ANTRENÖRLÜKTE İLETİŞİM BECERİLERİ 1 İLETİŞİM TÜRLERİ -SÖZLÜ İLETİŞİM -YAZILI İLETİŞİM -SÖZSÜZ İLETİŞİM / BEDEN DİLİ 2 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİMDE KİŞİLERİN “NE SÖYLEDİKLERİ”, SÖZSÜZ İLETİŞİMDE İSE “NASIL SÖYLEDİKLERİ” ÖNEMLİDİR. 3 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM Sözlü iletişim; toplumsal yaşamın her alanında ve özellikle meslek yaşamında, herkesin kullanmak zorunda olduğu bir iletişim türüdür. Yüz yüze görüşmeler, sözlü bilgilendirme, hitaplar, telefonla yapılan görüşmeler, eğitim kursları, resmi konuşmalar ve uyum programları gibi çeşitli biçimde kurulur. En önemli unsuru dildir. Sözlü (Dil ile) iletişimde kişilerin “ne söyledikleri”, sözsüz iletişimde (dil ötesi iletişimde) ise “nasıl söyledikleri” önemlidir. 4 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM İletişim türleri içinde en yaygın ve etkili kullanılanı, sözlü iletişimdir. Nasrettin Hoca’ya sormuşlar: -Adam olmanın yolu nedir? Hoca da: - Hayli zordur bu işler. Bileni can kulağıyla dinleyeceksin, söylerken de ağzından Çıkanı kulağın duyacak, demiş. Etkili iletişim biçimlerinden biri olan sözlü iletişimi doğru kullanabilmek için; konuşma, dinleme, soru sorma ve geri bildirim konularında gelişmek gereklidir. 5 İLETİŞİM TÜRLERİ ANTRENÖRLERİN, SPORCULARINA HİTAP TARZLARI İLETMEK İSTEDİĞİ DÜŞÜNCELERİNİN DIŞA VURUMUDUR. 6 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM Ses unsuru; sesin şiddeti, vurgusu, telaffuzu, tonu ve hızı gibi özellikleri kapsamaktadır. Konuşma sırasında bazı kelimelerin vurgulanması ve yerinde yapılan tonlamalar iletmek istenen mesajın anlamını değiştirebilir. Örneğin; Antrenörün sporcusunu hücuma gönderirken “git” demesi ile kırmızı kart gördükten sonra “git” demesi anlam açısından farklıdır. Sesin yüksekliği, tonu, vurguları, telaffuz ve konuşma hızı duygusal mesajlar da gönderilebilir. Yüksek ses,hızlı konuşma ve hafif bir vurgu,heyecan ve arzuyu iletirken, düşük ses ve vurgunun olmayışı ilgisizlik iletir. Neşe, kırgınlık, endişe, çekingenlik, memnuniyetsizlik, kararlılık, kararsızlık gibi duygular sesin çeşitli şekillerde değişmesi yoluyla yapılır. 7 İLETİŞİM TÜRLERİ Son yıllarda işe alınan bireylerde, güzel konuşma, özellikle aranan bir nitelik olmuştur. Konuşmacı, sorulan soruların cevabını verebiliyorsa, kime ne söyleyeceğini, nasıl söyleyeceğini biliyor ve söyleyeceklerinin önemli olduğunu bilerek konuyu önemsiyorsa, konuşmasında başarı sağlayacaktır. 8 İLETİŞİM TÜRLERİ Ses unsuru; sesin şiddeti, vurgusu, telaffuzu, tonu ve hızı gibi özellikleri kapsamaktadır. Konuşma sırasında bazı kelimelerin vurgulanması ve yerinde yapılan tonlamalar iletmek istenen mesajın anlamını değiştirebilir. Örnek:”Evet” kelimesi 1-Doğru 2-Aynen katılıyorum 3-Olabilir 4-Eh Örnek:”Aman” kelimesi 1-Boş vermiş 2-Yeter 3-Dikkat 4-Kalsın Örnek: “Lütfen” kelimesi 1-Sinirli 2-Rica 3-Otoriter 4-Yalvarma 9 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM Sözlü iletişim kulüp ve sporcu açısından da hayati bir