İçindekiler
advertisement
İçindekiler Giriş ............................................................................................................................................ 3 Kurum Kimliği ........................................................................................................................... 4 Kurum Kimliğinin Kavramsal Olarak Sınırlandırılması ............................................................ 4 Bireysel Kimlik ...................................................................................................................... 4 Kolektif kimlik ....................................................................................................................... 4 Kurumsal Kimlik .................................................................................................................... 5 Kurum Kimliği Tanımlamaları................................................................................................... 5 Kurum Kimliğinin Tarihsel Gelişimi ......................................................................................... 6 Geleneksel Dönem ................................................................................................................. 7 Marka Tekniği Dönemi .......................................................................................................... 7 İkinci Dünya Savaşı Sonrası Dönem – Dizayn Dönemi ........................................................ 8 Stratejik Dönem...................................................................................................................... 8 Kurum Kimliği Yapıları ............................................................................................................. 9 Monolotik Kimlik-Tekli Kimlik............................................................................................. 9 Desteklenmiş Kimlik .............................................................................................................. 9 Marka Kimliği ...................................................................................................................... 10 Kurum Kimliği Stratejisi .......................................................................................................... 11 Kurum Kimliği Stratejisinin Geliştirilmesinin Nedenleri .................................................... 12 Kurum Kimliğinin Stratejisinin Etkileri ............................................................................... 12 Kurum Kimliğinin Harici Etkisi ....................................................................................... 13 Kurum Kimliğinin Dahili Etkisi ....................................................................................... 13 Kurum Kimliği Oluşturmak ..................................................................................................... 15 Kurum Kimliği Unsurları ......................................................................................................... 18 Kurum Felsefesi ................................................................................................................... 18 Davranış ............................................................................................................................... 19 Davranış ........................................................................................................................... 19 Kurumsal Davranış ........................................................................................................... 19 Kurumların Faaliyette Bulunduğu Ve Sorumlu Olduğu Alanlardaki Genel Davranış Esasları ............................................................................................................................. 20 Temel Kurumsal Davranışlar ........................................................................................... 21 Dizayn .................................................................................................................................. 24 Dizaynın Fonksiyonları .................................................................................................... 24 Kurumsal Dizayn .............................................................................................................. 25 Kurumsal İletişim ................................................................................................................. 30 Kurumsal İletişimi Sınıflandırılması ve Alanları ................................................................. 32 Dahili-Kurum İçi İletişim ................................................................................................. 32 Harici-Kurum Dışı iletişim............................................................................................... 33 Kurum Kimliğinin Etkileşimde Olduğu Alanlar ...................................................................... 35 Kurum Kültürü İle Kurum Kimliği ...................................................................................... 35 Kurum Kültürü ................................................................................................................. 35 Kurum Kültürü ve Kurum Kimliği Arasındaki İlişki ....................................................... 36 Kurumsal İmaj İle Kurum Kimliği ....................................................................................... 37 Kurum İmajı ..................................................................................................................... 37 Kurum İmajı ve Kurum Kimliği Arasındaki İlişki ........................................................... 38 Sonuç ........................................................................................................................................ 39 Kaynakça .................................................................................................................................. 40 Giriş Rakiplerinden farklılaşmak isteyen firmalar, kurum kültüründen kurum kimliği uzanan bu süreçte büyük bütçeler ayırarak reklam ve halkla ilişkiler faaliyetlerine ağırlık vermektedirler. Bu kurumsal kimliğin ne kadar önemli olduğunun en büyük göstergesidir. Kurumsal kimlik çalışması, güçlü ve etkili bir iletişim aracı olabilir. Doğru yapıldığında, hayati bir önemi olan firma ruhunu yakalar ve bunu, firma adına anlamlı bir değişiklik yaratmak üzere etkili ve tesirli bir şekilde yansıtır. Kötü bir şekilde yapıldığında ise, boşu boşuna yapılmış zaman ve para kaybından başka bir şey değildir.(Gorman, 1994)Akt. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005). Firmalar bu tür faaliyetleri gerçeğe uygun değerlerini yansıtarak, kurum kültürü ile uyumlu bir süreç ile ayrıca stratejik ve araştırmaya dayanan bir çalışma ile sağlayabilir. Aksi halde istedikleri noktaya ulaşamazlar ve bir kimlik sorunu ile karşı karşıya kalırlar. Kurum Kimliği Kurum Kimliğinin Kavramsal Olarak Sınırlandırılması Kurum kimliğinin sınırlarını belirlemek için bireysel kimlik, kolektif kimlik ve kurum kimlik olarak bir sınıflama yapmak gerekmektedir. Bireysel Kimlik Çevremizdeki her bireyin kendi kimliği vardır. Bu kimlik kişinin davranışları, ihtiyaçları ile şekillenmektedir. Kimlik bilinç ve süreç olarak tanımlanmaktadır. Bilinç olarak bireyin kendi özelliği hakkında duygusuna gönderme yapar; süreç olarak ise, bireyin yaşantısının sürekliliğini sağlama yönündeki bilinç dışı çabasını ve bir grubun idealleriyle dayanışmasını içermektedir. (Okay, 2000). Kimlik kavramı, kısaca, bir kişinin kendi niteliklerine, değerlerine, konumuna ve kökenine ilişkin bilinçli kavrayışı olarak tanımlanabilir. (Şimşek, 2002) Kimlik aynı zamanda kaba bir deyişle insanın kim olduğu hakkında kafasında var olan imajı kapsamaktadır. Kimlik kavramı “Me” ve “I”dan oluşur.(Me, nesne olarak, I, ben olarak ele alınmıştır). “Me”den rol kimliği, “I”dan ben kimliği çıkmaktadır. (Okay, 2000). Kolektif kimlik İnsan uzun zamandan beri birlikte yaşadıkları kişilerin kendilerini kabul etmelerini istemiştir. Kolektif bir varlık olan insan içinde olduğu grubun kimliğini taşımaktadır. Bu doğrultuda kolektif kimlik; grubun normlarından, değerlerinden, geçmişinden oluşmaktadır. Kolektif kimlik belirli bir insan grubunun kendi hakkındaki bilinci ve duygusuyla ilişkilidir. Topluluğun kendine özgü niteliklere sahip olduğu ve bir teklik taşıdığı yönündeki bilinci ve aidiyet duygusudur.