fizik giriş uzak hedefler

FİZİK
GİRİŞ
Fizik dersi her üç lisenin müfredat programında da okutulmaktadır. Doğa bilimler ve
matematik bilişim lisesinde fizik dersinin haftalık ders saati 3, genel lisesinde ise 2 dir. Söz
konusu liseler için iki ayrı müfredat programı düzenlenmiştir. Birinci müfredat programı doğa
bilimler ve matematik bilişim (enformatik) liseleri için, ikinci müfredat programı ise yalnız ve
yalnız genel lisesi için düzenlenmiştir. On birinci sınıf müfredat programlarının hiçbirinde
onuncu sınıf müfredat programlarında yer alan üniteler tekrarlanmaz. On birinci sınıfta fizik dersi
yeni ünite ve alt ünitelerle devam eder. Söz konusu ünite ve alt ünitelerde yar alan fizik olayları
daha ayrıntılı bir şekilde incelenir ve ispatları yapılır. On birinci sınıfta dersler anlamlı,
uygulamalı, analiz ve sentez ya da öceki yıllarda öğrenilen farklı fizik derslerin değerlendirmesi
düzeyinde yapılmalıdır. Doğa bilimleri ve bilişim lisesi ve genel lise arasında fizik olayların
incelenmesi arasında farklar vardır. Söz konusu liselerin müfredat programları arasında en önemli
fark haftalık ders saati ve öğrencilerin matematik dersinin tanımaları oluşturur.
UZAK HEDEFLER
On birinci sınıf müfredat programının amacı:
Öğrenciler:
· doğa olayları ile ilgili edindikleri bilgi ve becerileri anlamaları ve esas kanunlarını doğru
olarak anlatabilmeleri,
· doğa kanunlarını analitik şekilde yazabilme, çıkarabilme, anlatabilme ve becerilerini
geliştirebilmeleri, olaylar ile ilgili bağlantıların problemlerin çözümlerinde
uygulayabilmeleri, grafik olarak gösterebilmeleri ve ölçü birimlerinin günlük hayata
uygulama sınırlarını anlayabilmeleri,
· bilimsel sonuçlara ulaşmada ve doğa kanunlarını anlamada deney yapma metodlarından
yararlanarak yeteneklerini geliştirebilmeleri, miktar kavramının esas metodlarını
belirleme yeteneğini kazanabilmeleri, denel olarak olaylarla ilgili fonksiyonel bağıntıları
belirleyebilmeleri, fziğin çağdaş teknolojideki önemini anlamaları, başka sözlerle
öğrenciler kendi aklını kullanabilmeleri gerekir.
1
GENEL VE ÖZEL HEDEFLER
Öğrenciler:
1. Doğa kanunlarını analitik şekilde yazabilmeleri, geçerlilik sınırlarını anlayabimleri, fiziksel
büyüklükler ve birimler arasındaki ilişkileri bilmeleri,
· İdeal akışkan ve gerçek gazların, elastik cisimlerin esas kanunlarını ve fiziksel
büyüklükler arasındaki ilişkiyi kavrayabilmeleri,
· Titreşim ve dalgaların karakteristik büyüklüklerini kavramaları, ayrıca titreşim ve dalga
hareketi arasındaki farkı kavrayabilmeleri,
· Fizik halerini belirleyen karakteristik büyüklükleri kavramaları, fotomotri ile ilgili vizüel
ve enerji boyutlu büyüklükleri ve birimlerini yazabilmeleri,
· Elektrikle ilgili kanunları (elektrik akımı, magnetiksel alan, elektro magnetik indüksiyon )
analitik şekilde yazabilmeleri ve birimlerini kavrayabilmeleri,
2. Cisimlerin esneklik ve ortamların elektrik ve magnetik özelliklerini ayrıca, elektrik ve
magnetik alanlar, elektrik yükleri arasındaki etkileşmeyi kavramaları,
· Hook esneklik kanunu ile verilen fiziksel büyüklükleri ayrıca maddenin polarma,
dielektrik ve magnetik özelliklerini ayırd edebilmeleri,
· Günlük hayattan maddenin esneklik ve termik genleşmelerine ait örnekler verebilmeleri,
· Maddenin elektrik ve magnetik özelliklerini belirleyen fiziksel büyüklükler arasındaki
farkları denel olarak gösterebilmeleri,
3.
Edindikleri bilgi ve becerileri bağımsız olarak problemlerin çözümünde, günlük ve pratik
hayatta uygulayabilmeleri,
· İdeal akışkanlar, titreşim hareketleri, elektrik alan, elektrik akımı, magetik alan ve
elektromagnetik indüksiyona ait problemleri çözebilmeleri,
· Elektrostatik alan ve elektrik akımın yaptığı işi ayrıca elektrik ve magnetik alanın
yoğunluğunu hesap edebilmeleri,
· Doğru ve alternatif akıma ait elektriksel güç problemleri çözebilmeleri ve birimleri
kavrayabilmeleri,
· Denel olarak katı cisimlerin genleşme ve sıkışmasını öğrencinin önerdiği basit bir aygıtla
gösterebilmeleri gerekir.