öneme sahiptir. Sporcularına kulak vermenin önemini kavrayan kulüpler, karşılıklı iletişime olanak tanıyan, sporcularını daha yakından tanımalarını sağlayan ve kendilerini sporcularına en doğru şekilde ifade edebilecekleri etkili iletişim arayışına girmişlerdir. Bu noktada sözlü iletişim, gerçek bir güç ve etkili bir iletişim aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Başarılı antrenörler farklı grupların üyeleri olan sporcularının farklarını görmek zorundadırlar. Oyunculardan istenilen verimin alınması için oyuncuyu iyi tanımak önemli koşullardan birisidir. Antrenör her oyuncuya aynı tarzda, aynı üslupla hitap etmemelidir. Çünkü karşımızdaki grup aynı özelliklere sahip değildir. 10 İLETİŞİM TÜRLERİ SPORCUNUZA BİR ŞEY SÖYLERKEN, YÜZ YÜZE KONUŞUN, ONUNLA AYNI HİZAYA GELMEYE ÇALIŞIN.SİZİNLE İŞBİRLİĞİ YAPMAYA DAHA İSTEKLİ OLDUĞUNU GÖRECEKSİNİZ. 11 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM İletişim şekillerinden en etkili ve en hızlı olanı sözlü ve yüz yüze olan iletişimdir. Sözlü iletişimde gönderici ve alıcı birebir ilişki içinde olduğu için duygu, düşünce ve bilgi aktarımı daha sağlıklı ve akıcı olmaktadır. Sözlü iletişimde, geri besleme hemen gerçekleşir. Bunun neticesinde mesajın doğru anlaşılıp anlaşılmadığı da kontrol edilir. Sözlü iletişimde özellikle bir konuşmanın söz konusu olduğu durumlarda, kalıcı ve etkili bir izlenim yaratılmak isteniliyorsa; sözcüklerin hem iyi seçilmeleri hem de sesletilmeleri ve vurgulanmaları gerekmektedir. Hiçbir eleştiriyi sporcunuzun kişiliğini hedef alarak yapmayın. Davranışı eleştirin. “Aptal” yerine “Adamını neden tutmadın”, “sorumsuz” yerine “geç kaldın” deyin.. Bu şekilde kişiliklerine değil, olumsuz davranışlara yoğunlaşmış olursunuz. 12 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM Sporcumuzu hatasını görmek için zorlamayın. Aradan zaman geçince gerçeği görmesini kolaylaştırmış olursunuz. Ders vermeye kalkmayın. Sporcunuza emir vermeyin. Sporcunuzdan isteyin. Sporcunuza duygu ve düşüncelerini ifade etme fırsatı verin ve cevap veriyor diye ona kızmayın. İletişim kişiyle yapılır. Bir tartışma sırasında asla birkaç problemi birden çözmeye çalışmayın konuları teker teker ele alın. “Yerinde yapılan kısa bir konuşma, yersiz yapılan uzun bir konuşmadan bin defa daha etkilidir” Konuşma kendini anlatabilme becerisidir. Kendini doğru anlatabilmekse çaba, zaman ve enerji gerektirmektedir. 13 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM Konuşabilme yeteneğine sahip bir antrenör, gerçekte etkili iletişimin sağlanabilmesi için gerekli tüm donanıma sahip olma ayrıcalığını taşır. Böylece sporcularınızla doğabilecek olası iletişim çatışmalarının konuşularak çözüme kavuşturulması olanağı var olur. 14 İLETİŞİM TÜRLERİ SPORCUNUZU DİNLERKEN, MUTLAKA YÜZÜNE BAKIN VE ONUNLA GÖZ İLİŞKİSİ İÇİNDE OLUN. KENDİSİNE ÖNEM VERİLDİĞİNİ HİSSEDECEKTİR. 15 İLETİŞİM TÜRLERİ SPORCUNUZUN ANLATTIKLARINI DİNLEMİYORSANIZ, BİR SÜRE SONRA SONUNDA SİZİ DİNLEMEDİĞİNİ FARK EDERSİNİZ. 