(Bilgin, 1995)Akt. (Okay, 2000). Kurumsal Kimlik Kurum kimliği kavramı bireysel kimlikten farklı olarak, ancak kolektif kimliğe benzer bir biçimde bir kuruluşun, işletmenin, organizasyonun kimliğini ifade eder. (Okay, 2000). Bir kuruluş kolektif olarak gelişmiş net bir kimlik ve üyelerini duygusal olarak kendisine bağlayacak normlara ve değerlere sahip olmalıdır. (Bonus)Akt. (Okay, 2000). Kurum Kimliği Tanımlamaları Bir firmanın kendini tanıtma ve anlatma şekli, kendini ifade etme yetkisi olarak tanılayabileceğimiz kurum kimliği, firmanın iç ve dış hedef kitlelerine kendisini anlatmak için ürün, hizmet ve çevreye duyarlılıklarını kullanarak yaptığı toplam iletişim çabalarını kapsamaktadır. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005). Kurum kimliği; herhangi bir kuruluşun özel vasıtaları, hava taşıtları, logosu, tipografisi, renk düzenlemeleri, giysisi, üniforması, işareti, ilan panoları, sergileri, flamaları, kravat, kol düğmesi, kül tablası, çatal ve bıçak gibi sofra takımı aletleri ile görsel ve fiziksel biçimde temsili olarak tanımlanmıştır. (Topsümer, 1991)Akt. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005) Kurum kimliğinden, kurum felsefesi temeli üzerinde, kurumsal davranışın, içe ve dışa yönelik kurumsal iletişimin ve kurumsal dizaynın kesin karşılıklı etkisi anlaşılmaktadır. (Spannagl, 1996)Akt. (Okay, 2000) Bir örgütün kurumsal kültürünün belirlenmesi iletişimin tüm araçlarını, kültürünü, misyonunu, hedeflerini, stratejilerini, örgüt yapısını, kontrol mekanizmalarının merkezileşmesini, ürün ve hizmetlerini, hizmet verdiği pazar ya da sektörü, ofisleri ve toptancılarını içermektedir. (Schmidt, 1995; Olins, 1991; Markwick ve Fill, 1997)Akt. (Hepkon, 2003) Kurum kimliği saptanmış bir kuruluş felsefesi, uzun vadeli olarak belirlenmiş bir kuruluş hedefi ve tanımlanmış bir imaj temeline dayanmaktadır. Kurum bu temel üzerine hedeflerini stratejik olarak planlayarak, işlevsel bir biçimde uygular ve davranış araçlarını da ortak bir çerçeve içerisinde şekillendirerek hedef grubuna yönlendirir. Bu şekilde kendisini ifade eden kuruluş, olaylar karşısındaki davranış tarzını da ortaya koyar. (Birkigt, Stadler, Funck, 1993)Akt. (Okay, 2000) Kurum kimliği bir firmanın ortak görünümünü tanımlamaktadır. Buna hem personel politikası ve sosyal faaliyetler gibi dahili noktalar, hem de dışa yönelik kuruluş binasının oluşturulması/düzenlenmesi, müşteri hizmeti, yerel politika reklam ve ambalaj vs. gibi iletişim stratejileri dahildir. (Eichenauer,)Akt. (Okay, 2000) Kurum kimliğinin farklı kimseler için farklı anlamları vardır. Tasarımcılar için kurum kimliği basit olarak bir sembol, yeni bir broşür ve gelişmiş kırtasiye anlamına gelmektedir. Başkaları için bir şirket yapısı ve felsefesi içinde teşvik edilen derin bir değişikliğin görülebilir sonucudur. (Cobb)Akt. (Okay, 2000) Roman Antonoff, kurum kimliğinin çeşitli tanımlamalarını yapmıştır. Kurum kimliği; Bir organizasyonu bir arada tutan ve başka organizasyonlardan ayıran spesifik yetenekler, özellikler ve ifade şekillerinin toplamıdır. Organizasyon oluşturulması, gelişmesi ve sağlamlaştırılması için sosyal bir tekniktir. Bir kuruluşun merkezi stratejisidir. Bir organizasyonun anlam ve şeklidir. (Antonoff)Akt. (Okay, 2000) Kurum kimliği, kimlik oluşturmak amacını taşıyan, planlı, bilinçli olarak kullanılan, arzulanan imajın oluşturulmasını hedefleyen ve ifade edilmiş kurum felsefesine dayanan bir yönetim aracıdır. (Glöckler,)Akt. (Okay, 2000) Kurum kimliği; Dış görünüm ve kendi görünümün uyum durumudur (hedef). Bu hedef ulaşımına götüren (yukarıdaki uyumun sağlanması) tüm planlama programıdır (strateji). Yapısı bir strateji haline gelen bu tedbirlerin gerçekleşmesi için hedef kitleye yöneltilmesidir (aksiyon). Bu duruma göre kurum kimliği, hem hedef, hem strateji hem de aksiyondur. (Bensmann)Akt. (Okay, 2000) Kurum Kimliğinin Tarihsel Gelişimi Bireyler toplu olarak yaşamaya başladıktan sonra kendilerini ifade etme, tanıtma ihtiyacı duymuşlardır. Bu bakımdan kurum kimliği öğelerine ilk olarak soyluların, kralların ve şehirlerin kullandıkları armalarda ve orduların üniformalarında rastlanmaktadır. (Okay, 2000). Yani kurum kimliği insanlık kadar eski bir süreci temsil eder. Belirli bir kimliğe, ideolojiye sahip olduğunu göstermek için insanlar arma, bayrak gibi görsel öğeleri kimlik olarak kullanmıştır. Geçmişten beri var olan semboller, ritüeller, törenler vs. kurum kimliğinin oluşturulması için gerçekleştirilmiştir. Amaç insanlara aidiyet duygusu kazandırmaktır. Tarihte sömürgecilikte de kurumsal kimlik çalışmaları da yapılmıştır. Örneğin tarihin en büyük sömürge devletlerinden olan İngiltere’nin birçok sömürgesi vardı. Bu sömürgelerin bazıları çok büyük bazıları ise çok küçüktü. Bunlar arasında hiyerarşik düzeni sağlamak için “Arma Memurluğu” adı altında kurum kurulmuştur. Ticaret, imalat ve sanayileşmenin gelişmesiyle birlikte kimlik kavramı da gelişmiştir. (Okay, 2000). Bu andan sonra ise kurum kimliği günümüze kadar dört evreden geçmiştir. Geleneksel Dönem Birinci dünya savaşının sonuna kadar süren bu dönemde kuruluşun kimliğini belirleyen ana unsur, kuruluşun sahibi veya kurucusu olmuştur. (Okay, 2000). Kurucunun kişisel tercihleri içe ve dışa doğru olan davranışı şekillendirmiştir. Buradaki yönetim tarzı hiyerarşik/babaerkil bir yönetimdir ve çalışanlar bunu sürekli hissetmiştir. Üst düzey yöneticiler bile çok söz sahibi değildir. AEG firması geleneksel dönemde kurumsal kimlik yaratma çabasın içine giren ilk firmalardan biridir. Bu doğrultuda tasarımcı ve mimar Peter Behrens ile anlaşmışlar ve binalarında, ürünlerinde ve reklamlarında gösterilecek ortak bir kimlik çalışması içine girmişlerdir. AEG’nin ilk logosu ile günümüzdeki logosu arasındaki benzerlik bu çalışmanın ne kadar etkili olduğunun göstergesidir. Marka Tekniği Dönemi İki dünya savaşı arasındaki dönem marka tekniği dönemi olarak adlandırılmaktadır. Bu dönem özellikle bir kişi ile bağlantılıdır, Alman, Hans Domizlaff. (Okay, 2000). Domizlaff kimlik oluşturmada markayı birinci sırada görmüştür. “Kamunun güveninin kazanılması” adlı bir kitap da çıkaran Domizlaff’a göre “bir firmanın bir markası vardır, iki marka demek iki firmadır”. Domizlaff burada marka ile firma arasındaki ilişkiye dikkat çekmiştir. Marka firmanın yüzüdür. Marka dönemi tekniğinde kuruluşun kimliğine ürünle ya da markayla ve onun tarzı, niteliği ve ambalajıyla ulaşılmaya çalışılmıştır. (Glöckler, 1995)Akt. (Okay, 2000). Yine Domizlaff dönemin en büyük Alman markalarından biri olan Siemens’in marka ve imaj çalışmalarını üstlenmiştir. Çağdaş marka tekniği bu dönemde oluşmuştur. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Dönem – Dizayn Dönemi Almanya’da kurulan “yaratıcılık yüksekokulu” ve bu okulda gerçekleştirilen ürün ve grafik dizayn çalışmaları bu dönemim dizayn dönem olarak adlandırılmasının başlıca sebebidir. 1950’li yıllarda pek bilinmeyen kurum kimliği kavramı, kuruluşların uluslararası ticaretler gerçekleştirmeye başlamasıyla önemi daha iyi kavranmıştır. Pazarların hızlı şekilde büyümesi ve kurumların kendilerini kabul ettirme çabası nedeniyle önem kazanan kurum kimliği kavramı, uluslararası kurumlar tarafından bilinçli bir şekilde kullanılmıştır. GM, IBM gibi firmalar bu konuda öncü olmuştur. Dizayn döneminde, bir önceki dönemin markaya yönelik dar kalıplarından çıkılmaya çalışılarak kurum kimliği, ürün dizaynı üzerinden gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. (Okay, 2000) Bu dönemin 1960’lı yıllarından 80’li yıllara kadar olan kısmı bazı yazarlar tarafından “imaj dönemi” olarak da adlandırılmaktadır. (Karolus)Akt. (Okay, 2000). Stratejik Dönem Stratejik dönem 10970’li yılların sonundan günümüze kadar süren dönemdir. (Okay, 2000). 