askeri havacılık

ASKERİ HAVACILIK SAĞLIK
MUAYENELERİNDE KARDİYOLOJİ
Dr. Uygar Çağdaş YÜKSEL
KATEGORİLER

Kategori-1 Hava Aracı: Akselerasyon (G) kuvvetleri ve manevra kapasitesi itibariyle
yüksek performansa sahip hava araçlarıdır. (F-16, T-38M, KT-IT ve benzeri)

Kategori-2 Hava Aracı: Akselerasyon (G) kuvvetleri kapasitesi yüksek olmayan ancak
yüksek ve alçak irtifada manevra kapasitesine sahip orta performanslı hava araçlarıdır. (S70 Skorsky, Blackhawk, AS-532 Cougar, SF-260D, T-129-ATAK ve benzeri)
KATEGORİLER

Kategori-3 Hava Aracı: Akselerasyon (G) kuvvetleri kapasitesi düşük olup, yüksek ve
alçak irtifada manevra kapasitesi sınırlı olan düşük performanslı hava araçlarıdır. (C-130,
CN-235, ATR-72, TB-20, S-70B Seahawk, AB-212, KC-135R, E-7T ve benzeri)

Kategori-4 uçuş: Bir hava aracı kategorisi olmayıp, yalnızca kategori-3 hava araçlarında
nitelikleri Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
komutanlığınca belirlenen tecrübeli bir pilot eşliğinde yapılan uçuştur.
İNKAPASİTASYON SEBEPLERİ

Hipotansiyon

Hipertansiyon

Ritim bozukluğu

Hipoksi

Dispne

Göğüs ağrısı

Akciğer ödemi

Senkop

Şok
AEROMEDİKAL YAKLAŞIM











Anamnez
Hikaye
Fizik muayene
EKG
Holter (Ritim-Ambulatuar Kan Basıncı)
Transtorasik ekokardiyografi 2D-3D
Transözefajial ekokardiyografi
Treadmill
BT anjiyografi
Koroner anjiyografi
Kardiyak MR
EKG

Minör EKG değişiklikleri


Sinüs bradikardisi
Erken repolarizasyon

Sol ventrikül hipertrofisi voltaj kriterleri

İskemiyle uyumlu olmayan ST-T değişiklikleri
KORONER ARTER
HASTALIĞI



Tanı konmuş KAH’da sertifikasyon için dikkat edilmelidir.
Anjiyografik veriler altın standarttır, ancak tam bir klinik, biyokimyasal,
elektro/ekokardiyografik ve gerekirse sintigrafik değerlendirme gerekir.
Sol ana ve üç damar hastalığı

Tek veya iki damar hastalığı: KAG’de <% 50 lezyon, iskemi yoksa

Egzersiz EKG/sintigrafide miyokard iskemisi olmamalı.
PTCA - STENT

Asemptomatik stentli ve stentsiz PTCA girişiminden en az 6 ay sonra
1. Semptom sınırlı egzersiz EKG’de stage IV veya sintigrafi
2. LVEF>%50, diskinezi,akinezi,hipokinezi olmayacak
3. 24 saatlik takipte aritmi olmayacak
4. İskemi olmayacak
5. Risk faktörlerine karşı uygun önlem
6. Yılda bir egzersiz EKG/sintigrafisi ve gerekirse koroner anjiyografi
KABG

En az 6 ay sonra
1. Semptom sınırlı egzersiz EKG’de stage IV veya sintigrafi
2. LVEF>%50, diskinezi,akinezi,hipokinezi olmayacak
3. 24 saatlik takipte aritmi olmayacak
4. Yeni KAG’de iyi çalışan açık greftler görülmeli
5. Risk faktörlerine karşı uygun önlem
6. Yılda bir egzersiz EKG/sintigrafisi ve gerekirse koroner anjıyografi
KORONER ARTER HASTALıĞı

Koroner arter hastalıklarından (iskemiye neden olmayan ateroskleroz,
miyokardiyal bridge ve benzeri) EKG, ekokardiyografi, sintigrafi, koroner
anjiyografi ve benzeri tetkiklerle bulgu ve komplikasyon oluşturmayanlar
kategori-2 ve kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.