4. Denel veri ve ölçmelerin, grafik çözümlerin analitik ve numerik analiz metodunu
kullanarak fizik kanunlarını doğru olarak ispatlarında kullanabilmeleri,
· Doğru ve alternatif akım devrelerin çeşitlerini ve aralarındaki farkı bilmeleri,
· Denel olarak Hook ve Ohm kanunu ispatlamaları, verileri grafik olarak göstermeleri,
· Doğru ve alternatif akım kaynakları arasındaki farkı bilmeleri,
· Düz ve küresel aynalarda; ince kenarlı mereceklerde; büyüteç ve mikroskopta büyütme,
görüntü kavramlarını bilmeleri gerekir.
5. Bazı özel fizik olaylar için kanun, teorem ya da kural halinde ispat edebilme haline
gelebilmeleri,
· Aynı şekilde titreşim ve alternatif akımı, harmonik (sinüsoidal) hareketi ve grafik olarak
gösterebilmeleri,
· Elektromagnetik alan ile elektrik ve magnetik enerji anlamaları,
2
· RLC alternatif akım devrelerinde, direncin (R ), indüktansın (L) ve kapasitansın (C)
etkilerini, ayrıca empedans kavramını anlamaları,
· Faradey’in indüksiyon kanununu magnetik akının değişimi olarak yazabilmeleri,
6. Denel ölçme sonuçlarının doğruluğunu, eldesini, kurallarını, fiziksel büyüklükler arasındaki
ilişkileri anlamaları,
· Yer magnetik alanının önemini ve ozon tabakasının delinmesinde, ”sera” olayının bir
sonucu olan küresel ısınmanın kutuplardaki buzların erimesinde yaratacağı “katastrofu”
anlamaları,
· mekanik enerji, elektriksel alanın yaptığı iş, elektriksel iş ve magnetik alanını yaptığı iş
birimi J ( joul ) olduğu anlamaları,
· kinetik enerji, elektrik enerjinin yoğunluğu, özündüksiyonlu elektrik devrelerinde
magnetik enerjinin farklı şekilde görüldüğünü anlamaları,
· mekanik, elektrik, magnetik ve elektromagnetik indüksiyon enerji türlerinin korunduğunu
anlamaları gerekir.
FİZİK
Fen lisesi (haftalık 3, yıllık toplam 150 ders saati)
Matematik -bilişim liseleri (haftalık 3, yıllık toplam 50 ders saati)
Kategoriler
Alt kategoriler
I.1. Hidrostatik,
Hidrodinamik ve Esneklik
I. Kuvvet ve
cisimlerin
hareket
II. Düzensiz
(kaotik )
harekertler ve
termik olaylar
I.2. Uniform ortamlarda
peryodik hareketler
I
I. Fiziki haller
I II.1 Elektriksel yük ve akım
III. Elektrik ve
magnetizma
III.2 Elektromaqgnetik
indiksiyon
III.3 Elektromagnetik
dalgalar ve Ratdyotekniğin
esaslari
IV. OPTİK
Öngörülen ders
saati
10
6
3
15,2
8,6
28
26,6
22
21
6
5,7
7
6,7
I V.1 Fotometri
Not: 7 ders laboratuvar çalışmalar için öngörülmüştür.
9,5
9
Toplam: 98
*
(%)
*
93,3
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİL
ER
PROGRAM İÇERİĞİ
I.1.1. İdeal ve gerçek
akışkanlar
I. KUVVET VE I.1.
CİSİMLERİ
HİDROSTAT
N
İK,
HAREKETİ
HİDRODİNA
MİK VE
ESNEKLİK
İdeal ve gereçek akışkanların
özelikleri,kanunları ve
orneklerde
uygullaması.Torriçeli teoremi,
akışkanların hızını ve debisini
ölçen aygıtlar.
İdeal akışkan (Newton ve
Stoks) kanunları ve
uygullaması.
I.1.2. Esnek ( elastik )
cisimlerin özelilkeri
Hook kanunu .Cisimlerin
uzaması, hacmi ve dik
kesitler.
4
KAZANIMLAR
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Öğrenciler:
1. süreklilik ve Bernulli denkleminine
ait günlük hayatan örnek ve
uygulamalar problemler çözerek
bulmaları,
2. viskoz ( sıvıların iç sürtünmesi)
akışkanlara ait Newton ve Puazel
kanununun, ayrıca bilyelerin viskoz
sıvılardaki hareketine ait Stoks
kuvvetinin tanımını bilmeleri,
3. sıvılarda bilyenin düşme
hareketinden yararlanark w viskozluk
katsayısının tayinini bilmeleri,
4. telin görsel uzamasından
yararlanarak, grafikten Hook
kanununun ispatını yapmaları gerkir.
Matematik :
Lineer ve
karesel
fonksiyonlar.
Lineer
denklemler.
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
I.2.1. Titreşim hareketi
KAZANIMLAR
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Öğrenciler:
Matematik:
I. KUVVET VE
CİSİMLERİN
HAREKETİ
I.2.
