmeksizin
mahkemeye başvurup yukarıdaki hususları beyan ederek
mirasbırakanın son arzularını bir tutanağa geçirtebilirler. TMK 540/II
5. Tanıklar yazılan belgeyi birlikte sulh veya asliye mahkemesine
verirler
•
Sözlü vasiyet yoluna başvuran kimse askerlik hizmetinde bulunuyorsa,
teğmen veya daha yüksek rütbeli bir subay; Ülke sınırları dışında
seyreden bir ulaşım aracında bulunuyorsa, o aracın sorumlu yöneticisi;
sağlık kurumlarında tedavi edilmekteyse, sağlık kurumunun en yetkili
yöneticisi hâkim yerine geçer.
6. Tanıklar vasiyetçinin tasarrufa ehil olduğunu ve vasiyetçinin son
arzularını olağanüstü durumda anlattığını hakime beyan
ederler.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
41
Sözlü Vasiyetin Hükümsüzlüğü
l
l
Mirasbırakan için sonradan diğer
şekillerde vasiyetname yapma olanağı
doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay
geçince sözlü vasiyet hükümden düşer.
Bu hükümsüzlük geçmişe etkilidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
42
Vasiyetten Dönme
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
43
Açık Dönme
l
l
TMK 542 e göre mirasbırakan, vasiyetname
için kanunda öngörülen şekillerden birine
uymak suretiyle yeni bir vasiyetname yaparak
önceki vasiyetnameden her zaman dönebilir.
Vasiyetnameden kısmen veya tamamen
dönmek mümkündür. Dönme vasiyetnamesi
daha önce yapılan vasiyetname şeklinde
olmasına gerek yoktur.
Dönme içeren vasiyetnameden de dönülebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
44
Örtülü Dönme
l
l
Vasiyetname ile: mirasbırakan, önceki vasiyetnamesini
ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa,
kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi
tamamlamadıkça, sonraki vasiyetname onun yerini alır.
Sağlararası işlemle: Belirli mal bırakma vasiyeti de,
vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, mirasbırakanın
sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan
başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar.
•
•
Bu halde vasiyetname konusu parça borcu olmalıdır. Eğer cins
borcu söz konusu ise vasiyetnameden sağlar arası işlemle
dönülmüş olmaz.
Vasiyetname ile mirasçı atanması söz konusu ise sağlar arası
tasarrufla bu vasiyetnameden dönülemez.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
45
Yok Etme İle Dönme
l
l
TMK 543: Mirasbırakan, yok etmek
suretiyle de vasiyetnameden dönebilir.
Kaza sonucunda veya üçüncü kişinin
kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve
tamamen belirlenmesine olanak
bulunmayan vasiyetname hükümsüz
kalır. Tazminat isteme hakkı saklıdır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
46
VASİYETNAME (ÖBT)
YORUMU
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
47
ÖBT yorumuna ilişkin TMK“deki bazı
düzenlemeler
l
l
l
l
TMK 504/II: Ölüme bağlı tasarrufta kişinin veya şeyin belirtilmesinde açık yanılma hâlinde
mirasbırakanın gerçek arzusu kesin olarak tespit edilebilirse, tasarruf bu arzuya göre düzeltilir.
TMK 515/III: Anlamsız veya yalnız başkalarını rahatsız edici nitelikte olan koşullar ve yüklemeler
yok sayılır.
TMK 516/II: Bir kişinin, mirasın tamamını veya belli bir oranını almasını içeren her tasarruf, mirasçı
atanması sayılır
TMK 519/II,III: Tasarrufu yerine getirme yükümlüsü, mirasçılığı veya kendisine bırakılan
kazandırmayı reddetmiş ya da mirasbırakandan önce ölmüş veya mirastan yoksun kalmış olsa
bile tasarruf yürürlükte kalır; yerine getirme borcu, bu durumlardan yararlananlara geçer.
•
l
l
l
l
Yasal veya atanmış mirasçı, mirası reddetmiş olsa bile lehine yapılmış bir tasarrufun yerine getirilmesini
isteyebilir
TMK 560/II: Yasal mirasçıların paylarına ilişkin olarak tasarrufta yer alan kurallar, mirasbırakanın
arzusunun başka türlü olduğu tasarruftan anlaşılmadıkça, sadece paylaştırma kuralları sayılır.
TMK 577/II:Tüzel kişiliği bulunmayan bir topluluğa belli bir amaç için yapılan kazandırmaları, o
topluluk içindeki kişiler, mirasbırakan tarafından belirlenen bu amacı gerçekleştirme kaydıyla
birlikte edinmiş olurlar; amacın bu yolla gerçekleştirilmesine olanak yoksa, yapılan kazandırma
vakıf kurma sayılır.
TMK 583/II:Mirasbırakan tarafından önmirasçı atanmamışsa, yasal mirasçı, önmirasçı sayılır.
TMK 647/III: Aksini arzu ettiği tasarruftan anlaşılmadıkça, mirasbırakanın tereke malını bir
mirasçıya özgülemesi, vasiyet olmayıp sadece paylaştırma kuralı sayılır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
48
Yorum Kuralları
l
l
l
l
l
ÖBT murisin iradesinin öbt.de beyan
edildiği şekliyle anlaşılması gerekir.
Murisin irade beyanı yorumun konusunu
oluşturur. İrade teorisine göre subjektif
yorum yapılır.
Murisin iradesini yorum için öbt dışındaki
delil ve olaylardan yararlanılır.
Favor Testamenti kuralı
Yorum yasal mirasçılık lehine yapılır
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
49
Maddi Anlamda Ölüme
Bağlı Tasarruflar
Mirasçı Atama ve Mal
Vasiyeti
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
50
Mirasçı Atama (MA) ve Mal Vasiyeti
(MV) Farklar
1- MA terekenin tamamı veya belli bir oranı üzerinde yapılan bir
tasarruftur.
•
MV ise terekedeki belli bir malvarlığı üzerinde yapılan tasarruftur.
•
MV lehine belirli bir mal vasiyet edilen kişi mirasçı olmayı cüzi halef
olarak bir talep (miras alacağı)hakkına sahiptir.
2- MA ile atanan kişi mirasçı olup murisin külli halefidir.
3- MA ile atanan kişi tereke üzerinde kanundan dolayı doğrudan
ayni bir hakka sahip olur.
•
MA alacaklısının ise sadece ölümle talep edebileceği bir alacak hakkı
vardır.
4- MA ile mirasçı olan kişi murisin borçlarından hem terekedeki
hem de kişisel malvarlığı ile sorumludur.
•
l
MV ile lehine belirli mal vasiyeti yapılan kişi tereke borçlarından
sorumlu değildir
Yorum Kuralı: TMK 516/II: Bir kişinin, mirasın tamamını veya
belli bir oranını almasını içeren her tasarruf, mirasçı atanması
sayılır
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
51
Mal Vasiyeti Alacaklısı ve
Borçlusu
l
TMK 600
Mal Vasiyeti İlişkisi
MV alacaklısı (musaleh):
lehine mal vasiyeti yapılan
ve murisin ölümü anında
sağ ve mirasa ehil olan
kişidir
MV borçlusu: atanmış
veya kanuni mirasçılar ile
bir başka musaleh olabilir
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
52
Lehine Mal Vasiyeti Olunan Kişi
l
l
l
l
Vasiyetçi lehine mal vasiyet ettiği kişiyi öbt.ta şahsen
belirtmesi gerekir. Bunu vasiyeti yerine getirme
görevlisine veya bir başka mirasçıya bırakamaz. Bu
konuda temsil ve vekalet geçerli değildir.
Gerçek ya da tüzel kişi olabilir. Ancak kişi olmayan
varlıkların musaleh olması mümkün degilidir.
Birden fazla kişi musaleh olabilir.Hisseleri vasiyetçi
belirler, belirlememişse eşit pay sahibidirler.
Musaleh belirtilmemiş vasiyet yok hükmünde olup bunun
ileri sürülmesi belli bir süreye bağlı değildir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
53
Mal Vasiyeti
Konularına Göre Çeşitleri
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
54
Mal Vasiyetinin Konusu Genel
Olarak
l
l
l
Para ile ölçülebilen malvarlığı değerleri
Para ile ölçülemeyen malvarlığı değerleri
Malın belirli veya belirlenebilir olması gerekir.
•
•
•
Belirli bir malın vasiyeti (parça borcu)
Cins olarak belirtilen bir malın vasiyeti
• Vasiyet borçlusu vasiyetçi tarafından belirtilmemişse
orta nitelikten aşağı bir şeyi teslim edemez.
Seçimlik vasiyet
• Vasiyetçi vasiyet konusunu seçimlik olarak belirleyip
seçim hakkını musaleh, mirasçıya veya bir üçüncü kişiye
bırakabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
55
Alt Vasiyet
l
Alt vasiyet:
•
•
•
•
TMK 517/II ye göre mal vasiyetinin borçlusu, kendisine belirli
bir mal bırakılan bir başka musaleh olabilir. Bu halde alt
vasiyetten (ikinci derece vasiyet) bahsederiz.
Birinci musaleh alt vasiyetin borçlusudur.
Birinci musalehin vasiyet borcu kendisine vasiyet edilen mal ile
sınırlıdır. Aşan bir kısım söz konusu ise TMK 519/I e göre bu
borcun tenkisini isteyebilir.
TMK 519/II Tasarrufu yerine getirme yükümlüsü, mirasçılığı
veya kendisine bırakılan kazandırmayı reddetmiş ya da
mirasbırakandan önce ölmüş veya mirastan yoksun kalmış olsa
bile tasarruf yürürlükte kalır; yerine getirme borcu, bu
durumlardan yararlananlara geçer. Ki bu halde geriye kalan
mirasçılar ve hatta devletten vasiyet borcunun ifası istenebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
56
Mirasçı Lehine Vasiyet
l
Mirasçı Lehine Vasiyet:
•
•
•
Musaleh aynı zamanda mirasçıdır.
Mirasçının aynı zamanda musaleh olduğunun
vasiyetten anlaşılır olması gerekir. Çünkü terekeye
dahil belirli malın mirsaçıya tahsisi mal vasiyeti
amacıyla değil miras paylaşımı amacıyla da yapılmış
olabilir.
