Komünitenin Yapısı ve Komüniteye Etki Eden Faktörler

Komünitenin Yapısı ve Komüniteye Etki Eden Faktörler
Belirli bir alanda yaşayan popülasyonlar topluluğuna komünite denir. Komünitelerle çevreleri
arasındaki ilişkiyi inceleyen ekoloji dalına da komünite ekolojisi adi verilir. Komünite, birbirleriyle
ilişkide olan türlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu nedenle komüniteyi belirli bir alanda sürekli
etkileşim içerisinde bulunan canlıların oluşturduğu topluluk şeklinde de tanımlamak mümkündür.
Küçük bir göl, içinde bulunan canlılar için komünite olarak düşünülebilir.
Ayrıca bir komünite içinde başka komüniteler de yer alabilir. Komüniteler tamamen birbirinden
bağımsız birimler değildir. Komşu komüniteler arasındaki geçiş bölgelerine ekoton adi verilir.
Komünite yapısı üzerinde baskın (dominant) türler önemli etkiye sahiptir. Baskın türler,
komünitelerde en bol bulunan ya da en fazla biyokütleye sahip olan türlerdir.
Komüniteler baskın türlere göre adlandırılabilir. Örneğin kayın ormanı denilince, baskın turun kayın
olduğu bir orman akla gelir. Komünitelerin tipi ya da büyüklüğü, canlı türlerinin çeşitliliğine ve
çevresel koşulların organizmalar üzerindeki etkilerine bağlıdır. Komünitelerde biyolojik çeşitlilik
enlemlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Bunun iklimle ilişkisi vardır. Tropikal bölgeler, ılıman ve
kutup bölgelerine oranla daha fazla bitki ve hayvan türü içerir. Tür zenginliğini etkileyen bir diğer
faktör de komünitenin coğrafik büyüklüğüdür.
Su kirliliği, sucul ekosistemlerde komünitenin içerdiği biyolojik çeşitliliği etkiler. Kirlilik arttıkça
çeşitliliğin azaldığı gözlenmiştir. Sucul ekosistemlerde biyolojik çeşitlilik, suyun derinliğine bağlı olarak
da değişir. Sularda derinlik arttıkça ışık, oksijen gibi faktörlerin azalmasına bağlı olarak biyolojik
çeşitlilik de azalmaktadır.
Komünitelerde Rekabet ve AV-AVCI İlişkisi
Genel olarak rekabet, ayni kaynağı kullanan canlıların birbirleriyle yarışması olarak tanımlanabilir.
İhtiyaç duyulan kaynak (besin, su, ışık, alan vb.) sinirli olursa rekabete yol açar. Belirli bir alanda
rekabetin çok olması, buradaki tür çeşitliIiğinin azalmasına neden olur. Rekabet, ayni türün bireyleri
arasında olabileceği gibi farklı türler arasında da olabilir.
Tür içi rekabet, ayni türe ait bireyler arasında sınırlı miktardaki kaynak için yapılan rekabettir. Belirli
bir bölgede, bir türe ait birey sayısı artarsa, bireyler arasında rekabet başlar. Bir mısır tarlasındaki
mısırlar arasında görülen rekabet, tür içi rekabete örnektir.
Türler arası rekabet, sınırlı miktardaki kaynak için farklı türden bireyler arasında oluşan rekabettir. Bir
mısır tarlasındaki mısırlar ile yabani otlar arasında görülen rekabet, türler arası rekabete örnek olarak
verilebilir. Türler arası rekabet, tarımsal üretim açısından önem taşır ve birim alandan elde edilecek
ürünü olumsuz yönde etkileyebilir. Ekolojik nişleri ayni olan iki tür, komünitede birlikte bulunurlarsa
aralarında rekabet başlar. Bunun sonucu, rekabet yeteneği az olan tür o alanda yok olur ya da
türlerden bin farklı bir kaynağı kullanmak üzere farklı özellikler kazanabilir. Ekolojik olarak benzeyen
türler, eğer nişlerinde farklılıklar varsa, komünite içerisinde beraber bulunabilirler. Türlerin gelişme ve
Olgunlaşma dönemlerinin farklı olması da rekabeti azaltır.
Komünitelerde rekabet dışında av-avcı ilişkisi de görülebilir. Örneğin kar tavşanı popülasyonu artınca,
kısa bir süre sonra onu yiyen vaşak popülasyonu da artar. Kar tavşanı popülasyonundaki bir düşüşü
vaşak popülasyonundaki hızlı bir düşüş izler. Çünkü besin bulamayan vaşak popülasyonunda olan, göç
ve rekabet olur. Bu durumda tavşanlar artmaya başlar.
http://www.biyolojidersnotlari.com