HOMOJ
EN
ORTAM
LARDA
PERYO
DİK
HAREK
ETLER
Titreşim hareketi. Titreşim
hareketinin esas özellikleri
ve enerjisi. Serbest
titreşimlere ait örnekler ve
zoruna titreşimler
I.2.2. Dalgalar
Dalga kaynağı. Dalga
çeşitleri ve özellikleri.
Dalgaların yansıması,
kırılması ve girişimi.
I.2.3. Ses
Ses kaynağı ve özellikleri.
Dopler olayı. Ultra ve enfra
ses
5
1. Titreşim hareketine ait örnekler
vermeleri;
ses dalgaları, kaynakları ve
çeşitlerine ait örnekleri vermeleri,
2. Titreşim hareketinin enerjisini, ses
dalgalarının enerjisini ve şiddetini
hesap edebilmeleri,
3. Matematik sarkacın peryodunu
ölçerek yerçekimi ivmesinin ( g )
tayin yapabilmeleri,
4. Katı sıvı ve gaz halleri için dalga
hızlarını veren matematik
bağıntıları yazabilmeleri ve
bağıntılarda yere alan fizksel
büyüklükleri bilmeleri,
5. Tıpta, tarımda, endüstride, trafikte
ve yaşam ortamının korunmasında
ultrasesin uygulamasını söylemeleri
gerekir
Lineer
fonksiyonlar
Karesel
fonksiyonlar.
fonksiyonlar
Trigonometri.
Geometri
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
II.1.1. Fiziki haler
II. DÜZENSİZ (
KAOTİK )
HAREKETLE
R VE TERMİK
OLAYLAR
II.1.
FİZİKİ
HALER
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
Molekülerarası kuvvetler.
Katı ve sıvıların
genleşmeleri. Faz
değişimleri. Buharlaşma.
Kaynama.Yoğunlaşma.
Erime ve
katılaşma.Uçunum.Üçlü
nokta. Kritik sıcaklık.
Havanın nemi.
6
1. Sıvı – gaz; kristal – sıvı; kristal –
gaz; ve suyun faz değişimlerini
gösteren faz diyagramlarının
açıklamasını yapabilmeleri,
2. Günlük hayattan katı cisimlerin
genleşme ve sıkışması, ayrıca katı
cisimleri genleşme ve
sıkışmasından doğan zararlara ait
örnekler vermeleri,
3. Uçunum olayını ve üçlü noktayı
denel olarak göstermeleri,
4. Buz ve üzerine oturtulan ağırlıklar
yardımıyla buzun erime noktasının
değişmesini denel olarak
göstermeleri gerekir.
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Meteoroloji:
Fiziki halerin
tayini için
meteorolojide
kullanılan
aygıtlar.
KATEGORİ
LER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
III.1.1. Elektrostatik
III.
III.1.
ELEKTRİK ELEKTRİK
VE
SEL YÜK
MAGNETİ
VE AKIM
ZMA
Elektrostatiğin esas kavramları.
Elektriksel alan ve potansiyel
(gerilim) arasındaki ilişki
Elektrostatik alanın
enerjisi.Dielektrik ortamlar ve
elektrik alanı. Dielektrik polarması.
III. 1.2. Elektrik akımı
Elektrik akımın tanımı. Elektromotor
kuvveti. Basit ve bileşik elektrik
devrelerin esas kanunları.
Elektriksel iş ve güç.
Termoelektronik emisyon ve katod
tüpü.Gazlarını iyonizasyonu
Plazam.
III.1.3. Magnetik alan
Doğal mıknatısın magnetik alanı.
Yer’in magnetik alanı. Elektrik
akımın magnetik alanı. Magnetik
kuvvetler. Magnetik alan vektörü.
Magnetik kuvvet kanunu ve
uygulaması. İletkenlerin içindeki
magnetik indüksiyton. Homojen
magnetik alanlarda yüklü
7
.
1. Elektriksel gerilimin (potansiyelin)
tanımının ve noktasal yükün potansiyel
kavramını bilmeleri,
2. Gerilim (voltaj) ve potansiyel arasındaki
farkı ayırd edebilmeleri, potansiyel ve
elektrik alan arasındaki ilişkiyi
yazabilmeleri,;
3. Boşlukta (vakumda) ve dielektriklerde
elektrik enerjinin nasıl hesap edildiğini
bilmeleri;
4. Ohm kanununu ve Kirşhov kurallarını
uygulayabilmeleri ayrıca dirençlerin taplama
kurallarını bilmeleri;
5. Paralel akımlı teler (hareketli yükler
arasıdaki etkileşme) yardımıyla akım birimi
amperin (A) tanımını bilmeleri;
6. Elektrik yükü, elektrik akımı ve magnetik
alan birimlerini gösteren fiziksel birimlerin
listesini yapabilmeleri;
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
Denklemler.
Lineer
fonksiyonlar.
Kesirler.
Kare köklü
sayılar
Trigonometri .
parçacıkların hareketi. Magnetik
alan ve ortamlar.