16 İLETİŞİM TÜRLERİ “Hararetli Konuşma Değil- Hareketli Konuşma” Şehrin en güzel konuşmacısı seçilecekmiş. Herkes konuşmuş ve sıra en ünlü konuşmacıya gelmiş. Kürsüye en son çıkacak konuşmacıya, rakipleri, kötü bir sürpriz hazırlamışlar ve o kürsüye çıktığında tüm ışıkları söndürmüşler. Tecrübeli hatip, ortalık zifiri karanlıkken ve göz gözü görmezken salonun karanlığına: “Herkes bir kibrit yaksın.” diye seslenmiş. Çakmağı olanlar, kibriti olanlar ceplerine davranmışlar ve salon bir anda gün gibi aydınlanmış. Etkili bir konuşma, yerinde ve zamanında olumlu yönde harekete geçirir. 17 İLETİŞİM TÜRLERİ Sözlü İletişimin Üstün Yönleri 1.Sözlü iletişim yoluyla daha kısa sürede fazla bilgi, duygu ve düşüncenin karşı tarafa iletilmesi mümkündür. Bu nedenle diğer iletişim türlerine göre daha hızlı olduğu söylenebilir. 2.Karşılıklı konuşma ve dinlemeye dayalı olduğundan geri bildirim anında alınması ve mesajın kontrol edilmesi mümkündür. Bu özelliğinden dolayı sözlü iletişim daha az zaman alır. 18 İLETİŞİM TÜRLERİ 3.Alıcının geri bildirimi anında alındığı için yanlış anlaşılan veya anlaşılmayan mesajların tekrar gönderilmesi mümkündür. 4.Mesajların daha kolay ve daha kısa zamanda anlaşılmasını sağlamak amacıyla beden dilinin kullanımına elverişlidir. 19 İLETİŞİM TÜRLERİ Sözlü İletişimin Eksik Yönleri 1.Sözlü iletişimde görüşmeler kayıt altına alınmadığı için kısa zamanda unutmalar yaşanabilir. 2.Uzun ve karmaşık kodlar iletilen mesajların anlaşılması zor olabilir. 3.Sözlü iletişimde söyleneceklerin anında planlanması mümkün olmayabilir. Bu nedenle plansız ve etkili olmayan iletişim süreci ortaya çıkabilir. 20 İLETİŞİM TÜRLERİ Her gün defalarca farkında olmadan ya da üzerinde hiç düşünmeden gerçekleştirilen konuşma eyleminin pek çok tanımı yapılabilir. En yalın biçimi ile konuşma, insanın duygularını ve düşüncelerini başka insanlara sözle iletme işidir. Topluluk önünde yapılan konuşmalar hazırlıklı ve hazırlıksız konuşmalar diye ikiye ayrılır. 21 İLETİŞİM TÜRLERİ Hazırlıksız Konuşmalar Hazırlık yapmaksızın, gündelik yaşamamızı sürdürebilmek için yapmamız gereken konuşmalara hazırlıksız konuşmalar denir.Selamlaşma, hatır sorma, tanışma ve tanıştırma, soru sorma ve cevap verme, fıkra anlatma, kutlama, özür dileme, başsağlığı, telefonla konuşma ve teşekkür etme günlük konuşmalardır. 22 İLETİŞİM TÜRLERİ Hazırlıklı Konuşmalar Belli bir amaç doğrultusunda çalışarak hazırlanmış konuşmalardır. Konferans, sempozyum, Söylev (Nutuk), Açık oturum (Panel), Forum, Seminer, tartışma hazırlıklı konuşma örnekleridir. 23 İLETİŞİM TÜRLERİ İYİ BİR KONUŞMANIN ÖZELLİKLERİ Güzel konuşma yerine zamanına, kişisine uygun olarak yapılan konuşmadır. -İyi bir konuşma, bilgiye dayanmalıdır. İyi bir konuşmada Kullanılan dilin kuralları ve yapısı doğru kullanılmalıdır. -İyi bir konuşmanın amacı olmalıdır. -İyi bir konuşma ilginç olmalıdır. -İyi bir konuşma konuşmacının kişiliği ile bütünleşmelidir. -İyi bir konuşma hedef kitlenin özelliklerini dikkate 24 almalıdır. İLETİŞİM TÜRLERİ İYİ BİR KONUŞMANIN ÖZELLİKLERİ -İyi bir konuşma sağlam bir konuşma yöntemine sahip olmalıdır. -İyi bir konuşma ilgi çekici olmalıdır. -İyi bir konuşma beden dilini doğru kullanmayı gerektirir. -İyi bir konuşma canlı bir dil, doğru üslup gerektirir. 