Boyun kitleleri

BAŞ-BOYUN
KİTLELERİ
Yrd.Doç.Dr. Rasim
YILMAZER
Baş-boyun fasyaları
Yüzeysel fasya
 Derin fasya
 1-Derin fasyanın yüzeysel tabakası
 2-Derin fasyanın orta tabakası
 3-Derin fasyanın derin
tabakası(Prevertebral fasya)

Lenfatikler

Vücuttaki 800 kadar lenf nodunun 300
kadarı boyundadır. Lenf nodları lenf
kanallarındaki şilöz sıvının nakli
esnasında birbirleri ile ilişkilidirler. Şilöz
sıvıyı filtre eder, kortekslerindeki B
lenfositlerle humoral, parakorteksteki T
lenfositlerle de hücresel bağışıklığın
oluşumunda rol oynarlar.
Boyun kitlelerine yaklaşım
En önemli olay kitlenin benign malign
ayrımını yapabilmektir. Sert, hassas
olmayan, tek taraflı kitleler aksi
ispatlanana kadar malign kabul
edilmelidir.
 Gelişmekte olan ülkelerde en sık
enfeksiyon ve enflamasyon, gelişmiş
ülkelerde ise doğumsal ve neoplastik

Pediatrik yaş grubu (15 yaş)

Boyun kitleleri en fazla bu yaş
grubundadır. Gelişmiş ülkelerde en
sıklıkla brankial yarık kistleri, tiroglossal
duktus kistleri, dermoid kistler,
lenfanjiom, hemanjiom, gelişmekte olan
ülkelerde ise enfeksiyon kökenli (en sık
tbc, sonra reaksiyonel lenfadenit)
Pediatrik yaş grubu

En az görülen patoloji (%15)
neoplazmlardır. Malign neoplazmlarda
en sık lenfoma (hodgkin). Hodgkin 5
yaş altında nadirken 5-9 yaş arası pik
yapar. İlk 5 yaşta en sık
rabdomiyosarkom. En sık benign
tümörler ise nörofibrom ve lipomdur.
Genç erişkin yaş grubu(16-40)

En sık enflamatuar boyun kitleleri
görülür. ÜSYE bağlı lenfadenitler,
granülomatöz boyun kitleleri, enfeksiyöz
mononükleoz, tbc lenfadenit. Malign
kitleler 3. Sıklıktadır. Sırayla lenfoma,
boyna metastaz yapmış skuamöz hücreli
kanser, nazofarenks kanseri
Erişkin yaş grubu (40 üstü)

İlk sırada neoplazmlar vardır.
Boyun kitlelerinin yeri

Yaştan sonra tanıda yardımcı olan ikinci
faktördür. SCM nin ön tarafındaki
kitleler genellikle benign, posterior
üçgendekiler genellikle malign, tüm
boynu tutanlar genellikle hemanjiom,
lenfanjiom. Supraklvikuler bölge
yerleşimi ise tbc lenfadenit, lenfoma
veya organ kanserleri metastazıdır.
Primeri bilinmeyen boyun
kitlelerine yaklaşım

Aksi ispatlanana kadar erişkin bir
hastada primer malign bir hastalık veya
metastaz kabul edilmelidir. Dikkatli öykü
ve fizik muayene, kontrastlı BT,İİAB
(gerekirse tekrarı) yapılır. Benign ise
kitle çıkarılır, malign ise primeri tespit
edilir, kitlenin ve boynun tedavisi yapılır.
Tiroglossal duktus kisti

Embriyonel hayatın 6. Haftasında gelişmesi
durup atrofiye olması gereken tiroglossal
duktusun obliterasyon eksikliğinden olur. Boyun
cildine açılırsa tiroglossal fistül denir. En sık
doğumsal boyun kitlesidir.%61 infrahiyoid, %24
suprahiyoiddedir. %90 orta hattadır. Dilin dışarı
çıkarılması ve yutkunma ile yukarı doğru
hareket eder.Genelde enfekte olmadan
semptom vermezler. Tedavi Sistrunk
ameliyatıdır. Hiyoid çıkarılmazsa %85 nüks olur.
Brankiyal yarık kisti