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
III.2.1. Elektromagnetik
7. Magnetik alan vektörü yardımıyla akımlı
telin ve akımlı telerin magnetik alanını
tayinini yapabilmeleri gerekir.
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
indüksiyon
III.
ELEKTROMA
GNETİK
İNDÜKSİYON
II.2.
ELEKT
ROMA
GNETİ
K
İNDÜK
SİYON (
EMİ)
Elektromagnetik indüksiyon
( E.M.I) elede etme
yolları.Lentz kanunu. Enerji
korunum kanunundan
yararlanark Faradey
kanununun eldesi. İniksiyon
katsayısı. Magnetik alanın
enerjisi.
III.2.2 Alternatif akım
Alternatif akımın gerilimi ve
akım şiddeti. Alternatif
akım ve gerilim etkin
(efektif) değerleri. Dirençli
(R), indüktanslı (L),
kapasitanslı (C) ve RLC- li
alternatif akım devreleri.
Alternatif akımın gücü.
Alternatif akım jeneratörleri.
Transformatörler.Üç fazlı
8
1. Sabit iletkenlerde magnetik akının
( flüksün ) değişimine ait örnek
vermeleri,
2. Faradey’in elektromagnetik
indüksiyon kanununu enerjinin
korunumu olarak anlamaları,
3. Düzgün magnetik alanda bir
bobinin 30o lik dönmesi halinde
alternatif akım şiddetinin ve
gerilimin değişim gösterdiğini
anlatması,
4. Dirençli, indüktanslı ve
kapasitanslı alternastif akım
devreleri için Ohm kanununu ayrı
ayrı ve karma olarak faz farkını
incelemesi,
5. Alternatif ve doğru akımın
gücünü veren matematik
bağıntının eldesini anlatmalı ve
aralarındaki farkı anlaması gerekir.
Lineer
denklemler.
Köklü
çokluklarla
yapılan
işlemler.
Trigonometri
.
alternatif akımların tanımı.
Elektrik enerjisinin uzaklara
nakli.
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
III.3.1. Elektro magnetik
alan
III. ELEKTRİK
VE
MAGNETİZM A
II.2.
ELEKTRO
MAGNETİ
K
DALGALA
R
( EM).
RADYO
TEKNİĞİN
ESASLARI
Elektriksel titreşim devresi.
Elektromagnetik alanın
enerjisi.
Elektro magnetik dalgaların
hızı. Elektro magnetik
spektrum.
III.3.2. Radiotekniğin
esasları
Radyo verici.
Radyo alıcı
Sinyalerin amplifikasyonu.
Televiyonunu çalışma ilkesi
9
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
1. Elektromagnetik spektrumun
sıralamasını siyah tahtaya çizmel
ve spektrumu dalga boyuna göre
ayırd etmesini bilmesi,
Karesel
fonksiyonlar.
Lineer
denklemler
2. Elektro magnetik dalgalar eşit
enerjili elektrik ve magnetik
alanlardan meydana geldiğini
ayrıca sentezini yapabilmeleri,
Köklü
çokluklarla
yapılan
işlemler.
3. Radyo alıcı, radyo verici ve
sinyalerin triod lamba ve
transistör ile amplifikasyonu
açıklayabilmeleri gerekir.
Trigonometrik
fonksiyonlar.
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
IV.1.1.
1. Dercenin radyana ve radyanın
derceye dönüşümünü bilmeleri,
Fotometrik büyüklükler
V. OPTİK
I V.1.
Radyan ve katı açının tanımı
FOTOMETR Görsel ( vizuel ) fotometrik
büyüklükler.Gerçek fotometrk
İ
büyüklükler.
10
2. Görsel ve gerçek fotometrik
bağıntıları ayrıca fotometrik
büyüklüklerin tanımlarını ve
birimlerini teker teker yazmaları
gerkir.
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
Kesirlerle
yapılan
işlemler.
İzdüşümün
anlamı. Görsel
sanat Gözün
duyarlılığı.
Mavi renklerin
soğuk, kırmızı
renklerin ise
sıcak renkler
olarak
açıklanması.
SEÇMELİ DERSLER (SD)
PROGRAM İÇERİĞİ
1. Dalgaların üst üste binme ilkesi
2. Eğik ve yatay atış
3. Faradey elektroliz kanunları
HEDEFLER
- Seçmeli dersler fizikten bilgilerin farklı
alanlarda ilereletmek isteyen öğrenciler için
düzenlenir. Öğrencilerin isteği üzerine
öğretmen söz konusu dersleri örgün eğitime
alabilir.