25 İLETİŞİM TÜRLERİ TOPLULUK ÖNÜNDE KONUŞMA KURALLARI Konuşmamızın konusu ne olursa olsun konuşmayı sağlıklı bir biçimde yürütmek için şunlara dikkat etmeliyiz: -Öncelikle konuşmacı, konuşma öncesi, konuşma yapılacak mekanı görmelidir. Konuşmacı psikolojik olarak rahatlar. Konuşma yapılacak günün provasını yapmak, konuşmanın her ayrıntısını gözden geçirmek gerekir. -Konuşmanın giriş sözcüklerinin etkili olması çok önemlidir. 26 İLETİŞİM TÜRLERİ TOPLULUK ÖNÜNDE KONUŞMA KURALLARI -Konuşmacı heyecanını kontrol etmelidir. -Konuşmacı iddialı, gösterişli, çok renkli kıyafetler tercih etmemelidir. -Konuşma öncesinde, sırasında ve sonrasında beden dili konuşmayı desteklemelidir. -Görünüş ve beden dili yaratılacak ilk izlenimin temelidir. -Konuşmacı, kürsüye gelir gelmez konuşmaya başlamamalı salondaki uğultunun kesilmesini beklemelidir. 27 İLETİŞİM TÜRLERİ TOPLULUK ÖNÜNDE KONUŞMA KURALLARI -Konuşmacı, konuşmaya başlamadan önce mutlaka salonu selamlamalı ve sonrasında bir kapanış cümlesi ile konuşmayı bitirmelidir. -Konuşmacı, mümkün olduğunca kısa ve anlaşılır cümleler kurmalıdır. -Konuşmanın baştan sona birkaç kez provası yapılmalıdır. -Konuşmalar sırasında kısaltmaları kullanmaktan kaçınılmalıdır. -Konuşma sırasında sürekli yabancı sözcükler kullanmaktan kaçınmak gerekir. -Konuşma övünmekten ve öğüt vermekten kaçınmalıdır. 28 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİM Mesajların karşı tarafa yazı dili kullanılarak aktarıldığı iletişim türüne yazılı iletişim denir. Bu iletişimin araçları mektuplar, raporlar, özetler, makaleler, tutanaklar, basın bildirileri, notlar, gazeteler, el kitapları ve broşürler, afiş, ilan ve bültenler ve elektronik ortamda gönderilen çeşitli yazılı mesajlar olabilir. 29 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİMİN ÜSTÜN YÖNLERİ 1.Yazılı mesaj kağıda geçirilmeden önce tekrar tekrar gözden geçirilerek kontrol edilebilir. Bu durum, yazılı iletişim sırasında daha az hata yapılmasını sağlamaktadır. 2.Okuyucu, yazı üzerinde zaman zaman durma ve düşünme gereği duyabilir.Yazılı bir metin okuyucuya okuduklarını yeniden gözden geçirme, kendi yaşamı ve deneyimleriyle karşılaştırma, okumuş olduğu diğer metinlerle bütünleştirme imkanı verir. 30 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİMİN ÜSTÜN YÖNLERİ 3.Yazılı bir metin oluştururken gereksiz ayrıntılar temizlendiği için karşı taraf açısından anlama sırasında doğabilecek karşılıklar ve sıkıntılar en aza indirilmiştir. 4.Yazılı bir metin, okuyucunun hatırlaması ve gerekli yerlerde kullanması amacıyla not almaya elverişlidir. 5.İnsanlara kapsamlı olarak yaptıktan sonra düşünerek yazma imkanı verir. 31 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİMİN ÜSTÜN YÖNLERİ 6.Yazılı iletişim paylaşılan duygu, düşünce ve görüşlerin kayıt altına alınmasını sağlar. 