amaç - SABİS - Sakarya Üniversitesi

İÇERİK:
Amaç
 Endüstriyel gürültünün kaynakları
 Endüstriyel gürültünün ölçümü ve kontrolü
 Alınan önlemler
 Gürültü haritalama
 Sonuç
 Kaynaklar

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
AMAÇ
Sanayide oluşan gürültünün oluşumunu,
ölçümünü, kaynağını belirlemek ve gürültüyü
önlemek için yapılan çalışmaları incelemek.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sanayide gürültünün olumsuz etkilerinden korunabilmek
için, endüstriyel ülkelerin pek çoğunda resmi örgütler
kurulmuş, gürültünün koşullara bağlı olarak zararlı
olacağı sınır değerler saptanmış ve standartlar
geliştirilmiştir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
İSGÜM

İşçi sağlığı ve iş güvenliği enstitüsü anlamına gelen
İSGÜM’ ÜN gürültü kontrolü alanında görevleri;
1.
İş yerinde gürültü düzeyi saptama, değerlendirme,
İşitme kaybı testleri yaptırma,
Kişisel koruyucu seçiminde yardımcı olmaktır.
2.
3.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
ENDÜSTRİYEL GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI
1. Fanlarda Gürültü;
Özellikle ısıtma ve havalandırma sistemleri
İçin önemli gürültü kaynaklarıdır.
Fanın yarattığı gürültü ;
 Giriş ve çıkış bölmeleri,
 Hava kanalları,
 Fanın gövdesi ile etrafa yayılır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
2. Pompalarda Gürültü;
Başlıca iki kaynağı vardır:

Hidrolik gürültü kaynakları,

Mekanik gürültü kaynakları (Dişliler, balans bozukluğu)
Hidrolik gürültü kaynakları daha
baskındır (hidroforlar). Engellemek
için pompa strapor kaplı tahtalarla
kaplanabilir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
3. Elektrik Motorlarında Gürültü;
Temel kaynağı hava akımıdır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
4. Dişlilerde Gürültü;
Temel nedeni ;
 Dişlerin eğilmesi,
 Dişlerin birbirine çarpmasıdır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
ENDÜSTRIDE GÜRÜLTÜ ÖLÇÜMÜ

Extech Insturuments (USA) 407355 Kişisel Gürültü
Dozimetresi: Fabrikalar Büyük Tesisler, Ve gürültünün
çok olduğu yerlerde Kişinin üstüne takılarak Kişinin
maruz kaldığı gürültü miktarı ölçümünde kullanılır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
ENDÜSTRIDE GÜRÜLTÜ ÖLÇÜMÜ

ENDÜSTRİYEL SES SEVİYE METRESİ
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
GÜRÜLTÜ KONTROL BASAMAKLARI
2.
Endüstriyel gürültüyü azaltma gereği genellikle
rahatsız etmenin ötesinde zararlı olmasından
kaynaklanmaktadır. Gürültü kontrolü genel olarak 3
şekilde sağlanır:
Gürültüyü kaynağında azaltmak,
Gürültüyü yayılma alanında azaltmak,
3.
Gürültüyü algılandığı noktada önlemek.

1.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
KAYNAKTA GÜRÜLTÜ KONTROLÜ
1.
2.
3.
4.
5.
Planlama ve bakım ile,
Susturucuların kullanılması,
Kaynağın ses yalıtıcı ve yutucu malzeme ile
kaplanması,
Titreşim yalıtımı,
Gürültü kaynağının kapalı hücreler içine alınması.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
YAYILMA ALANINDA KONTROLÜ
1.
2.
3.
Kaynağın bulunduğu bölgenin yalıtım malzemesiyle
kaplanması,
Ses bariyerlerinin kullanılması,
Gürültü yayılma alanının kontrolü
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
ALGILANDIĞI YERDE KONTROLÜ

Gürültüden etkilenen kişileri;
1.
Ses yalıtımı sağlanmış bölgelere alarak,
Kulak koruyucuları kullandırarak sağlanır.
2.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
Gürültü Kontrol Yöntemlerinin Uygulanması
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
GÜRÜLTÜ KONTROLÜNDE ALINAN
ÖNLEMLER
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Duvarla ayırma
Gürültü kaynağının örtülmesi
Bariyerler kullanılması
Ses yutucu malzeme kullanılarak oda akustiğinin
değiştirilmesi
Ses yalıtıcı ve yutucu malzeme kullanılması
Susturucuların kullanılması
Kulak Koruyucular
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
DUVARLA AYIRMA

En etkili gürültü kontrolü yöntemlerinden biridir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
KAYNAĞIN ÖRTÜLMESİ

1.