4. Hareketli yükler arasındaki etkileşme
5. Siklotron.
6. Elektronun spesifik yükünün tayini
7. Magnetik alanda plazam
8. Betatron
LABORATUVAR ÇALIŞMASI (7)
1. Hook deneyi
2. Matematik sarkacı yardımıyla yerçekimi ivmesinin tayini
3. Vizkozluk katsayısısnı tayini
4. Rezonans yardımıyla ses dalgaların hızının tayini.
5. Ohm deneyi
6. Vitston küprüsü deneyi.
7. Trasistörlerin özellikleri
11
FİZİK
Genel lise (haftalık 2, yıllık toplam 72 ders saati)
Kategoriler
I. Kuvvet ve
cisimlerin
hareketi
II. Düzensiz
( kaotik )
harekertler
ve teermik
olaylar
III. Elektrik
ve
magnetizma
Alt kategoriler
I.1. Hidrostatik,hidrodinamik ve esneklık
I.2. Homojen ortamlarda peryodik
hareketler
(%)
10
13,8
5
6,9
16
12
4
22,2
16,6
5,5
4
9
Toplam 67*
5,5
12,5
92,7
9,7
II.1. Fiziki haler
III.1 Elektrik yükü ve akımı
III.2. Elektromagnetik indüksiyon
III.3. Elektromagnetik dalgalar ve radyo
tekniğin esasları
IV.1. Fotometri
IV.2. Geometrik optik
IV. Optik
*
Öngörülen
ders saati
7
Not: 5 ders laboratuvar çalışması için öngörülmüştür
12
KAZANIMLAR
ALT KATEGORİLER
PROGRAM İÇERİĞİ
DERSLER ARASI
İLİŞKİ
KATEGORİL
ER
İdeal ve gerçek akışkanlar
I.1. HİDROSTATİK,
Süreklilik denklemi. Sıvıların akış
I. KUVVET VE HİDRODİNAMİK ve ESNEKLİK
hızı
CİSİMLERİN
HAREKETİ
Bernuli denklemi ve uygullaması.
Sıvıların iç sürtünmesi (viskozluk).
Stoks kanunu.
Hook kanunu. (katı cisimlerin
uzaması, hacmi ve dik kesitleri)
13
Öğrenciler:
1. Süreklilik ve Bernulli
denkleminin
problemlerin çözümünde
kullanabilmeleri,
2. Aalitik olarak sıvıların
viskozluğunu (sıvıların iç
sürtünmesini) bilyelerin
viskoz sıvılardaki
hareketinden yararlanarak
tayin edebilmeleri,
3. Cisimlerin görsel
uzamasını ve esnek
cisimlerin özelliklerini
betimlemeleri gerekir.
Matematik:
Lineer
fonksiyonlar.
Karesel
fonksiyonlar ve
lineer denklemler.
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
DERSLER
ARASI
İLİŞKİ
Öğrenciler:
I. KUVVET VE
CİSİMLERİN
HAREKETİ
I.2.
HOMOJEN
ORTAMLA
RDA
PERYODİK
HAREKETL
ER
Titreşim hareketi. Titreşim
hareketinin esas özellikleri
ve enerjisi. Serbest
titreşimlere ait börnekler ve
zoruna titreşimler
Dalga çeşitleri ve
özellikleri. Dalgaların
yansıması ve kırılması.
Ses kaynağı ve özellikleri.
Dopler olayı. Ultra ve enfra
ses
14
Matematik:
1. Titreşim hareketine, dalga
çeşitlerine ve ses kaynaklarına ait
örnekleri vermeleri,
2. Matemetik sarkacın peryodunu
öçerek yerçekimi ivmesinin ( g )
tayin yapabilmeleri,
3. Katı sıvı ve gaz halleri için dalga
hızlarını veren matematik
bağıntıları yazabilmeleri ve
bağıntılarda yer alan fiziksel
büyüklükleri bilmeleri,
4. Tıpta, tarımda, endüstride, trafikte
ve yaşam ortamının korunmasında
ultrasesin uygulamasını söylemeleri
gerekir
Lineer
fonksiyonlar
Karesel
fonksiyonlar.
fonksiyonlar
Trigonometri .
Geometri
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
II.1.1. Fiziki haler
II. DÜZENSİZ
(KAOTİK)
HAREKETLE
R VE TERMİK
OLAYLAR
II.1.
FİZİKİ
HALER
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
Katı ve sıvıların
genleşmeleri. Buharlaşma.
Kaynama.Yoğunlaşma.Erim
e.ve katılaşma.
Uçunum.Üçlü nokta.
Havanın nemi.
15
1. Sıvı – gaz; kristal – sıvı; kristal –
gaz; ve suyun faz değişimlerini
gösteren faz diyagramlarının
açıklamasını yapabilmeleri,
2. Günlük hayattan katı cisimlerin
genleşme ve sıkışması, ayrıca katı
cisimleri genleşme ve
sıkışmasından doğan zararlara ait
örnekler vermeleri,
3. Cisimlerin sıkışma ve genleşmesini
kendilerinin önerdiği basit bir
deney ile göstermeleri gerekir.
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
Lineer
denklemler.
Kimya:
Yanma
sonucunda katı
halden
doğrudan
doğruya
buharlaşan
maddelerin
tayini
KATEGORİLER
III. ELEKTRİK
VE
MAGNETİZAMA
ALT
KATEGORİ
LER
III.1.
ELEKTRİK
SEL YÜK
VE AKIM
PROGRAM İÇERİĞİ
Elektrostatiğin esas kavramları.
Elektrostatik alanın enerjisi.
Dielktrik ortamlar ve elektrik
alanı. Diektriklerin polarması.