Girişimsel olarak (cerrahi, stent ve benzeri) başarıyla tedavi edilmiş koroner
arter hastalıklarından EKG, ekokardiyografi, sintigrafi, koroner anjiyografi ve
benzeri tetkiklerle bulgu ve komplikasyon oluşturmayanlar kategori-2 ve
kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.
KAPAK HASTALIKLARI – SıK
TANıLAR

Biküspit aort kapak

Mitral kapak prolapsusu

Mitral yetersizlik

Aort yetersizliği

Pulmoner ve Triküspit yetersizliği

Mitral darlığı

Aort darlığı
KAPAK HASTALIKLARI
 Komplikasyonsuz
biküspit aort kapak ve mitral kapak
prolapsusu tüm kategorilerde uçuşa elverişlidir
 Hafif
yetersizlikler tüm kategorilerde uçuşa elverişlidir
 Kapak
darlıkları genellikle tüm kategorilerde uçuşa engeldir
BİKÜSPİT AORT KAPAK

% 1-2 mitral kapak prolapsusundan sonra en sık

USAF %0.6

Darlık ve yetersizlik birlikteliği % 70



Sol ventrikül dilatasyonu, hipertrofisi ve fonksiyonu önemli
Aort kökü etkilenimi
Yetmezlik (orta-ileri) veya darlık yoksa tüm kategorilerde uçuşa
elverişlidir.
MİTRAL KAPAK
PROLAPSUSU

Sıklık: %2-5

Midsistolik klik ve geç sistolik üfürüm

Miksomatöz dejenerasyon ve mitral yetersizliği

Ani kardiyak ölüm, serebral iskemik olay

Senkop/presenkop, sustained supraventriküler ve ventriküler
taşiaritmiler-disritmiler

Tromboembolik olay ve nonsustained taşiaritmiler-disritmiler

10 yılda yıllık olay oranı yaklaşık 0.5%/yıl
MİTRAL KAPAK YETMEZLİĞİ

Anulus, leaflet, chordae tendinae veya papiller kas

½ - 1/3 vakadan MVP sorumlu

Uçucularda genellikle miksomatöz dejenerasyon, MVP ve MY
birlikteliği

Diğer sebepler romatizmal, endokardit, iskemik, kollajen vasküler
ve dilate kardiyomiyopati

Eser, hafif, orta ve ileri
MİTRAL KAPAK YETMEZLİĞİ

Volüm yüklenmesi, pulmoner konjesyon, sol ventriküler
disfonksiyon

Azalmış egzersiz toleransı, kronik halsizlik, çabuk yorulma,
egzersiz dispnesi, istirahatte dispne ve ortopne

İleri vakalarda sol atrial dilatasyon ve Atrial fibrilasyon gelişimi
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ

Etyoloji:
- Aort kökü: Hipertansiyon ve yaşlanma, Marfan sendromu,
aortit, aort diseksiyonu, ankilozan spondilit and sifilis
- Kapak: İnfektif endokardit, bikuspid aort kapak, romatizmal
ve dejeneratif
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ - FİZYOPATOLOJİ

Uçucularda en yaygın sebep; normal kapak - normal aort kökü
ile idiopatik

İdiopatik aort kökü dilatasyonu ve bikuspid kapak

Zorlu atletik aktivite

İzometrik egzersiz ve aktiviteler

Anti G manevralar

Ağırlık kaldırma

Sprint (sürat) koşma
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ

Asemptomatik

Semptomatik

Sol ventriküler volum yükü dekompanzasyonu, sol
ventriküler yetmezlik

Egzersizle dispne, ortopne, yorgunluk ve paroksismal
nokturnal dispne

Derece :1-4, eser, hafif, orta ve ileri

Yapısal olarak normal, trileaflet kapakta, eser miktar kaçak
normal kabul edilebilir.
AORT KAPAK DARLıĞı