• Şüphe halinde TMK 647/III e göre: Aksini arzu ettiği
tasarruftan anlaşılmadıkça, mirasbırakanın tereke
malını bir mirasçıya özgülemesi, vasiyet olmayıp
sadece paylaştırma kuralı sayılır.
Mirası reddeden mirasçının, musaleh olarak kendisine
bırakılan malı isteyebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
57
İrat Vasiyeti
l
İrat Vasiyeti:
• Vasiyet borçlusu irat şeklindeki bir edim
yükümü altındadır. Örneğin her ay belli bir
meblağın musalehe ödenmesi gibi.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
58
İntifa Vasiyeti
l
İntifa Vasiyeti:TMK 517/II e göre
vasiyetçi terekenin bir bölümü veya
tamamı üzerinde musalehe bir intifa
hakkı tanıyabilir.intifa vasiyeti de belirli
mal vasiyeti hükümlerine tabidir.
• Kanuni intifa hakkı söz konusu ise (3678 s.K.
Önce eMK 540) teslim ve tescile gerek
kalmadan murisin ölümü ile gündeme gelir
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
59
Alacak Vasiyeti
l
Alacak Vasiyeti:
• 1) vasiyetçinin mevcut bir alacak hakkının
•
musalehe vasiyet ile tahsis edilmesidir.
2) İbra Vasiyeti:
• Musalah vasiyetçiye borçludur. Vasiyetçi
musalehten olan alacağını yine musalehe
bırakmaktdır. Bu halde musalehin borcu ortadan
kalkar.
• musaleh bir üçüncü kişiye borçludur. Vasiyetçinin
de bu üçüncü kişiden alacağı vardır. Bu halde
vasiyetçi musalehin borcunun üçüncü kişiden olan
alacağı ile ödenmesini vasiyet eder.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
60
Tedadirik Etme Vasiyeti
l
Tedarik Etme Vasiyeti
•
•
terekede bulunmayan bir mal vasiyet edilmişse,
vasiyet borçlusu bu malı tedarik ederek musalehe
teslim etme borcu altındadır. Ancak bunun vasiyetten
açıkça anlaşılması gerekir.
Aksi halde TMK 517/IIIBırakılan belirli mal terekede
bulunmadığı takdirde, tasarruftan aksi anlaşılmadıkça,
ölüme bağlı tasarrufu yerine getirmekle yükümlü
olanlar borçtan kurtulurlar.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
61
Sigorta Alacağı Vasiyeti
l
TMK 601/II:
•
•
Kendisine mirasbırakanın ölümünde
ödenecek bir sigorta alacağı vasiyet edilen
kimse, sigorta sözleşmesinden doğan istem
hakkını sigortacıya karşı doğrudan doğruya
kullanabilir.
Görüldüğü gibi burada vasiyet borçlusu olarak
mirasçı veya musaleh değil, sigortacı
gösterilmiştir. Ancak bu hakkın borçlusu
sigortacının yanında mirasçılardır da.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
62
Ölüme Bağlı Tasarruflarda
Şart ve Yüklemeler
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
63
Şart ve Yüklemeler
l
l
l
l
Şart öbtnin hükümlerini ifa etmesi veya
hükümlerinin sona ermesi amacıyla, gelecekte
gerçekleşmesi belirsiz bir olaya bağlanmasıdır.
Yükleme ise, lehine tasarruf yapılan
musalehten olumlu veya olumsuz bir
davranışın beklenilmesidir.
Şart geciktirir ama bağlamaz. Yükleme ise
bağlar ama geçiktirmez.
Şart feri niteliktedir. Yükleme ise bağımsız
olabileceği gibi asıl işleme bağlı da olabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
64
ÖBT de Şartlar
l
l
l
l
l
l
Şarta bağlanamayan işlemler: tanıma, mirasın kabulü veya reddi şarta
bağlanamaz.TMK 609/II
Geçiktirici Şart:
•
İşlemin hüküm doğurması şartın gerçekleşmesine kadar askıdadır.
Bozucu Şart
•
Öbt baştan itibaren şartın gerçekleşmesine kadar geçerlidir.
Kanuna ahlaka aykırı şartlar.
•
Öbt kanuna ve ahlaka aykırı bir koşula bağlanmışsa TMK 512/II ye göre böyle
Öbt ancak ilgililer iptal ettirebilir.
İmkansız şart
•
•
•
Geciktirici şart başlangıçta imkansız ise öbt geçersizdir.
Bozucu koşul imkansız olursa, tasarruf koşulsuz yapılmış olarak geçerli
olmalıdır.
Şartın gerçekleşmesi sonradan imkansız olursa şart geçersiz olur.
Anlamsız ve tamamen rahatsız edici şartlar
•
TMK 515/III e göre, anlamsız veya yalnız başkalarını rahatsız edici nitelikte olan
koşullar ve yüklemeler yok sayılır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
65
Şartın gerçekleşmesinden
önceki aşama
l
Geçiktirici şartta işlem askıdadır. Musaleh lehine hiçbir
hak doğmaz.
•
•
•
•
Şart tahakkuk edinceye kadar borçlu, borcun layıkı veçhile
eda- sına mani olacak her nevi tasarruftan içtinap etmekle
mükelleftir. BK 150/I
Şarta bağlı hakkı tehlikeye düçar edilen alacaklı, alacağı
mutlak olan alacaklıların haklarını muhafaza için yapmağa
salahiyettar oldukları tedbirleri ittihaz edebilir. BK 150/II
Şartın tahakkukundan evvel yapılan temliki her tasarruf,
şartın hükümlerini ihlal ettiği nispette batıl olur. BK 150/III
Şart gerçekleşinceye kadar olan aşamadaki gelirler
musalehe değil mirasçıya aittir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
66
Şartın gerçekleşmiş sayılması
l
l
l
l
Koşul gerçekleşmesine kötü niyetle
engel olunması veya
bozucu şartın gerçekleşmesini kötü
niyetle sağlanması halinde
Şart gerçekleşmiş veya gerçekleşmemiş
kabul edilmelidir.
Şartın gerçekleşmesi kural olarak
geleceğe etkilidir. Aksi öbt de
kararlaştırılabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
67
Yüklemeler
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
68
Yüklemeler
l
l
l
Yükleme,musaleh veya mirasçıya her hangi
kişi lehine bir alacak hakkı doğurmaksızın
olumlu ya da olumsuz bir davranışta bulunma
görevinin muris tarafından yükletilmesidir.
Mal vasiyetinden farklı olarak yüklemede
yüklemeden yararlanan kişinin dava
edebileceği bir miras alacağı hakkı yoktur.
Yüklemede bir malvarlığı değerinin geçişi söz
konusu olamaz.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
69
Yüklemede Taraflar
l
l
Yüklemeden mükellef olanlar
•
•
•
Mirasçılar
Musalehler
Vakıflardır
Yüklemeden faydalananlar
•
•
•
•
Bunu vasiyetçi belirler.
Vasiyetçi vasiyeti yerine getirme görevlisine
faydalanackları belirleme yetkisi verebilir.
Yüklemeden yararlanacaklar gerçek ve tüzel kişiler
olabilceği gibi tüzel kişiliği olmayan topluluklar da
yararlanabilirler.
Hak ehliyeti olmayan varlıklar da yüklemeden
yararlanabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
70
Yükleme Çeşitleri
l
Bağımlı ve bağımsız yüklemeler
• Bağımsız yükleme doğrudan mirasçıları borç
•
l
altına sokar. Bu halde bir kişi lehine yapılmış
öbt yoktur.
Bağımlı yükleme ise yüklemenin yanında bir
kişi lehine yapılmış bir vasiyet sözkonusudur.
Yükleme ve altyükleme
• Mirasçı veya musalehe yükletilen bir
mükellefitein yanında yararlana da yükletilen
bir mükellefiyet söz konusudur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
71
Yüklemenin İfası
l
TMK 515/I e göre her faydalanan yüklemenin
yerine getirilmesini talep hakkı vardır. Bu hak
yüklemenin yerine getirilmesini içerir bir alacak
hakkı söz konusu değildir.
•
•
l
Yüklemenin yerine getirilmesi için muris vasiyeti yerine
getirme görevlisi tayin edebilir
Yükleme borçluları aleyhine mahrumiyet şartı koyabilir.
Bu halde bozucu bir şarttan söz edilebilir.
Yükleme bir süreye bağlanabileceği gibi
süresiz de olabilir. Ancak mükellefin hayat
süresi ile sınırlı olduğu kabul edilmektedir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
72
Yasak Olan veya Geçersiz Olan
Yüklemeler
l
l
Kanuna ve ahlaka aykırı yüklemeler öbtnin
iptaline neden olabilir.
İfası imkansız yüklemeler: bu halde imkansız
bozucu şart gibi, yükleme imkansız ise sadece
yükleme hükümsüz olup öbt kural olarak
geçerlidir.(favor testamenti)
•
l
Ancak öbt ile yükleme arasındaki bağ sıkıysa öbtninin
hükümsüzlüğü ileri sürülebilir.
Anlamsız ve sıkıcı yüklemeler: TMK 515 e göre
bu halde yükleme hükümsüz öbt geçerlidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
73
ÖBT lerde İKAMELER
Alelade ve fevkalade ikame
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
74
Alelade İkame (yedek mirasçı
atama)
l
l
l
l
TMK 520 e göre: Mirasbırakan, atadığı mirasçının
kendisinden önce ölmesi veya mirası reddetmesi hâlinde
onun yerine geçmek üzere bir veya birden çok kişiyi
yedek mirasçı olarak atayabilir.
Bu kural belirli mal bırakmada da uygulanır.
A mirasçı veya musaleh mirasçı olamazsa (ölüm mirası
red veya yoksunluk) onun yerine B mirasçı veya musaleh
olabilir.
Yedek mirasçı birden fazla olarak atanabilir.
•
Bu birlike olabilceği gibi
•
Ard arda yedek mirasçı da belirlenebilir.
