24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak Tıbbi ve Ekonomik Değeri Olan Bazı Bitkilerin Antioksidan Kapasitelerinin İncelenmesi Semra TÜRKOĞLUa, Sait ÇELİKa, İsmail TÜRKOĞLUb Fırat Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, 23119-Elazığ Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, 23119-Elazığ [email protected] a b Antioksidanlar, aktif oksijen oluşumunu engelleyerek ya da oluşan aktif oksijenleri temizleyerek, oksidasyonun oluşturduğu zararları hücresel düzeyde engelleyen, bu nedenle de dejeneratif hastalıkların oluşumunu durduran veya yavaşlatan maddelerdir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda sentetik antioksidanların akciğer hasarlarına ve karsinojenik etkiye sahip olduğu gözlenmiş ve bu nedenle doğal antioksidanlara karşı olan ilgi artmıştır [1,2]. Bu çalışmada halk tarafından tıbbi ve ekonomik bitki olarak kullanılan Scutellaria orientalis L. subsp. bicolor (Hochst.) Edmondson, Phlomis punges Willd. var. hispida Hub.-Mor., Wiedemannia orientalis Fisch. & Mey. ve Salvia palaestina Bentham Elazığ ve çevresinden toplandı. Bitkiler gölgede kurutularak çiçeklerinin su ve etanol ekstreleri hazırlandı. Ekstreler soxleth cihazı ile yapıldı. Ekstrelerin metal şelatlama aktiviteleri, indirgeme kuvvetleri, hidrojen peroksit giderme aktiviteleri ve süperoksit anyonu radikalini giderme aktiviteleri belirlendi. Bu aktiviteler doğal bir antioksidan olanα -tokoferol ile sentetik ve standart birer antioksidan olan bütillenmiş hidroksitoluen (BHT) ve bütillenmiş hidroksianisol (BHA) ile mukayese edildi. Bütün testlerin sonucunda çiçeklerin su ekstresinin en iyi antioksidan aktiviteye sahip olduğu bulunurken, hidrojen peroksit giderme aktivitesi testinin sonucunda, Phlomis punges ve Wiedemannia orientalis bitkilerinin çiçeklerinin etanol ekstrelerinin daha iyi antioksidan aktiviteye olduğu bulundu. Bu sonuçlara bakıldığında Scutellaria orientalis, Phlomis punges, Wiedemannia orientalis, Salvia palaestina bitkilerinin su ekstrelerinin daha iyi antioksidan kapasiteye sahip olduğu ve bu bitkilerin doğal bir antioksidan olarak kullanılabileceği gözlendi. KAYNAKLAR 1. El, S. N.; and Karakaya, S., Int. J. Food Sci. Nutr., 55, 67-74, 2004. 2. Lee, S. E.; Shin, H. T.; Hwang, H. J.; and Kim, J. H., Phytother. Res., 17, 1041-1047, 2003.