Elektrik akımın tanımı. Basit ve
bileşik elektrik devrelerin esas
kanunları. Elektriksel iş ve
güç
Doğal mıknatıs ve alanı. Yer’in
magnetik alanı. Elektrik
akımın magnetik alanı.
Magnetik kuvvetler. Magnetik
alan vektörü. Magnetik alan
ve ortamlar.
16
KAZANIMLAR
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Öğrenciler:
1. Elektriksel gerilimin (potansiyelin)
tanımının ve noktasal yükün
potansiyel kavramını bilmeleri,
2. Boşlukta (vakumda) ve
dielektriklerde elektrik enerjinin nasıl
hesap edildiğini bilmeleri,
3. Ohm kanununu ve Kirşhov
kurallarını uygulayabilmeleri ayrıca
dirençlerin ser ve paralel taplama
kuralarınıu bilmeleri,
4. Paralel akımlı teler (hareketli yükler
arasıdaki etkileşme) yardımıyla akım
birimi amperin (A) tanımını
bilmeleri,
Matematik:
Denklemler.
Lineer
fonksiyonlar.
Kesirler.
Kare köklü
sayılar
Trigonometri.
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
Öğrenciler:
III. ELEKTRİK
VE
MAGNETİZM
A
III.2.
ELEKTRO
MAGMNETİ
K
İNDÜKSİYO
N
Elektro magnetik indüksiyon
elde etme yolları.
Faradey’in elektro magnetik
indüksiyon kanunu. Lentz
kanunu. Özindüksiyon
katsayısı. Magnetik alanın
enerjisi.
Alternatif akımın gerilimi ve
akım şiddeti. Dirençli (R),
indüktanslı (L), kapasitanslı
ve (C) li alternatif akım
devreleri. Alternatif akımın
gücü. Transformatörler.Üç
fazlı alternatif akımların
tanımı. Elektrik enerjisinin
uzaklara nakli.
17
1. Akının (flüksün) değişimine ait
örnekler vermeleri,
2 Faradey’in elektromagnetik
indüksiyon kanununu makaranın
içine hızla sokulan ve çıkartılan
mıknatıs deneyine dayanarak
anlatmaları,
2. Dirençli (R), indüktanslı (L) ve
kapasitanslı (C) alternatif akım
devreleri için Ohm kanununu ayrı
ayrı incelemesi,
3. Alternatif ve doğru akımın
gücünü veren matematik
bağıntının eldesini anlatmalı ve
aralarındaki farkı anlaması
gerekir.
Lineer
denklemler
Köklü
ifadelerle
yapılan
işlemler
Trigonometri..
KATEGORİLER
ALT
KATEGORİ
LER
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
DERSLER
ARASI İLİŞKİ
Matematik:
III. ELEKTRİK
VE
MAGNETİZM
A
III.3.
ELEKTRO
MAGNETİK
DALGALAR
VE
RADYOTEK
NİĞİN
ESASLARI
Elektriksel titreşim devresi.
Elektro magnetik dalgaların
hızı.Elektro magnetik
spektrum.
Radyo verici.
Radyo alıcı
Sinyalerin amplifikatörü.
Televiyonunu çalışma ilkesi
Öğrenciler:
1. Elektromagnetik dalgaların c
yayılma hızının boşlukta
hesaplamasını
2. elektromagnetik spektrumun
dalga boyuna göre ayırd etmesini
ve sıralamasını bilmesi,
3. Radyo alıcı, radyo verici ve
sinyalerin triod lamba ve
transistör ile amplifikasyonu
açıklayabilmeleri gerekir.
KATEGORİ
LER
ALT
KSTEGORİL
ER
PROGRAM
İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
Karesel
fonksiyonlar
Lineer
denklemler
Köklü
çokluklara
yapılan
işlemler.
Trigonometrk
denklemler
DERSLER ARASI İLİŞKİ
Matematik:
III. OPTİK
IV.1.
FOTOMETRİ
Fotometrik
büyüklükler
Gerçek fotometrk
büyüklükler.
Öğrenciler:
1. Görsel ve gerçek fotometrik
büyüklükleri ve birimlerini teker teker
siyah tahtada yazmaları ve
adlandırmaları gerekir.
2. Aditif ve aditif olmayan fiziksel
18
Kesirlerle yapılan işlemler.
İzdüşümün anlamı. İşitsel ve
görsel sanat Gözün
duyarlılığı. Mavi renklerin
soğuk, kırmızı renklerin ise
sıcak renkler olarak
büyüklüklere örnekler bulmaları
gerekir.
KATEGORİ
LER
ALT
KATEGORİL
ER
IV.2.
GEOMETRİ
K OPTİK
VI. OPTİK
açıklanması.
PROGRAM
İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
DERSLER ARASI İLİŞKİ
Geometrik optiğin
esas kanunları.
Düz ve küresel
aynalar, ince ve
kalın kenarlı
merceklerde
görüntünün tayini,
görüntü boyunun
hesabı, büyüteç ve
mikroskop.Işığın
prizmada kırılması.
