TBMM B : 1 ratik bir toplumum meclisi olan bu Meclis, bu konu da
advertisement
TBMM B :1 ratik bir toplumum meclisi olan bu Meclis, bu konu­ da üzerine düşeni yerine getirememekte, bir bakıma görevini savsaklamaktadır. Verilen soruşturma önergesi ister ciddi olsun, is­ ter olmasın bu konuyu sonuca götürmek zorundayız. Suç işlediği ileri sürülen bir bakanın ya da başbakanın yargılanabilmesi için, yüce toplantı kurulunuz üstüne düşeni yapmak zorundadır. Burada birtakım biçimsel hukuk kurallarına sığınmak doğru değildir. Hukuk kurallarının biçimselliğine de saygımız sonsuzdur; ama hukuk kurallarının biçimselliğine sığınıp, suçu cezalandırma mekanizmasını işletmemeyi de haklı bulamayız, tşte bu bakımdan ben bu kurulun bir üye­ si olarak, Birleşik Toplantının Başkanlığın sunuşunu onaylamasını istiyorum. Bu konudaki gerekçem de, bana göre şudur arka­ daşlarım : Anayasanın 90 ncı maddesinde, her soruş­ turma önergesi için ayrı bir soruşturma hazırlık ko­ misyonu - ki, bu bir Anayasal kurul değildir - kuru­ lacağı açık, kesin, buyurucu nitelikte yazılmamıştır. Ayrıca, Birleşik Toplantı İçtüzüğüne baktığımız zaman, oradaki görünüşe aklanırsak, her soruşturma önergesi için ayrı bir soruşturma komisyonu kurula­ cağına varabiliriz; ama bu görünüştedir, aldatıcıdır. Eğer, Anayasaya ve İçtüzüğe bağlı kalacaksak işte Türkiye Büyük Millet Meclisi Birleşik Toplantı İç­ tüzüğünün 14 ncü maddesi; buna göre, soruşturma konusu ister önergeyle başlasın; yani bir üyenin öner­ gesiyle başlasın, ister yargı mercileri tarafından Bir­ leşik Toplantı Başkanlığına yapılan başvurma sonucu ortaya çıksın, bu konu ilgili Bakan ya da Başbakana haber verilir verilmez, haber verilmesinden başlana­ rak 7 gün içinde gündeme alınır ve konunun gündeme alındığı gün, Genel Kurul, bu konuda soruşturma açılmasının gerekli olup olmadığına ilişkin inceleme yapmak üzere bir Soruşturma Hazırlık Komisyonu kurar. Birleşik Toplantı İçtüzüğü böyle buyuruyor; ama 13 Haziran 1977'de andiçtiğimizden bu yana gerek Millet Meclisi üyeleri, gerekse o zaman andiçen se­ natörler ve eskiden seciler, ve şu anda görev yapan senatörler, hepimiz anımsayacağız, birleşik toplantı yeni başlamıştır, bu yeni olarak ortaya çıkmıştır, da­ ha toplanamadı; bu bakımdan bunun da hayırlı ol­ masını diliyorum. Fakat şunu özellikle belirtmek is­ tiyorum : Soruşturma konusunda 180 ayrı Soruştur­ ma Hazırlık Komisyonu bir an için düşünülse ve bu mantık geçerli olsa dahi, ister istemez hepsine 16 tane 29 . 3 . 1978 O :1 ayrı ayrı üye bulamayız; yani bir komisyona seçilen üyeler, bir başka komisyona seçilmek durumundadır. Sayın üyeler, Türkiye Büyük Millet Meclisi Bir­ leşik Toplantısı İçtüzüğünün 18 nci maddesi soruş­ turma komisyonlarına kimlerin seçilemeyeceğini bu­ yurmaktadır. Bunlar, soruşturma önergesini veren ya da daha önce Yasama Meclislerinde ya da dışında bu konuda görüşünü açıklamış olan Türkiye Büyük Millet Mec­ lisi üyeleri ile, Ceza Yargılamaları Usulü Yasasının 21 ve 22 nci maddelerinde yazılı olanlardır. Demek oluyor ki bir bakıma, Birleşik Toplantı İçtüzüğünün 18 nci maddesi, Soruşturma Hazırlık Ko­ misyonu ile soruşturma komisyonlarına kimlerin se­ çilemeyeceğini açıkça göstermektedir. O halde şöyle düşünebiliriz : Herhangi bir konuda Soruşturma Ha­ zırlık Komisyonunu Yüce Kurulunuz bir başka ko­ nudaki soruşturma için de seçebilir ve hiçbir engeli de yoktur arkadaşlarım. Bir engelini gösterebilmek için, bu Anayasa ve Birleşik Toplantı İçtüzüğü yar­ gılan, hükümleri arasında hayali bir şeyler okumak gerekir; öyle bir şey de yok. Gerçek anlamda okudu­ ğumuz zaman, komisyonlara kimlerin giremeyeceği ortaya çıkmaktadır. Bunun için bu 180 soruşturma önergesiyle ilgili olarak 4 ayrı soruşturma hazırlık komisyonu kurul­ masını ve bunlardan 1 ve 2 numaralı olanlarına tek numaralıların, 3 ve 4 numaralılarına çift numaralıla­ rın verilmesini öngören Başkanlık sunuşunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Birleşik Toplantısı İçtüzüğüne uygun gördüğümüz gibi, gerçekte de Meclis Soruştur­ ması yoluyla bakanların da da başbakanların yar­ gılanmasını kolaylaştırıcı ve bu kurumdan umulanı Yüce Mecliste de elde edici bir davranış olarak de­ ğerlendiriyoruz. Sayın üyeler, Türkiye Büyük Millet Meclisi ça­ lışmalarından da biliyoruz, belirli komisyonlar yalnız bir görev yapmamaktadır; bir komisyon başka görev­ leri de yapabilmektedir. Onun için biz, Başkanlık sunuşunu, Anayasaya - Anayasada açıkça bunun ter­ si öngörülmemiştir - ve Birleşik Toplantı İçtüzüğünün 18 nci maddesindeki bu açık yargılar karşısında Ana­ yasa ve İçtüzüğe uygun buluyoruz ve böylece Tür­ kiye Büyük Millet Meclisinin üstüne düşen Meclis Soruşturması yoluyla bakanları, başbakanları denet­ leme görevini tam olarak yerine getirmesini istiyoruz. BAŞKAN — Sayın Kumaş, lütfen toparlayınız efendim. 13 —
