Haçlı Seferleri

HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ
5.Ders
Dr. İsmail BAYTAK
I. HAÇLI SEFERİ
Haçlı Seferleri
Haçlı seferlerinin hazırlanmasında Papa II. Urban ve Papaz Piyer
Lermit başlıca rol oynadılar. Papa, 1095 yılında Fransa’nın Klermont
şehrinde toplanan konsilde, senyörleri, şövalyeleri ve bütün
Hıristiyanlar’ı, Müslümanlar’la savaşa çağıran etkili bir konuşma
yaptı. Sefere katılacak olan herkesin, kilisenin himayesinde olacağını
ve günahlarının da bağışlanacağını söyledi.
•
•
•
•
•
İlk olarak 1074 tarihinde dönemin doğu roma imparatoru VII.Mikhail
dönemin papası olan VII.Gregorius’tan Türkleri Anadolu’dan atmak için
yardım istemiştir.
Ancak ortamın müsait olmaması nedeniyle bu yardım teklifi sonuçsuz
kalmıştır.
1095 temmuzuna gelindiğinde ise papa asker toplamak için gittiği
Fransa’nın Clermont kentinde bir konsil düzenlemiştir.
Yapılan Clermont konsili Fransız halkı ve kilise adamlarından oluşan
büyük bir kitle önünde papa II.Urban’ın yaptığı can alıcı açıklamalarla
gerçekleşmiştir.
Papa yaptığı konuşmasında; Doğulu Hristiyanlara zulüm edildiği,
yardımlarımıza ihtiyaç duyduklarını ve orada müslümanların eline geçen
kutsal mekanlarımızın ve Kudüs’teki Efendimiz İsa’nın tehlikede olduğu,
onlara yardım ettiğimiz takdirde Tanrının verdiği yetkiyle bütün
günahların affolunacağı ve cennetle ödüllendirileceği gibi ihtişamlı vaatler
yapmıştır.
•
•
•
•
•
Papa II.Urbanus, haçlı seferini yaymak için Güney Fransa’nın iki önemli lideri ile
görüşür.
Toulouse Kontu Raymond De Seant Gilles
Puy başpiskoposu Adheman
Bu görüşmeler sonucunda haçlı seferlerini yayma fikri Fransa’nın dışında
Almanya ve İtalya’da da yayıldı.
Bu yayılım sonucunda haçlılar Hristiyan ülkelerine doğru harekete geçti.
24.10.2017
6
Halk haçlı seferi:
 1096’da resmen başlayan birinci haçlı seferine katılanlar dalgalar halinde
gelmeye başladı.
 Yaklaşık 40 bin kişi olan ilk dalga resmen Keşiş Pierre adlı bir Amiensli keşişin
emri altında kuzey Fransız, Alman ve İtalyan köylülerinden oluşmuştu.
 Çoğunluk alt sınıflardan olduğu için buna halk haçlı seferleri denmiştir.
 Bu dalga ilk olarak Macaristan’a ait bulunan Zemun da bir ayakkabı yüzünden
karışıklık çıkartıp ve iç kaleye hücum edip 4 bin Macarı öldürmekle başlayıp
daha sonra da Belgrad’ı yakıp yıkmışlardır.
 Güruh Niş’e geldiği zaman da yeni bir isyan çıkardı.Bunun üzerine Doğu Roma
imparatoru I.Alexis Komnenos bir kuvvet gönderip bu haçlı isyanını bastırdı.
 Ancak buna rağmen imparator Komnenos onları affederek onların bir an önce
Konstantinopolis’in dışına ve Anadolu’ya geçirilmeleri için emir vermiştir.
 Haçlılar imparatorun emriyle Anadolu’ da İzmit(Nikomedia) üzerine
yöneltildiler.Önceleri Selçukluların elinde bulunan İzmit, Haçlılar tarafından ele
geçirilip Doğu Roma imparatoruna teslim edilmiştir.








Yine İzmit şehrinde bulunan haçlılar grubunu oluşturan Fransız ile Almanİtalyan arasında kavga çıktı.
Alman-İtalyan grup Pierre L’Hermite’nin komutanlığını reddedip İtalyan
asıllı Rainald isimli bir soylu komutasında gruptan ayrıldı.
Ayrılan bu iki grup ayrı ayrı İzmit körfezini güneyden dolanıp Yalova
yakınlarında ‘Cibotos’ adında bir karargaha yerleştiler.
Ancak bir süre sonra Frank haçlılar bu durumu kabullenmeyip ordugahın
etrafını talan etmeye başladılar.
Bununla da yetinmeyip Selçuklu başkenti olan İznik yakınlarına kadar
ulaşıp oradaki halkın mallarını ele geçirerek zarar verdiler.
Hatta üzerlerine gelen Selçuklu kuvvetlerini geri püskürterek ‘Kserigordon’
adlı kaleyi ele geçirdiler.
O sırada İznik’te bulunan Selçuklu hükümdarı I.Kılıç Arslan , bu kale
üzerine ordu gönderdi.Ve yapılan 8 günlük kuşatmanın ardından kale
yeniden alındı.
Kalede sıkışan Alman-İtalyan grubun lideri Rainald ve yanındakilere teslim
olup müslüman olmaları halinde hayatlarının bağışlanacağı bildirildi.






