ONKOLOJİK ACİLLER

advertisement
ONKOLOJİK ACİLLER
Prof. Dr. Şeref KÖMÜRCÜ
23 Aralık 2015
Tanım

Kanser veya tedavi komplikasyonlarına bağlı

Hayatı tehdit eden

Geç kalınırsa geri dönüşümsüz olabilen

Kanserin herhangi bir döneminde görülebilen
 İlk
tanı sırasında
 Aktif
tedavi alırken
 Hastalığın
progresyonunda
Etyoloji
-Kanser
*Kitle etkisi
*Salgıları
-Kanser tedavisi
ONKOLOJİK ACİLLER -I
Yapısal aciller
 Vena
kava süperior sendromu
 Malign perikard efüzyonu
 Malign plevra effüzyonu
 Hava yolu obstriksiyonu
 Beyin metaztazı ve/veya KİBAS
 Spinal kord basısı
 GIS kanaması
 İntestinal obstriksiyon
 Pankreatit - kolesistit
 Kemik metaztazı-fraktür
 Obstrüktif üropati
ONKOLOJİK ACİLLER-II
Metabolik aciller
Hiperkalsemi,
hipokalsemi
Tümör lizis sendrom (hiperürisemi)
Hipoglisemi-hiperglisemi
Hiperkalemi, hipokalemi
Hiponatremi-SIADH
ONKOLOJİK ACİLLER-III
Tedaviye bağlı aciller
Febril nötropeni
Trombositopeni
Hemorajik sistit
Vena Kava Süperior Sendromu
-
VKS İnce duvarlı ve venöz basıncı düşük
-
Sağ mediastendeki kitlelerin basısı
-
Damar içi tıkanma
- Koagülasyon anormalliği
Vena Kava Süperior Sendromu
Etyoloji
* Malign Nedenler
-Akciğer kanseri (% 75-80)
-Lenfomalar (% 15)
-Metastatik (Meme, Germ hücreli)
* Benign Nedenler
-Mediastinal fibrosis
-Vena kava trombüsü
-Guatr
-Sifilis
-Sarkoidoz
VKSS Belirti ve Bulguları
-Dispne ( %50 )
-Gövdenin üst yanında ödem ( %40 )
-Venlerde belirginleşme ( %65 )
-Baş ağrısı, kafada dolgunluk hissi (%60)
-öksürük, yutma güçlüğü (%40)
-Platore, siyanoz ( %15 )
-Horner sendromu (%10)
-Vokal kord paralizisi (%5)
-Konvülsiyon
-Lareks ödemi
-Serebral ödem, koma
VKSS Tanısı
- Klinik bulgular
- Sağ üst mediastende kitle
- VKS’da bası veya trombüs
VKSS
Tedavi
Destek
Steroidler
Diüretikler
Antikoagulan tedavi
Trombolitik tedavi
Radyoterapi
Palyatif
Küratif
Lenfoma
SCLC
Cerrahi
Bypass graft, stentler
Santral venöz kateter
çıkartılması
Kemoterapi
SCLC
Lenfomalar
Germ hüc. tm.
Spinal Kord Basısı
•Ca hastalarının % 5-10’unda
•Etyoloji
•Ac Ca (en sık)
•Meme & prostat Ca
•Lenfoma, myeloma
•Dorsal vert
70%
•Lumbosakral vert 20%
•Servikal vert
10%
Spinal Kord Basısı Belirti ve Bulguları
Ağrı (lokal, kök basısı)
- Motor kayıp
- Duyu kaybı
- Nörojenik mesane
- Sfinkter kontrol kaybı
- Terleme kaybı
-
Spinal Kord Basısı
•
Tanı
•
•
Direkt grafi
•
Vertebra destrüksiyonu, çökme
•
Litik / sklerotik lezyonlar
•
Kemik sintigrafisi
•
MRI
Tedavi
•
Ağrının kontrolü
•
Deksametazon
•
RT
•
Laminektomi
4x4 mg IV/IM
Hiperkalsemi
* Kanserli olguların % 10-20’sinde görülür
* En sık NSCLC , Meme Ca ve M. Myeloma
* Düzeltilmiş kalsiyum düzeyi:
ölçülen kalsiyum + (4 - Albumin) x 0.8
Malign Hiperkalsemi
Patofizyoloji
•Kemikten Ca salınımı
•Osteoklast proliferasyonu ve
aktivitesindeki
•Distal tübüllerden Ca emilimindeki
•PTHrP
•PTH ile 13 aa benzer, % 80 homolog
•PTH reseptörüne bağlanır
•Kemik met.de osteolitik faktörler salınır