•
•
A à B,C ve D
A à B à C
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
75
Alelade ikamede özel bir durum
l
l
Yedek mirasçı vasiyetçinin ölümünde
hayatta olmakla beraber, ilk mirasçının
mirası reddettiği anda hayatta değilse de
mirası kazanır. İlk mirasçının reddetmesi
mirasın açıldığı ana kadar geri yürür.
Muris
à A
à B
Haziran
Red: Ağustos
Ölüm: Temmuz
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
76
Fevkalade ikame (artmirasçı
atama)
l
l
l
l
TMK 521: Mirasbırakan, ölüme bağlı
tasarrufuyla önmirasçı atadığı kişiyi mirası
artmirasçıya devretmekle yükümlü kılabilir.
Aynı yükümlülük artmirasçıya yüklenemez.
(Fevkalade ikame bir derece ile
sınırlandırılmıştır)
Bu kurallar belirli mal bırakmada da uygulanır.
Bu halde vasiyetçi iki mirasçı veya musaleh
atamaktadır. Ön mirasçı ,önmusaleh ve art
mirasçı (artmusaleh). Bu halde hem ön mirasçı
hem de art mirasçı mirasçı veya musaleh
olacaktır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
77
Artmirasçıya Geçiş
l
l
l
l
Miras iki kez geçecektir.
•
•
1. Murisin ölümü ile önmirasçıya
•
Önmirasçı artmirasçıya devir yükümlülüğü ile mirası iktisap eder
2. Tasarrufta geçiş anı belirtilmemişse miras, önmirasçının ölümüyle
artmirasçıya geçer. Artmirasçının ikamenin açılış anında sağ olması
gerekir (TMK 525/I)
Tasarrufta geçiş anı gösterilmiş olup önmirasçının ölümünde bu
an henüz gelmemişse miras, güvence göstermeleri koşuluyla
önmirasçının mirasçılarına teslim edilir. (522/II)
Mirasın artmirasçıya geçmesine herhangi bir sebeple olanak
kalmadığı anda miras, önmirasçıya; önmirasçı ölmüşse onun
mirasçılarına kesin olarak kalır.
Fevkalade ikame açılınca artmirasçı murisin mirasçısı olur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
78
Fevkalade ikamenin niteliği
l
Fevkalade ikamede önmirasçının tereke
üzerindeki hakkı mülkiyet hakkı olup
şarta bağlı bir hak değildir. Önmirasçının
söz konusu malı artmirasçıya geçirmesi
bir yükümlülüktür.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
79
İnşai ikame
l
l
Mirasın açıldığı anda henüz var olmayan
bir kimseye artmirasçı veya art vasiyet
alacaklısı olarak, tereke veya tereke malı
bırakılabilir.
Mirasbırakan tarafından önmirasçı
atanmamışsa, yasal mirasçı, önmirasçı
sayılır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
80
Defter Tutulması ve Güvence
Verilmesi
l
l
l
İkame açılmadan önce, mirasın önmirasçının
mülkiyetinde ve tasarrufunda olduğu halde
TMK 523 e göre sulh mahkemesi re’sen
defter tutar.
Muris aksini emretmemişse, önmirasçı
güvence vermekle yükümlüdür ve ancak
yeterli güvence verilmesi üzere miras
önmirasçıya teslim edilir.
Önmirasçı saklı paya ilişkin güvence vermek
zorunda değildir çünkü önmirasçı saklı payını
zaten kazanmıştır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
81
Bakiyeye ilişkin fevkalade
ikame
l
Vasiyetçi artmirasçının hakkını
önmirasçının kullanmasından sonra
terekeden arta kalan bakiye ile
sınırlandırabilir. Terekede bir şey
kalmazsa artmirasçı bir şey almaz.
Ancak TMK md. 2 ile önmirasçının
faydalanması sınırlanabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
82
Mirasın resmen yönetimi
Miras
l Önmirasçı teminat vermez veya
veremezse ,
l Veya önmirasçı artmirasçının beklenen
haklarını tehlikeye düşürürse miras
mahkemece resen yönetilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
83
Önmirasçının mirası iktisap
etmemesi veya edememesi
l
l
TMK 525/III e göre önmirasçı
mirasbırakanın ölümünde sağ değilse
veya mirastan yoksun kalmışsa ya da
mirası reddederse, miras artmirasçıya
geçer.,
Fevkalade ikame alelade ikameyi
içermektedir. Muris bunun aksini
kararlaştırabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
84
Fevkalade ikame açılınca artmirasçı
mirasçı olur
l
l
l
l
l
İkamenin açılmasıyla önmirasçıdaki murisin malları
kendiliğinden artmirasçıya geçer. Artmirasçı murisin
mirasçısı olur.
Önmirasçı ikame açılıncaya kadar geçen sürede murisin
mallarındaki ortaya çıkan semerenin sahibidir.
Artmirasçıya geçecek mallardaki normal kullanımdan
kaynaklanan kayıplardan önmirasçı sorumlu değildir.
Kusuru ile verdiği zararlardan önmirasçı sorumludur.
İkame açılınca aynen teslim mümkün değilse ikame
değerler teslim edilmelidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
85
Vasiyeti Yerine Getirme
Görevlisi
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
86
Atanması ve Ehliyeti
l
l
l
l
Mirasbırakan, vasiyetnameyle bir veya birden çok vasiyeti
yerine getirme görevlisi atayabilir.
Vasiyeti yerine getirme görevlisinin, göreve başladığı
sırada fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
Vasiyeti yerine getirme görevlisine sulh hâkimi tarafından
bu görevi bildirilir; bildirim tarihinden başlayarak onbeş
gün içinde kabul edilmediği sulh hâkimine bildirilmezse,
görev kabul edilmiş sayılır.
Vasiyeti yerine getirme görevlisi hizmetinin karşılığında
uygun bir ücret isteyebilir. Bu murisçe vasiyette de
belirtilmiş olabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
87
Birden fazla görevli
l
Görevli olarak birden fazla kişi atanabilir.
• Yargıtay mirasçıların oybirliği ile vasiyeti tenfiz
•
memuru seçebileceğini kabul etmektedir.
Ancak bu karar doğru değildir, çünkü
vasiyetine yerine getirme görevlisini
belirlemek murisin yetkisindedir. Mirasçılar
ancak ortaklığı temsil için temsilci seçebilirler.
Muris vasiyetinde görevliyi belirleme yetkisini
bir üçüncü kişiye vermesi geçerli kabul
edilebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
88
Yetki ve Görevleri I
l
l
Mirasbırakan, tasarrufunda aksini
öngörmüş veya sınırlı bir görev vermiş
olmadıkça vasiyeti yerine getirme
görevlisi, mirasbırakanın son arzularının
yerine getirilmesi için gerekli bütün
işlemleri yapmakla görevli ve yetkilidir.
Muris görevliye görevi ile ilgili talimatları
vasiyet ile verebilir. Kanuna ve ahlaka
aykırı bir görev mümkün değildir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
89
Yetki ve Görevleri II
l
l
1. Göreve başladıktan sonra gecikmeksizin terekedeki malların,
hakların ve borçların listesini düzenler. Liste düzenlenirken
olanak varsa mirasçılar hazır bulundurulur.
2. Terekeyi yönetir ve yönetimin gerektirdiği ölçüde tereke
mallarının zilyetliğinin kendisine devrini ister.
•
l
l
l
l
l
Terekenin resmen yönetilmesi söz konusu ise bunun vasiyeti yerine
getirme görevlisine bırakılması gerekir. TMK 592/II
3. Tereke alacaklarını tahsil eder, borçlarını öder.
4. Vasiyetleri yerine getirir.
5. Terekenin paylaşılması için plân hazırlar.
6. Tereke ile ilgili dava ve takiplerde miras ortaklığını temsil
eder. Mirasçılar tarafından açılmış davalardan görevi ile ilgili
olanlara müdahil olarak katılabilir.
7. Açtığı veya aleyhine açılan davalar ile yapılan takipleri
mirasçılara bildirir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
90
Tasarruf işlemleri yapma yetkisi
l
TMK 553: Mirasbırakan taahhüt etmiş
olmadıkça,
• terekeye dahil malların, vasiyeti yerine
•
•
getirme görevlisi tarafından devri veya bunlar
üzerinde sınırlı aynî haklar kurulması, sulh
hâkiminin yetki vermesine bağlıdır.
Hâkim, olanak bulunduğu takdirde mirasçıları
dinledikten sonra karar verir.
Olağan giderleri karşılayacak ölçüdeki
tasarruflar için yetki almaya gerek yoktur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
91
Davada taraf olma ehliyeti
l
l
l
l
Vasiyeti yerine getirme görevlisinin yetkileri
içinde dava açma hakkı bulunduğu gibi ona
karşı da dava açılır.
Tereke ile ilgili dava ve takiplerde miras
ortaklığını temsil eder.
Murisin yaptığı öbtleri iptal için dava açma
yetkisi yoktur. Fakat ona karşı dava açılabilir.
Tenkis davasında ne davacı ne de davalı
olabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
92
Denetlenmesi
l
TMK 555:
•
•
•
Vasiyeti yerine getirme görevlisi, görevinin yerine
getirilmesinde sulh hâkiminin denetimine tâbidir.
Hâkim, şikâyet üzerine veya re'sen gereken önlemleri
alır.
Vasiyeti yerine getirme görevlisinin yetersiz olduğu,
görevini kötüye kullandığı veya ağır ihmali tespit
edilirse, sulh hâkimi tarafından görevine son verilir. Bu
karara karşı tebliğinden başlayarak onbeş gün içinde
asliye mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine
verilen karar kesindir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
93
Sorumluluğu
l
TMK 556
• Vasiyeti yerine getirme görevlisi, görevini
•
yerine getirirken özen göstermekle
yükümlüdür; ilgililere karşı bir vekil gibi
sorumludur.
Bu ilgililer kural olarak mirasçı ve musalehtir.
Tereke alacaklıları da tazminat talep
edebilirler.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
94
Sona ermesi
l
TMK 554:
•
•
•
•
•
Görevlinin yapması gerektiği tüm işleri yapması ile de
görevi sona erer.
Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevi, ölümü veya
atanmasını geçersiz kılan bir sebebin varlığı hâlinde
(ehliyet kaybı) kendiliğinden sona erer.