Öğrenciler:
1. Düz, küresel ayna, ince ve kalın
kenarlı mercek, büyüteç ve
mikroskopta geometriğin esas
kanunlarını uygulayabilmeleri,
2. Düz, küresel, ince ve kalın kenarlı
merecek, büyüteçte ve optik
mikroskopta görünümün çizimini
yapabilmeleri,
3. Işık prizmasında minimum sapmayı
hesap edebilmeli, ışığın renklere,
ayrılmasını ve renklerin sırasını
bilmeleri gerekir.
Matematik:
Lineer denklemler ve orantı
Geometri.
Üçgenler, üçgen çeşitleri ve
benzerlikler.
19
20
SEÇMELİ DERSLER
1. Titreşim hareketinin enerjisi
2. Elektriksel alan ve gerilim
arasındaki ilişki
3. Termoelektronik emisyon ve
katod tüpü
4. Plazma
5. Homojen ortamlarda yüklü
cisimlerin hareketi
6. Enerjinin korunumu
kanunundan yararlanarak
Faradey indüksiyon kanunun
eldesi
7. Alternatif akımın etkin değerleri
8. Paralel yüzlü camlarda ışığın
kırılması
Seçmeli dersler fizikten bilgilerin
farklı alanlarda ilerletmek isteyen
öğrenciler için düzenlernir.
Öğrencilerin isteği üzerine öğretmen
söz konusu dersleri örgün eğitime
alabilir
LABORATUVAR ÇALIŞMALARI
1. Matematik sarkacı yardımıyla yerçekimi ivmesinin tayini
2. Viskozluk katsayısının tayini
3. Rezonans yardımıyla havada ses hızının tayini
4. Ohm deneyi
5. Vitston köprüsü yardımıyla bilinmiyen dirençlerin tayini ( Vitston köprüsü )
PRATİK ÇALIŞMALAR
Fizik bir teorik ve denel bilimidir. Fizikte tüm analitik metodların doğruluğu denel
metodlarla ispat edilmesi gerekir. Denel olarak ispat edilmiyen bir fizik olayından söz
edilemez. Genel olarak deneyler okul laboratuvarlarında yapılır. Eğer okulda laboratuvar
yoksa, öğretmen pratik çalışmalar için öngörülen tüm materyali başka okulardan ödünç
alarak derse getirmesi gerekir. Bazı pratik çalışmalar için öğretmen deney için gerekli tüm
ölçü aygıtlarını sağlaması gerekir.
Fen ve matematik bilişim lisesi için yılda 7 pratik dersi öngörülmüştür. Pratik derslerin
süresi 1 ders saatidir. Genel lisesi için ise 5 pratik çalışması öngörülmüştür. Pratik
çalışmaların adlandırması müfredat programının sonunda verilmiştir.
21
KAYNAKLAR VE DERS KİTAPLARI
On birinci sınıf müfredat programının içeriği gerçekleşmesi için her üç lise için de
geleneksel ders kitapları yanında internetten alınan bilgilere de yer verilmesi
önerilir.Yardımcı kitap olarak da halen kullanılmakta olan kitapların kullanılması,
internetten ulaşılan yeni eğitim metodların yanında denel öğretm metodlardan da
yararlanılması önerilir.
METODOLOJİK YÖNERGELER
Deneyimler, farklı metodlarla gerçekleştirilen eğitimin çok daha başarılı olduğunu
göstermektedir. Bu nedenle fizik bilimi eğitimi bir çok eğitim metoduyla gerçekleşmesi
gerekir. Burada birkaç eğitim metodundan söz edilecektir.
·
·
·
·
Ders açıklama metodu
Konuşma (diyalog) metodu
Gösteri (domostrasyon) metodu
Laboratuvar çalışma metodu
Yukarıda söz konusu olan metodlar yanında gereksinmeye göre öğretmen çağdaş öğretim
metodu olan “ öğrenci merkezli eğitim” metodunu da kullanabilir. Ders içeriğine göre, bir
kaç metdun kullanılmasıyla öğrencilerde dersin akıcılığını ve derse karşı duyulan ilgiyi
artırır. Örneğin bir doğa olayının analitik anlatımını deneyle, pratik uygulamayla ve
konuyla ilgili problemler çözerek yapılırsa öğrenciler, beceriler yaşayarak öğrenirler. Bu tür
çalışma, öğrencilerin belleğini pozitif olarak etkiler.
Dersler:
· İndüktif (Tümevarım) ve
· Deduktif
Olmak üzere çalışma metodlarıyla gerçekleşmelidir.
İndüktif (Tümevarım) metodunda olaylar basitten bileşiğe, bilinenden bilinmiyene,
yakından uzağa, somuttan soyuta doğru anlatılır. ”Bir öğretmen derse kendinin ne bildiğiyle
değil, öğrencinin ne bildiğiyle başlamalıdır”. Örneğin magnetik alanın varlığı ve özellikleri
akımlı telin etrafında demir tozların çemberler şeklinde dizildiğini esas alarak anlatılır. Daha
sonra da deneyin analitik açıklaması yapılır.