•Paraneoplastik send. olarak
•1,25-OH D vit
Hiperkalsemi Nedenleri
- Malignite ( met. , pth... )
- Diğer endokrin hastalıklar (hipertiroidi,
hiperparatıroidizm)
- Granülomatöz hastalıklar (tbc, sarkoidozis)
- İlaçlar (tiazidler, lityum, östrojen, tmx )
- Süt-alkali sendromu
- D vitamini entoksikasyonu
- İmmobilizasyon
- Parenteral nütrisyon
- Renal yetmezlik
Hiperkalsemi Belirti ve Bulguları
* Poliüri, polidipsi, dehidratasyon
* İştahsızlık, güçsüzlük, kilo kaybı
* Letarji, hiporefleksi, psikoz
* Bulantı, kusma, konstipasyon
* Bradikardi, PR uzaması, aritmiler
* Renal yetmezlik
* Konfüzyon, koma
Hiperkalsemi Tedavisi
Destek
tedavisi
Hiperkalsemiye yönelik tedavi
Primer hastalığın tedavisi
Tedavi
•Genel yaklaşım
Tiazid, D vit, NSAI, H2 res blokörleri kesilir
•İzotonik NaCl inf. 2-3 lt/gün
•Furosemide
20-60 mg/gün
•Potasyum 10 mEq/L ve Magnezyum 1gr
•PTHrP
•Zolandronic acid
4 mg (15 dk)
•Pamidronate
60-90 mg (3-24sa)
•Ibandronate
6mg (15-60 dk)
• Vit. D3 sentezini azaltmak
•Prednisone
40-60 mg/gün
•Diğer yaklaşımlar
•Indomethacin
50-150 mg/gün
•Kalsitonin
4-8 ü/kg 2-4 kez, SC
•Galyum nitrat, mitramisin
Tedavi Seçimi
Hafif (<12mg/dl) - Hidrasyon
Orta (12-14mg/dl) - Hidrasyon + Bifos.
Hayatı tehdit eden (>14 mg/dl)
Hidrasyon + Kalsitonin + Mithramycin
Bifosfonat
Steroidler
Tümör Lizis Sendrom
Etyoloji
KT ye cevaplı hastalıklar
•
ALL, KLL
•
Burkitt’s lenfoma
•
Yüksek gradlı lenfomalar
•
Solid tm. (nadir, germ hüc.
ve SCLC)
•
Yüksek Riskli Hasta
•
Lökosit>100.000
•
Bulky tm kitlesi
•
Yüksek kreatinin (>2.4mg/dL)
•
Yüksek ürik asit
•
LDH > 1000 U/L
Tümör Lizis Sendrom
Profilaksi
Allopurinol
300-600 mg/gün PO
IV sıvı
3000 ml/m²/gün
Na bicarbonate
50 mEq/lt
2-3 amp/lt (84 mg/ml, 10 ml amp.)
İdrar pH > 7 (ürik a. nefropatisi &
ABY’den korunmak için)
Ca glucanate
Hemodiyaliz
Febril Nötropeni
Tanı Kriterleri
 Ateş
 ≥ 38’C (1 saatten fazla)
 Oral ≥ 38.3’C
 Nötropeni
 Nötrofil < 500mm3
 Nötrofil < 1000/mm3, fakat ilk 48 saat
içinde 500/mm3’ün altına düşme ihtimali
yüksek
 Ağır nötropeni < 100/mm3
Tetkikler








Kc & renal fonk.
Elektrolitler
Tan kan sayımı & periferik yayma
TİT
O2 sat.
Akc filmi (Gerekirse HRCT)
Konfüzyonu varsa lomber ponksiyon
Kültürler




Kan x2 (1 santral kateter, 1 periferik)
İdrar
Dışkı & C. Difficile toksini (ishalde)
Ciltten sürüntü (inkeksiyon bulgusunda)
Nötrofil Sayısı – İnfeksiyon Riski
Vancomycin İndikasyonları

Kateter infeksiyon şüphesi

Methyciline resistant staphylococcus aureus
(MRSA) kolonizasyonu

Ağır mukozit

Kültürde gram (+) üreme

Hipotansiyon,vb şok bulguları

Klinik tablonun kötüleşmesi

Profilaktik ciprofloxacin kullanımı
Sonuç

Onkolojik acilleri her hekimin bilmesi gerekir

Kanser veya tedavisine bağlı olarak gelişebilirler

Hastanın genel durumunu kısa sürede
bozabilirler

Tanıları bazen zor olabilir

Tedavi kısa sürede planlanmalıdır

Tedavi primer patolojiye yönelik olmalıdır
Download