İki şekilde uygulanır;
Hücre içine alma: Gürültü kaynağının üzerinin
tümüyle örtülmesi olup, en etkili yöntemdir.
Ya tüm makine hücre içine alınır yada
makinanın ana gürültü kaynağı hücre içine
alınır.
Proseslerde 20-30 dB, döküm ocaklarında 10-15
dB lik düşüş sağlar.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
2. Kısmi hücre içine alma;
Çok az daha etkilidirler. Bu yüzden zorunlu
Olmadıkça kullanılmazlar.
Düşünülecek en son yöntemlerden biridir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
BARİYER KULLANILMASI
Gürültü kaynağı ile alıcı arasına konulan
setlerdir.
 Serbest ses alanlarında etkilidir.
 Erişilebilecek en büyük değer 15-25 dBA dır.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
SES YUTUCU MALZEME KULLANILARAK ODA
AKUSTİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Kapalı yerlerde,
 Kaynaktan uzaktaki bölgeler için kullanılır.

Oda Akustiğinin değiştirilmesi; Oda sabitinin
değiştirilmesidir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
SES YALITICI VE YUTUCU MALZEME
KULLANILMASI

1.
2.
3.
4.
Kullanılan yöntemler:
Susturucu kullanılması,
Kanalların iç yüzeylerinin ses yutucu malzeme
ile kaplanması,
Kanalları birleştiren dirseklerin iç yüzeylerin
ses yutucu malzeme ile kaplanması,
Fan çıkışı yada iki kanal arasına ses azaltma
odası kurulması.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
SUSTURUCULAR
Susturucular 2 şekilde sınıflandırılabilir:
- Reaktif susturucular
- Boğmalı susturucular
 Boru ve kanalların dışarıya ilettikleri sesin
azaltılması ve kontrolünde kullanılırlar.
 Uygulamada gürültü seviyesi azaltma aralıkları
genellikle 10-20dB arasındadır.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
Baca susturucusu kazan içinde yankılanarak
artan gürültüyü frekans aralığına ve şiddetine
göre ses dalga boylarının kırılmasına,
sönümlemesine ve boşlukta yok olmasını
sağlamaktadır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
KULAK KORUYUCULAR

Kulak koruyucular tam bir kontrol yöntemi
olmayıp genellikle kişilerin işitme
mekanizmalarını gürültüden korunmak için
kullanılırlar.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
Bu yöntem;
 Öteki kontrol yöntemlerinin uygulanamadığı,
 Ekonomik olmadığı,
 Geçici bir çözüm
yoludur.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
2 tip kulak koruyucusu vardır;
 Kulak Tıkaçları:
Dış kulak içine giren ya da kanalın girişini tıkayan
tıkaçlardır. En az 15 dBA lık bir ses azalması
sağlar.
 Manşonlar:
Kulak kepçelerini içine alır.20 dBA lık azalma
sağlar.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
GÜRÜLTÜ HARİTALARININ
HAZIRLANMASI

Gürültü haritası çevrede geçerli gürültü
koşullarının ve ses düzeylerinin fiziksel çevre
faktörlerine göre değişimlerinin bir plan
üzerinde gösterilmesidir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.

GÜRÜLTÜ HARITALARININ AMACI
Gürültü haritalarının hazırlanmasında ve
kullanımında iki temel amaç hedeflenmektedir.
Birincisi yoğun gürültüye maruz kalan
bölgelerin saptanması ve nüfusun buna
maruziyetinin gözlenmesi, ikinci ve bundan
daha önemlisi ise bölgelere yönelik eylem
planlarının oluşturulması böylece hem
gelecekte oluşturulacak hem de şu anda
gürültüye maruz kalan bölgelerin durumlarının
geliştirilmesidir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
GÜRÜLTÜ HARİTALAMA

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gürültü haritalanmasında;
Lgündüz, Lgece, Leq değerleri belirlenir.
Arazinin fiziksel görünümüne bağlı olarak arazi
haritası çıkarılır.
Düğüm noktalarında ölçümler yapılır.
Düğüm noktalarının yapılara isabet ettiği yerlerde en
yakın yapı dışı nokta seçilir.
Enterpolasyonla eş gürültüye sahip noktalar
belirlenir.
Bunları birleştiren eğriler çizilir.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
GÜRÜLTÜ HARİTALAMA

Gürültü haritaları için yapılacak ölçmeler uzun
zaman alan ve masraflı çalışmalardır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.

İşyeri Gürültü Haritası Çıkarılması : İş yerlerinde
makine ve tezgâhlar da yapılan ölçümler
sonucunda gürültü seviye eğrileri veya ızgara
metodu ile gürültü haritaları çıkarılmakta,
böylelikle işletme içinde tedbir alınması
gereken, yoğun olarak gürültüye maruz kalınan
noktaların görülmesi kolaylaşmaktadır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
Bir fabrikada gürültü seviyeleri ölçüm yerleri
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010
.

SONUÇ
Proses için gerekli makine ve ekipmanın
seçiminde gürültü değerleri dikkatle
izlenmelidir. Sonrasında oluşan gürültüyü
minimize etme amacıyla önlemler alınmalıdır.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010