Vasiyeti yerine getirme görevlisi sulh hâkimine
yapacağı bir beyanla görevinden ayrılabilir. Görev
uygunsuz bir zamanda bırakılamaz.
Görevlinin işten el çektirilmesi ile de görevi sona erer.
Tereke mevcudu borçlarını ödemeye yetmiyorsa TMK
636 göre miras iflas usulüne göre tasfiye edilir. Bu
halde vasiyeti yerine getirme görevlisi görev ve
yetkilerini tasfiye memuruna bırakılır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
95
Vakıf Kurma
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
96
Ölüme Bağlı Tasarrufla Vakıf
Kurma
l
l
l
l
Mirasbırakan, terekesinin tasarruf edilebilir kısmının
tamamını veya bir bölümünü özgülemek suretiyle vakıf
kurabilir.
Vakıf kurma iradesi vasiyet yoluyla yapılır. Miras
sözleşmesinde böyle bir iradenin yer alması vakıf kurma
iradesinin tek taraflı olma özelliğini ortadan kaldırmaz.
Vakıf, ancak kanun hükümlerine uyulmak koşuluyla tüzel
kişilik kazanır. Bu bağlamda vakıf mahkeme siciline
tescille tüzel kişilik kazanacaktır.
Ancak öbt ile vakıf kurulması halinde vakıf tüzel kişiliğini
tescille kazansa da özgülenen malların mülkiyetini murisin
ölümü ile kazandığı kabul edilmektedir (ceninde olduğu
gibi)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
97
Miras Sözleşmeleri
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
98
Hukuki Niteliği
l
Miras sözleşmesi adından da anlaşılacağı gibi
iki tarafın karşılıklı birbirine uygun iradeleri ile
kurulan ve hükümlerini kural olarak murisin
ölümü ile doğuran bir ölüme bağlı tasarruftur.
•
Kural olarak hükümlerini murisin ölümü ile doğurması
beklenirken özellikle ivazlı miras sözleşmesinde
ivazın henüz muris sağ iken yerine getirilmesi söz
konusu olabilecektir. Örneğin ölünceye kadar bakma
kaydı ile yapılan miras sözleşmesinde olduğu gibi.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
99
Miras Sözleşmesi Çeşitleri I
l
Olumlu – Olumsuz miras sözleşmeleri
•
•
Olumlu miras sözleşmesinde (TMK 527/I)
Mirasbırakan, miras sözleşmesiyle mirasını veya belirli
malını sözleşme yaptığı kimseye ya da üçüncü bir
kişiye bırakma yükümlülüğü altına girer
Olumsuz miras sözleşmesinde (TMK 528),
Mirasbırakan, bir mirasçısı ile (karşılıksız veya bir
karşılık sağlanarak) miras hakından feragat
sözleşmesi yapabilir. Feragat eden mirasçı mirasçılık
sıfatını kaybeder.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
100
Miras Sözleşmesi Çeşitleri II
l
Bir taralı – iki taraflı miras sözleşmeleri
•
•
•
Bu ayrımla anlatılmak istenen miras sözleşmesinde
her iki tarafının ölüme bağlı tasarruf yapması ile,
sadece bir tarafının öbt yapması haldir.
Taraflardan biri terekesine ilişkin bir tasarrufta
bulunuyorsa tek taraflı miras sözleşmesi (kural olarak
butür miras sözleşmeleri gündeme gelir)
Her iki taraf terekesine ilişkin tasarrufta bulunuyorsa iki
taraflı miras sözleşmesi söz konusudur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
101
Miras Sözleşmesi Çeşitleri III
l
İvazlı – ivazsız miras sözleşmeleri
•
•
Terk taraflı miras sözleşmesinde karşı taraf öbt
yapmadığı gibi sağlararası niteliğinde bir ğında bir
borç altına da girmemişse ivazsız miras sözleşmesi
söz konsudur.
Tek taraflı miras sözleşmesinde karşı taraf sağlığında
bir ivaz verme borcu altına girmiş ise o halde ivazlı
miras sözleşmesi söz konusudur. (Ölünceye kadar
bakma sözleşmesi ve ölünceye kadar irat sözleşmeleri
bu türdür.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
102
Mirasa Sözleşmesi Yapma
Ehliyeti ve Şekli
l
l
Miras sözleşmesi ile ölüme bağlı tasarrufta
bulunan kişi tam fiil ehliyetine sahip olmalıdır.
Yani temyiz kudretine sahip ergin ve
kısıtlanmamış olmalıdır. Diğer tarafın ehliyeti
öbt yapıp yapmamasına göre değişir.
Miras sözleşmesi resmi vasiyetname şeklinde
düzenlenmelidir. Ancak resmi vasiyetnameden
farklı olarak her iki tarafın imzalarının
bulunması gerekir. Ancak okumaya yazma
bilmeyenlere ilişkin hükümler uyarınca da
miras sözleşmesi yapılabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
103
Miras Sözleşmesinin Sona
Ermesi
l
l
l
Anlaşarak feshi
•
•
TMK 546/I yazılı olarak miras sözleşmesi ortadan kaldırılabilir.
Değişiklikler ise resmi şekilde yapılmalıdır.
Tek taraflı irade ile sona erdirme (dönme)
•
•
Vasiyetçi böyle bir hakkı sözleşmede saklı tutu ise bu geçerlidir.
Mirasçılıktan çıkarma sebebi varsa
•
•
•
•
Edimin ifa edilmemesi nedeniyle
•
Bu sebep miras söz. Yapıldıktan sonra ortaya çıkmalı ve vasiyetçi bundan döndüğüne ilişkin iradesini
açıklamalıdır.
•
BK 106 vd. md. Göre
•
TMK 504
İrade sakatlığı hallerinde
Şekil Eksikliği
Ehliyetsizlik
Miras Sözleşmesinin Hükümsüzlüğü
•
•
•
•
Sözleşme ile mirasçı veya musaleh olanın vasiyetçiden önce ölmesinde (TMK 548)
Mirastan Yoksunluk sebepleri varsa (TMK 578)
Eşler arasındaki miras sözleşmesi, eşlerin boşanması veya evliliğin iptali veya evliliğin
feshedilmesi halinde kendiliğinden hükümsüz olur.
Muvazalı miras sözleşmesi de batıl olup bunun batıl olduğu her zaman ileri sürülebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
104
Mirastan Feragat
Sözleşmesi
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
105
Niteliği
l
l
Tek ya da iki tarafın ivaz alarak veya
almadan miras payından vazgeçtiği
sözleşmelerdir.
İvazlı feragat sözleşmesinde mirasçı
muhtemel miras payından bir ivaz
karşılığı vazgeçmektedir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
106
Tarafları
l
l
l
Feragat eden her halde saklı paylı mirasçıdır.
Vasiyetle atanan mirasçı veya musalehin
mirastan feragat sözleşmesi yapmasına gerek
yoktur.
Miras sözleşmesi ile atanan mirasçının feragat
sözleşmesi yapmasına gerek yoktur. O halde
miras sözleşmesinin anlaşma ile kaldırılması
daha kolay (yazılı şekil) olduğundan tercih
edilmelidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
107
Hükümleri I
l
l
l
Kısmi feragat söz konusu değilse feragat ile miras hakkı
kaybedilir. Kısmi feragatte miras hakkının bir kısmından
vazgeçilmekle beraber mirasçılık sıfatı devam eder.
İvazsız feragatte feragat altsoyun mirasçılığını etkilemez
İvazlı feragatte aksi kararlaştırılmamışsa feragat edenin
altsoyu da artık mirasçı olmaz. TMK 528/III
•
İvazsız feragatte bunun altsoyuna etkili olacağının
kararlaştırılabileceği doktrinde ileri sürülmekle beraber
feragat edenin altsoyunun saklı paylı olması halinde bunun
mümkün olmadığı kabul edilmelidir. Aksi halde kanuni
korumadan yararlanma hakkına sahip kişinin mirasçılığı
üçüncü kişilerin anlaşması ile ortadan kaldırılmamalıdır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
108
Hükümleri II
l
Feragat belirli kişi veya kişiler lehine
yapılmışsa feragat edenin payı bu kişi veya
kişilere kalır.
•
•
Lehe feragat edilen mirasçı olmaz veya olmazsa
(çıkarma red yoksunluk mirasbırakandan önce ölmek)
feragat hükümsüz olur ve feragat eden tekrar mirasçı
olur.
Birden fazla kişi lehine feragat yapılmış ve içlerinden
biri mirasçı olamazsa ve sözleşmede bu durum
düzenlenmemişse, mirasçı olamayanın hakkı diğer
lehe feragat edenlere geçer.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
109
Hükümleri III
l
Feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine
yapılmamışsa:
•
l
TMK 529/II hükmüne göre feragat en yakın ortak
kökün altsoyu lehine yapılmıştır. (Kardeş lehine)
Mirasbırakanın alacaklılarının talep hakkı:
•
•
•
•
Mirasbırakanın ölümünde borçları tereke
mevcudundan fazla ise
Feragat etmeyen mirasçılar borcu ödememişlerse
Mirasbırakanın ölümünden önceki beş yıl içinde
feragat için karşılık alınmış olmalıdır.
Bu halde feragat eden mirasın açıldığı andaki
zenginleşmesi tutarında alacaklılara karşı sorumludur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
110
Hükümleri III
l
l
l
Feragat edenin aldığı ivazla saklı pay ihlali söz
konusu ise, saklı paylı mirasçılar tenkis
isteyebilir.
Bu halde ivazın feragat edenin saklı payını
aşan kısmı tenkise tabidir TMK 565/II, 573
Feragat eden bu halde isterse ivazı iade
ederek sanki feragat etmemiş gibi mirasçı da
olabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
111
Ölüme Bağlı Tasarrufların
İptali
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
112
İstenemeyen İrade Sakatlığı
Nedeniyle İptal Sebepleri
l
TMK 557
• Tasarruf yapanın ehliyetsizliği
• Hukuka veya ahlaka aykırılık
• Şekil eksikliği
• Hata hile tehdit
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
113
Bilerek Yapılan İrade
Sakatlıkları
l
l
l
Zihni Kayıt ve Latife beyanı
•
Zihni kayıt ve latife beyanı irade açıklamasından
anlaşılamıyorsa iptal edilemez (irade teorisine rağmen)
Muvaza:
•
Miras sözleşmesi muvazalı olabilir bu halde miras
sözleşmesi batıldır ve her zaman batıl olduğu ileri
sürülebilir. Nisbi muvaza da görünüşteki miras sözleşmesi
batıl olmakla beraber, alttaki miras sözleşmesi şartları varsa
geçerlidir.
