CÜMLENİN ÖĞELERİ

Cümlenin Öğeleri
Yüklem
Özne
Tümleç
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
1
Cümle
Duygularımızı, düşüncelerimizi,
dileklerimizi, olayları tam olarak
anlatmamıza yarayan bir sözcük dizisidir.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
2
Yüklem
Yüklem cümlenin en önemli temel
öğesidir.
Bir düşüncenin tam olarak bildirilmesini,
bir anlamın ortaya konmasını sağlar.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
3
Yüklem
Cümledeki çekimli fiile ya da çekimli fiil
görevi yapan sözcüklere “YÜKLEM”
denir.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
4
Annemi, babamı çok seviyorum.
yüklem
Ali, okula bisikletle gitti.
yüklem
Bu türküyü hiç duymamıştım.
yüklem
Derse başlama zili çaldı.
yüklem
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
5
Yüklemleri Bulun
Ayşe şarkı söyledi.
yüklem
Merdivenlerden yavaş çıkınız.
yüklem
Birisi konuşurken dinleyelim.
yüklem
Düzenli çalışmak, başarıyı artırır.
yüklem
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
6
Özne
Cümlede işi yapanı bildiren sözcüğe,
özne diyoruz.
Özneyi bulmak için, yükleme “kim” ya
da “ne” sorusunu sorarız.
Özne, cümlenin, ikinci temel öğesidir.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
7
Örnek.
Atatürk,vatanımızı kurtarmak için
Samsun’a çıktı.
İş hareket bildiren sözcük “çıktı”dır.
Kim çıktı ?Diye sorduğumuzda “Atatürk”
cevabını alıyoruz.
O halde bu cümlenin öznesi
“Atatürk”tür.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
8
Özne-Yüklem Uygunluğu
Bir cümlenin öznesi tekil ise yüklemi
tekil, öznesi çoğul ise yüklemi çoğul
olmalıdır.
Çocuklar, oyun yerine koştular.
çoğul.
çoğul.
Ahmet, şarkı söylemeye başladı.
tekil.
tekil.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
9
•Uyarı
Cansız varlıklar, insan dışındaki
canlı varlıklar, zaman ve eylem adları
özne ve çoğul olunca, yüklem tekil
olmaktadır.
Bağrışmalar birden kesildi.
Özne
yüklem
Çoğul
tekil
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
10
Tümleç
Tümleçler, yüklemi türlü yönlerden
tamamlayan sözcüklerdir.
Cümledeki yüklem ve özne dışındaki
tüm sözcükler, tümleç görevi
yapmaktadır.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
11
Örnek
Çocuk beş yaşında ana okuluna başlıyor.
tümleç
yüklem.
özne
tümleç
Birsen hanım, yüksek sesle şarkı
özne
tümleç
söylüyordu.
tümleç. yüklem.
Hazırlayan:Süleyman Duman s_4
12