Eter Kavramı ve Elektromanyetizma
advertisement
MSGSÜ Felsefe Bölümü 13 Nisan 2011 Cemsinan Deliduman Descartes: Etkileşimler sadece somut etkilerle oluşabilir. Eter uzayın her yanını kaplar. Işık parçacıklardan oluşur ve yoğun ortamda boşluktaki hareketine göre daha hızlı hareket eder. Fermat: Minimum eylem ilkesine göre ışık yoğun ortamda daha yavaş hareket eder. Newton: Kütleçekim etkilerinden sorumlu bir eter olmalı. Her yeri dolduran eter aynı zamanda her yerde bulunan Tanrı fikriyle de uyumlu. Işığın ne olduğu konusunda açık fikre sahip değil. Huygens: Işığın dalga kuramı. Işık ses gibi “boyuna” bir dalgadır. Boyuna dalga Enine dalga Yaprak, dalganın frekansına bağlı olarak aşağı yukarı hareket eder tepe çukur dalgaboyu dışarı doğru hareket eden dalganın hızı Bradley: Hareket eden dünya nedeniyle yıldızdan gelen ışığın sapması. Bu nedenle ışık parçacıklardan oluşmuştur. Euler: Işık kaynağının kütlesi zamanla azalmaz. Bu nedenle ışık dalgadır. Young: Işık su üzerindeki girişim desenlerine benzer desenler oluşturur. Öyleyse ışık dalgadır. Fresnel: Girişim etkilerini incelenmesiden çıkan sonuç: Işık “enine” dalgalardan oluşmuştur. Foucault ve Fizeau: Işığın sudaki hızının havadaki hızından daha az olduğunu ölçtüler. Yapıcı Girişim Yıkıcı Girişim Cam Hava Cam Dalga Girişimi Hava Su köpüğü kabuğu Tavus Kuşu Tüyü Kelebek Kanadı Poisson: Esnek bir katı cisimde hem enine hem boyuna dalgalar olabilir. MacCullagh (1839): Sadece dönmeye karşı dirençli bir esnek madde yanlızca enine dalgaları iletir. Böylesine tuhaf bir katı cisim olabilir mi? Riemann (1853): Sıkıştırılmaya ve dönmeye dirençli bir eter: Sıkıştırılmayla ile ilgili özellikleri kütleçekim ve elektrostatik etkilerden, dönmeyle ilgili özellikleri optik ve manyetik olgulardan sorumlu. Boussinesq (1867): Esnek katı eter sadece optik olaylardan sorumlu. Topraklama Yüklü çubuk Elektroskop Yapraklar ayrılır Dielektrik Elektrometre Boşluk Elektrometre Yük Elektrik Alanı E Dielektrik Polarize moleküller Eter moleküllerinin bile dielektrik molekülleri gibi davrandığı düşünülmüştür. Levhalar arasında böyle bir akım olmamasına rağmen bu isim halen kullanılmaktadır. Işık bir tür dalga ise, dalganın hareket edeceği ortam gerekli. Boş uzayda dalga hareketi olamaz. Eter optik olaylardan sorumludur. 2) Elektrik ve manyetizmanın uzaktan olan etkilerini veya elektrik ve manyetizma çizgilerini taşıyacak mekanik bir ortam olması gerekir. Eter elektromanyetik etkileri taşır. 3) Kütleçekim etkilerinin uzaktan taşınması için bu etkileri taşıyacak uzayın her yerini dolduran bir ortam gerekir. Eter kütleçekim etkilerini taşır. 1) Önce temel olgular bilimsel olarak gözlemlendi, daha sonra bunları yöneten yasalar kesin olarak ortaya konuldular. Zaman içinde yasalara tüm deneysel gözlemleri bir anlamda özetleyen ve yeni ilişkilerin de kolayca kavranmasına izin veren özlü bir matematiksel biçim verildi. Fiziksel bir model de –ki bu durumda bu eter oldu- yasaları kavramsallaştırmakta yardımcı olmak ve elektromanyetik olayları daha temel, daha az karmaşık olduğuna inanılan bir konu –yani klasik mekanik- aracılığıyla anlama çabasında kullanılmak için oluşturuldu. Yalnızca sürekli bir biçimde art arda gelen yenilgilerden sonra elektromanyetizmanın mekanik modelleri bırakıldı ve elektromanyetik kuram fiziğin temelde ayrı bir dalı oldu. Elektrik Alan Salınımı Manyetik Alan Salınımı Işık Dalgasının Ortamı Olarak Eter hareketli ayna yarı geçirgen ayna granit masa ayna ışık kaynağı girişim deseni teleskop Cıva havuzu hareketli ayna lazer sabit ayna yarı geçirgen ayna perde ayna girişim yarı geçirgen ayna eter rüzgarı lazer ayna 1. durum ayna girişim eter rüzgarı ayna yarı geçirgen ayna 2. durum lazer ayna ışık kaynağı ayna yarı geçirgen ayna girişim deseni Deney düzeneği döndürüldükten sonra dahi halkalar hareket etmeden aynı desende kalırlar. Bunun anlamı eter rüzgarının olmadığıdır. Dolayısıyla eter yoktur denilebilir. Bu sonuç özel görelilik kuramının gelişmesine yol açmıştır. Optik Eter Coulomb Yasası Enine ve Boyuna Dalga Elektrik Yükleri Dalga Boyu ve Frekans Elektromanyetik Eter Girişim Yerdeğiştirme akımı Işığın girişimi Elektromanyetizma Newton halkaları Elektromanyetik Dalga Esnek Katı Eter Eter Rüzgarı Manyetik Alan Michelson-Morley Deneyi