Senil; yaş-kalsifikasyon-dejenerasyon

Genç ve uçucularda genellikle bicuspid aort kapak

Hafif, hafif-orta ve orta-ileri

Ani ölüm, senkop, angina, dispne, aritmi ve ani inkapasitasyon

Dispne - sol ventrikül disfonksiyonu
MİTRAL KAPAK DARLIĞI

Romatizmal, Kalsifikasyon-dejenerasyon

Hafif-orta-ileri

Kapak alanı ve gradiyent ölçümü önemli

Atrial fibrilasyon - Tromboemboli

Dispne- akciğer ödemi

Romatizmal mitral stenoz ve/yeya yetmezlik

Tüm kategorilerde Uçuşa Elverişsizdir.
PULMONER VE TRİKÜSPİT KAPAK

Eser ve hafif yetersizlikler normal varyant

Genellikle asemptomatik ve rastlantısal

Altta yatan hastalık ?

Ko-morbid hastalık ?

Stenoz ve orta-ileri yetersizlik-primer sekonder hastalık
KAPAK CERRAHİSİ
SİVİL HAVACILIK
Mekanik kapaklar: OLUMSUZ
Biyoprotez kapaklar: mitral kapaklar uygun değil
* Aortik pozisyonda homogreft, Carpentier Edwards, Hancock
vb. Kapaklar düşünülebilir
* Biyoprotez kapaklar ve kapak replasmanı/tamir operasyonu
sonrası;
1. Egzersiz EKG Bruce IV
2. Normal kapak fonksiyonu, LVEF>%50, diskinezi,akinezi ve
hipokinezi olmamalı
3. KAH, CABG olmamalı
4. Sistemik emboli anamnezi olmamalı
5. Ritm bozukluğu olmamalı
6. Yıllık takip
7. Sertifika: multipilot (sınıf 1OML)
8. Floppy mitral kapak rekonstruksiyonu LAA rezeksiyonu
olursa düşünülebilir
9. Aort valvotomi: negatif
* Bu şartlardan birisi varsa sınıf 2 OSL
ASKERİ HAVACILIK
 Mekanik kapaklar ve coumadin : Tüm
kategorilerde uçuşa elverişsizdir.
 Biyoprotez kapaklar: Tüm kategorilerde uçuşa
elverişsizdir.
KAPAK HASTALIKLARI - TSK
 Hafif
düzeyde kapak hastalığı : Tüm kategorilerde uçuşa
elverişlidir.
 Orta
düzeyde kapak hastalığı: Kategori 3-4
 Ciddi
kapak hastalığı
HİPERTANSİYON

Koroner risk faktörleri (sigara,obezite,aile anamnezi,lipit
anormallikleri vs.)

Sekonder HT ve HT komplikasyonları

Hem sistolik hem diastolik en az iki defa aralıklı ölçüm

Beyaz gömlek hipertansiyonu


Doğru tanı ve komplikasyon aranması( göz dibi değişiklikleri, LV
hipertrofisi, kalp tepe atımı yer değişikliği ve S4)
Gerekirse 24 saatlik ambulatuar kan basıncı takibi
HIPERTANSIYON TEDAVISI

Non-farmakolojik tedavi (ideal vücut ağırlığı,alkol, sodyum ve potasyum alımı,
egzersiz ve gevşeme teknikleri)

Beta blokerler(propanolol, atenolol), loop diüretiği olmayan diüretikler ve
kombinasyonları


Metildopa, klonidin, rezerpin ve prazosin: OLUMSUZ !!!
ACE inhibitörleri, Ca kanal blokerleri (amlodipin, nifedipin, verapamil, diltiazem) ve
diüretik kombinasyonu