1970’li yılların başında kurum kimliği ajansları kurulmaya başlanmış, dönemin sanat ve estetikle ilgilenen bazı ekonomi yazarları konuyla ilgili çalışmalar ele almaya başlamıştır. Bu döneme kadar kurum kimliği ürün ve grafik dizaynı olarak bilinirken artık yavaş yavaş pazarlama, sosyal strateji aracı olarak görülmeye başlanmıştır. Kuruluşların stratejik yönelim düşünceleri, geniş anlamda kurum kimliği düşüncesinin platformunu hazırlamıştır. Ana nokta genişletilmiş ve kapsamlı bir kurum kimliği anlayışıdır. Kurum içi ve dışı bilgilendirme önem kazanmıştır. Görsel çalışmalar harici çalışmalar ile bu sağlanmaya çalışılmıştır. Kurum Kimliği Yapıları Kurum kimliği bir kuruluşun sembolleri, logoları, renkleri ve ürünlerinin yanı sıra, o kurumun ne şekilde organize olduğu, merkezi olup olmadığı ve alanlarının, şubelerinin veya markalarının olup olmadığı hakkında bazı ipuçları verebilmektedir.(Olins)Akt. (Okay, 2000). Örneğin bir kuruluşun birden fazla alanda etkinliği varsa ve hepsinde tek bir isim, tek bir logo kullanıyorsa bu göstergeler bu kuruluşun merkezi görünümünü ifade eder. Kurumların kimlik yapıları Olins tarafından üçe ayrılmaktadır (Okay, 2000): Monolotik Kimlik-Tekli Kimlik Kuruluşlar kendileri tek kimlik altında ifade ederler. Faaliyet alanlarının çeşitli olması buna engel değildir. Bu kimliğe sahip firmalar uzun yaşam süreleri ile dikkat çekmektedir. BP, Petrol Ofisi bu kimliklere örnek olarak verilebilir. A Holding A Holding Petrol A Holding Mühendislik A Holding Kimya A Holding İlaç Desteklenmiş Kimlik Çoklu kimliği olan kuruluşlar şu özellikleri taşımaktadır (Buğdaycı, 1995)Akt. (Okay, 2000): Bu kuruluşlar çok sektörlü kuruluşlardır. Geniş faaliyet alanlarında bulunurlar. Başka holdingler/şirketler ile ortaklık kurarak ana holdingin önceden geliştirmiş olduğu iyi niyeti devam ettirme özelliği taşırlar. Finansal kitle, kanaat oluşturanlar, muhtemel bazı şirketler ve müşteriler gibi belirli hedef kitleleri vardır. Bu hedef kitlelerin toplam sayısı ve gücüyle etki etmek isterler. Çoğu zaman rekabete dayanan ürünleri vardır. Bu yüzden şirketler, müşteriler ve çoğu zaman da kendi çalışanları arasında rekabet problemleri ve hatta taşkınlıkları olabilmektedir. Sık sık farklı ülkelerde faaliyette bulunan bu kuruluşların buralarda ürettikleri ürünleri de farklılık göstermektedir. SAbancı Holding LasSA KordSA BrisSA MarSA Marka Kimliği 19. yüzyılda her alanda yaşanan gelişmeler markalı ürünlerin ortaya çıkmasına öncülük etmiştir. Fonksiyonel olarak birbiri ile aynı olan ürünlerin diğerlerinden farklılaşması anlamında marka kimliği gelişmiştir. Günümüzde ise kuruluşlar kendi kimliklerinden ziyade markalarının kimlikleriyle ön plana çıkmaktadır. X Holding Y Markası Z Markası A Markası S Markası Ürünü belli işaretle belirtme politikası, bir ürünün satışını desteklemek için en güçlü araçlardan birisidir. (Okay, 2000). Bir markanın en büyük gücü belli bir bilinirliğe sahip olmasıdır. Aynı firmaya ait iki ürün farklı markalar ile piyasa sürülebilir. Bu markalar arasındaki ortak noktalar ne kadar az bilinirse o kadar çok başarı sağlanır. Kuruluş kendi isminden ziyade bu markalara önem verdiği sürece bu markaların hangi kuruluşa ait olduğu önemsizleşecektir. Kapferer’e göre marka kimliği altı yönlü bir prizma ile ortaya konabilmektedir (Kapferer, 1992)Akt. (Okay, 2000): Marka objektifler bütünüdür. Marka sorulduğunda ilk akla gelen veya gizli olarak neredeyse algılanamayan özelliktir. Örneğin, Coca-Cola denildiğinde kırmızı ve soğuk içecektir. Marka bir şahsiyettir ve kendisine has karakteri vardır. Örneğin, Peugeot muhafazakâr, Citröen idealleri temsil eder. Marka kültürel bir bütünlük oluşturmaktadır. Her ürün belli bir kültürden oluşur ve bu kültürün desteğinin fiziki somutlaşmasıdır. Örneğin, Mercedes düzenli ve sabit Alman kültürünü yansıtır. Marka ilişkiler için bir çerçeve sunmakta ve genellikle insanlar arasında bir alışveriş için fırsatlar oluşturmaktadır. Örneğin, Yves Saint Laurent baştan çıkarmanın markasıdır, çünkü algılaa eşiğinin altında bu markanın iletişiminde kadın ile erkek arasındaki ilişkiye yer verilmiştir. Marka spontane bir bağlantı/koordinasyon da olabilmektedir. Kişilerle belirli araba tipleri sorulduğunda, spontane olarak her marka için alıcı tipleri verilmiştir. “Bu araba zenginler için, bu araba maçolar için” gibi. Marka arzulana bir düşüncedir. Nasıl ki kurulan bağlantı hedef grubun dış aynası ise arzulanan görüntü de iç aynasıdır. Örneğin, Porsche’un çok sayıda müşterisi bu arabayı kendilerine bir şeyler kanıtlamak için almaktadır. Bu altı nokta marka kimliğini ve gelişme imkânlarını tanımlamaktadır. Kurum Kimliği Stratejisi Kurum kimliği stratejisi bir kuruluşun tüm iletişim faaliyetlerini içine alarak kurum içinde bir bütünleşme ve kurum dışında da yüksek bir imaja sahip olma çabalarını kapsamaktadır. Kurum kimliği stratejisi hem kurum içinde hem de kurum dışında uygun bir biçimde entegre edilmelidir. Kurum dışında yaratıcı ve iletişimsel kurum kimliği tedbirlerinin ortaya konması, hedef kitlede kuruluşa ilgili özelliklerde belirli beklentilerin oluşmasına neden olur. Bu beklentiler hem kuruluşun somut faaliyetleriyle hem de algılanan davranışın türü ve tarzıyla ilgilidir.(Kepper)Akt. (Okay, 2000). Kurum kimliği stratejisinin yöneldiği hedef kitleye göre çeşitli unsurlara ağırlık verilir. Dahili hedef kitlede kurumsal davranış ve kurum kültürü ön plana çıkarken, harici hedef kitlede daha çok kurumsal iletişim ve dizayn ile karşılaşılmaktadır. Böyle bir sınırlamayı “kesin” olarak nitelendirmek doğru değildir çünkü hedef grupları kurum kimliğinin tüm unsurlarıyla karşılaşmaktadır. (Okay, 2000) Kurum Kimliği Stratejisinin Geliştirilmesinin Nedenleri Toplumsal değişiklikler doğal olarak kuruluşların yapısına ve kültürlerine de yansımaktadır. Kurum kimliğine ihtiyaç duymayan, değişen koşullar nedeniyle bir kurum kimliğine gereksinim duyabilir veya zaten bir kurum kimliğine sahip olan bir kurum meydana gelen bir takım değişikliklerden dolayı kurum kimliğini gözden geçirip değiştirebilir. (Okay, 2000) Şu hususlarda kurum kimliği ele alınmaktadır: Yeni oluşum/Yeni Kuruluş Değişiklik Görev profilinin veya ürün paletinin değişmesi Kuruluşun yeniden yapılanması Yönetim değişmesi İş yerinin taşınması ve yeniden organizasyon Kuruluşların birleşmeleri Kurum Kimliğinin Stratejisinin Etkileri Kurum kimliği stratejisinin saptadığı genel hedef, bütünleşme ve destekleme potansiyelleri oluşturmak ve bu şekilde inandırıcılık, güven, akseptans ve yakınlık duyma gibi noktalar için bir temel teşkil etmek amacıyla, ikna edici ve kesin bir urum kimliği iletmek ve oluşturmaktadır. Bu çabaların hedef grupları arasında çalışanlar, müşterileri finansal hedef kitle ve potansiyel çalışanlar gibi gruplar bulunmaktadır. (Okay, 2000) Kurum Kimliğinin Harici Etkisi Kurum kimliğinin harici iletişim hedefleri dahili iletişim hedeflerinden daha ön plandadır. (Okay, 2000) Kurum kimliğinin amacı, bir pazarda rakiplerinin arasından sıyrılarak, tüketici için bilinir, güvenilir marka yaratmaktır. Kurumsal dizaynın burada önemli bir görevi vardır. Dizayn sayesinde farkındalık yaratılarak rakiplerden bir adım öne geçilir. Kurum kimliğinin harici etkisi Gutjahr ve Keller tarafından aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Kurum Kimliğinin Dahili Etkisi Kurum kimliğinin dahili etkisi çalışanlar üzerinde olmaktadır. Ancak çalışanları yalnızca dahili kitle olarak değerlendirmek yetersizdir, çünkü çalışanların kurum dışında da sahip oldukları birer kimlikleri vardır ve kamunun bir parçası olarak kurumu dıştan da gözlemlemektedirler. Çalışanların bu özellikleri göz önünde bulundurularak kurum içi mesajlar ona göre şekillendirilmelidir. Kurum içerisindeki güven ve emniyeti sağlamak, kurum kimliği politikasının önemli bir parçasıdır. Burada da dahili iletişim, kurum kimliğinin etkili bir unsurunu meydana getirmektedir. Çalışanlar tarafından algılanan kimlik, onların kuruluş ile bütünleşmelerine yardımcı olmaktadır ve çalışan ile kuruluş arasındaki ilişkiyi “insancıllaştırmaktadır”. (Birkigt)Akt. (Okay, 2000) Kurum kimliğinin çalışanlar ve kuruluş için sağlayacağı yararlar şekildeki gösterilmiştir. Kurum kimliği dahili etkisi (Gutjahr)Akt. (Okay, 2000) Kurum Kimliği Oluşturmak Kurum kimliği stratejileri farklı araştırmacılar tarafından farklı sistemlere oturtulmuştur. İngiliz kurum kimliği uzmanı Wally Olins bir kurum kimliği geliştirilmesini 4 aşamada anlatmıştır. 