7.Yazılı mesajların çoğaltılması ve çok geniş insan kitlelerine dağıtılarak yayılması kolaydır. 32 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİMİN EKSİK YÖNLERİ 1.Yazılı iletişim her insan tarafından üst düzeyde gerçekleştirilemez. Buna göre yazmak, konuşmaya göre daha zordur. 2.Yazılı iletişimde beden dili (jestler,mimikler vb.) kullanılamaz. Bu durumda mesajların anlamlarını etkileştiren önemli bir unsurun eksikliğine neden olur. 3.Yazılı iletişimde kullanılan kelimeler bazen kişiden kişiye farklı şekillerde anlaşılabilir. Bunu hemen o anda düzeltmek mümkün değildir. 33 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZILI İLETİŞİMİN EKSİK YÖNLERİ 4.Yazılı bir mesaj oluşturmak için uzun araştırmalar ve inceleme yapılmak durumunda kalınabilir. Bu durum iletişimin uzun bir zaman diliminde gerçekleşmesine neden olur. 5.Yazılı iletişimde alıcının geri bildirimde bulunması anında gerçekleşmeyebilir. 34 İLETİŞİM TÜRLERİ YAZIŞMA TÜRLERİ -İş yazıları -Resmi yazılar -Özel yazılar -Elektronik posta yazıları 35 İLETİŞİM TÜRLERİ İŞ YAZILARI Kişiler ve kurumlar arasındaki ticari amaçlarla yazılan yazılara iş yazıları denir.İş yazıları genellikle bilgi almak, fiyat öğrenmek, sipariş vermek, anlaşma imzalamak, iş teklifinde bulunmak gibi amaçlarla yazılır. 36 İLETİŞİM TÜRLERİ İŞ YAZISI TÜRLERİ -Sirküler -Reklam ve Satış Yazıları -Sipariş Yazıları -İstek Yazıları -Tekit Yazıları -Teyit (Doğrulama) -Takip Yazıları -Cevap Yazıları -Şikayet Yazıları -Raporlar 37 İLETİŞİM TÜRLERİ RESMİ YAZI TÜRLERİ Kamu kurum ve kuruluşlarında, tüzel kişiliğe sahip kurumların birbirlerine ve kişilerin bu kuruluşlara yazdıkları yazıların tümüne resmi yazı denir. -Dilekçe -Tutanak -Rapor -Sözleşme -Şartname -Tezkere -Müzakere -Mazbata -Genelge -Vekaletname -Formlar 38 İLETİŞİM TÜRLERİ ÖZEL YAZI TÜRLERİ Dostluk, arkadaşlık, akrabalık gereği olarak ya da nezaketen insanların ya da şirketlerin birbirlerine yazdıkları yazılardır. -Tebrik Yazıları -Teşekkür Yazıları -Başsağlığı ve Teselli yazıları -Özür Yazıları -Davetiyeler -Memorandumlar -Özgeçmiş 39 İLETİŞİM TÜRLERİ ELEKTRONİK POSTA YAZILARI İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle çağımızda çok yaygın olarak kullanılmaya başlayan e-posta, dünyanın herhangi bir yerinde bir bilgisayardan diğerine internet ağları aracılığıyla ileti ve belgelerin aktarılmasına olanak tanıyan bir posta hizmeti olarak tanımlanabilir. 40 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM GÜL YAPRAĞI Uzakdoğu’da bir Budist tapınağı, bilgeliğin gizlerini aramaya gelenleri kabul ediyordu. Burada geçerli olan incelik, anlatmak istediklerini konuşmadan anlatabilmekti. Bir gün, tapınağın kapısına bir yabancı geldi. Yabancı, kapıda öylece durdu ve bekledi. Burada sezgisel buluşmaya inanılıyordu. O yüzden kapıda herhangi bir tokmak, çan veya zil yoktu. Bir süre sonra kapı açıldı, içerideki budist, kapıda duran yabancıya baktı. Bir selamlaşmadan sonra “sözsüz konuşmaları” başladı. Gelen