Gabin:
•
İvazlı miras sözleşmesi şartları varsa gabin sebebiyle iptal
edilebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
114
İptal Davası Tarafları
l
l
l
Davacı: TMK 558 e göre tasarrufun
iptalinde menfaati bulunan mirasçı veya
musaleh
Davalı: iptal ettirilmek istenen öbtden
yararlana karşı ve vasiyeti yerine getirme
görevlisine karşı açılabilir
Mahkeme: mirasbırakanın son yerleşim
yeri asliye hukuk mahkemesinde
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
115
Hak düşürücü Süreler
l
l
l
l
Bir Yıllık Süre
•
Hak sahibi
•
•
•
Tasarrufu
İptal sebebini
Kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiğinden itibaren bir yılda iptal davası
açılmalıdır.
On yıllık Süre
•
•
Mirasın sözleşmeleri
•
Mirasın açılmasından
•
Vasiyetin açılmasından itibaren 10 yılda dava açılmalıdır.
Vasiyetlerde
Yirmi Yıllık Süre
•
Kötüniyetli davalıya karşı
Def’i
•
İptal talebinde bulunan süresiz olarak defi hakkını ileri sürebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
116
Hata hile tehdit için özel
durumlar
l
Hata hile ve tehdite maruz kalan
mirasbırakan TMK 504 e göre dava
açmazsa açık veya zimni kabul
mirasçıları dava açamaz.
• Ancak süresinde dava açmadan (bir yıl) veya
tehdit altındayken mirasbırakan ölürse
mirasçıları iptal davası açabilir.
l
Açık hatalar düzeltilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
117
İptal Davasının Hükmü
l
l
İptalle ölüme bağlı tasarruf baştan
itibaren geçersiz olur
İptal sadece iptal davası tarafları için
geçerlidir. İptal davası açılmayan kişi için
ölüme bağlı tasarrufun iptali hüküm
doğurmaz.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
118
Saklı Pay ve Tasarruf
Oranı
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
119
Saklı Pay
l
l
l
l
Saklı pay yasal mirasçının miras payının
bazen tamamı bazen de bir oranıdır.
Saklı pay mirasbırakanın kural olarak
ölüme bağlı tasarrufla üzerinde tasarruf
edemeyeceği kısmı ifade eder.
Saklı paylı mirasçının kanuni güvence
altına alınmış olan miras payıdır.
Saklı pay şarta ve yüklemeye bağlanmaz
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
120
Saklı Paylı Mirasçı ve Oranları
l
l
l
Altsoy à Yasal Miras Payı x ½
Ana ve Baba à YMP x ¼
Kardeşler à YMP x 1/8 (Kardeşlerin Saklı
Pay Mirasçılığı 4/5/2007-5650 s. Kanunun 2
maddesi ile kaldırılmıştır. )
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
121
Altsoy Saklı Payı ve Tasarruf
Oranı I
Tasarruf Oranı: TopMP- TopSP
4/4 – 2/4 ( ¼ + ¼)= 2/4
A: ½ YMP
SP:1/4 ( ½ x ½ )
B: ½ YMP
SP:1/4 ( ½ x ½ )
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
122
Altsoy Saklı Payı ve Tasarruf
Oranı II
TO= 8/8 – 4/8 = 4/8
TopSP= ¼ + 1/8 + 1/8 = 4/8
1/2
YMP=1/2
SP = ¼ (1/2 x ½)
YMP=1/4
YMP=1/4
SP= 1/8 (1/4 x ½)
SP= 1/8 (1/4 x ½)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
123
Ana Baba Saklı Pay
YMP= ½
YMP= ½
SP= 1/8 ( ½ x ¼)
SP= 1/8 ( ½ x ¼)
TO= TopMP – TopSP
6/8 =8/8 – 2/8 (1/8 + 1/8)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
124
Kardeşler Saklı Pay ve TO
l
Kardeşler à YMP x 1/8 (Kardeşlerin Saklı Pay Mirasçılığı 4/5/2007-5650 s. Kanunun 2
maddesi ile kaldırılmıştır. )
YMP=1/2
YMP=1/2
SP=1/8
YMP=1/4
YMP=1/4
SP=1/32
SP=1/32 ( ¼ x 1/8)
TO= 26/32 à 13/16
32/32 – 6/32 (1/32 + 1/32 + 1/8)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
125
Eşin Saklı Payı I
l
Tek Başına: eş tek başına mirasçı ise
mirasın tamamı YMP ve bunun ¾ ü de
saklı payıdır.
YMP=4/4
SP=3/4
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
126
Eşin Saklı Payı II
l
Eş altsoyla beraberse yasal miras payı
onun saklı payıdır.
TO=8/8 – 5/8 (1/4 + 3/8)
YMP =1/4 =SP
YMP= ¾
SP= ¾ x ½ = 3/8
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
127
Eşin Saklı Payı III
l
Eş ikinci zümre ile beraber mirasçı ise
yasal miras payı onun saklı payıdır.
YMP=1/4
YMP=1/4
SP= ¼ x ¼ = 1/16
SP= ¼ x ¼ = 1/16
YMP=1/2=SP
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
128
Eşin Saklı Payı IV
l
Eş, ikinci zümrede mirasbırakanın
kardeşleriyle mirasçı ise saklı payı yasal
miras payı ile aynıdır.
YMP=1/4
YMP=1/4
SP= ¼ x ¼ = 1/16
YMP=1/4
YMP= ½=SP
SP= ¼ x 1/8 = 1/32
TO= 32/32 – 19/32(1/16 + ½ + 1/32)= 13/32
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
129
Eşin Saklı Payı V
l
Eş, üçüncü zümre başı ve çocukları ile beraber mirasçı olursa
saklı payı YMP’nin ¾ dür. Eş bu zümrede bunun dışındakilerle
mirasçı olursa, tüm mirası alır (TMK 499/3). Üçüncü zümrede
saklı paylı mirasçı yoktur.
YMP = 1/16
YMP = 1/16
YMP = 1/16
YMP = 1/16
YMP = ¾
SP= ¾ x ¾ = 9/16
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
130
Tasarruf Oranının
Hesaplanması
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
131
Terekenin Değerlendirilmesi
l
l
l
Murisin tasarruf edebileceği miktarın
belirlenmesinde terekenin tespit edilmesi
gerekir. Bunun için varsayımsal bazı ekleme ve
çıkarmaların yapılması gerekir.
Tereke, mirasbırakanın öldüğü anda sahip
olduğu para ile ölçülebilen aktif ve pasif
malvarlığı değerlerinden oluşur.
Terekeye giren malvarlığı değerleri
mirasbırakanın ölüm anındaki sürüm değerine
göre esas alınır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
132
Mevcut (fiili) Tereke
l
Miras bırakanın ölümünde mevcut
malvarlığı değerleri, alacak hakları ve
borçlarından oluşan para ile ölçülebilen
bütünlüktür.
• Terekenin aktifinde (mal rejimi tasfiyesinden
kaynaklanan alacak artık değere katılma
alacağı hakkı da yer alır)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
133
Terekeye eklenecek değerler
l
mirasbırakanın ölümünde var olan malvarlığı
değerlerinden oluşan mevcut terekeye
aşağıdakiler TO hesabı için eklenir.
•
•
•
l
Mirasbırakanının sağlararası tenkise tabi karşılıksız
kazandırmaları (TMK 508 565)
Mirasbırakanın mirasta denkleştirmeye tabi olan
karşılıksız kazandırmaları (TMK 669)
Mirasbırakanın üçüncü kişi lehine yaptığı hayat
sigortasında, ölüm anındaki satın alma değeri
Bu değerler tereke hesabında fiili terekeye bir
bütün olarak eklenirler.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
134
Terekeden Çıkarılacak Değerler
l
l
l
l
Mirasbırakanın borçları (Mal rejiminden
doğan borçlarda buraya dahildir)
Cenaze giderleri
Terekenin Mühürlenmesi ve yazılması
için yapılan giderler
Mirasbırakanla beraber yaşayan ve onun
tarafından bakılan kimselerin üç aylık
geçim giderleri.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
135
Mirası Reddin Tasarruf Oranına
(TO) Etkisi
l
Mirası Ret
• Reddeden mirasçı muristen önce ölmüş gibi
değerlendirilir. Miras payı ve saklı paylar bu
yeni duruma göre hesaplanır.
• Bu halde reddedenle varsa aynı derecedeki
mirasçıların miras payı ve saklı payları artar
• Eğer reddedenin halefiyet yoluyla yerine geçen
mirasçının saklı payı yok veya daha az ise bu
Tasarruf oranının (TO) arttırır. Saklı payı aynı ise
bu halde TO da bir değişiklik olmaz.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
136
Mirastan Feragatin Tasarruf
Oranına Etkisi
l
l
İvazlı Feragatte
•
•
•
Feragat eden ve aksi kararlaştırılmamışsa altsoyu mirasçı
olamayacaktır.
Bu halde feragat edene düşen payın hesaplanması ve murisin TO
eklenmesi doktrinde hakim görüşçe savunulmaktadır.
Bu görüş aşağıdaki çekincelerle mümkün olmalıdır: Çünkü:
•
•
•
TMK 529 a göre feragat üçüncü kişi lehine yapıldı ise muris bu payda tasarruf
edemez
TMK 529/II ye göre belirsiz lehe feragat ise en yakın ortak kökün altsoyuna
yapıldığından feragat edenin payına da bu mirasçı (kardeşler) sahip olmalıdır.
Dolayısıyla üçüncü bir kişi feragatin lehdarı olarak belirtilmemiş ve en yakın ortak
kökün altsoyu da yoksa, feragat hükümden düşer ve feragat eden tekrar mirasçı
olur bu halde murisin tasarruf oranında değişiklik olmaz..