1.brankiyal yarıktan dışkulak yolu oluşur
diğerleri ortadan yok olur. 1. Brankiyal
keseden tuba östaki, orta kulak boşluğu, 2.
brankiyal keseden fossa tonsillaris, 3. ve 4.
brankiyal keseden paratiroid bezler ve timus
gelişir.Brankiyal yarık anomalilerinin % 95 i 2.
brankiyal yarık anomalisidir.SCM ön kenar 1/3
altta fistülizedir.Karotis kılıfı boyunca yukarı
çıkarak tonsiller fossaya açılır.
Lenfanjiom
1-Lenfanjiom simpleks Kapiller genişlemeler
şeklinde, ince duvarlı
 2-Kavernöz lenfanjiom Fibröz adventisyalı
lenfatik damarlardan oluşur
 3-Kistik higroma 1-2 mm den kafa tabanı ve
toraksa uzanabilen kistlerdir
%90 ı iki yaşa kadar tanınır. Genellikle
multilokülerdir. Tedavi cerrahi eksizyondur. %
15 oranında kendiliğinden gerileyebilir.

Dermoid kist
Epidermoid, gerçek dermoid, teratoid
 En sık epidermise kadar ilerleyebilen
peynirimsi bir materyal içeren epidermoid kist
görülür. Gerçek dermoid kist saç, kıl folikülü,
yağ, terbezi gibi ektodermal yapılar içerir.
Teratoid kist tırnak diş beyin gibi endoderm,
mezoderm ve ektoderm elemenları içerir.
Boyunda ender görülürler, dil hareketi veye
yutkunma ile hareketsizdirler. Tedavi cerrahi
eksizyondur.

Hemanjiom

% 96 sı çocuk 6 aylık olana kadar
ortaya çıkar ve çoğunlukla 7 yaşından
önce involusyona uğrar. Tipik olarak
parotis bezinin içindedir. Kapiller,
kavernöz ve miks. Kozmetik deformite
ve fonksiyon bozukluğu yaparsa cerrahi
tedavi uygulanır.
Laringosel

Laringeal ventrikül ve sakkülün havayla
dolu olarak tiroid kıkırdağa doğru
genişlemesidir. Tiroid membranla
ilişkisine göre internal (%20), eksternal
(%30), miks tip (%50). Kadın erkek
1/5, %85 tek taraflı, %15 çift taraflıdır.
Larinks karsinomu veya papillomu ile
beraber görülebilir. Tedavi cerrahi
Teratom ve timik kistler
Teratom her üç germinal tabakayıda
içeren, büyük boyutlu, doğumda fark
edilen, cerrahi tedavi
 Embriyonel hayatın 9. 10. Haftalarında
kapanması gereken timofarengeal
duktustan.erkek kadın oranı 2/1,%70
solda

Tüberküloz lenfadenit

Genellikle aktif akciğer tüberkülozlu
hastada görülür.Birden çok ve
bilateraldir, kronikleşirse fistülize olur.
Servikal nodlara hematojen, tonsil veya
oral mukozadan lenfatik yolla yayılır.
Tedavi anti-tbc tedavisidir. Fistülize
fluktuasyon veren büyük hacimdeki
adenopatilerde cerrahi tedavi uygulanır.
Kedi tırmığı hastalığı

Genellikle tek taraflı yumuşak
preaurikular veya submandibuler lenf
nodu ile kendini gösterir. Başlangıçta
inoküle olduğu ciltte papül ve püstül
iken iki hafta sonra baş boyunda
lokalize LAP oluşur. Tedavi
semptomatiktir, 2-3 ay sonra
kendiliğinden geriler.
Aktinomikoz

Etken actinomyces israeli dir. Yüz
kemiklerine doğru yayılarak salgıladığı
proteolitik enzimlerle kemik
destrüksiyonu yapabilir. Antibiotik ve
cerrahi müdahele ile tedavi edilir.