1. Aşama Olins’in birinci aşamasına göre yapılacak olan bir maşa başı araştırmasıdır. Bu masa başı araştırmasında dahili görüşmeler kurum çalışanları ile gerçekleştirilirken, harici görüşmeler ise daha çok hedef kitleye yönelik, anket, yüz yüze görüşmeler şeklinde gerçekleşecektir. Bu araştırmalar ile beraber kurumda geçerli olan görsel unsurlar ile iletişim stratejileri ile kurumsal davranış gözden geçirilerek bir analize tabi tutulur. Bunun sonucunda elde edilen bilgiler ışığında kimlik yapısı ve kimlik oluşturmak için gerekli diğer noktalar saptanarak ikinci aşamaya geçilir. (Okay, 2000) 2. Aşama Görsel kimliği geliştirme 3. Aşama Tanıtım Üçüncü aşamada danışman ajans tarafından geliştirilen kimlik programı ve kabul edilen iletişim tarzı, şirkete bilgi verildikten sonra yeniden gözden geçirilir ve dış hedef kitleye tanıtılır. 4. Aşama Uygulama Olins’in son aşaması olan dördüncü aşamada, yani uygulama aşamasında belirlenen uygulamaların bütçesi kabul edilerek, temel kuruma has iletişim araçları oluşturulur ve bunlar alınan tavsiyeler ışığında uygulanır. (Okay, 2000) Kurum Kimliği Unsurları kurumsal davranış Kurum Felsefesi Kurumsal İletişim Kurumsal Dizayn Kiessling ve Spannagl kurum kimliğini, kurum çekirdeği olarak kurum felsefesine dayandırarak kurumsal davranış, içe ve dışa yönelik kurumsal iletişim ve görünümün yani kurumsal dizaynın kesin ve dengeli karşılıklı etkileşimi olarak ele almaktadır. Bu araştırmacılara göre kurum kimliği hem bir strateji hem de bir hedeftir. (Kiessling, Spannagl)Akt. (Okay, 2000). Kurum Felsefesi Kiessling ve Spannagl’in şemasına göre merkezde yer alan kurum felsefesi, diğer öğelerin gelişmesi için başlangıçtır. Kurum felsefesi, kurumun değer, tutum ve normlarından; amacından ve tarihinden meydana gelmektedir. (Kiessling, Spannagl) (Okay, 2000) Rückle’ye göre kurum felsefesi, bir kurumda faaliyet gösteren insanların içe ve dışa yönelik tüm davranışlarının ruhsal nedenini ve bunların oluşturulmasını kapsamaktadır.(Rückle, 1989)Akt. (Okay, 2000) Bir kuruluşun kendisi hakkındaki temel düşünceleridir. Kuruluşun gelişmesi ve ortaya çıkışı için kuruluş yönetimi tarafından arzulanan ve çabalanan hedef düşüncelerini ve işletme temellerini kapsar.(Wolf, 1995)Akt. (Okay, 2000) Kurum felsefesi yazılı ve sözlü olarak iki şekilde ortaya çıkar. Rudolph’a göre, kurumsal iletişime giden yol her zaman için kurum kimliğinin daha önceden yapılmış olan çalışmaları üzerinden geçer; kurum kimliği ise kurumsal felsefeden geliştirilmelidir ve dıştan yapılan kalın tabakalı bir makyaj niteliğini taşımamalıdır. (Rudolph, 1991)Akt. (Okay, 2000). Yani kurum kimliğinin temeli kurum felsefesine dayanmaktadır. Bu felsefe kurum kültürünün oluşmasında kullanılmalıdır. Davranış Davranış İnsanın başka bir insan ya da deneyci tarafından gözlenebilen ya da kendince değişik yöntemlerle anlatılabilen bilinçli etkinlikler, Bireylerin anlamlı ve yorumlanır faaliyetleri, Olarak tanımlanmaktadır. Psikologlar insan davranışını oluşturan etkinlikleri üç ana başlık altında toplamaktadır: (Okay, 2000) 1- Bilişsel etkinlikler: Düşünme, sorun çözme, kavram ve ilke öğrenme vs. 2- Devimsel etkinlikler: Yürüme, konuşma gibi tüm kassal etkinlikler. 3- Duygusal etkinlikler: Tutumlar, coşkular, değerler, ilgiler, güdüler vb. Davranışlar yalnızca bilinçli etkinlikler değil bilinç dışı etkinlikler olarak da dikkat çekmektedir. Kurumsal Davranış Genel olarak kurumsal davranış kavramından “bir kurumun belli karar durumundaki tipik davranış tarzları ve tepkileri” anlaşılmaktadır. Kurumsal davranışın etkinliğini iletmekte ve bu süreçte reklam, halkla ilişkiler, satış geliştirme, pazar ve kamuoyu araştırması, personel iletişimi gibi araçlardan faydalanmaktır. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005) Kurumsal davranış birinci olarak tüm akla gelen düşünce tarz ve tepkilerini; ikinci olarak da mümkün olan etkileşim ortaklarına karşı tüm bu davranış tarzlarını kapsamaktadır (Oktay)Akt. (Okay, 2000) Kuruluşun üçüncü şahıslara karşı davranışı olan kurumsal davranış, kuruluşun hizmet ettiği amaçlar ve hedeflerinde yansımasını bulmaktadır. Örneğin; kurumsal davranışın iç ilişkilerindeki yansımaları, işe başlama dönemindeki davranış, yönetici konuşması, iletişim tarzı ve kriz çatışma davranışı iken dış ilişkilerindeki yansımaları, seçme ve işe başvurma yöntemi, müşteriyle konuşma tarzı, şikâyetleri ele alma tarzı, pazar ortaklarına karşı davranış tarzı olarak sıralanmaktadır. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005) Kurumsal davranış, organizasyondaki kişi ve grupların nasıl ve neden o şekilde davrandıkları, aralarındaki ilişkiler ve bu ilişkilerin kurulmasında kullanılan araçları ve bunlarla organizasyon yapısı arasındaki ilişkilerle ilgilidir.(Koçel)Akt. (Okay, 2000) Kurumların Faaliyette Bulunduğu Ve Sorumlu Olduğu Alanlardaki Genel Davranış Esasları Kurumlar faaliyette bulunduğu alanlarda genel olarak ekonomik, toplumsal, siyasi davranış; bilgilendirme davranışı ve kalite davranışı konularında çevreleriyle etkileşim halindedir. Ekonomik Davranış Bir kurumun ekonomik faaliyetleri bakımından ilişki içerisinde bulunduğu birey ve gruplara karşı sergilediği davranışlardır. Ekonomik davranış zaman zaman doğrudan nihai tüketiciye yönelik olduğu için burada sergilenen davranış tarzları kurum kimliğini önemli ölçüde etkileyecektir. (Okay, 2000) Toplumsal Davranış Bir kurumun sosyal sorumluluk davranışı, ahlaki davranışı ve ekolojik çevreye karşı gerçekleştirdiği davranışlar bütünüdür. (Okay, 2000) Kurumlar içinde bulundukları toplumlara karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmelidir. Çevresine karı sosyal sorumluluklarının farkında olan kurumların oluşturdukları kimlikler toplum tarafından daha kolay benimsenir. Bunu gerçekleştirmek için sosyal sorumluluk projelerine destek vermeli, toplumun ahlaki değerlerine saygı duymalıdır. Siyasi Davranış Kurumun siyasi olaylara ve baskı gruplarına karşı sergilediği davranış onun siyasi davranışıdır. (Okay, 2000). Kurumlar içinde bulundukları siyasi olaylara tepki gösterebilmelidir. Ticari kaygı taşıyan kurumlar bunu yapamazken, ticari kaygı taşımayan dernekler, vakıflar siyasi olaylara tepkilerini rahatça dile getirebilmektedir. Bilgilendirme Davranışı Kurumun sergileyeceği bilgilendirme davranışını, hedef grubu açısından kabaca iki başlık altında ele almak mümkündür: (Okay, 2000) 1- Kurum dışı hedef kitleye karşı sergilenen davranış. 2- Kurum içi hedef kitleye karşı sergilenen davranış. Kurumların bilgilendirme davranışı sadece “bilgi veriliyor” görünmek yerine doyurucu ve karşılıklı etkileşim içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Aksi halde bilgi verme davranışı tamamlanmamış olur. Her iki tarafta bilgilendirmeye hazır olmalıdır. Kalite Davranışı Ürünlerin niteliğini ve müşterilerin memnuniyetini arttırmaya yönelik olan kalite davranışı artık çağdaş kurumlar için vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir. Müşteriye yönelik bir faaliyet olan kalite, tüketiciler tarafından yedi unsur dikkate alınarak tanımlanmaktadır: Güvenlik, performans, uygunluk, dayanıklılık, servis kolaylığı, estetik ve uygun fiyat.(Atılgan, 1997)Akt. (Okay, 2000). Bu hususlar dikkate alınarak üretilen ürünler tüketiciler tarafından önemli bir tercih sebebidir. Toplam Kalite Yönetimi sürecine giren bu üretim aşamasının, kurum kimliğinin gelişimine olumlu etkileri vardır. Temel Kurumsal Davranışlar Bir kurumun kar/satış alanı ile ilgili olarak ekonomik alanda gösterdiği temel bazı davranışlardır. Bu davranışların hepsi kurumsal davranışın kurum kimliğini etkilediği davranış tarzlarıdır. Pazarlama alanındaki kurumsal davranış Kurumun pazarlama alanında sergilediği davranışı üç ana başlık altında ele alabiliriz. (Okay, 2000) 1- Kurumun pazarları ile ilgili olarak sergileyeceği davranışı mevcut, yeni ve yurt içindekiler ve uluslararası olanlar olarak gruplandırmak mümkündür. Bu pazarlar özelliklerine göre farklı davranış tarzına sahip olmasına rağmen kurum kimliği oluşturmak bakımından yine de temelde ortak bir davranışın sergilenmesi gerekmektedir. 