Kale teslim alındıktan sonra müslüman olmayı kabul etmeyen haçlılar hemen
öldürüldü.
Aralarında komutan Rainald’ın da bulunduğu müslüman olmayı kabul edenler
Anadolu’ya Antakya’ya ve Halep’e sürüldüler.
Yalova’daki haçlılar ise haberlerin geç duyulmasından dolayı olup bitenlerden
habersizdiler.Bu fırsatı değerlendiren iki Türk casus Onlara;Rainald
komutasındaki haçlı ordusunun İznik’i ele geçirip elde ettikleri ganimetleri
onlarla paylaşmak istemedikleri haberini yaydılar.
Bu söylenti ordugahta bulunan Frank haçlılarını harekete geçirdi.Bunun
üzerine Geodfrei Burel adlı bir Frank lider komutasında İzmit’e doğru yola
çıkıldı.
Bu ordu İzmit’e doğru giderken İznik’e giden yolda ağaçlı bir vadiden
geçmişlerdi.Bu vadide Kırkgeçit mevkinde büyük bir Selçuklu ordusu onlara
bir pusu hazırlamıştı.
Pusuya düşen haçlılar büyük bir mağlubiyet aldı.Selçuklular böylece haçlı
ordularının büyük bir kısmını yok edip onlarla birlikte gelen sivillerin hemen
hepsini yok edip ‘Halk Haçlı Seferi’ni sona erdirdi.Bunların önderi olan Pierre
L’Hermite Selçuklu ordusunun hücumu sırasında Konstantinopolis’te
bulunduğu için canını kurtarmış oldu.
24.10.2017
13
Baronların Haçlı seferi:
•
Papa II.Urbanus’un haçlı seferi çağrısına Avrupa’daki hükümdarların hiçbiri
karşılık vermemiş ve tek bir hükümdar bile birinci haçlı seferine katılmamıştır.
•
Haçlı ordusuna katılan profesyonel Güney İtalya Normanları,Fransız
şövalyelerinden oluşan büyük bir ordu ile 1097 tarihinde İstanbul önlerine
gelmişlerdir.
•
Komutanlar arasında aşağı Lorenli Goldfrey De Bouillon,kardeşi Baudouin
Boulognelu,kuzeni Baudouin Bourglu, Normandiya dükü Robert,Normen
Boemondo,Tarantolu ve kuzeni Tancred, Toulouse kontu Raymond Saint Gilles
gibi Fransa’nın ve İtalya’nın önemli soyluları bulunmaktaydı.
•
Bu haçlı orduları yiyecek ve hayvan yemi bulmak için yolların yakınında
bulunan yerleşim yerlerine büyük zararlar vermişlerdir.
•
Ancak bu ordular, Doğu Roma’da paralı askerlik yapan Peçenekler tarafından
kontrol altına alınmışlardır.
•
Gruplar halinde İstanbul’a ulaşan bu ordular Doğu Roma imp.I.Alexis
Komnenos’a sadakat yemini edip ellerine geçirecekleri Roma topraklarını
kendisine teslim edeceklerine dair yemin etmişlerdir.
•
Daha sonraları ise imparator tarafından Anadolu’ya geçirilmişlerdir.
Anadolu’da Harekat:
•
Haziran ayının sonunda Haçlı ordusu Kudüs’e gitmek için yürüyüşe
başladı.10 Nisan da haçlılar önce Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti
İznik’i kuşattılar.
•
Ancak Anadolu selçuklu sultanı I.Kılıç Arslan haçlıları ciddi bir tehlike
olacağını hesap edememiş ve 1097 ilkbaharında bütün ordusuyla Ermeni
Gabriel’in elindeki Malatya’yı kuşatmaya gitmişti.
•
Haçlılar bu sırada Doğu Roma gemileriyle Yalova’ya oradan da İznik
önlerine gelerek şehri kuşattılar.
24.10.2017
17
•
•
•
Durumu haber alan I.Kılıç Arslan İznik’e döndüysede şehir çoktan
kuşatılmıştı.Bu orduyla baş edemeyeceğini anlayan I.kılıç Arslan geri çekilip
17 Haziran 1097’de şehri haçlılara teslim etmek zorunda kaldı.
Anadolu içlerine çekilen I.Kılıç Arslan, Danişment Gazi ve Kayseri emiri
Hasan ile ittifak yaptı.
30 Haziran 1097 de müttefikler Eskişehir ovasında haçlılara
saldırdılar.Haçlılardan önce yürüyen Normanlardan oluşan grup I. Kılıç
Arslan tarafından karşılandı.Bu ova haçlılarca Dorileon olarak adlandırılması
nedeniyle Birinci Dorileon Muharebesi adı verilen askeri çatışma hemen
başladı.
•
•
•
•
Bu muharebe ağır zırhlı özel silahlı şövalyeler ile hafif zırhlı Selçuklu ordusu
arasında başladı.
Bundan sonra Kılıç Arslan haçlı ordusunu yenemeyeceğini hatta
yürüyüşlerine bile engel olamayacağını anlayıp savaştan geri
çekildi.Haçlılar hiçbir askeri çatışmayla karşılaşmadan Anadolu’dan
geçmeye başladılar.
Bu haçlı ordusu Anadolu’da Konya,Niğde,Kayseri ve K.Maraş yoluyla
Antakya’ya indi.
Buradan Baudouin Boulogne, Edessa(Urfa)’da hüküm süren ve eski Doğu
Roma ordu komutanı olan Thoros Edessalı tarafından çağrıldığı için
kendine bağlı ordusu ile Edessa ya yöneldi.