İvazsız Feragat:
•
Bu halde feragat altsoy için sonuç doğurmadığından, altsoyun saklı
payı yok veya daha az ise feragat edenin saklı payı oranında murisin
TO artar.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
137
Mirastan Iskatın TO etkisi
l
l
Mirastan çıkartmada, TMK 511/II ye göre
çıkartılan mirasbırakandan önce ölmüş gibi
değerlendirilir. Ve saklı payı kural olarak
mirasbırakanın TO eklenir.
Eğer mirastan çıkaran başka türlü tasarrufta
bulunmamış ise
•
•
Saklı pay sahibinin altsoyu varsa miras payı ona geçer
ve bu altsoy saklı paylı ve saklı payı ıskat edilenin
saklı payından az ise, bu fark kadar murisin TO artar
Iskat edilenin saklı paylı altsoyu yoksa, ıskat edilenin
saklı payı, miras bırakanın TO eklenir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
138
Mirastan Yoksunluğun TO etkisi
l
l
Tartışmalıdır. Hakim görüş çıkarmadaki gibi
etkisini kabul ederken azınlıktaki görüş mirasın
reddindeki gibi sonuç doğurmasını (muristen
önce ölmüş gibi) ileri sürüyor.
Yoksunluk da şahsi sonuç doğurur.
•
•
Altsoy var
• Saklı Payı yoksun kalanla aynı à TO değişmez
• Saklı Payı yoksun kalandan az à TO fark oranında
artar.
Altsoy yoksa
• Murisin TO, yoksun kalan mirasçının Saklı Payı
oranında artar. (çünkü yoksunluk kanunen çıkarmadır)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
139
Mirastan Iskat (Çıkarma)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
140
Genel Olarak
l
l
Mirastan çıkarma ile saklı paylı mirascı
murisin tek taraflı ölüme bağlı tasarrufu
ile mirasçılık ve payından mahrum
edilmesidir.
İki türlüdür.
• 1. cezai ıskat
• 2. Koruyucu ıskat
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
141
Iskatın Şekli
l
l
Mirastan çıkarma ölüme bağlı
tasarruflardan vasiyet yolu ile yapılabilir.
Tek taraflı öbt olması nedeniyle
mirasbırakan bundan her zaman
dönebilir.
Mirastan çıkarmada iskat sebebinin açık
olarak gösterilmesi gerekir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
142
Cezai Iskatın Sebepleri
l
Mirasçının mirasbırakanın veya onun yakınlarına karşı
ağır bir suç işlemesi
•
l
Suç ceza hukuku anlamında olmayıp mirasçının mahkum
olmasına da gerek yoktur. Ancak suç ağır olmalıdır.
Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi
üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini
önemli ölçüde yerine getirmemişse
•
•
Mirasçı kusurlu bir hareketiyle iskat sebeplerine neden
olması gerekir
Mirasçı ıskat sebebini hukuka aykırı bir fiile neden olmalıdır.
Fiil hukuka uygun ise, iskat sebebi gerçekleşmemiştir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
143
Cezai Iskatta Af
l
l
Muris mirastan çıkardığı mirasçısını
affetmek isterse yapacağı bir ölüme
bağlı tasarrufla bu yöndeki iradesini
açıklamalıdır.
Fiili af yeterli değildir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
144
Cezai Iskatın Hükümleri I
l
Iskat edilen mirasçının mirasçılık sıfatı
kalmaz. Ancak kısmi ıskatta mirasçılık
sıfatı devam eder.
• Iskat edilene mirasbırakan vasiyetle mal
bırakabilir.
l
Iskat kişisel sonuçludur: ıskat edilenin
altsoyu ıskattan etkilenmez.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
145
Cezai Iskatın Hükümleri II
l
Iskat ile mirasçılıktan çıkarılan, TMK 511/II ye
göre mirasbırakandan önce ölmüş gibi
değerlendirilir.
•
•
Iskat edilenin saklı paylı mirascısı varsa onun üzerinde
tasarruf edilemez. Daha az saklı paylı altsoy
sözkonusu ise aradaki fark murisin TO arttırır.
Iskat edilenin saklı paylı altsoyu yoksa,
• Onun saklı payı murisin TO eklenir
• Ancak, muris başka türlü tasarrufta bulunmadı ise TMK
511/II ye göre çıkartılan mirasçı mirasbırakandan önce
ölmüş gibi değerlendirilmeli ve onun miras payı diğer
mirasçılar arasında pay edilmelidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
146
Örnek I
l
M, A’ yı ıskat etmiştir ve başka bir tasarrufu da
yoktur. Bu halde 2. ihtimal geçerlidir.
1. İhtimal
TO=6/6 – 2/6 = 4/6 à 2/3
T=60 YTL
40 YTL
YMP=1/3
A
2. İhtimal
YMP=1/3 - ½
YMP=1/3 - ½
TO=4/4 – 2/4 = 2/4 à ½
SP=1/6 - ¼
SP=1/6 – ¼
= 30 YTL
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
147
Örnek II
l
M, A’ yı ıskat etmiştir ve başka bir tasarrufla C’ye 40 YTL değerinde mal
bağışlamıştır. Bu halde 1. ihtimal geçerlidir. (TMK 511/II)
1. İhtimal
TO=6/6 – 2/6 = 4/6 à 2/3
T=60 YTL
40 YTL
A
2. İhtimal
YMP=1/3 - ½
YMP=1/3 - ½
TO=4/4 – 2/4 = 2/4 à ½
SP=1/6 - ¼
SP=1/6 – ¼
= 30 YTL
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
148
Koruyucu Iskat
l
l
l
Mirasbırakanın altsoyun çocuklarını korumak
için onlar lehine cze düşmüş altsoyunu saklı
payının yarısından ölüme bağlı tasarrufla
mahrum etmesidir.
Koruyuc iskatta çıkarılan altsoy hala mirasçıdır,
çünkü ıskat kısmen yapılmıştır
Çıkarılan altsoyun payı, murisin TO eklenmez,
bilakis çıkarılan mirasçının çocuklarına
özgülenir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
149
Koruyucu Iskatın Şartları
l
l
l
Acze düşmüş altsoy
Altsoyun doğmuş veya doğacak (ölüm
anında ana rahmine düşmüş çocuğu
olmalı)
Iskat öbt yapılmalı ve ıskat sebebi
gösterilmelidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
150
Koruyucu ıskatın Hükümleri
l
Iskat edilen açısından
• Iskat edilen mirasçı sadece saklı payının
yarısını talep edebilir
l
Iskat edilenin çocukları açısından
• Saklı payın diğer yarısı bu çocukların olur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
151
Koruyucu Iskatın Hükümsüzlüğü
l
l
Genel olarak öbt iptaline ilişkin hükümler
burada da geçerlidir
Özel olarak koruyucu ıskatın hükümsüzlüğü
•
•
Eğer aciz belgesi miras açıldığında hükümsüz veya
aciz belgesindeki borç miras payının yarısını
aşmıyorsa
Iskat edilen mirasçının talebi ile ıskat hükümsüz kalır.
Iskat edilen mirasçının alacaklısının böyle bir talep
hakkı yoktur
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
152
MurisinTasarruf Oranı
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
153
Tasarruf Oranı – Saklı Pay
l
Saklı payların dışında kalan oran
mirasbırakanın tasarruf oranını gösterir.
• Altsoy için saklı pay, yasal miras payının
yarısıdır. Diğer yarısı da mirasbırakanın
tasarruf oranıdır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
154
Tenkis
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
155
Tenkis kavramı
l
Mirasbırakanın tasarrufuyla saklı payı
ihlal edilen saklı paylı mirasçı, saklı
payını ihlal eden tasarrufun tenkisini
isteyebilir. Tenkis talebi hakkı yenilik
doğurucu bir hakktır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
156
Tenkis Şartları
l
l
1- Ölüme bağlı tasarruflar veya
sağlararası bağışlamalarla mirasbırakan
tasarruf oranını aşmış olmalı
2- mirasçının saklı pay hakkının ihlal
edilmiş olması gerekir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
157
Tenkis Davası Davacısı
l
l
Saklı payı ihlal edilen mirasçı dava açabilir. Mirastan
feragat eden çıkarılan mirastan yoksun kalan veya
reddeden tenkis davası açamaz. Davacı dava açtıktan
sonra ölmüşse mirasçıları davaya devam edebilir ve hatta
Yargıtaya göre davacı davayı açmadan da ölse
mirasçılarının dava açabilir.
Alacaklıların da aşağıdaki şartlarda dava hakkı vardır:
•
•
•
Saklı paylı mirasçının alacaklısının elinde ödemeden aciz
belgesi veya iflas kararı olmalıdır
saklı paylı mirasçı tenkis talebinde bulunmamış olmalıdır
Alacaklılar veya iflas masası mirasçıya tenkis davası
açmasını ihtar etmeli ve ihtar semeresiz kalmalıdır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
158
Tenkis Davası Davalısı
l
l
l
Saklı paya tecavüz eden tasarrufun lehine
yapıldığı kişi davalıdır. Bu mirasçı olabileceği
gibi musaleh de olabilir.
Davalı sağlararası tasarrufla lehine
kazandırma yapılan kişi de olabilir.