2- Kurumun ürettiği ürünler ile ilgili olan davranış tarzı. Ürün dizaynı, ürünün pazarda konumlandırılması, ürün teçhizatı, ürüne eşlik eden iletişim araçları, ürünün kullanım türü ve süresi, servis koşulları ve müşteri hizmetleri. 3- Kurumun ürün ile ilgili iletişim tarzları ortak bir davranış ve tek bir kimlik oluşturmaya yönelik olmalıdır. Üretim alanındaki kurumsal davranış Hedef grubun kurumun üretim alanı ile ilgili olarak dikkat çektiği başlıca davranışlar; -üretim yöntemi (çevreyi etkiliyor mu, etkilemiyor mu), -rasyonelleştirme (üretimin rasyonel bir biçimde gerçekleşmesi), -çalışanlar (çalışma koşulları, ücret ve sosyal hizmetler), -üretim alanının genişliği ve –kurumun ürünü kendisi mi ürettiği yoksa montaj kuruluşu mu olduğudur. (Okay, 2000) Yatırım alanındaki kurumsal davranış Kurumun yatırım alanında sergileyeceği başlıca davranışlar onun yatırımını koruması, genişletmesi ve rasyonelleştirme ile ilgilidir. Ayrıca yapacağı yeniliklerle, geliştirme, eğitim ve araştırma yatırımları da kendisinin imajına artı ya da eksi puanlar kazandıran davranışlardır. (Okay, 2000) Dağıtım alanındaki kurumsal davranışlar Kurumun dağıtım ve satış alanında sergilediği davranışları içeren bir kısımdır. Dağıtım yollarının seçiminde kurumun kültürüne uygun paydaşlar seçilmezse kurum imajı olumsuz etkilenecektir. Ayrıca kurum geniş bir dağıtım ağına sahip olmak durumundadır. Kurum ürünlerin tüketiciye ulaşana kadar ki depolama, nakliyat işlerinden sorumludur. Satış aşamasında ise kurum, satışı gerçekleştiren elemanların eğitiminden sorumludur. Elemanlar ürünler hakkında yeterince bilgilendirilmelidir. Satış sürecinde yaşanılan aksaklıklar kurumsal davranışı etkilemektedir. Personel alanındaki kurumsal davranış Kurumsal davranışın dışa ifade edilmesinde ve kurum kimliği anlayışının gerçekleştirilmesinde, kurumun personeline büyük görev düşmektedir. Kurum personeline yönelik yürütülen politika ile personele yönelik, personel ile ilgili kurum kimliği çabaları arasında etkileşim söz konusudur. (Okay, 2000) Kuruma uygun personellerin kuruma kazandırılmasıyla birlikte personel ile ilgili sorunlar minimum düzeyde olacaktır. Kurum iklimi sayesinde gerçekleştirilen eylemler sonucunda hem üstler hem de astlar iş memnuniyetine erişecektir. Bu sayede kurum kimliği desteklenir. Faaliyet yeri alanındaki kurumsal davranışlar Kurum faaliyet gösterdiği yerde çevre birimlerine karşı akseptansını arttırmak için uygun bir davranış sergilemek zorundadır. Bu birimlerden bazıları şunlardır: (Okay, 2000) Yerel politika ile olan ilişkileri ve bu yere olan katkıları, Faaliyet gösterdiği bölgede doğal çevreye karşı olan davranış, Uygun altyapının oluşturulması, Bölgedeki karar taşıyıcıları ve kamuoyu önderlerine karşı kurumun davranış tarzı. Dizayn Dizayn Endüstriyel Dizayn Grafik Dizayn Kurumsal Dizayn Kurumlar için gerekli olan dizayn, bu üç dizaynın birleşmesi ile oluşmaktadır. Dizayn daha çok tasarım, şekil verme olarak kullanılırken işletme bilimi literatüründe ürün dizaynı şeklinde kullanılmaktadır. Dizaynın Fonksiyonları Pratik fonksiyonu: Objelerin uygulanma fonksiyonelliği, işlevselliği üzerine kurulmuştur. Ürünlerden ihtiyaçlara cevap vermesi beklenilmektedir. Dizaynın estetik fonksiyonu: Estetik olarak göze hoş gelen, uyum, biçim yönünden etkileyici olan tasarımlar için geçerlidir. Bunlar sayesinde dikkatler ürüne doğru yönelmektedir. Dizaynın Sembolik Fonksiyon: sembolik fonksiyon objenin ifade gücünü açıklar. Bir sembol, temsili bir durum için mevcut olan bir nesneyi veya olayı tanımlar. Statü ve prestij objeleri sembolik fonksiyonun parçasıdır. Rolls Royce, Rolex saat gibi. (Okay, 2000) Dizaynın Sosyal Fonksiyonu: İnsanlar kendilerine ürünler yaratarak çevrelerini oluştururlar; bu yaratılan ürünler de gerisin geriye insanları ve onların sosyal karakterlerini etkiler. Oluşturulan ürünlerin sosyal yönü aynı zamanda sosyal bir şekillenmedir. (Okay, 2000) Kurumsal Dizayn Bir kuruluşun kendini görsel olarak ifade etme biçimi olan kurumsal dizayn unsurları arasında marka, logo, yazı ve tipografi, renk, mimari dizayn gibi kuruluşa has yönetim çizgileri tarafından şekillendirilmiş tüm sunum tarzlarının görsel çıkış şekillerini sayabiliriz. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005). Bu tür çalışmalar ile kurumlar rakiplerinden ayırt edilebilir olmaktadır. Kurum içindeki kurumsal dizayn öğeleri, eğitim malzemeleri, çalışma yeri teçhizatı, oda düzenlemeleri olarak öne çıkarken, kurum dışında ise broşürler, afişler olarak tanımlanabilir. Kurumsal dizayn, kurum kimliği çerçevesinde bir kuruluşun planlanan dizayn stratejisidir.(Pflaum)Akt. (Okay, 2000). Kurumsal dizayn bir kuruluşun tüm görsel iletişiminin bütünlüğü için yaratıcılık çerçevesi oluşturur. Ancak bu esnada dizayn kurumsal hedeflerden ayrılmamalı, onun yerine daha çok tüm stratejik işletme yönetiminin bir parçası olmalıdır.(Glöckler)Akt. (Okay, 2000) Kurumsal dizaynın unsurları Ürün Dizaynı Pek çok firma aynı ürünü üretmektedir. Markalar kendi ürünlerinin diğer ürünlerden daha fazla farkındalık yaratması adına ürün dizaynına önem vermektedirler. Sarisin göre ürün dizaynının fonksiyonlarını ve sağladığı özellikleri şu şekilde belirtmektedir (Sarasi)Akt. (Okay, 2000): Ürünün pazarlanacak olan özelliğini görselleştirir. Ürünün sahip olduğu sembolik değeri iletir. Ürünü kendi hedef grubuna yönlendirir. Edinilmiş olan tecrübe niteliklerini belirtir. Değer yargılarını etkiler. Ürüne anlık dikkat çekmeye ve olumlu bir yönlenme kazanmaya yardımcı olur. Rekabete karşı ürünü profillendirir. Bir ürünü gençleştirebilir ve ona yeni bir güncellik kazandırabilir. Dizayn sayesinde ürün rakiplerinden farklı bir konuma gelebilmektedir. Bu sayede rekabette bir adam önde olacaktır. Ürün dizaynı aynı zamanda tüm kurum kimliğinin en önemli mesaj taşıyıcılarından biri olarak görülmektedir. (Okay, 2000). Örneğin; Apple firmasının tüm ürünleri kimliklerini yansıtmaktadır. İletişim Dizaynı İletişim dizaynı yalnızca dar anlamda pazarlama karması içerisindeki iletişimin dar alanlarını kapsamamaktadır. Aynı zamanda tüm dahili ve harici iletişim süreçlerinin oluşturulmasını ve organizasyonunu da kapsamaktadır. Burada da zaman zaman, kurum kimliğinin unsurlarından olan kurumsal iletişim ile bir kesişme meydana gelmektedir.(Glöckler)Akt. (Okay, 2000). İletişim dizaynı aracılığıyla kurumun kendisine sağlayacağı başlıca avantaj, hedef grubuyla görsel ve yazılı iletişimde kolaylıkla yeniden tanınabilmesi ve daha sonra bu hatırlanma ve edinilen ilk izlenimle bu grup tarafından tercih edilmesidir. (Okay, 2000). Bir kurumun iletişim dizaynı tüm alanları ile uyumlu olmak durumundadır. En basitinden logosunda kullanılan renkler ile sembolünde kullanılan renklerin farklı olması dizayn oluşmasını engeller. Çevre Dizaynı Çevre dizaynı bir kurumda verimliliğin artışına katkıda bulunan bir unsurdur. Çevre dizaynı pratik dizayn fonksiyonu aracılığıyla iç düzenlemenin, sergi alanlarının, satış ve servis yerlerinin işlevselliğini yükseltmektedir. Bu da diğerlerinin yanı sıra, ergonomik iyileştirmelerde, iyi durumu korumak için düşünülmüş harcamalar ve demirbaşın yüksek bir değere sahip olmasıyla kendini göstermektedir.