yabancı, tapınağa girmek ve burada kalmak istiyordu. Budist, bir süre kayboldu; sonra elinde ağzına kadar su dolu bir kapla döndü ve bu kabı yabancıya uzattı. Bu, “Yeni bir konuğu kabul edemeyecek kadar doluyuz.” demekti.Yabancı, tapınağın bahçesine döndü, aldığı bir gül yaprağını kabın içindeki suyun içine bıraktı. Gül yaprağı, suyun üstünde yüzüyordu ve taşmamıştı. İçerideki budist saygıyla eğildi ve kapıyı açarak yabancıyı içeriye aldı. Suyu taşırmayan bir gül yaprağına, her zaman yer vardı. 41 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM Konuşmak bir iletişim için yeterli tek unsurdur. Şayet öyle olsaydı insanların ne söylediğinden çok nasıl söylediğine önem vermezdik. Ellerini yumruk yapmış, dişlerini sıkan bir insanın size sevdiğini söylemesine ne kadar inanırdınız? 42 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM İletişimin birincil aracı dildir; ancak mesajın gönderilmesinde ve alınmasında, iletişime katkı sağlayan başka faktörlerde bulunmaktadır. İletişim yüzdeki anlamları, göz hareketlerini, duruşu, giyim kuşamı, sesin özelliklerini de içerir. Duygu ve düşüncelerin kelimelere dökülemediği durumlarda bir bakış, başın dönüşü, bir jest, bir mimik binlerce kelimeden fazla anlam taşımaktadır. 43 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM YOLLARI (BEDEN DİLİ) -Yüz İfadeleri(mimikler) -El, kol ve beden Hareketleri (Jestler) -Ses Tonu -Kişilerarası mesafe -Fiziksel Dış Görünüş 44 İLETİŞİM TÜRLERİ YÜZ İFADELERİ (MİMİKLER) “İnsanlar; yüz ve beden hareketlerinden bir kitap gibi okunabilir” 45 İLETİŞİM TÜRLERİ Yüz İfadeleri (mimikler) Yüz bölgesi iletişimsel anlamda en sık kullanılan organların bulunması nedeniyle önem taşır.Konuşmaya yarayan dil ve ağız, işitmek için kullanılan kulaklar, görerek algılama için kullanılan gözler yüz bölgesinde olduğu için insanlar bilinçaltında yüze bakarak bir iletişim kurma isteği gerçekleşmektedir. İletişimde en önemli öğe gözlerdir. İnsan iletişiminde ve ilişkilerinde göz teması güçlü bir araç olduğundan gözler çok şeyi ifade etmektedir. 46 İLETİŞİM TÜRLERİ El, kol ve Beden Hareketleri (Jestler) El ve kol hareketleri insanların iletişim kurarken en sık kullandığı beden dili hareketlerinin başında gelmektedir. Sarılma, tokalaşma, işaret etme, el sallama gibi ifadeler el ve kol hareketleriyle yapılan beden diline örnektir. El kol hareketlerinin takibi insanların o an içlerinde bulundukları ruh hallerini anlayabilme açısından son derece önemlidir. -Sürekli parmaklarıyla oynayan, parmaklarını masanın üzerine vurarak sesler çıkaran biri etrafına “ben sıkıldım” mesajı iletmektedir. -Elerin birbirine kenetli olarak tutulması ise ortamda üstünlüğü koruma mücadelesi anlamına gelmektedir. 47 İLETİŞİM TÜRLERİ El, kol ve Beden Hareketleri (Jestler) -Ellerin çenede bir pozisyonda dinleme, eleştirel bir dinleyişi ifade eder. -Başın yukarı aşağıya sallanarak verilen bir onaylama işareti kişinin fikrini ortaya koymaktadır. -Ayakların sandalyeden ileriye doğru uzatılması ise rahatlık, kendine güven ve memnuniyetin işareti olarak algılanmaktadır. 