MÜKEMMELLİK YAKLAŞIMININ DOĞUŞU 1980`li

1980'li yılların başında tüm bu gelişmelerden esinlenen yönetim
yazarları popüler olan, yöneticilere rehber olabilecek pratik reçeteler
veren eserlerin yazımına yönelmişlerdi.
Bu eserler, sadece akademik alanda çalışma yapan öğrenci ve öğretim
üyelerine değil iş hayatına atılmış ve yöneticilikte başarı arayan tüm
yöneticilere ve yönetici adaylarına hitap etmekteydi.
Bu yazarlardan ikisi Tom Peters ve Robert
Waterman işhayatmda başarılı olan ABD
firmalarının başarı sırlarını araştırmışlar ve
hazırladıkları kitaba da in Search of Excellence"
(Mükemmeli Araştırma) adını vermişlerdir.
Yönetim kitaplarına mükemmellik yaklaşımı
olarak geçen popülist ve ampirik görüşlerini
ortaya koymuşlardır.
İş hayatında başarılı olmak isteyen işletmeler
yaşama ve gelişme güçlerini artırmada,
kendilerinden üstün özellik ve niteliklere sahip
olan şirketlerin bu üstünlüklerinin neler olduğunu
"Benchmarking (karşılaştırma) Tekniği"
uygulayarak mukayese etmekte ve bunu doğuran
sebeplerin neler olduğunu araştırmaktadırlar.
O halde, Benchmarking Tekniği kendisinden
daha iyi olandan ilham alma ve onun üstün
özelliklerine kavuşma çabalarına girişmeyi de
gerektirmektedir
Bu yöntemi uygulamaya başlayan bir kurum
her eylemden önce “kurum körlüğünden”
kurtulur. Gerçekçi bir biçimde rekabet konumunu
belirler ve yeni fikirlere açıklık kazanır.
Benchmarking ile ortaya çıkarılan sonuçlar ve
buna bağlı olarak yapılması gereken değişimler
çalışanlarca çok daha kolay benimsenir,çünkü
benchmarking ekip çalışmasını öngörür.
İlk uygulamalar zaman alıcı ve maliyetli olsa
da sonraki uygulamalar çok daha zahmetsiz ve
hatasız olacaktır.
Başarı yada mükemmellik konusunda tek
bir tanım mevcut değildir. Bu tamamen
göreceli ve kişisel değerleme ve yargılara
bağlı olarak değişebilmektedir.
Aslında mükemmellik kavramı da yanlış
kullanılmaktadır. Günümüzde sürekli gelişme
ve yenilikler yeni başarı rekorlarının ortaya
çıkmasına yol açmaktadır.
Eğer mükemmellikten söz edersek bu
kavram yeni ve eskiye nazaran geleceğin
üstün gelişmelerinin de sonu olur.
Halbuki sürekli daha iyi durumlar ve yeni
rekorları aramak gereklidir. Bu nedenle mükemmel
firmalar yerine başarılı işletmeler ya da şirketler
demek daha doğru olacaktır.
Başarı ve mükemmelliğin tanımı zor olduğu
kadar, başarıya ulaşmada tek bir yol veya alternatif de
yoktur. Her sektörün ve hatta aynı sektörde çalışan
işletmelerin farklı çevresel koşulları mevcuttur.
Bu nedenle, bir işletmenin kendi koşulları içinde
tutarlı olacağını ve başarıya götüreceğini iddia etmek
doğru olmayacaktır.
EFQM(Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı)
Mükemmellik modeli, kuruluşlara mükemmelliğe
giden yolun neresinde olduklarını gösteren,
darboğazlarını saptamalarını sağlayan ve uygun
çözümleri teşvik eden pratik bir araçtır.
EFQM, Avrupa ve dışındaki binlerce kuruluştan
gelen geri bildirimler ve en iyi uygulamalar
doğrultusunda modelin sürekli gelişmesi ve
güncellenmesi konusunda yoğun çalışmalar
yapmaktadır. Modelin dinamik ve güncel yönetim
anlayışı ile uyum içinde olması sağlanmaktadır.
Peters ve Waterman "Mükemmeli
Araştırma" adlı yapıtlarında farklı
endüstrilerde çalışan birçok şirketi
incelemişler. Bu şirketlerin başarılarını
oluşturan 8 ortak özelliği belirlemişlerdir.
Başarı ölçütü olarak, şirketlerin rakiplerine
oranla satış gelirlerindeki ve karlarındaki
yüksek artışlar ile varlıklarına oranla yıllık
büyüme hızlarındaki gelişmeler gibi finansal
ya da ekonomik başarı ölçütleri dikkate
alınmıştır.
Aslına bakılırsa, kitap yayınlandıktan sonra
birçok yazar, araştırma yöntemi ve başarılı
denilen şirketlerin seçimi konusunda ve daha da
önemlisi elde edilen bulgulardan 8 ortak özellik
çıkararak genellemeler yapılması konusunda
yazarları eleştiri yağmuruna tutmuşlardır.
Daha sonra mükemmellik çığırını açan Peters
ve Waterman, daha sonra yazdıkları kitap ve
makalelerde hatalarının farkına vararak
mükemmellik kavramının yanlış olduğuna hem de
genellemeler yapmanın hata olduğunu
vurgulamışlardır.