Doğu Roma imparatoru I.Alexis Komnenos’un Hristiyanlardan istediği yardım
büyük sürüler gibi olup insan halinde değildi. B u durum özellikle bu Doğu Roma
imparatoru Komnenos’un hiç beklemediği ve hiç istemediği bir şekildeydi.

Bu yüzden akıllıca bir plan yapıp yapacakları tahribatları önlemeyi başarmıştı.

Böylelikle onları kontrol altında tutup istediği şekilde yönlendirebilirdi.

Bizans imparatoru Aleksios Komnenos’un Acil yardım istemesi üzerine, Haçlı
orduları gruplar halinde Avrupa’nın çeşitli yerlerinden hareket ettiler.
Bizans imparatoru Haçlıları Türklere karşı kışkırıtıyordu.
Bundan sonra kontların, düklerin, şövalyelerin idaresinde, Alman, İngiliz, Norman
ve Belçikalılar’dan meydana gelen büyük bir Haçlı ordusu, İstanbul’da toplandı.
Bunlar Türkler’den aldıkları yerleri Bizanslılar’a verecek, buna karşılık Bizans’tan
erzak ve mühimmat yardımı alacaklardı.









1096’da Anadolu’ya gelen Haçlı ordusu, uzun bir kuşatmadan sonra İznik’i kuşattı
ve şehri teslim aldı.(1096)
Bundan sonra yollarına devam eden Haçlılar, Eskişehir yakınlarında I. Kılıç
Arslan’ın orduları ile karşılaştılar (1097).
Ancak, Haçlılar’ın çokluğu karşısında geri çekilmek zorunda kalan I. Kılıç Arslan,
bundan sonra yıpratma savaşlarına başladı. Şehir ve kasabaları boşaltarak, su
yollarını tahrip ettirdi. Kılıçarslan Danişmend Gazi ve Emir Hasanla ittifak yaptı.
Ama başarılı olamadı ve Konya’ya çekildi. Bu durumdan yararlanan Bizanslılar
Eskişehir-Antalya hattına kadar Batı Anadolu’yu ele geçirdiler. Bir kol Urfa’yı
alırken diğer kolda Antakya’ya ilerlemekteydi.
Güçlükle ilerleyen Haçlılar nihayet Toroslar’ı aşarak Antakya önlerine geldiler.
Sekiz ay süren bir kuşatmadan sonra burayı da aldılar. Haçlılar büyük kayıplar
vererek Kudüs’ü aldılar. Başlangıçta 600 bin kişiye ulaşan Haçlılar’ın kuvveti
Antakya’dan Kudüs önlerine gelindiğinde 50 bin kişiye düşmüştü.
Haçlılar Antakya’dan sonra Kudüs’ü de ele geçirdiler. Şehri yağmalayan Haçlılar,
bu arada Müslüman ve Museviler’den 70 bin kişi öldürdüler (1099).
Haçlılar Kudüs’te bir Lâtin Krallığı, Urfa ve Antakya gibi şehirlerde de birer
dükalık ve kontluk kurdular.
KAYNAKÇA:
Işın Demirkent, Haçlı Seferleri Tarihi
Amin Maalouf, Arapların Gözünden Haçlı Seferleri
Runciman, Steven ( çev. Fikret Işıltan) (1998), Haçlı Seferleri Tarihi:
I. Cilt Birinci Haçlı Seferi ve Kudüs Krallığının Kuruluşu
Raşid Erer, Türklere karşı haçlı seferleri(makale)
Dünya Savaş Tarihi , Haçlı seferleri CİLT V