Komünite Ekolojisi

KOMÜNİTE
EKOLOJİSİ
Organizma
Çevre
Ekoloji:Organizmaların
birbirleriyle ve çevreleri
ile olan ilişkisini inceler.
Çevre:Organizma üzerinde
etkili olan ve organizma olmayan
her şeydir.
EKOLOJİ
Organizma Ekolojisi
Populasyon Ekolojisi
Komünite Ekolojisi
Ekosistem Ekolojisi
Komünite:
• Belirli bir alanda bulunan farklı türlere ait
organizmaların oluşturduğu birliğe
komünite adı verilir.
ör.:
• Van gölündeki balık komünitesi
• Serengeti parkındaki memeliler
• Amazon ormanlarındaki tüm bitkiler ve
hayvanlar
Komünite Ekolojisi:
• Bir komünitedeki bireylerin birbirleriyle
olan ilişkisini inceleyen ekoloji alt dalıdır.
Bir Komünitenin yapısı ve
değişkenleri,
• Türler arası farklı etkileşimlere
• Organizmalar arasındaki beslenme
ilişkilerine bağlıdır.
Dominant(Baskın) Tür:
• Komünite içerisinde en fazla bolluğa
sahip olan canlılardır.
Adi Kızılağaç
Yılan Yıldızı
Kilit Taşı Türler
Kilit Taşı ?
Kilit taşı Tür:
• Sahip oldukları ekolojik nişlerden dolayı
komünitelerin yapısını çok fazla miktarda
etkileyen türlerdir.
Komüniteler sürekli denge
durumunda mı bulunur ?
Müdahaleler
• Komüniteler sürekli bir şekilde denge
durumunda değildir.
• Sel,Yangın,Fırtına,Kuraklık,İnsan
faaliyetleri gibi Komünitenin dengesini
bozan olaylara müdahale adı verilir.
Müdahale
• Hangi müdahalenin ne sıklıkta meydana
geleceği ve ne kadar etki oluşturacağı
ekosistemden ekosisteme değişir.
Tür Zenginliği
• Komünitenin sahip olduğu biyolojik
çeşitliliktir.
• O komünite içinde bulunan tür sayısını
ifade eder.
Bir Komünitenin tür
çeşitliliği ne kadar fazla
ise o komünite,
o derece sağlıklıdır.
Tür Zenginliğine bakılırken;
• Sadece tür sayısı bir anlam ifade etmez.
• Nispi Bolluk’ta önemlidir.
Tür Çeşitliliğini
Etkileyen Faktörler
Fotik Zon
Afotik Zon
KOMÜNİTELERDE
TÜR İÇİ
VE
TÜRLER ARASI REKABET
REKABET
• Doğada bulunan birey ile türdeş ve
türdeş olmayan bireyler arasında geçen
kaynak mücadelesidir.
Tür İçi Rekabet
• Aynı fiziksel ve kimyasal ortamlarda
yaşayabilen türdeş bireyler hayatta
kalmak,üremek ve büyümek için gerekli olan
gereksinimlerini elde etmek için durmaksızın
mücadele ederler.
• Sınırlı miktarda kaynak için aynı türe ait
bireyler arasında gerçekleşen rekabete tür içi
rekabet adı verilir.
Tür İçi Rekabet
Nasıl Gerçekleşebilir ?
Tür İçi Rekabet
• Bazen türdeş bireyler kaynakları
olabildiğince iyi bir şekilde elde etmeye
çalışır.Bu durumda Kaynak Rekabeti
oluşur.
• Bazen de bireyler doğrudan başka bir
türdeş bireyin kaynak tüketimini engeller.
• Bu duruma da Engelleme adı verilir.
Türler Arası Rekabet
Türler Arası Rekabet
• İki veya daha fazla türün bireylerinin
sınırlı miktarda olan aynı kaynağı
kullanmaları durumunda, ilgili türlerin
birbirlerine yaptığı olumsuz etkilerdir.
Türler Arası Rekabet
Engelleme ile
Rekabet
Tüketim Yolu ile
Rekabet
Tüketim Yolu İle Rekabet
• Farklı türler besin,av, yuva,ışık ve alan
bakımından benzer kaynakları
kullandıkları zaman birbirlerini dolaylı
olarak olumsuz etkilerler.Bu etkileşim
sırasında bireyler arasında doğrudan ya
da karşılıklı bir ilişki söz konusu değildir.
Aynı Fiziksel ve Kimyasal koşullarda
yaşayan ve aynı doğal kaynakları kullanan
iki farklı canlı türü aynı komünite içinde
yaşayabilir mi ?
Yaşarsa nasıl yaşar ?