Deduktif (tümden gelen) metodunda olayların analizi genelden sonuca doğru yapılır.
Örneğin deduktif metodunu Bernuli denkleminden çıkan sonuçlar, Kirşho kanunun bir
22
uygulaması olan dirençlerin toplanmasında kullanılır. Deduktif metod genel olarak kanun ve
teoremlerden çıkan sonuçların uygulamasında kullanılır.
BİLGİ DEĞERLENDİRMESİ
Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi için aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:
I. Yazılı sınav
Birinci yarı yıl ve yıl sonunda birer yazılı sınav yapılması öngörülmüştür. Yazılı sınavda
öğrenciler soru ve problemleri çözmeye uğraşacaktır. Öğretmen yazılı sınavda öğrencilere
derste çözülmüş ya da çözülmemiş birkaç sorular sorar. Öğretmenin sınavda çözülmemiş
soru ve problemlerin sormasının amacı öğrencilerin dersi anlayıp anlamadığını öğrenmesi
ve değerlendirmesidir. Yalnız bu şekilde öğrencilerin öğrenme, dersleri benimseme,
beceriklik, anlama ve düşünme şekli anlaşılmış olur.
II. Projeler tekniği: Öğrencilerin yaratıcılık, bilimsel çalışma ya da pratik çalışma
alışkanlığı
Proje tekniği, öğrencilere yaratıcılık, bilimsel çalışma alışkanlığı ve poroblem çözme gücü
kazandırmak amacıyla uygulanan bireysel ya da küçük grup öğretim tekniğidir.
Projeler öğretmen ya da öğrenciler tarafından sunulur. Öğrenciye proje verilirken
öğretmen öğrencilere rehberlik yapmalıdır. Öğrenciler öğretmenden konkre problemler
örneğin, çözülmemiş problem, herhangi bir fızik olayın anlatımı ya da basit bir
elektromıknatıs, elektromotor, periskop gibi aygıtın yapımı şeklinde sorular alır.
III. Sözlü değerlendirme
Bazı öğrenciler dersleri çalışmalarına karşın derslerde etkin değildirler; derste ikili
konuşmalara katılmazlar, çekingendirler. Bu nedenle öğretmen söz konusu öğrencilerin
bilgi değerlendirmesini klasik metodlarla yapması gerekir. Klasik değerlendirme metodu
ikili (diyalog) konuşma şeklinde olmalıdır ve tüm sınıfın katılmamasına dikkat edilmelidir.
IV. Test sınavı
Birinci ve ikinci yarı yılın son haftasında kitaplar kapalı olmak şartıyla test yapılır.Testin
içeriğini yarı yılda ve yılın sonunda okutulan tüm dersler oluşturur. Öğrenci test sınavında
kopya yapamaz.Test soruların sayısını öğretmen belirler.
V. Ev ödevi
Öğretmen öğrencilere sürekli ev ödevi verir. Ev ödevi çalışması öğrencileri derse karşı
sürekli etkin olmasını sağlar. Ev ödevlerin içeriği sayısal problemlerin çözümü, bir
çizelgeye değerlerin yerleştirmesi, herhangi bir çizim ya da pratik çalış ma şeklinde olabilr.
23
VI. Etkinlik değerlendirmesi
Öğretmen, öğrenciyi başta bir yandaş olarak görmesi gerekir. Daha sonra öğretmen ve
öğrenci arasında bir ikili konuşma süreci gerçekleşmeli. Öğretmen bu şekilde öğrencinin
ders anlatımı kazanma becerisine ne oranda ulaştığını değerlendirir. Bu şekilde öğrenci
öğretmenle birlikte ders etkinliğini sürdürmekte ve fizik kanunlarını ispatlama becerisini
kazanır. Öğrencilerin bazıları aynı bir fizik problem için farklı sonuçlar elde edebilir. Bazı
öğrenciler sayısal problemlerin çözümünde sürekli olarak etkindir ve sınıftaki problem
çözme eylemine sürekli olarak katılırlar. Öğretmen öğrencilerin bu çeşit etkinliklerinden
yararlanarak başarıları hakkında öğrenciyle birlikte ya da bağımsız olarak karar verir.
VII. Okuldaki laboratuvar etkinlikleri
Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına göre deneyleri
gerçekleştirir. Laboratuvarda öğretmen herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da olayla ilgili
ölçmeler gerçekleştirir. Laboratuvardaki çalışmalar sırasında bazı öğrenciler çalışmalarda
daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız yapabilir, öğretmenlerine de yardımcı
olurlar. Öğrencilerin bu tür davranışları öğretmen tarafından değerlendirmesi gerekir.
Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi yukarıda belirtilen etkinliklere dayanmalıdır.
Kaynakça: Müfredat programlarına göre ders kitapları yayınlanıncaya kadar öğrenciler
piyasada var olan lise kitaplarından yararlanabilir.
Türkçe Kaynakça
Fizik lise - 1 MEB Yayınları İstanbul 2002
Fizik lise - 2 MEB Yayınları İstanbul 2002
Fizik lise – 3 MEB yayınları İstanbul 2002.
24
25