B Bilişim Teknolojileri için İşletme İstatistiği Yrd. Doç. Dr. Halil İbrahim CEBECİ İSTATİSTİK İstatistik Tanımlayıcı İstatistik Görsel ve Tablo Teknikler Çıkarımsal İstatistik Sayısal Teknikler Karşılaştırmalı Veri Analizi İlişkisel Veri Analizi TANIMLAYICI İSTATİSTİK TEKNİKLER • Tablo ve Görsel Teknikler TANIMLAYICI İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER • Sayısal Tanımlayıcı Teknikler ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK • Olasılık Dağılımları ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK İstatistiksel Veri Analizi Süreci • Analiz süreçlerindeki en önemli nokta hangi analiz türünün veriye uygun olduğudur. • Bir verinin analizine başlamadan aşağıdaki 4 karakteristik incelenmelidir. – Veri Türü (Kategorik, Nümerik) – Verilerin İlişkili Olması Durumu (Eşleştirilmiş, eşleştirilmemiş veri) – Örneklem (grup) Sayısı (Tek, Çift, ikiden fazla) – Verilerin Dağılımı (Parametrik – Parametrik olmayan) ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK • Tek Örneklem Testleri ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK • Çift Örneklem Testleri ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK • İkiden Fazla Örneklem Testleri ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK • İlişkisel Veri Analizi ÇIKARIMSAL İSTATİSTİK • Nitel Veri Analizi BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İLE İLİŞKİSİ • İstatistik bilimi ile bilişim teknolojileri arasında iki yönlü bir ilişki mevcuttur. • İstatistiğin her türlü sektördeki kullanımında önemli maliyet ve zaman kazanımları sunması açısından bilişim teknolojileri hayati önem taşımaktadır. • Ayrıca elle çözümü çok da mümkün olmayan kompleks analizler, geliştirilen bilgisayar temelli algoritmalar ile (yapay zeka vb.) yapılabilmektedir. BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ İLE İLİŞKİSİ • Diğer taraftan bakıldığında teknolojinin gelişim sürecindeki temel etkenin insanların ihtiyaçları olması ve çoğu zaman bu ihtiyaçların istatistiksel yöntemler ile analiz edilmesi durumu da BT-İstatistik ilişkisinin önemli bir boyutudur. AMAN DİKKAT • İstatistik bilimi veriyi konuşturma sanatıdır. Ancak ve ancak araştırmacının kabiliyetleri ile sınırlıdır. • Doğru analiz yapmak yeterli değildir. Doğru şekilde de yorumlanmalıdır. • İstatistik bilimi istenilen bir kararı desteklemek adına manipüle edilmeye müsait bir bilim dalı olarak görülmemelidir. Unutulmamalıdır ki istatistik analizlerin sonuçlarını okumak belli bir tecrübeye sahip kişiler için zor değildir. Kendinizi zor durumlara sokmaktan kaçının. • Her analiz süreci, hipotez belirleme, uygun analiz türünün seçilmesi, analizin gerçekleştirilmesi ve yorumlanması süreçlerini içerir. Bütün alt süreçler eşit derecede önemlidir. Doğru bir analiz için her adım özenle planlanmalıdır.