eterler

ETERLER
Eterler bir oksijen molekülüne iki organik grubun bağlı olduğu
yapılardır (R-O-R).
Eterlerin adlandırılmaları
Eterler genelde her iki gruptan (alkil ya da aril) adları
söylenerek ve eter eki getirilerek isimlendirilir.
Simetrik ve asimetrik olabilir.
CH3-O-CH3
CH3-CH2-O-CH2-CH3
Dimetil eter
Dietil eter
Fenil metil eter
Difenil eter
CH3-O-CH2-CH3
etil metil eter
Adlandırma esnasında IUPAC kuralına uyularak gruplarına “
harf
sırasına
göre
dizildiğine“ dikkat
ediniz.
Bazı
komplike
durumlarda (daha öncelikli bir fonksiyonel grubun bulunması
gibi) -OR gruplarının küçük olanı alkoksi grubu olarak
adlandırılır.
2-metoksi pentan
1-metil-1-etoksi- siklohegzan
Disiklopropil eter
Eterlerin kaynama noktaları aynı sayıda karbon atomu içeren
alkollere göre daha düşüktür. İşin aslında eterler o kadar düşük
kaynama noktalarına sahiptirler ki, nerede ise -O- atomu yerinde CH2- grubu bulunan doymuş hidrokarbonlarla aynıdır. Aşağıdaki
sonuçları bu durumları anlamak için karşılaştırınız.
Yapılarında oksijen atomuna direkt bağlı bir hidrojen atomu olmadığı
için eter molekülleri birbiri arasında hidrojen bağı yapamazlar.
Kaynama noktalarının bu kadar düşük olma sebebi budur.
Eterlerin Elde Ediliş Yöntemleri
En çok kullanılan ve yaygın olarak bilinen eter dietil eter ‘dir.
Dietileter yaygın bulunan iki organik molekül etanol ve sülfürik
asitten hazırlanır.
Bu metot primer alkollerin simetrik eterlerini elde etmede çok
kullanılan verimli bir metoddur.
t-Butil metil eter ve t-Butiletil eter yenilerde çok önem kazanan iki
eter türü örneğidir. Kurşunsuz benzinlerde oktan numarası
artırıcı olarak kullanılmaktadır. Her ikisi de alkollerinin asit
katalizörlüğünde 2-metilpropenle reaksiyonundan oluşur.
Williamson sentezi
eterlerin laboratuarlarda sentezlenmesinde
en çok kullanılan yöntemdir. Bu metot iki basamakta yürüyen bir
tepkimedir. Birinci basamakta bir alkol sodyum ya da potasyum
metalleri ile alkoksitleri haline çevrilir.
İkinci basamak ta ise alkoksit ile bir alkilhalojenürün yer
değiştirme reaksiyonudur.
Eterlerin Kimyasal Özellikleri
Eterlerin C ─ O bağı kolay kopmadığından, alkollere göre
kimyasal tepkimelere karşı ilgileri daha azdır. Na ile
tepkime vermezler, ancak derişik HI ve HBr asitleri ile
tepkime verebilirler.