Sifilis
Sarkoidoz
Tularemi
Brusella
Toksoplazmoz
Acquired Immune Deficiency Syndrome
Enfeksiyoz mononükleaz
Kriptokokkoz
Retrofaringeal abse
Parafaringeal abse
Ludwig anjini
Nörojenik tümörler
Nörofibrom schwann hücrelerinden
kaynaklanır, sıklıkla von Reclinghausen
hastalığı ile birlikte görülür.
 Schwannoma (neurilemmoma) Tüm
schwannomların %25-40 ı baş
boyundadır. İntrakranial
schwannomların %90 ından fazlası 8.
Kafa çiftinden köken alır.

Paragangliomalar

Kemoreseptör doku odaklarından gelişen,
kromafin olmayan paragangliom veya glomus
tümörü olarakda bilinen nöral krest kökenli
benign tümörlerdir.Histopatolojik olarak
benigndir, lokal destrüktif özellikleri ve hayatı
tehdit etmelerinden dolayı malign kabul
edilirler. Ensık karotis cismi (glomus
karotikum),orta kulak (g. timpanikum),juguler
bulbus (g. jugulare) ve vagal sinir (g. vagale)
Lenfomalar

Baş boyun bölgesindeki epitelyal
olmayan en sık tümörlerdir.Hodgkin ve
non-hodgkin olmak üzere ikiye ayrılırlar
Rabdomiyosarkom 1-5 yaş arasında Tüm
çocukluk çağı sarkomlarının %50-70. Ensık
orbital bölgeye (%91)
cerrahi,kemoterapi,radyoterapi.5 yıllık
sağkalım % 8-20
 Nöroblastom
 Malign teratom
 Langerhans hücreli histiositozis(HistiositozisX)
3 klinik formu vardır.1-Eozinofilik
granülamatöz(benign form) 2-Hand-SchüllerChristian (diabetes insipidus, ekzoftalmi, kafa
kemiklerinde birden çok litik lezyon) 3Letterer-Siwe (malign form)

Tükürük bezi tümörleri

Baş boyun tümörlerinin % 3ünü oluşturur.
%75 i parotisten köken alır. En sık benign
tümör pleomorfik adenom (benign mikst
tümör) en sık parotistedir. Parotisin en sık
malign tümörü mukoepidermoid karsinomdur.
Submandibuler ve minör bezlerin en sık
malign tümörü ise adenoid kistik
karsinomdur, perinöral invazyonu
sıktır.Papiller kistadenoma lenfomatozum
(Warthin) için teknisyum 99 spesifiktir.
Metastatik boyun kitleleri

Erişkinlerde %80 maligndir. Primer
tümör % 80 klavikulanın üst
seviyesindedir. Genellikle nazofarinks,
tiroid, tonsil, dil kökü, hipofarinks,
larinks-squamöz hücreli karsinom.Daha
nadir olarak adenokarsinom
metastazıda görülür, akciğer, meme,
GİS, GÜS, pankreas tan olabilir.





Dudakta squamöz hücreli ca %95 alt
dudaktadır
Damakta squamöz hücreli ca %70 yumuşak
damakta, %30 sert damaktadır
Dil kanserlerinin %97 si squamöz
hücrelidir,adenokarsinom ve sarkomlar
nadirdir.Dilde doğal bariyer olmadığından
boyun metastazı oranı yüksektir.
Nazofarinks kanserleri ety. Ebstein Barr
virüsü, genetik yatkınlık ve çevresel faktörler
önemlidir.Radyoterapi
Larinks squamöz hücreli ca tüm kanserlerin
%2-5 idir.