AT1 reseptör blokerleri

Tedavi planlaması ve ayarlanması süresince uçuş negatif
MIYOKARDIT

İyileşmeden 6 ay sonra
1. Egzersiz EKG
2. Normal kapak fonksiyonu, LVEF>%50, diskinezi,akinezi ve
hipokinezi olmamalı
3. Holterde aritmi olmamalı
4. Sistemik emboli anamnezi olmamalı
5. Yıllık takip

Ekokardiyografik olarak sekel bırakmadığı tespit edilmiş
miyokarditler tüm kategorilerde uçuşa elverişlidir.
PERIKARDIT

Sonuç altta yatan nedene bağlıdır

Akut benign aseptik perikardit; iyileşmeden 3-6 ay sonra
1. Egzersiz EKG
2. Normal kapak fonksiyonu, LVEF>%50, diskinezi,akinezi ve
hipokinezi olmamalı
3. Holterde aritmi olmamalı
KARDİYOMİYOPATİLER

EKG, radyolojik, ekokardiyografik, katater, biyopsi gibi klinik ve laboratuvar
yöntemlerle saptanmış kardiyomiyopatiler: Tüm kategorilerde Uçuşa
Elverişsizdir.
RİTİM VE İLETİM BOZUKLUKLARI

Ekokardiyografi ve anjiyografi çalışmaları sonucunda kalp hastalığı tespit edilmeyen,
seyrek gelen unifokal ventriküler prematüre atımlar, wandering atrial pacemaker,
seyrek gelen atrial ve nodal ekstrasistoller için elektrofizyolojik çalışma önerilir.

Kategori-1 hava aracı pilotlarında elektrofizyolojik çalışma ile taşikardi
indüklenemeyenler uçuşa elverişli kabul edilir.

Elektrofizyolojik çalışma ve katater ablasyonu ile komplikasyonsuz ve nüks görülmeden
tedavi edilmiş çeşitli aritmiler : Kategori 2-3-4 için uçuşa elverişlidir.
RİTİM VE İLETİM BOZUKLUKLARI

Nedeni bulunamayan ve başka kalp hastalığı ile birlikte olmayan sol dal
blokları : Kategori 3-4 için uçuşa elverişlidir.

Wolf-Parkinson White Sendromu : Kategori-4 için uçuşa elverişlidir.

Vazovagal senkop, sinüzal taşikardi-bradikardi : Kategori-4 için uçuşa
elverişlidir.
RİTİM VE İLETİM BOZUKLUKLARI

Tedaviye refrakter, couplet, bigemine gibi sık gelen ventriküler
veya supraventriküler prematüre atımlar

Pacemaker veya ICD implantasyonu

Tilt testi ile belirgin kardiyoinhibitör (3 sn’den fazla sinüs
duraklaması) tipte olan vazovagal senkop

Sık gelen, katater ablasyonu sonrası nüks olan veya tedaviye
refrakter supraventriküler-ventriküler prematüre atımlar

Elektrofizyolojik çalışma ile saptanmış suprahis ileti defekti ya da
proksimal ileti sistemi, infra his veya distal ileti sistemihastalığı

2-3. derece veya ileri derece AV bloklar, hasta sinüs sendromu

Kronik atrial flutter, atrial fibrilasyon, sık gelen paroksismal atrial
flutter-fibrilasyon, sürekli tipte supraventriküler taşikardi

VT-VF gibi ventriküler aritmiler ve bunların katater ablayonuyla
tedavisi

Uzun QT, kısa QT ve Brugada sendromu gibi ani ölüm riski yüksek
hastalıklar
TÜM
KATEGORİLERDE
UÇUŞA
ELVERİŞSİZDİR.
KONJENİTAL KALP HASTALIKLARI

Ameliyat veya perkütan yolla tam olarak tedavi edilmiş asiyanotik
konjenital kalp hastalıkları : Kategori-4 için uçuşa elverişlidir.

