24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak B ve 11B İçeren Sol-Jel Hibrit Kaplamaların Nötron Absorblama Özelliklerinin İncelenmesi 10 1 1 Yusuf Mülazim, M. Vezir Kahraman, M. Sahip Kızıltaş, 2Muhittin Okka, 1Nilhan Kayaman Apohan 2 1 Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü 34722 Göztepe-İstanbul 2 İstanbul Teknik Üniversitesi, Enerji Enstitüsü, 34469 Maslak- İstanbul [email protected] Dünyadaki önemli bor yatakları Türkiye, ABD ve Rusya’da bulunmaktadır. Bor rezervleri ile ilgili yapılan çalışmalarda tespit edilen değerlere göre toplam rezervin yaklaşık % 63’ü ülkemizde bulunmaktadır. Ancak ülkemizde bora gereken önem verilmediği için, bora dayalı ya da bor kullanan endüstrilerde Türkiye neredeyse dışa bağımlıdır. Doğada Bor, 10B (%18,8) ve 11B (%81,2) şeklinde iki izotopu halinde bulunur. Bor minerali nükleer araştırmalarda genellikle koruma ve temizleme amaçlı olarak kullanılmaktadır. Atom reaktörlerinde borlu çelikler, bor karbürler ve titan-bor alaşımları kullanılır. Paslanmaz borlu çelik, nötron absorbanı olarak tercih edilmektedir. Yaklaşık her bir bor atomu bir nötron absorbe etmektedir. Atom reaktörlerinin kontrol sistemleri ile soğutma havuzlarında ve reaktörün alarm ile kapatılmasında (10B) bor kullanılır. Bu çalışmada sol-jel tekniği ve UV ışınları yardımıyla sertleştirilerek hazırlanan 10 B ve 11B içeren hibrit kaplamaların nötron tutma özellikleri incelenmiştir. Hazırlanan kaplamaların kalınlığı 30 µm olup şeffaf görünüme sahiptir. Nötron tutma deney sonuçları Bor içeriğiyle paralel olarak başarılı performans göstermiştir. Şeffaf nötron tutma özelliğine sahip kaplamalar, radyoaktif işlemlerle uğraşan personelin radyasyonda korunarak çalışmalarını gerçekleştirebilmesi için potansiyel bir kalkan görevi yapma potansiyeli olacağı düşünülmektedir.[1,2] . KAYNAKLAR 1. Mülazim, Y., " Bor İçeren ve UV Işınlarıyla Sertleştirilebilen Yüzey Kaplama Malzemelerinin Hazırlanması " , Marmara Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü , İstanbul, 2008. 2. Irwın, A.D., Holmgren, J.S., Zerda, T.W., Jones, J., " Journal of Non-Crystalline Solids", Vol. 89, 191-205, (1987).