Yaşayamaz ;
• Ekolojik nişleri aynı olan iki farklı canlı
türü aynı komünite içerisinde yaşayamaz.
Rekabette Elenme
(Dışlanma)
• Ekolojik nişleri aynı olan iki farklı canlı
türü aynı ortamda yaşarsa birisi ötekini
dolaylı yoldan ortadan kaldırır.
Paramecium
aurelia
Tek başına
Birlikte
Paramecium
caudatum
Tek başına
Birlikte
Peki bu durum bu
kadar kesin mi ?
Ekolojik Niş
• Bir canlının hayatta kalma ve üreme
için yaptığı faaliyetlerin tümüdür.
• Bu faaliyetler gerçekte
doğada aldığı rol olarak kabul edilir.
Asıl Niş:
Gerçekleştirilen Niş:
• Bir türün rekabet veya
• Bir türün rekabet gibi
başka sınırlayıcı etkiler
engelleyici faktörlerin
olmadan sahip olduğu
sınırlaması sonucunda
en geniş yaşam alanında
doğada
yapabildiği faaliyetlerdir.
gerçekleştirebildiği
niştir.
BİREY SAYISI
Paramecium caudatum
Paramecium bursaria
P.caudatum
P.bursaria
ZAMAN
Niş Genişliği
• Bir türün işgal ettiği nişin boyutlarına
niş genişliği adı verilir.
Niş Örtüşmesi
• Belirli bir niş alanının farklı türler
tarafından beraberce işgal edildiği
yerlerdir.
1.Tür(Güçlü Tür) 2.Tür(Zayıf Tür)
Kaynakları
kullanan
birey sayısı
Asıl Niş
Gerçekleştirilen
Niş
Niş Boyutu
Niş Örtüşmesi
KOMÜNİTELERDE TÜRLER
ARASI İLİŞKİLER
KOMÜNİTELERDE TÜRLER ARASI İLİŞKİLER
•
•
•
•
Kommensalizm
Mutualizm
Parazitizm
Tüketim
Parazitizm ( + , -)
• Bir canlının diğer canlı üzerinde yaşaması
ve bu durumda üzerinde yaşadığı konak
canlıdan faydalanması,
• Ve konak canlının bu ilişkiden zarar
görmesidir.
Parazitler temelde 3 çeşittir.
• Tek Hücreli Parazit
• Bitkisel Parazitler
• Hayvansal Parazitler
Parazitizm
(Bitkilerde)
Yarı Parazit
Bitki
Tam Parazit
Bitki
Parazitizm
(Hayvanlarda)
Ektoparazit
(Dış parazit)
Endoparazit
(İç parazit)
Predasyon
• Bir canlının diğer canlıyı besin olarak
tüketmesidir.
Predasyon
(Tüketim)
Avlanma
Otlanma
ETKİLEŞİM TİPİ
Tür 1
Tür 2
Nötralizm
Rekabet
(Doğrudan Engelleme)
0
-
0
-
Rekabet
(Kaynak mücadelesi)
Ammensalizm
Kommensalizm
Parazitizm
Predasyon
Protokooperasyon
Mutualizm
-
-
+
+
+
+
+
0
0
+
+
KOMÜNİTELERDE EKOLOJİK
SÜKSESYON
Ekolojik Süksesyon:
• Bir komünitenin çok veya az şekilde
çeşitli müdahalelerle değişime
uğramasıdır.
Ekolojik Süksesyon
Birincil
(Primer)
Süksesyon
İkincil
(Sekonder)
Süksesyon
Birincil(Primer) Süksesyon:
• Henüz organizmalar tarafından işgal
edilmemiş alanların, canlılar tarafından
kolonileştirilmesidir.
Rangitoto Adasındaki
Birincil Süksesyon
BİRİNCİL SÜKSESYON BASAMAKLARI
1. LİKEN EVRESİ
2.YOSUN EVRESİ
3.OT EVRESİ
4.FUNDA-ÇALI EVRESİ
5.AĞAÇ EVRESİ
Tek yıllık Uzun ömürlü
Bitkiler
Otsu bitkiler
Çalılar
Yumuşak odunlu
Ağaçlar
Zaman
Sert Odunlu
Ağaçlar
İkincil (Sekonder) Süksesyon:
• Çeşitli müdahalelerle yok olan veya
zayıflayan komünitelerin, yeni canlı
türleri ile dolmasıdır.
İKİNCİL SÜKSESYON BASAMAKLARI
1. BİTKİDEN ARINMA
2.GÖÇ VE YERLEŞME
3.ORTAMIN DEĞİŞMESİ
4.REKABET
5.KLİMAKS