Ameliyat olmamış ya da ameliyatla tam düzeltilmemiş konjenital
kalp hastalıkları : Tüm kategorilerde uçuşa elverişsizdir.

Komplikasyon yapmamış Patent foramen ovale ve interatrial
septal anevrizma : Tüm kategorilerde uçuşa elverişlidir.
TARTIŞMALI KONULAR

Nedeni ne olursa olsun pulmoner arter dilatasyonu
(Radyolojik yöntemlerle tespit edilmiş ana pulmoner
arterin 30 mm’den geniş olması)

Sinüzal taşikardi- bradikardi

Aritmiye neden olmayan preeksitasyon sendromları

Kalpte fonksiyon bozukluğu yapmamış dekstrokardi,
dekstropozisyon, situs inversus totalis gibi pozisyon ve
yer değiştirme anomalileri

Yüzeyel miyokardiyal bridge
TÜM KATEGORİLERDE
UÇUŞA ELVERİŞSİZDİR.
HATTA TSK’DA GÖREV
YAPAMAZ !!!
KATEGORİ-4 HAVA
ARACINDA UÇUŞA
ELVERİŞLİDİR.
KATEGORİ-2 ve 3 HAVA
ARACINDA UÇUŞA
ELVERİŞLİDİR.
KORONER ARTER HASTALıĞı

Koroner arter hastalıklarından (iskemiye neden olmayan ateroskleroz,
miyokardiyal birdge ve benzeri) EKG, ekokardiyografi, sintigrafi, koroner
anjiyografi ve benzeri tetkiklerle bulgu ve komplikasyon oluşturmayanlar
kategori-2 ve kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.

Girişimsel olarak (cerrahi, stent ve benzeri) başarıyla tedavi edilmiş koroner
arter hastalıklarından EKG, ekokardiyografi, sintigrafi, koroner anjıyografi ve
benzeri tetkiklerle bulgu ve komplikasyon oluşturmayanlar kategori-2 ve
kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.
AORT ANEVRİZMASI

Torakal aort anevrizmaları cerrahi yapılsın yada
yapılmasın : OLUMSUZ !!!

Asendan aortanın tubüler seviyedeki damar vücut
yüzey alanı ≤ 1,9 ise ≤ 41 mm, vücut yüzey alanı > 1,9
ise ≤ 43 mm olanlara uçuş görevi verilir.
OLGU
• 49 yaşında F-16 pilotu,
• Maraton koşucusu,
• Egzersizle göğüs ağrısı yaşıyor,
• İstirahat EKG’si normal
OLGU
• Egzersiz testi pozitif
• Koroner anjiyografide LAD’de %90 lezyon,
• LAD stent implantasyonu yapılıyor.
OLGU
• 6 ay sonra kontrolde yakınması yok.
• Düşük performans uçakta görev yapabilir.
OLGU
• 22 yaşında askeri uçuş okulu öğrencisi,
• Yakınması yok,
• Biküspit aort kapak saptanıyor,
• Orta dereceli aort yetersizliği var
OLGU
• Hastalığın ilerleme riskinin ve inkapasitasyon
riskinin düşük olduğu değerlendirildi,
• Halen F16 pilotu olarak görev yapmaktadır.
“Anecdotally, a pilot with BAV and severe aortic valve insufficiency
underwent valve replacement in 2003 with a bioprosthetic porcine aortic
valve. This patient had excellent functional status after five years with
continued optimal functioning of his valve by echocardiograms. This
prompted a literature review on bioprosthetic valves showing excellent
outcomes out to 10 years, and less than 1% annual sudden incapacitation
rates.5 In 2008, he became the first attack pilot returned to flight status with
aortic valve replacement. He receives annual follow-up and currently is
still flying for the USAF.6”
http://www.acc.org/latest-in-cardiology/articles/2016/02/24/14/03/evolvingconcepts-in-aerospace-and-united-states-air-force-cardiology