(Glöckler)Akt. (Okay, 2000). Bu niceliksel faaliyetlerin yanı sıra çevre dizaynını asıl ilginç hale getiren, daha çok niteliksel ve dolaylı faaliyetlerdir. Bu etkiler özellikle estetik ve sembolik dizayn fonksiyonlarına dayandırılabilmektedir. Hem verimliliğin yükseltilmesi hem de iş memnuniyeti üzerinde çalışma çevresinin türünün ve koşullarının etkisi bugün bilinmektedir. İyi düzenlenmiş bir çalışma çevresi ve hoş bir çalışma iklimi, çalışanların motivasyonunu ve kendilerine olan güvenlerini arttırabilmektedir. (Okay, 2000) Kurumsal dizayn unsurlarının alanları Ürün dizaynı Ürün dizaynı denildiğinde akla ilk gelenler ürünün kendisinin dizaynı, ambalajının dizaynı ve markasıdır. Ürünün kendisi, onu kullanacak olan kişilerin ihtiyacına cevap verebilmeli ve kullanışlı olmalıdır. Burada ürün dizaynından ziyade, kurum kimliği ile doğrudan ilgili olan ambalaj ve marka işlenecek Ürün ambalajı İlk görevi ürünü korumak olan ambalaj artık günümüz pazarında markanın temsilcisi olmuştur. Ambalajın belirli nitelikler taşıması gerekmektedir ve bu niteliklerde bazıları şunlardır (Okay, 2000): Ambalajda üretici kurumun adı kurum renklerinde belirtilmedir. Kurumun logosu, kurum fontlarında verilmelidir. Ürünün üretim ve son kullanım tarihi belirtilmiş olmalıdır. Ürünün içerikleri belirtilmiş olmalıdır. Ambalaj ile marka arasındaki bağlantı açık olmalıdır. Bu sayede ambalaj markanın reklamı aracılığıyla kamuoyunda güvenilir hale getirilmelidir (Gerlinde)Akt. (Okay, 2000). İletişim Dizaynı Kurumun iletişim araçlarının dizaynıdır. Kurum rengi Renk görsel kimliğin önemli bir unsurudur. Renk bilimi üzerine çalışan araştırmacılar renklerin psikolojik ve fizyolojik etkileri üzerine önemli bulgular bulmuştur. Bu doğrultuda her renge belirli özellikler atfedilmiş, kuruluşlar da bu özellikler doğrultusunda kurum renklerini belirlemişlerdir. Renkler Duygusal etkiler Kırmızı -güçlü, teşvik edici, tahrik edici, meydan okuyucu, aktif, enerjik, azimetli, güçlü, uyarıcı, koruyucu, savunucu Turuncu Heyecanlı, teşvik edici, neşeli, mutlu Sarı Heyecanlı, teşvik edici, tahrik edici, neşeli, mutlu, hoş, güzel Yeşil Dinlendirici, sakinleştirici, ara bulucu, dengeleyici, sakin, rahat Mavi Rahatlatıcı, sakinleştirici, dengeleyici, şerefli, gösterişli, melankolik, mutsuz Vişne Çürüğü Heyecanlı, teşvik edici, tahrik edici, neşeli, mutlu, hoş, güzel Kahverengi Güvenli, emniyetli, rahat, melankolik (Regenthal)Akt (Okay, 2000) Kurum renklerini seçerken Merkle’ye göre şunlara dikkat edilmelidir (Merkle)Akt (Okay, 2000): Renkler kurumun özelliklerine göre oldukça farklı bir biçimde yaşanabilirler. Renkler moda bakımından değişikliğe uğrayabilmektedirler. 1970’li yılların başında sıcak renkler, modaydı, 1980’li yılların ortasında beyaz renkler tercih edildi. Renkler kültürlere göre farklı anlamlara sahip olabilirler. Kurum İşareti Kurum logosu ve kurum sembolü kurum işaretini oluştururlar. Kuruluşların bazıları sadece logo kullanırken bazıları da sembol ile kendini ifade eder. Görsel kimliğin içinde yer alan logo, markanın/kurumun karakterini, kişiliğini tanımlamaya yardım edecek bir baskı, harf şeklinde olmalıdır. Baskı biçimi kendi içinde ve dışında bir sanattır. Tasarım sürecine başlamadan önce, markanın nerede yaşayacağını bilmek önemlidir. Eğer baskı mikroçipin üzerine yapılacaksa görünebilir ve okunabilir olması için, inanılmaz derecede basit bir yapısı olması gerekmektedir. Çünkü tüketici markayı ne kadar çabuk okur ve anlarsa (özellikle tüketici kitlenin kısıtlı bir zamanı olduğu düşünülürse) onu o kadar hızlı tanıyacak ve hatırlayacaktır. Dolayısıyla markanın ya da kurumun görünen yüzü olan logolar üzerinde de çok sık değişiklik yapılması o kurumun kimliği üzerinde de (özellikle görsel kimliğin uygulama alanları düşünüldüğünde) etkili olmakta ve burada da bir değişime neden olabilmektedir.(Vardar, 2004)Akt. (Öztürk, 2006) Kurum logosu; kurumu ifade eden harf, kelime veya rakamlardan meydana gelebilmektedir. IBM, 3M, Beymen buna örnek olarak gösterilebilir. Kurum sembolü; renkli veya renksiz iki veya üç boyutlu grafik olarak temsil edilebilen işaretlerdir. Mercedes’in yıldızı gibi. Tipografi ve Yazı Türü Tipografi yazı aracılığıyla iletişimdir. Bu kavram bir posterdeki birkaç yazı satırından, büyük bir ansiklopedinin komplike metnine kadar her şeyi kapsamaktadır. (Okay, 2000) Tipografinin seçiminde dikkat edilecek bazı temel hususlar vardır (Stankowski)Akt. (Okay, 2000) Seçilen yazı türü basılı malzemenin etki tarzı ve ifadesine uygun olmalıdır. Temel yazı olarak ince çizgili, hafif bir yazı uygundur. Metinlerde alt başlık için yarım koyu/kalın yazı karakteri seçilebilir. Temel metinde ve resim altı metinlerde vurgulanmak istenenler aynı yazı türünde fakat italik olarak verilmelidir. Metinde sürekli olarak yalnızca büyük harf ve küçük harf kullanılmamalıdır çünkü bu tür yazılar okumakta güçlük yaratmakta ve iyi bir basılı sayfa için uygun düşmemektedir. Kurum yazı türünü belirlerken, kendisine uygun olan yazı türünü belirleyip, ileriki çalışmalarda da aynı yazı türünü kullanmalıdır. Kartvizit Belli bir kurum tarzının geliştirilmesinde ilk akla gelenlerden ve hakkında ne çok konuşulan şeylerden birisi de kartvizittir. Bunun da nedeni basittir, bir kurumun tarzı bir kuruluşun yöntemi tarafından değerlendirilmektedir ve bu çerçevede kartvizitlerin alınıp verilmesi, adeta seremonik bir karaktere sahip olmaktadır. Bir kartvizit, sahibinin kimliğini, görevini göstermektedir. Kartvizitlerin ebatları genellikle bir kredi kartı, bankamatik kartı ebatlarındadır. Kartvizitlerin üzerinde yer alan bilgiler bir yandan kuruluş, adresini ve telefon numarasını verirken, diğer yandan sahibini tanıtarak kurumdaki pozisyonunu tanımlar. Bir kurum çalışanlarına birer kartvizit vermeyi kararlaştırdığında, bu kartvizitin üzerinde kendisiyle ilgili bilgilerin sabit olmasını, yani herkesin kartvizitinde aynı olmasını sağlamalıdır. Değişken olabilecek olan tek şey çalışanların adları ve onların görevleridir. Çevre Dizaynı Çevre dizaynında kurum mimarisi, vitrin-dış cephe, mağaza dizaynı, ışıklı tabela, dış tabela, bayraklar, kıyafetler, temsilci aracı, nakliyat aracı gibi çevreyle ilgili nesneler ele alınmıştır. Bu nesnelerde kullanılan görseller kurumu kimliğinin diğer araçları ile uyumlu olmak durumdadır. Bu sayede bütünlük sağlanarak akılda kalıcılık yolunda önemli bir adım atılmış olunur. Kurumsal İletişim İletişim; Etimolojik olarak bir şeyi ortak kılmak, paylaşmak demektir. Terim XIV. Yüzyıldan itibaren sosyal ilişkileri ifade etmektedir. (Bilgin, 2007) İki kişinin duygu, düşünce ve bilgilerini paylaşarak birbirini anlaması ile ilgili süreç. (Aktan, 2006) Ruben’e göre, ister bilgiyi yaymak, ister eğitmek, ister etkilemek ya da yalnızca anlamak olsun, bilgi vermeye ilişkindir, başka bir deyişle bilgiye yönelik davranıştır (Ruben)Akt (Okay, 2000). Kurumsal İletişim; Kurumun amaç ve hedeflerine ulaşması, işleyişini sağlaması için gereken üretim ve yönetim süreci içinde, kurumu oluşturan bölüm ve öğeler arasında eşgüdümü, bilgi akışını, motivasyonu, bütünleşmeyi, değerlendirmeyi, eğitimi, karar almayı ve denetimi sağlamak amacıyla belli kurallar içinde gerçekleşen iletişim sürecidir. (Aktan, 2006) İletilmek istenen fikri oluşturan bir kaynak (gönderici) ile başlamakta, mesaj (ileti) kodlanarak (ses, yazı, resim, grafik vs.) bir kanal aracılığıyla (yazılı, sözlü vs.) hedefine iletilmektedir. (Dinçer, 2005) Birden fazla insanın bir amaç etrafında toplanmasını sağlayan ve bir araya gelen insanların güç birliği yaparak örgüt amaçları yönünde etkili bir biçimde çalışabilmeleri için, aralarında olması gereken işbirliğini ve çevresiyle uyumlarını sağlamada önemli bir rolü olan; biçimsel ve biçimsel olmayan yapılardaki anlam yükü taşıyan her türlü insan etkinliğinin paylaşılmasıdır. (Karakoç, 1989)Akt. (Akıncı, Kurum Kültürü, 2005) Örgütün işleyişini sağlamak ve hedeflerine ulaştırmak amacıyla, gerek örgüt içinde, gerekse örgüt ile çevre arasında girişilen devamlı bir bilgi ve düşünce alışverişine veya bölümler arasında gerekli ilişkilerin kurulmasına olanak tanıyan toplumsa süreçtir. (Budak)Akt. (Akıncı & Çoşkun, Örgüt Kültürü, 2007) Kiessling ve Spannagl kurumsal iletişimi şöyle tanımlamaktadır; Kurumsal iletişim kuruluşa, derneğe, kuruma veya organizasyona karşı, kamuoyunu ve işletme iklimini etkileme hedefi olan, tüm iletişim tedbirlerinin sistematik bir biçimde kombine edilerek uygulanmasıdır. (KiesslingSpannagl)Akt. (Okay, 2000) Kurumsal iletişim konusunda dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır: (Okay, 2000) Kurumsal iletişim kuruluşta yönetim aracı olarak kullanılmalıdı. Planlama ve idarede kurumsal iletişim bir uzmanlık işi olarak belirlenmeli, kavram uygulamada tüm kuruluş tarafından üstlenilmelidir. Koordinasyonu yüksek ölçüde verimlilik ve en az düzeyde sürtüşme olacak şekilde yapılmalıdır. Başarılı kurumsal iletişimin temeli, hitap edilecek olan hedef grubun kesin tanımıdır buna yalnızca müşteriler değil, aynı zamanda görüş önderleri, yatırımcılar, rakipler, gazeteciler, çalışanlar, resmi amkamlar da dahildir. Önemli olan bir diğer