48 İLETİŞİM TÜRLERİ Ses Tonu Ses tonu etkili kullanılması halinde sözcüklerden bile daha etkili olabilmektedir. Sesin şiddeti, hızı, vurgulanan kelimeler, yumuşak ya da sert söylenişi ortamı ve içinde bulunulan durumu anında değiştirebilmektedir. Bu nedenle ses tonu ve vurgulamalar konuşma esnasında dikkat edilmesi gereken unsurlardır. Ses tonları kendi içerisinde yumuşak-inandırıcı, kızgın-sert, sıcak-sempatik, soğuk-kayıtsız sesler olarak gruplanmaktadır. Örneğin yumuşak-inandırıcı ses tonu yatıştırmakta, kızgın-sert ses tonu, insanları daha da kızdırmakta, sıcak-sempatik ses tonu güven vermekte, soğuk-kayıtsız bir ses tonu da lütfediyormuş gibi bir duygu uyandırmaktadır. 49 İLETİŞİM TÜRLERİ Kişiler arası Mesafe İletişim esnasında kişiler arasında bulunan mesafe iletişimin türü, boyutu ve ilişkinin özellikleri hakkında bilgi vermektedir. Söz konusu mesafeler mahrem mesafe, kişisel mesafe, sosyal mesafe ve genel mesafe olmak üzere dörde ayrılır. Mahrem Mesafe:0-35 cm arasındaki alanı kapsamaktadır.Bu mesafe içerisinde duygusal yakınlık hissedilen anne, baba, eş, çocuk, yakın arkadaş gibi bireylerin girmelerine izin verilmekte, yakın olmayan kişiler bu alana girdiğinde birey bundan rahatsızlık duymakta, gerginleşmektedir. 50 İLETİŞİM TÜRLERİ Kişisel Mesafe:40-80 cm arasındaki alanı kapsamaktadır.Kendimize yakın hissettiğimiz arkadaşlarımızın girilmesine müsaade edilen alandır. Sosyal mesafe: 80 cm ile 2 mt kadar olan alanı kapsamaktadır. Aralarındaki samimiyet dereceleri az olan kişilerin tercih ettikleri ve resmi ilişkilerin sürdürüldüğü alandır. Genel mesafe: 2 mt ve daha fazlası olarak tanımlanmaktadır. Bu alan genellikle geçmek istediğimiz ya da tanımadığımız kişilerin içerisinde bulunduğu bir alandır. Sokak, park, alışveriş merkezi kısaca topluma açık genel alanları insanlarla bu mesafede kullanırız. Asansör, dolmuş, otobüs gibi mecburiyetleri doğuran koşullarda kişilerarası mesafeler istem dışı olarak değişebilmektedir. 51 İLETİŞİM TÜRLERİ Fiziksel Dış Görünüş Saç ve sakal modellerinden, kılık kıyafetine, kullandığı aksesuarlardan parfümün kokusuna kadar birçok nokta fiziksel görünüş içerisinde değerlendirilmektedir. Dış görünüş, bireyin ekonomik gücünden sosyal statüsüne, eğitiminden mesleğine kadar birçok noktaya ilişkin bilgiler ifade etmektedir. 52 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM SPORCULARINIZA VERMEK İSTEDİĞİNİZ MESAJLAR SÖZLÜ-SÖZSÜZ İLETİLİR. ANCAK, ÖNEMLİ OLAN MESAJIN SPORCU ÜZERİNDE YARATTIĞI ETKİDİR. 53 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM ETKİLİ BİR BEDEN DİLİ İLETİŞİMİ İÇİN, Gözle temas kurun, Empati kurun, Geri bildirim verin, Dikkatli bir şekilde dinleyin ve dinlediğinizi davranışlarınızla belli edin, 54 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM İletişimde; 1.Bilgiyi ifadede %10 oranında gerçek sözcükler, 2.Duygu ve davranışları ifadede % 30 oranında sesimizin tonu, 3.Duygu ve davranışları ifadede % 60 oranında sözlü olmayan iletişim (sözsüz iletişim) rol oynamaktadır. 