24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak DNA Jellerinin Aseton ve Tuz Çözeltileri İçerisindeki Şişme Davranışlarının İncelenmesi Pınar KARACAN, Oğuz OKAY İstanbul Teknik Üniversitesi, Kimya Bölümü, 34469 Maslak, İstanbul, Türkiye [email protected] DNA jelleri, çapraz bağlı DNA zincirlerinden oluşan suda şişmiş ağ yapılardır. Yüklü, yarıesnek zincirlerden oluşan DNA hidrojellerinin; kontrollü ilaç salınımı, doku mühendisliği ve biyomedikal kullanımları gibi geniş uygulama alanları vardır [1]. Bu çalışmada, DNA jellerinin aseton ve tuz çözeltileri içerisindeki şişme davranışları incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle NaBr çözeltisi içerisinde çözülen çifte sarmal yapıda DNA (2200 baz çifti), N,N,N,Ntetrametiletilendiamin (TEMED) katalizörlüğünde etilen glikol diglisidil eter (EGDE) çapraz bağlayıcısı ile 50oC’de çapraz bağlanma reaksiyonlarına tabi tutularak DNA hidrojelleri elde edilmiştir [2, 3]. Farklı DNA ve EGDE konsantrasyonlarda hazırlanan DNA jellerinin tuz (NaBr) çözeltileri ve aseton-su karışımları içerisinde şişme davranışları incelenmiştir. Şekil 1’de sentez sonrası duruma göre relatif jel ağırlığının (mrel) NaBr konsantrasyonuna ve aseton-su karışımındaki aseton miktarına bağlı değişimi görülüyor. Artan tuz miktarı ile DNA jellerinin sürekli olarak büzüldüğü buna karşılık su-aseton karışımlarında DNA jelinin birinci dereceden bir faz geçişi gösterdiği görülmektedir. Yaklaşık hacımca % 63 aseton konsatrasyonunda gerçekleşen bu faz geçişi ile jel hacmi aniden yaklaşık 100 misli küçülmektedir. Sonuçların jel özelliklerine bağlı değişimleri bu sunum kapsamında tartışılacaktır. mrel A 10 B 2 101 100 10-1 0 10-5 10-4 10-3 10-2 NaBr / M 10-1 100 0 20 40 60 80 100 Hacımca % Aseton Şekil 1: DNA jellerinin NaBr (A) ve aseton-su karışımlarında şişme davranışı (B). TEMED = % 0,44. (): % 9.3 DNA, % 9.6EGDE (): % 7.9 DNA, %9.6EGDE, (▼) % 5.9 DNA, %19.2EGDE. KAYNAKLAR 1. S.H. Um, J.B. Lee, N. Park, S.Y. Kwon, C.C. Umbach, ve D. Luo, Nature Materials, 5 797801 (2006) 2. F. Topuz, O. Okay, Macromolecules 41, 8847-8854 (2008). 3. F. Topuz, O. Okay, Biomacromolecules 10, 2652-2661 (2009).