nokta da kurum temellerinin kesin olarak saptanmasıdır. Yazılı olarak ifade edilmiş ve herkese açık olarak, davranış ve karar prensipleri belirlenmiş olmalıdır. Kurumsal hedefler kesin olarak ifade edilmeli ve stratejik olarak uygulanmalıdır. Bunun için tedbir programı geliştirilir ve öncelikler saptanır. Kavramın uygulanmasında profesyonel yardım alınmalıdır. Burada sürekli sorumluluk için daha önceki danışmanın görevlendirilmesi gerekmektedir. Kurumsal iletişimin etkisinin kontrol edilmesi için bir değerlendirme kataloğu hazırlanmalıdır. Bu tüm iletişim tedbirlerinin ortak ortaya çıkışı ve içeriksel birlikteliğin dahili test edilmesi için önemlidir. Kurumsal İletişimi Sınıflandırılması ve Alanları Kuruluşların çok çeşitli etkileşim alanları vardır. Tanımlamalardan da anlayacağımız üzere kurumların etkileşimde olduğu paydaşları ile stratejik bir iletişim sürecine girmesi gerekmektedir. Bu süreci gerçekleştirirken formel ve formel olmayan bir takım uygulamalar ile karşılaşırız. Kurumsal iletişim kuruluşun tüm iletişimsel aktivitelerinin bütünlüğünü karşılamaktadır. Kurumsal iletişim bu bakımdan reklam, halkla ilişkiler, kurumsal satış promosyonu, kurumsal dizayn ve ürün dizaynı çerçevesinde iletişimsel dizayn etkilerini ve aynı zamanda işletme yönetimiyle çalışanlar arasındaki iletişimi de içerir. (Okay, 2000) Dahili-Kurum İçi İletişim Kurum içindeki çalışanlar ile gerçekleştirilen iletişim türüdür. Çalışanlar kurumu hem içten hyem de dıştan gözlemleyebildikleri için kurum içi iletişim önem arz etmektedir. Spinder kurum içi iletişimi “bir işletme yönetiminin kendisi ve çalışanları arasındaki iş birliğini ve işletme iklimini pozitif etkilemek istediği tüm tedbir ve çabalar” olarak tanımlamaktadır. (Spinder)Akt. (Okay, 2000) Kurum içi iletişimin işlevleri: (Akıncı & Çoşkun, Örgüt Kültürü, 2007) Bilgi sağlama: Çalışanlara neyi, nasıl ve neden yapacakları konusunda bilgi verilmelidir. Çalışanlara her konuda bilgi verilmesi verimliliği ve iş tatminin olumlu yönde etkiler. İkna etme ve etkileme işlevi: kurumlarda çeşirli biçimlerde gerçekleşen iletişim olaylarının büyük bir bölümü, insanların düşünce, tutum ve davranışını değiştirmeyi amaçlamaktadır. Örgüt üyelerinin örgütün amaçları doğrultusunda etkin ve verimli bir şekilde çalışabilmeleri ve başarılı olabilmeleri örgüt kültürünü benimsemelerine bağlıdır. Bu kültürün aktarılmasında ise iletişim hayati bir rol üstlenmektedir. Emredici ve öğretici işlevi: hangi işin nasıl yapılması gerektiği konusunda üstler astlarına görev tanımlamalarında bulunurlar. Bu noktada örgüt içi iletişim devreye girer ve iki birim arasında anlaşılır bir iletişimin gerçekleşmesini sağlar. Birleştirme işlevi: çalışanları kültürel olarak birbirine bağlamayı hedefleyen kurumlar örgüt içi iletişimin birleştirme fonksiyonundan yararlanmak durumundadır. Kültürel olarak birbirine bağlanan çalışanlar karşılıklı ilişkilerini ve bağlılıklarını iletişim sayesinde devam ettirebilirler. Harici-Kurum Dışı iletişim Kurumsal reklam ve halkla ilişkiler ile gerçekleştirilen kurum dışı, iletişim kurumun dış çevreye kendisini tanıtma amacı doğrultusunda gerçekleşmektedir. Kurumsal reklam; Kurumun aktivitelerini daha şeffaf hale getirmek ve kurumun topluma olan katkısının, konumunu ve sorumluluğunu netleştirmek için kurum hakkında bilgi vermeye hizmet eder. (Okay, 2000). Kurumsal reklam, kuruluşun ürün ve hizmetlerinin yerine kuruluşun imajına fayda sağlamaya çalışan, ücreti ödenmiş medyanın kullanımı şeklinde tanımlanabilir.(Okay, 2002)Akt. (Meral, 2006) Kurumsal reklamcılığın görev ve hedeflerinden bazıları (Achterholt)Akt. (Okay, 2000) ; Kamuoyunun/kamunun bilgilendirilmesi, Kuruluşa karşı olumlu bir temel oluşturmak ve böylece olumsuz tutumların en aza indirilmesi, Kurumun iyi bir iş veren olarak gösterilmesi, Tanınırlık derecesinin yükseltilmesi, Güven kazanmak, Suçlamalara karşı savunma getirmek, Yanlış değerlendirmelerin düzeltilmesi Olarak tanımlanmıştır. Kurumsal reklamlar kurum imajı geliştirmede önemli bir rol oynamaktadır. Halkla İlişkiler; Kökeni çok eskilere dayanan halkla ilişkiler kurumsal kimliği biçimlendiren önemli araçlardan birisidir. 1978 yılında Mexico City’de yapılan Birinci Dünya Halkla İlişkiler Kongresi’nde görüş birliğine varılan halkla ilişkiler tanımı, uluslararası anlamda en fazla kabul gören tanım olmuştur. Buna göre, “halkla ilişkiler çalışmaları; eğilimleri çözümleme, sonuçlarını önceden kestirme, kuruluşların liderlerine danışmanlık yapma ve hem kuruluş hem de kamu yararına planlı faaliyet programlarını uygulama sanatı ve sosyal bilimidir” (Schukies, 1998)Akt. (Karatepe, 2008). Köcher ve Birchmeier “halkla ilişkiler, organizasyonlara çevreye uymalarında yardımcı olan, onu değiştiren veya ayakta tutan ve böylelikle belirlenmiş olan organizasyon hedeflerine ulaştıran, yönetimin iletişim formlarını tanımlamaktadır” şeklinde tanımlamıştır. (Okay, 2000) İngiltere Halkla İlişkiler Enstitüsü halkla ilişkileri “halkla organizasyon arasında karşılıklı anlayış ve iyi niyeti sağlamak, planlanmış ve desteklenmiş çabaları sürdürmek amacıyla yapılan faaliyetler” olarak nitelendirmiştir. (Okay, 2000) Halkla ilişkiler kurumların/organizasyonların hedef gruplarıyla iki yönlü simetrik iletişime dayandığı, anlayış ve güven ortamının yaratılması ve bunun sürdürülmesi, kamuoyunda kuruluş hakkında olumlu bir imajın oluşturulması gibi temel amaçlar olarak ifade dilmiştir. Bir kuruluşun gerçekleştireceği etkili ve ciddi bir halkla ilişkiler çalışmasıyla ulaşabileceği noktalar şöyle sıralanmaktadır: (Okay, 2000) Tanınmışlık derecesinin arttırılması. İmajın ya da kısmi imajın değiştirilmesi ve güçlendirilmesi. Kuruluşun kamuoyunda ya da hedef kitlede yerleştirilmesi. Güven ve inandırıcılığın oluşturulması. İşteki başarının ön koşulu olarak olumlu bir kanaatin yaratılması. Çalışma ikliminin ve çalışanların motivasyonunun iyileştirilmesi. Müttefik ve sempatizanların yaratılması. Medyada objektif ve olumlu haberlerin çıkması. Yasal mercilere, yasa koyucuya ve diğer ortaklara karşı proje ve yatırımların desteklenmesi. Kriz durumlarında ve başka alanlarda daha iyi ön koşulların oluşması. Dedikodu ve iftiraların verimsiz bir sahaya düşmesi. Kurum kimliği oluşturulması sürecinde halkla ilişkiler ile sürekli bir bağlantı vardır. Aynı hedefleri kapsayan bu iki öğenin amacı kurum hakkında olumlu bir izlenim yaratmayı hedeflemektir. Kurum Kimliğinin Etkileşimde Olduğu Alanlar Kurum Kültürü İle Kurum Kimliği Kurum Kültürü Kültür tanımı yapılması oldukça güç bir kavramdır. Tarih boyunca kültürle ilgili birçok kavram karşımıza çıkmaktadır. Bu yüzden kültür kavramı için net bir tanım yapmak zordur. (Usta, 2006, s. 26) Kültür kavramı, kökeni Latince “ekin” anlamına gelen “cultura” sözcüğünden gelmektedir ve kavram en geniş anlamıyla insanoğlunun doğada değişim yaratarak ortaya çıkardığı, her türlü fiziksel ve düşünsel birikimi içerir (Aktan, 2006, s. 1). Kültür; bilgiyi, dini, sanatı ve ahlakı, örf ve adetleri, ferdin bağlı olduğu bir toplumun üyesi olması nedeniyle kazandığı alışkanlıkları ve bütün maharetleri içine alan karmaşık bir bütün olarak tanımlanabilir. Kültürün en önemli özelliği bir grup, topluluk ya da kurum içinde gerçekleşmekte olmasıdır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere karmaşık bir yapıya sahip olan kültür kavramı, aynı türden olmayan, ancak aynı varlık içinde bulunan ve bir bütün oluşturan dört ana değişkenden oluşmaktadır. Bu değişkenler; insan, toplum, kültürel içerikler ve öğrenme sürecidir. İnsanın bir grubun, bir toplumun ya da kültürel bir yapının üyesi olması gerekmektedir. Aksi durumlar da mümkündür, ancak bu durum karşısında edinilen alışkanlık ve yetenekler kültürel içeriğin dışında kalmaktadır. Kurum kültürü davranışsal normları sağlamak için biçimsel yapıyı karşılıklı olarak etkileyen, bir kurum içinde paylaşılan değerler, inançlar ve alışkanlıklar sistemidir; kurumun misyonundan, amacından, ortamından ve başarısı için gerekli olan ihtiyaçlardan çıkan kurum kültürü, kurumun tüm paydaşlarını ilgilendirir ve tüm hiyerarşik seviyelerde gelişir. Bir kurum kültürü, o kurumda çalışan insanların davranışlarının tüm yönlerini etkileyebilmekte, kurumun neyi temsil ettiğini, kullandığı sistemleri, çalıştırdığı insanları, ortaya çıkan problemleri nasıl ele aldığını içermektedir. (Akmehmet, 2006, s. 8) “Kurum kültürü” terim olarak 1980’li yılların başı itibariyle literatürde sık kullanılmaya başlayarak, hızla tüm araştırmacıların ve işletmelerin ilgisini çekmiştir. Kısa zamanda yönetim literatüründeki yerini almıştır. Örgüt kültürüne ilişkin tek bir doğru tanımdan ya da görüşten söz edebilmek oldukça güçtür.