55 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM GÜVENLİ BİR İFADE, VERİLEN MESAJLA UYUM İÇİNDEKİ BİR İFADEDİR. İNSAN İLİŞKİLERİNDE HİÇBİR ŞEY, BELKİ YÜZ İFADESİ KADAR ÖNEMLİ VE ANLAMLI OLAMAZ. ÜZÜNTÜNÜN VE KIZGINLIĞIN GÜLÜMSEYEN BİR İFADEYLE, SEVİNCİN ÇATIK KAŞLARLA İFADE EDİLMESİ UYGUN DÜŞMEZ. 56 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM UYGUN ÖLÇÜDE VE UYGUN ŞİDDETTE YAPILAN JESTLER KONUŞMAYA GÜÇ KATAR. RAHAT, SAKİN VE YUMUŞAK JESTLER, KONUŞMACININ KENDİNE GÜVENİNİ, KONUŞTUĞU KONUYA HAKİMİYETİNİ ORTAYA KOYDUĞU YÖNÜNDE YORUMLANMAKTADIR. 57 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM SPORCUNUN BEDEN DURUŞU TAKIM ARKADAŞLARINA GÜVEN VERECEĞİ GİBİ RAKİP OYUNCULAR İÇİNDE KAYGI TAŞIMALARINA NEDEN OLABİLİR. 58 İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZSÜZ İLETİŞİM MONOTON, DİNLEYENDE BIKKINLIK YARATAN, KOLAYCA DİKKATİN DAĞILMASINA SEBEP OLAN BİR KONUŞMA ÜSLUBUYLA ANTRENÖR ORTAYA NE KADAR ORJİNAL FİKİRLER KOYSA DA İKNA EDİCİ OLMAKTA GÜÇLÜK ÇEKECEKTİR. 59 İLETİŞİM TÜRLERİ SPOR ORTAMINDA BEDEN DİLİNİN ÖNEMİ Beden dilinin kulüp ortamında etkili ve verimli bir şekilde kullanılması mümkündür. Çünkü antrenör, sporcu ve diğer elemanların zamanlarının büyük bir bölümünü bir arada geçirmektedir. Bu zaman dilimi içinde kulüp üyeleri birbirleriyle sözsüz iletişim kurmada büyük bir deneyim sahibi olmaktadır. Özellikle antrenörleri müsabaka esnasında, taktik vermekte zorlandıkları anlarda duygu ve düşüncelerini jest ve mimiklerle anlatabildiklerine sıkça rastlanır. Sporcular da, müsabaka esnasında antrenörlerinin hareketlerinden ne demek veya ne yapmak istediklerini anlarlar. 60 İLETİŞİM TÜRLERİ SPOR ORTAMINDA BEDEN DİLİNİN ÖNEMİ Böylece saha içinde beden dilinde, özellikle mimiklerde, korku, kızgınlık, mutluluk, dikkat, saldırganlık vb. temel duygu ve psikolojik durumların iletilmesi ve algılanması açısından da evrensel bir boyutunun bulunduğu söylenebilir. Bu anlamda beden dili kulüp ve saha içi ilişkilerde büyük önem taşımaktadır. 61 TEŞEKKÜRLER…….. 62 KAYNAKLAR 1- Yetim, A.A. Ve Cengiz, R. (2012). İletişim ve Spor. Berikan Yayınevi, 2- Demiray, U., Eroğlu, E., Gökdağ, D., Tuna, Y., Ünlü, S., Yılmaz, A. , Yüksel, H. (2008). Etkili İletişim. Pegem Akademi, Ankara. 3- Yüksel, H., Künüçen, H., Demiray, E., Uztuğ, F., Onursoy, S., Vural, İ., Arslan., B., Arslan, E., Ecevit, F, Özen, Ö., Demiray, U., (2009). Genel İletişim, Pegem Akademi, Ankara. 4-Büyükonat, T. (1998). Başarılı Antrenörlük. Beyaz Yayınları, İstanbul. 5-Işık, M. (2010). Genel ve Teknik İletişim. Eğitim akademi yayınları, Konya. 6- Gökçe, O. (2013). İletişim. Çizgi Kitabevi, Konya. 7-Gürgen, H. (1997). Örgütlerde İletişim Kalitesi. Der Yayınları, İstanbul. 8-Vural, İ. (2012). İletişim. Pegem Akademi, Ankara. 9-İletişim Bilgisi, (2009). Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 10- İletişim Bilgisi, (2014). Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 63