I Kütahya Milletvekili Sayın Ahmet Derin Tarafından Sorulan

T.B.M.M.
B : 70
29 . 4 . 1992
O: I
Kütahya Milletvekili Sayın Ahmet Derin Tarafından Sorulan Sorular ve Cevapları
(T.B.M.M.'nin 19.3,1992 tarih ve 4154 sayılı yazısı)
Soru : Etibank Emet Kolemanit İşletmesi Müessesesi her dönem kârlılık gösteren kuru­
luşlardan biridir. Buna rağmen 1991 yılında işçi alımı için imtihan açılmış fakat bugüne kadar
hiçbir işçi alınmamıştır. İmtihana giren işçileri ne zaman alacaksınız?
Cevap : 1991 yılı ekim ayında açılan imtihan, Müessesesinin çeşitli işyerlerinde istihdamı
düşünülen 60 adet vasıfsız geçici işçi âlımı içindir.
Müessese işyerlerinden Espey yeraltı işletmesi, maliyetlerin yüksek olması nedeniyle, gü­
nün ekonomik koşullarına uygun olarak kapatılmış ve yerine açık işletme açılmıştır. T&raltı iş­
letmesi iken kadrosu 130 civarında olan bu işyerinin açık maden işletmesi olarak halen kadro­
su 13 kişidir. 1991 yılında, bu değişiklik neticesi artan işçilerden , Müessesenin diğer işyerlerine
dağıtım yapılarak ihtiyaç önemli ölçüde giderilmiştir.
Halen Müessesenin Hisarcık işyerinde ürün stoklarının oldukça yüksek düzeye çıkmış ol­
ması nedeniyle, 1992 yılı üretiminde kısıtlamaya gidilmesi düşünülmektedir. Bu itibarla mev­
cut işçi adedi yeterli görülmektedir.
Soru : Maden cevheri Emet Bölgemizde çıkarıldığı halde niçin entegre tesislerinin kurul­
ması düşünülmemektedir.
Cevap : Etibank*ın Kütahya İli, Emet İlçesi civarında bulunan kolemanit yataklarından
elde edilen cevherlerden, Müessesede mevcut konsantratör tesisi marifetiyle, yıkanmış, ebadlandınlmış, satışa arz edilebilir durumda yılda 350 000 ton dolayında kolemanit cevheri üretil­
mektedir. Bu cevherin % 83*ü Hisarcık bölgesi yataklarında çıkarılan arsenikli kolemanit, %
17'si de Espey bölgesinden çıkarılan nispeten daha az arsenikli kolemanit cevherlerdir.
Arsenikli kolemanit cevheri çoğunlukla borik asit üretiminde kullanılmaktadır. Az arse­
nikli ve arseniksiz cevherler, tekstil, cam yünü, sodyum perborat imalinde, metalürji ve çelik
endüstrilerinde kullanılmaktadır. Hisarcık menşeili cevherin yılda yaklaşık 70 000 tonu Bandtrma'da Etibank'a ait rafine bor ürünleri üretilen tesislerindeki borit asit fabrikalarında tüke­
tilmektedir. Aynı cevherden yılda 150-200 bin ton civarında ihracat yapılmakta, 10-15 bin ton
cevher de, yurt içinde Demir Çelik ve Seramik Sanayiinde tüketim yeri bulmaktadır. Espey böl­
gesinde üretilen kolemanitin ise tamamına yakın miktarı yılda yaklaşık 50 bin ton civarında
Japon piyasasına ihraç edilmektedir.
Dünya bor cevherleri üretiminin (B203 bazında yılda 1,1 milyon ton) yaklaşık % 49'u
ABD, % 40'ı Türkiye,"% 6'sı Rus Bloku, % 4'ü Arjantin, % Vi Çin tarafından gerçekleştiril­
mektedir. Tüketimin ise % 30-35'i ABD, % 45-50*si Batı Avrupa ülkeleri, Va 6'sr Japonya,
% 10-I5*i de diğer ülkelerde yapılmaktadır. ABD, Batı Avrupa ve Japonya gibi ileri teknoloji
uygulayan gelişmiş ülkeler, bor tüketiminin % 80-90'tnı gerçekleştirmektedirler. .
Bor hammadde kaynakları ve üretimi olmamasına rağmen Batı Avrupa büyük bir rafine
bor üreticisi konumundadır ve kurulu üretim kapasitesi mevcuttur.
Etibank'm'rafine bor üretim kapasitesi, Bandırma Müessesesinde, yıllık 55 000 ton Bo­
raks dekahidrat - pentahidrat, 90 000 ton Borik asit, 20 000 ton sodyum perborat, Eskişehir
- Kırka'da 160 000 ton Boraks pentahidrat düzeylerindedîr. Emet menşeili kolemanit cevheri,
bu tesislerden sadece Borik asit fabrikalarında kullanılmaktadır. Borik asit üretimi yıllara göre
20-30 bin ton dolaylarında gerçekleşmekte, satışlar ise 4-5 bin tonu iç piyasaya, gerisi ihraç
— 92 — :