(Ott, 1989; Scholl, 2003)Akt (Durğun, 2006). Pettigrew, McKinsey, Peters, Waterman, Schein ve Schneider gibi birçok bilim adamı bu alanda inceleme ve araştırmalar yapmıştır (Ekmen, 2010, s. 1) Bir tanıma göre kurum kültürü, aynı kurumda çalışanların tutum, inanç, varsayım ve beklentileriyle bireylerin davranışlarını ve kişilerarası ilişkileri belirleyen faaliyetlerin nasıl yürütüldüğünü gösteren normlar denetimidir (Erengül, 1997)Akt (Akıncı, 2005). Kurum kültürü: “baskın ve paylaşılan değerlerden oluşan, çalışanlara sembolik anlamlarla yansıyan, kurum içindeki hikâyeler, inançlar, sloganlar ve masallardan gelmiş bir yapı” olarak tanımlanmaktadır. (Fidan & Şimşek, 2005) Kurum Kültürü ve Kurum Kimliği Arasındaki İlişki Kurumsal kültür ile kurumsal kimlik aynı gibi görülse de karşılıklı etkileşim içinde olan iki farklı kavramlardır. Kurum kültürünün norm ve sistemleri kurum kimliği için temel oluşturmaktadır. Gerek kurum kimliği, gerekse kurum kültürüne yönelik düşünceler, bir kurum ile toplum arasındaki ayrıntılı alışveriş ilişkilerini, etkileşimini daha fazla dikkate alarak bir açık sistem oluşturmaya çalışmaktadır ve bu şekilde düşünceleri ve davranışları, kurum dışındaki rolleri örneğin aile ve toplum üyesi, vatandaş, tüketici, vs. olarak etkilenen bireylerin, kurumların karmaşık bütünlüklerini anlamalarını sağlamaya çalışmaktadır.(Kepper)Akt. (Okay, 2000). Kurum kimliği anlayışı içerisinde diğerlerinin yan ısıra çalışanların dahili birliği ve onların harici imaj etkileri ve ayrıca tüm çalışanlarda kurum hedefleri için anlayış ve kabul oluşturmak ön plandadır. Kurum kültürü kavramı da kurumda “fikri” birliğin avantajını vurgulamakta, daha çok küçük gruplara has değer ve norm sistemlerinin analizine yoğunlaşarak, bunları daha güçlü bir biçimde istenilen, tüm kurumun değer ve norm sistemine eşit kılmak, uyumlu hale getirmek için çabalar.(Kepper)Akt. (Okay, 2000) Kurum kültürü, kurum kimliği ve kurumsal imaj arasındaki ilişki Kurumsal İmaj İle Kurum Kimliği Kurum İmajı Kurum imajı, çeşitli kuruluşlar hakkında insanların kafalarında oluşan düşünsel resimler anlamına gelmekte ve işletme amaçlarını gerçekleştirme yetisi ile yakından ilgili olabilen itibar algılaması üzerine inşa edilmektedir. (Türker, 2005) Bu resimler dolaylı ya da dolaysız algılar ve deneyimler sonucunda oluşmaktadır. Yani kişilerin kuruluşlar hakkında duydukları, gördükleri ya da doğrudan kuruluşla ilişki kurduklarında edindikleri kanının görüntüsü “kurum imajı” olmaktadır. (Türker, 2005) Bir başka ifadeyle, kurumsal imaj, kurulusun hedef kitlelerine yansıtmak istediği kuruluş hakkındaki genel izlenimdir. Kurumsal imajı kalite, yönetim anlayışı, iletişim çabaları, müşteri ilişkileri, fiyatlandırma politikası, medya yansımaları gibi konular oluşturur. (Türker, 2005) Kurumun dışarıdan ve içeriden nasıl göründüğüdür. (kurumun büyüklüğü, kamuoyunda tanınmış olması, kurumun faaliyet ortamı ile ilgili kamuoyu görüşü, kurumun toplumsal ve çevresel duyarlılığı, istihdama katkısı vb.) (Küçük, 2005) Kurum İmajı ve Kurum Kimliği Arasındaki İlişki Kurum kimliği ile en çok karıştırılan kavram kurum imajıdır. Bu iki kavram birbirinden farklı olup, etkileşim içerisindedir. Biri kurumun fiziksel açıdan nasıl tanındığı; diğeri ise kurumsal olarak nasıl kavrandığı ile ilgilidir.(Peltekoğlu, 2001)Akt. (Öztürk, 2006) Kurumsal imaj veya genel olarak imaj ile kurum kimliği arasında etkileşimli bir iletişim vardır. Kurumsal imaj, kurum kimliği çabalarının neticesinde oluşmaktadır. Kurum kimliği hedef gruplarının davranışlarını belirlemektedir. Bir kimlik oluşturmayı amaçlayan kurum yönetimi, belli etkiler oluşturmak istendiğinde, somut tedbirlerin planlamasında, bu tedbirlerin söz konusu olan ilgili hedef grupların üzerinde ne gibi tutumlara yol açacağının da düşünülmesi gerekir. Yani somut olarak planlanan kurum kimliği tedbirlerinin, hedef grubunda yol açabileceği psikolojik etkileri (imaj) de dikkate alınmalıdır. (Okay, 2000) Kurum imajı bir kuruluşun veya kişiler grubunun bir kuruma gösterdiği duygusal olduğu kadar rasyonel bağdaştırmaların bütünü olarak tanımlanmaktadır. Kurumsal imaj, kurum kimliği etkilerinin çalışanlar, hedef grupları ve kamuoyu üzerindeki neticesidir. (Gülsünler, 2002) Kurum kimliği faaliyetleri neticesinde oluşturulan kurumsal imaj bir feedback çemberi içerisinde kurumsal kimliği de etkileyecektir. Bu şekilde karşılıklı etkileşim içerisine giren kimlik ve imaj, yoğun çabalar ve uzun vadeli bir çalışma ile kurumun istediği yöne gelişecektir. (Okay, 2000). Sonuç İnsanların kimlikleri olduğu gibi kurumlarında kimlikleri vardır. Kurumların pazar ortamında rakiplerinden farklılaşmalarını sağlayan “kurumsal kimlik” kavramı sistemli ve planlı olarak işlendiğinde kurumların farkındalık yaratmalarında etkili olmaktadır. Kurum kimliği denildiği zaman akla ilk olarak gelen görsel çalışmalardır. Fakat çalışmamız sonucunda kurum kimliğinin sadece görsellerden oluşmadığını başka bir çok disiplin ile etkileşim olduğunu gördük. Kurum felsefesi, kurumsal davranış, kurumsal iletişim ve kurumsal dizayn olmak üzere dört ana unsur üzerinden gelişen kurum kimliği, kurum kültürü ve kurum imajı kavramları ile etkileşim halindedir. Kurum kültürüyle beslenen kurumsal kimlik, aynı zamanda kurum imajının oluşmasında başrol oynamaktadır. Kurumlar kendilerine uygun olan kurum kimliği stratejisiyle kimliklerini oluşturabilirler. Kaynakça Akıncı, B. (2005). Kurum Kültürü. İstanbul: İletişim Yayınları. Akıncı, B., & Çoşkun, G. (2007). Örgüt Kültürü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Akmehmet, D. (2006). Kurumsal İtibar Yönetimi ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aktan, Ç. C. (2006). Kurumsal Kültür, Organizasyonlar, Kurallar ve Kurumlar. Ankara: Sermaye Piyası Kurulu. Bilgin, N. (2007). Sosyal Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bağlam Yayınları. Dinçer, M. K. (2005). Halkla İlişkiler Yönetiminde İletişim. D. Gürüz, B. Fırlar, M. Dinçer, G. Özdemir, & I. Aktuğlu içinde, Halkla İlişkiler Yönetimi (s. 22-78). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları. Durğun, S. (2006, Aralık). Örgüt Kültürü ve Örgütsel İletişim. Yüzünci Yıl Üniversitesi Eğitim fakültesi Dergisi, III(II), 112-132. Ekmen, T. (2010). Örgüt Kültürü. istanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Erengül, B. (1997). Kültür Sihirbazları Rekabet Üstünlüğü Sağlayan Yönetim. İstanbul: Evrim Yayınevi. Fidan, M., & Şimşek, N. (2005). Kurum Kültürü ve Liderlik. Konya: Tablet Basım Yayın. Gülsünler, M. (2002). Kurum Kimliği Süreci ve İşleyişi Üzerine Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hepkon, Z. (2003). Kurumsal Kimlik İnşasını Belirleyen Faktörler: Bir Literatür Taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 175-211. Karatepe, S. (2008). İtibar Yönetimi: Halkla İlişkilerde Güven Yaratma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 77-97. Küçük, F. (2005). İnsan Kaynakları Açısından Kurumsal İmaj. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 247-266. Meral, P. S. (2006). Kurumsal Reklam Kavramı ve Bankacılık Sektöründeki Kurumsal Reklam Örnekleri. II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu (s. 394-404). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi. Okay, A. (2000). Kurum Kimliği. Ankara: MediaCat Kitapları. Öztürk, G. (2006). Logonun Kurum Kimliği Üzerindeki Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(9), 1-17. Türker, H. (2005). İtibar Yönetimi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Usta, M. (2006). Örgüt Kültüründe Halkla İlişkiler ve İtibar Yönetimi Ege Akdeniz Bölgelerindeki Turizm İşletmeleri Örneği. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