Bağış konusu malı alan kişi bağış konusu
malları üçüncü kişiye temlik ederse bu üçüncü
kişiye karşı kural olarak dava açamaz. Ancak
kötü niyetli devirde üçüncü kişiye dava
açılacağı kabul edilmektedir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
159
Süreler
l
l
Saklı payının ihlalini öğrendikten sonra
bir yıl
Vasiyetnamenin (vasiyetnameler)
açılmasından veya (miras sözleşmesi ve
sağlararası bağışlamalarda)
mirasbırakanın ölümünden itibaren 10 yıl
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
160
Görevli ve Yetkili Mahkeme
l
Ölenin son yerleşim yeri asliye hukuk
mahkemesi
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
161
Tenkis defi
l
Tereke mallarına zilyet olan mirasçıya
karşı açılan tereke malının istirdadı (geri
alınması) veya miras sebebiyle istihkak
davsında mirasçı tenkis defini ileri
sürebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
162
Tenkise Tabi Tasarruflar
l
l
Ölüme bağlı Tasarruflar: tüm ölüme bağlı
tasarruflar mirasçı atanması belirli mal
vasiyeti vakıf kurulması … tenkise tabi
olabilir
Sağlararası tasarruflar: TMK 565
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
163
Sağlararası tenkise bağlı
tasarruflar: TMK 565/1
l
mirasçılık sıfatını kaybeden kanuni mirasçıya miras payına
mahsuben yapılan bağışlamalar
Bu bağışlama mirasta denkleştirmeye tabi olması gerekmekle
beraber olamayan bağışlamalardır. Denkleştirmeye tabi
olmama, ya yasal mirasçının mirasçılık sıfatını kaybetmesinden
(çıkarma, ret, yoksunluk gibi sebeplerle) ya da miarsbırakanın
mirasçıyı denkleştirmeden muaf tutması sebebiyle olur (TMK
669).
l
Bağışlamlara örnekler:
•
•
•
l
Geri verilmemek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri
veya borçtan kurtarma yoluyla yaptığı kazandırmalar
ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi
ve benzerleri
TMK 669/II Mirasçıya yapılan sağlararası bağışlamanın mirasta
denkleştirmeye tabi olmayacağı mirasbırakanca
kararlaştırılabilir. Bu halde denkleştirme olmasa da tenkis söz
konusu olabilir
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
164
Sağlararası tenkise bağlı
tasarruflar: TMK 565/2
l
Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi
maksadıyla yapılan kazandırmalar,
Burada sözkonusu olan ivazlı feragat
sözleşmeleridir.
• Bu halde feragat eden kişi TMK 574 e göre
isterse tenkisi gereken miktarı verir. İsterse
aldığı ivazı geri vererek feragat etmemiş gibi
miras taksimine katılır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
165
Sağlararası tenkise bağlı
tasarruflar: TMK 565/3
l
l
Mirasbırakanın serbestçe dönme hakkını
saklı tutarak yaptığı bağışlamalar
Mirasbırakanın ölümünden önceki bir yıl
içinde âdet üzere verilen hediyeler
dışında yapmış olduğu bağışlama (elden
bağışlama)
• Sağlararası işlemle Vakıf kurmada bu
kapsamdadır
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
166
Sağlararası tenkise bağlı
tasarruflar: TMK 565/4
l
Saklı pay kurallarını ortadan kaldırmak için yapılan
bağışlamalar.
•
•
Bu bağışlamaların son bir yıl içinde yapılmış olmasına gerek yoktur.
Daha önceki tarihte yapılmış bağışlamalar da saklı payı ihlal kasdı ile
yapılmışsa tenkise tabi olabilir.
Bu kapsama karma bağışlamalar ve muvazalı temlikler de girer.
•
•
Özellikle muvazaalı satışlar da Yargıtaya göre tenkise tabi olabilir. Çünkü
alttaki bağış işlemi geçerlidir. Saklı işlemin geçerli olmadığı hallerde tenkise
gerek yoktur, çünkü işlem batıl olduğundan işlem hüküm doğurmaz. Tapulu
bir taşınmaz söz konusu ise bunun tapu kaydının düzeltilmesi istenir. Bu
tenkise göre mirasçılara için daha yerindedir. Çünkü bu halde bağışlanan
mal bütün olarak terekeye döner.
Mirasbırakan muvazaalı borç ikrarında da bulunmuş olabilir. Bu halde bu
borç ikrarı geçerli bir bağış niteliğinde ise tenkise tabi olabilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
167
Sağlararası tenkise bağlı
tasarruflar: TMK 567
l
Mirasbırakanın üçüncü şahıslar lehine
yaptığı hayat sigortaları.
• Bu tür hayat sigortalarının mirasbırakanın ölüm
•
anındaki satın alma değeri terekeye eklendiği gibi
bu tasarruf sonucu hak sahibi olan kişiye karşı da
tenkis davası açılabilir. Bu halde üçüncü kişiye
ödenen sigorta tazminatının tenkisi yoluna gidilir.
Bu halde tenkise konu olan tazminatın tamamı
değil, ölüm anındaki satın alma değeridir.
Sigorta lehtarının üçüncü kişi olması gerekir. Eğer
mirasçılardan biri lehine ise bunun bu hükme göre
tenkise tabi olması mümkün değildir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
168
Tenkisin Hükümleri I
l
l
Saklı payın ihlal edildiği ölçüde tenkise
tabi tasarrufta indirime gidilir.
Tenkis davası yenilik doğurucu bir dava
olup bir eda davası değildir. Tenkis
davası sonucunda saklı paylı mirasçı
ihlal eden kısmın kendisine verilmesini
talep ve dava edebilir. Yargıtay tenkis
davasının eda davasını da kapsadığına
karar vermiştir. Usul ekonomisi
açısından yerinde bir karardır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
169
Tenkisin Hükümleri II
l
l
l
Kendisine tenkise tâbi sağlararası kazandırma yapılmış
olan kimse iyiniyetli ise, sadece mirasın geçmesi anında
kazandırmadan elinde kalanı geri vermekle yükümlüdür;
(TMK 566)
iyiniyetli değilse, iyiniyetli olmayan zilyedin geri verme
borcuna ilişkin hükümlere göre sorumlu olur.
Tenkise tabi bağışlamayı alan eğer bunu üçüncü kişiye
devretmiş ise, hak sahibi üçüncü kişiye karşı tenkis talebi
ile başvuramaz. Ancak üçüncü kişi kötüniyetli ise ona
başvurmak Yargıtayın İBK göre mümkündür.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
170
Tenkisin Hükümleri III
l
Miras sözleşmesiyle elde ettiği
kazandırma tenkise tâbi tutulan kimse,
bu kazandırma için mirasbırakana
verdiği karşılığın tenkis oranında geri
verilmesini isteyebilir. (TMK 566/II)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
171
Tenkisin Hükümleri IV
(Bölünmez Mal Vasiyeti)
l
Değerinde azalma meydana gelmeksizin bölünmesine
olanak bulunmayan belirli bir mal vasiyeti tenkise tâbi
olursa,musalehin seçim hakkı vardır (TMK 564):
•
•
l
l
vasiyet alacaklısı, dilerse tenkisi gereken kısmın değerini
ödeyerek malın verilmesini,
dilerse malı almaktan vazgeçerek tasarruf edilebilir kısmın
değerini karşılayan parayı isteyebilir.
Seçim hakkını uygun sürede kullanılmazsa, hakim
kararıyla bu hak mirasçıya geçer.
TMK 564 hükmü sağlararası tenkise tabi tasarruflara da
uygulanır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
172
Tenkisin Hükümleri IV
(Bölünmez Mal Vasiyeti)
l
TMK 564/II ye göre: Tasarruf konusu malın vasiyet
alacaklısında kalması durumunda,
•
•
•
malın tenkis sebebiyle vasiyet borçlusuna verilmesi
gereken, aksi hâlde tasarruf oranı içinde kalan kısmının
karar günündeki değerinin para olarak ödetilmesine karar
verilir.
Bu halde mirasın açıldığı güne göre hesaplanan ‘sabit
tenkis oranı’ malın karar gününde tespit edilecek değerine
oranlanır ve bulunan miktar vasiyet borçlusuna ödenir.
TMK 564/II hükmü emredici kaleme alınmış olmasına
rağmen, kanun koyucunun enflasyonun etkisini azaltma
amacı dikkate alındığında, bu halde bir değer azalması
varsa, vasiyet borçlusuna mirasın açıldığı günde
hesaplanan miktar ödenmelidir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
173
TMK 564/II ye örnek:
l
l
l
l
l
l
Tek mirasçısı oğlu A olan M, 50.000.-YTL lik bir daireyi
Ü’ye vasiyet etmiştir. Tereke= 80.000 YTL (30.000.YTL
bankadaki para + 50.000 YTL vasiyet konusu daire)
A’nın SP=40.000 YTL (1/2 x 80.000)
SP İhlali=10.000 YTL (40.000-30.000)
Sabit Tenkis Oranı= 10.000 / 50.000 = 1/5
Dairenin Karar Tarihindeki Değeri=100.000 YTL
A’ya ödenecek= 20.000 YTL (TMK 564/II’ye göre 100.000
x 1/5=)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
174
Tenkisin Hükümleri V (intifa ve
irat vasiyetleri TMK 568)
l
Mirasbırakan, tahmin edilen devam
sürelerine göre sermayeye çevrilmeleri
hâlinde tasarruf edilebilir kısmı aşan
intifa hakkı veya irat borcu ile terekesini
yükümlü kılarsa, mirasçıları, intifa
hakkının veya irat borcunun tenkisini ya
da tasarruf edilebilir kısmı vererek bu
yükümlülüğün kaldırılmasını
isteyebilirler.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
175
Tenkisin Hükümleri VI (intifa ve
irat vasiyetleri TMK 569)
l
Mirası artmirasçıya geçirme yükümlülüğü
ile saklı payı zedelenen mirasçı, aşan
kısmın tenkisini isteyebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
176
Tenkis Usulü (Sıra) I
l
l
l
Tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce
ölüme bağlı tasarruflardan; bu yetmezse, en
yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye
gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan
yapılır.
Kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve
vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve
sağlararası kazandırmalar en son sırada tenkis
edilir.
TMK 570 tamamlayıcı bir hükümdür.
Mirasbırakan aksine düzenleme öngörebilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
177
Tenkiste Usul (Sıra) II
l
l
Birden fazla ölüme bağlı tasarruf varsa bunlar
•
•
ÖBT tenkisi yeterli olmazsa sağlararası tasarruflarda
tenkise gidilir:
•
•
l
Birlikte (aynı sırada) ve
Orantılı olarak tenkise tabi olur.
Aynı anda ifa edilen sağlararası tasarruflar aynı sırada
oranlı olarak tenkis edilir.
Farklı tarihlerde ifa sözkonusu ise: en yeni tarihlisinden en
eskisine doğru geriye gidilmek üzere tenkis yapılır.