Sorunlar ve analizler içinde boğulmak yerine
vakit geçirmeden hızlı bir şekilde karar
vererek harekete geçme, bir şeyler yapmadır.

Tüketici güdümlüdür.

Girişimcilik her bölümde ve her hiyerarjik
seviyede desteklenmektedir.

Çalışanları motive etmek önemlidir. İnsiyatif
ve sorumluluk vererek kendi işlerini
planlamalarını sağlamak gerekmektedir.

Az sayıda hiyerarşi kademesinden oluşan
basit organizasyon yapısı ile faaliyet
sürdürmedir.

Şirketin bağlı olduğu değerlere tüm
personelin bağlılığının sağlandığı bir örgüt
iklimi yaratılarak işletme kültürünü
oluşturmaktır.

Serüvenci olmama, aşırı riskten kaçınma en iyi
bilinen ve uzman olunan iş alanında büyüme
ve gelişmeyi ilke edinme söz konusudur.
Başarı esas faaliyet alanını terketmemesine
bağlıdır.

Önemli ve dikkat gerektiren durumlarda sıkı
denetim yapılması diğer konularda serbest
olmayı ifade eder.
Yönetim ‘bazı bilgileri elde et, hemen
uygula, gerekirse düzeltme yoluna git, vakit
kaybetme’ tavrını yürütmektedir.
TOM PETERS’E GÖRE HIZLI ÇEVRESEL DEĞİŞİM ve BELİRSİZLİK
ORTAMINDA (KAOS) BAŞARILI OLMA YOLLARI
Kaos ortamında yöneticilerin krizle başa çıkma
yollarının anlatılmasıdır.





Müşterinin beklediği en üst kalite düzeyine
ulaşma
En iyi hizmeti vererek müşteriye
önemsendiğini hissettirmek
Müşterinin ihtiyaçlarına hızlı cevap
verebilecek sistemler kurma ve uygulama
Uluslar arası niteliklere sahip mal ve hizmet
üreterek müşteri yelpazesini artırmak
Piyasada tek olabilmek için yeni ve kaliteli
üretim yapmak, iyi kadrolarla çalışmak,
müşteri tatminin sağlamak
Çok fonksiyonlu takımlar kurmak ve hizmetler
geliştirme
Yeniliklerin pilot bölgede denenerek sonrasında
yaygınlaştırılması
Diğer organizasyonların başarı ve başarısızlık
deneyimlerinden yararlanma, buluşları teşvik
etme
Etkin bir tanıtım ve pazarlama stratejisi
oluşturma





Başarı ve başarısızlık deneyimlerinin
dinlenmeli, tüm başarıların kutlanması ve
çalışanların tanınması
Çalışanların eğitilmesi
Teşvikli ücret sistemi uygulanması
Çalışanlara iş güvencesinin verilmesi
Üst yöneticilere sağlanan imtiyazların
mümkünse ortadan kaldırılması



Teşvik edici ortamın sağlanması
Yöneticilerin çalışanlara örnek olması
Görünür yönetim
Yöneticilerin yenilikleri sevmeleri ve
çalışanlarında da yeniliğin zorunlu olduğu
duygusunu oluşturabilmeleri önemlidir.
Sorunları bekletmemek, anında çözmek ve
iş bitirici pratik tavırlı olmak başarının
sırlarındandır.

TEŞEKKÜR
EREN,Erol,(2002),Stratejik Yönetim ve İşletme
Politikası, Beta yayınları, İstanbul.

Ağaryar, Zafer, (2002), “Benchmarking”,
http://www.zaferagyar.cbj.net