Sağlararası tasarruflarda sıra borç doğuran sözleşmenin
yapıldığı tarihe göre belirlenmesi hakim görüş ve
doktrince kabul edilmektedir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
178
Tenkiste Usul III
Orantılı Tenkis
TMK 561 ve 563
maddelerinde farklı olarak
düzenlenmiştir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
179
Saklı Payı Olmayan Kişiler
Lehine Yapılan Orantılı Tenkis I
l
TMK 563 göre mirasbırakan başka türlü
istemedikçe, tenkis bağışlamaların
tümünün toplamına oranlı olarak yapılır:
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
180
Saklı Payı Olmayan Kişiler
Lehine Yapılan Orantılı Tenkis II
l
Formül: TnkM = mB x İhlSP
TopB
• TnkM= Tenkis miktarı
• MB= Münferit Bağışlama (saklı payı ihlal
•
•
eden)
İhlSP= İhlal Edilen Saklı Pay
TopB= Tenkise Tabi Toplam Bağışlamlar
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
181
Saklı Payı Olmayan Kişiler Lehine
Yapılan Orantılı Tenkis / Örnek 1
l
l
l
M’nin tek mirasçısı oğlu O var. Tereke=60 YTL, M à A’ya 36 YTL, M
à B’ye 24 YTL vasiyet etmiştir:
O’nun SP=30 YTL
A’dan yapılacak tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
36 x 30 = 18 YTL
60
l
B’den yapılacak tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
24 x 30 = 12 YTL
60
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
182
Saklı Payı Olmayan Kişiler Lehine
Yapılan Orantılı Tenkis / Örnek 2
l
l
l
M’nin tek mirasçısı eşi E. Tereke=12
YTL, M à A’ya 3 YTL, M à B’ye 4 YTL
M à C’ye 2 YTL vasiyet etmiştir:
E’nin SP= 9 (12 x ¾)
İhlSP = 9 – 3 = 6 (SP – Tereke Kalanı)
• TnkM = mB x İhlSP
TopB
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
183
Saklı Payı Olmayan Kişiler Lehine
Yapılan Orantılı Tenkis / Örnek 2
l
A’dan yapılacak tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
3 x 6 = 2 YTL
9
l
B’den yapılacak tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
4 x 6 = 2, 7 YTL
9
l
C’den yapılacak tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
2 x 6 = 1,3 YTL
9
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
184
Saklı Paylı Kişiler Lehine
Yapılan Orantılı Tenkis
l
TMK 561 e göre: Saklı pay sahibi
mirasçılara ölüme bağlı tasarrufla
yapılan ve tasarruf edilebilir kısmı aşan
kazandırmaların onların saklı paylarını
aşan kısmı orantılı olarak tenkise tâbi
olur.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
185
Saklı Paylı Kişiler Lehine
Yapılan Orantılı Tenkis / Örnek 1
l
l
l
l
M’nin üç oğlu var. Tereke=60 YTL, M à oğlu A’ya 36 YTL, M à oğlu B’ye 24 YTL vasiyet etmiştir.
Oğlu C den ise bahsetmemiştir.
Tenkise uğrayacak kişiler saklı paylı mirasçı olduğundan, onların saklı payları dışında kalan
bağışlamalar tenkise tabidir. (tenkise tabi saklı pay düşülen bağışlamalar ‘s’ ile gösterilmiştir)
•
•
mBs= saklı paydüşülen mümferit bağışlama
TopBs= saklı pay düşülen bağışlamaların toplamı
•
TnkM = mBs x İhlSP
C’nun SP=10 YTL
A’dan yapılacak tenkis:A’nın SP=10 YTL
TopBs
26 x 10 = 6,5 YTL
40
l
B’den yapılacak tenkis:B’nin SP=10 YTL
•
TnkM = mB x İhlSP
TopBs
14 x 10 = 3,5 YTL
40
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
186
Saklı Paylı Kişiler ve Saklı Paylı
Olmayanlar Lehine Yapılan
Tasarruflarda Orantılı Tenkis
l
TMK 561 md. ikinci cümlesi: Tenkise tâbi
birden fazla ölüme bağlı tasarrufun
bulunması hâlinde, saklı pay sahibi
mirasçıya yapılan kazandırmanın saklı
payı aşan kısmı ile saklı pay sahibi
olmayan kimselere yapılan
kazandırmalar orantılı olarak tenkis
edilir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
187
Saklı Paylı Kişiler ve Saklı Paylı
Olmayanlar Lehine Yapılan
Tasarruflarda Orantılı Tenkis / Örnek
l
l
l
l
l
l
l
l
M’nin oğulları A ve B mirasçısıdır.
M à A’ya 45.000 YTL vasiyet etmiş.
M à arkadaşı Ü’ye 10.000 YTL vasiyet etmiş.
M’ B’ye bir vasiyet bırakmamıştır.
Tereke 60.000 YTL dir.
A ve B’nin SP=15.000 YTLdir.
B’terekede kalan 5.000 YTL alır. Geri kalan 10.000 YTL SP için
A ve Üye başvurur.
A saklı paylı miarsçıdır. Ü’nün saklı payı yoktur.
•
•
•
A için Tenkise Tabi Bağışlama 30.000 YTL (45.000 – 15.000)
Ü’nün Tenkise Tabi Bağışlası 10.000 YTL
Toplam Tenkise Tabi Bağışlama 40.000 YTL
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
188
Saklı Paylı Kişiler ve Saklı Paylı
Olmayanlar Lehine Yapılan
Tasarruflarda Orantılı Tenkis / Örnek
l
A için Tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
30 x 10 = 7,5 YTL
40
l
Ü için Tenkis:
•
TnkM = mB x İhlSP
TopB
10 x 10 = 2, 5 YTL
40
l
B’ A’dan 7,5 YTL Ü’den de 2,5 YTL alır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
189
Tenkis ve Tenkiste Sıra / Örnek
1
l
Evli olmayan M’nin A ve B adında iki
oğlu vardır. M ölümünden bir yıl önceki
sevgilisi S’ye 20.000 TL bağışlamıştır.
Ölümündeki sevgilisi Y’yi ise mirasının
1/5 i için mirasçı tayin etmiştir.Aynı
zamanda oğlu A’nın mirasın 1/5 ini ve
oğlu B’nin de mirasın 3/5 ini almasını
vasiyet etmiştir. Terekesi 140.000 TL dir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
190
Tenkis ve Tenkiste Sıra / Örnek
1.a
l
1. Mirasçıların saklı paylarının hesabı:
• 140.000 TL mevcut tereke
• + 20.000 TL eklenecek değer (S’ye yapılan
•
l
bagış TMK 508, TMK 565/I,3)
=160.000 TL
2. Saklı Paylar
• A=40.000 (yasal miraspayının x ½ )
• B=40.000 (yasal miraspayının x ½ )
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
191
Tenkis ve Tenkiste Sıra / Örnek
1.b
l
l
3. Vasiyete göre
•
•
•
A = 28.000 TL (12.000 TL Saklı Pay İhlali)
B = 84.000 TL (44.000 TL Saklı Pay Fazlası)
Y = 28.000 TL (28.000 TL Saklı Pay Yok)
4. A’nın saklı payı 12.000 TL ihlal edilmiştir.
Tenkise tabi tasarruf olarak akla B ve Y ye
yapılan ölüme bağlı tasarruf ile S’ye yapılan
sağlararası bağışlama gelmektedir.
•
Ancak önce ölüme bağlı tasarruflar tenkis edilecektir
daha sonra saklı pay tamamlanmamış ise sağlararası
bağışlama tenkise uğrayacaktır (TMK 570).
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
192
Tenkis ve Tenkiste Sıra / Örnek
1.c
l
5. A’nın ihlal edilen saklı payı 12.000 TL icin
tenkis yapılacaktır.
•
l
l
Saklı payın sağlanması için B ve Y lehine yapılan
ölümebağlı tasarruf orantılı olarak tenkis edilecektir
(TMK 561 / 563)
B aleyhine tenkis:
•
44.000 (mBs)x 12.000 (ihlSP) / 72.000 (TopB) = 7333
Y aleyhine tenkis:
•
28 x 12 / 72 =4.666
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
193
Tenkis ve Tenkiste Sıra / Örnek
1.d
l
Sonuç:
• A terekeden 40.000 YTL (Saklı Pay)
• B terekeden 76.667 (84.000 – 7333)
• Y terekeden 23.334 (28.000 – 4666)
• Ölüme bağlı tasarrufların tenkisi ile A’nın saklı
payı temin edildiğinden S’ye yapılan
sağlararası bağış tenkise uğramayacaktır.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
194
Mirasın Geçmesi
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
195
Mirasın açılması
l
l
Miarsın geçmesi için ilk şart mirasın
açılmasıdır. Yani mirasbırakanın
ölmesidir.
Mirasbırakanın ölmesi veya hakkında
ölüm karinesi veya gaiplik kararı
verilmesiyle miras açılır. (Gaiplik kararı
geçmişe etkilidir TMK 35/II)
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
196
Mirasın açılmasının hükümleri
l
l
l
Mirasçılar bu ana göre belirlenir.
Tereke mirasbırkanın ölüm günündeki
değerine göre belirlenir.(TMK 507)
Sağlararası bağışlamalar da TMK 575/c.
2 ye göre ölüm anındaki değerlerine
göre belirlenir.
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
197
Mirasçılık Ehliyeti
l
l
l
Sağ Olmak
Hak Ehliyeti Olmak
Mirastan Yoksun Olmamak
Bu bilgilerden dolayı sorumluluk
kabul edilmez!
198
Sağ Olmak
Hak Ehliyeti
l
l
Gerçek ve tüzel kişilerin hak ehliyetine sahip
olmaları gerekir
Tüzel kişiliği bulunmayan bir topluluğa belli bir
amaç için yapılan kazandırmaları, o topluluk
içindeki kişiler, mirasbırakan tarafından
belirlenen bu amacı gerçekleştirme kaydıyla
birlikte edinmiş olurlar; amacın bu yolla
gerçekleştirilmesine olanak yoksa, yapılan
kazandırma vakıf kurma sayılır
Mirastan Yoksunluk
l
l
Iskattan farklı olarak kendiliğinden
hüküm doğurur, mirasbırakanın irade
açıklamasına gerek yoktur.
Kanunda sınırlı sayılan sebeplerle
mümkündür.