Yüksek riskli gebelikler hangileridir? Hamileliklerin

Yüksek riskli gebelikler hangileridir?
Hamileliklerin pek çoğu problemsiz seyreder ve hayal edilen sağlıklı bebek ve anne ile mutlu
sona veya başlangıca- ulaşır. Ancak bazı hamileliklerde ya baştan var olan veya ilerleyen gebelik
haftalarında ortaya çıkan, bazen annenin bazen bebeğin ve çoğu zaman da her ikisinin sağlığını
tehdit eden problemler ortaya çıkar. İşte bu hamileliklere doğum biliminde genel olarak 'Riskli
Gebelik'nitelemesi yapılmaktadır.
Tanımında da belirttiğimiz gibi baştan çok normal görünen bir hamilelikte bile sonradan ciddi
problem yaşanabileceği için 'riskli' olsun olmasın bütün gebeliklerin uzman takibi altında olması
büyük önem taşır. Doğum uzmanları anne veya bebek açısından normalin dışına çıkan çoğu sorunu
çözümleyebilir ancak oldukça karmaşık bazı durumlarda bu konularla öncelikle uğraşan
Perinatoloji- Fetal Tıp merkez ve uzmanlarının yardımına başvururlar.
Memorial Hastanesi FetalTıp-Perinatoloji Ünitesi'nden, Op.Dr.N.Cihangir Yılanlıoğlu ile yüksek
riskli gebelikler hakkında konuştuk. Anne adayının yüksek tansiyon, şeker, kalp, böbrek,
karaciğer vs. gibi bazı hastalıkları hamilelik süresince ağırlaşma eğilimine girer. Bu nedenle
bebek için plan yapıldığında genel sağlık sorunlarının varlığı veya derecesi belirlenmelidir. Bu
hiçbir zaman genel sağlık problemleri olan bir kadının anne olamayacağı anlamına gelmez. Hatta
şunu önemle belirtmek gerekir ki toplumda bir çok çocuk sahibi olabilecek kadın yersiz ve
abartılmış uyarılar yüzünden gebelikten kaçınmaktadır. Kendini bu durumda bulan herkes
mutlaka birden fazla uzman görüşü almalı ve bebek sahibi olmaktan gereksiz yere mahrum
olmamalıdır.
Bağışıklık sistemine ait hastalıklar gebelikte değişik seyir gösterirler. Örnek olarak Lupus
ağırlaşabilir, aynı kalabilir veya iyiye doğru da gidebilir. Astım genellikle hamilelikte daha iyiye
gitme eğilimindedir. Hamilelikte bir çok cilt problemi ortaya çıkar ama pek çoğu önemsizdir ve
doğumla beraber geçer, sadece seyrek görülen bazı cilt hastalıkları ağır seyredebilir.
Hamilelik damarlar ve kan pıhtılaşmasında değişiklikler yaratır. Bu yüzden kanın zor veya kolay
pıhtılaşmasına yol açan hastalıklar gebelikle yakından ilgilidir.
Anne adayının daha önce düşükler yapmış olması sebebi bilinsin bilinmesin mevcut gebeliği de
riskli kılar. Önceki düşüklerin haftası, nasıl olduğu gibi detaylar ve kan testleri ile mevcut
gebelik takibi yönlendirilir. Çok erken düşüklerde kromozom anormallikleri , üç-altı ay arasında
düşüklerde rahim boynu yetmezliği, daha sonraki fetal-doğum öncesi bebek- ölümü
durumlarında annenin veya bebeğin hastalıkları araştırılır.
Tümörler genç kadınlarda hamilelik sırasında veya öncesinde ender olarak karşımıza çıkabilir.
Serviks-rahim boynu veya rahim ağzı kanseri, meme kanseri ve Lösemi grubu hastalıklar bu
alanda en çok rastlananlardır.Gebelik öncesi veya başlangıcında memede kitle olup olmadığı
yakın zamanda bir smear (rahim ağzından alınan sürüntü testi) yapılıp yapılmadığı konusu
unutulmamalıdır. Tümörlerin değişik tip ve davranış biçimi olması nedeni ile gebeliğin devamı,
sonlandırılması, veya gebelik sırasında operasyonu her biri için faklılık gösterir.
Günümüzün bu alanda en ileri teknolojilerinden biri de tümör dolayısı ile yumurtalıkların alınması
veya yumurtalıkların harabiyetine yol açacak radyoterapi-ışın tedavisi- öncesinde yumurtalığın
bir kısmının alınarak dondurulması ve hastanın bütün tedavileri yapıldıktan -yıllar sonra biletekrar vücuduna nakledilerek çocuk sahibi olabilme imkanıdır. Bu teknik
ülkemizde-merkezimizde- uygulanabilmektedir.
Genel olarak belirtmek gerekirse annenin gebelik öncesi mevcut olan bazı hastalıkları hamilelik
sürecini ve bebeği, hamilelik de mevcut hastalığın seyrini tedavisini ve sonucunu etkiler .
Bebeğin gelişim anormallikleri ve hastalıklarının doğum öncesi teşhisi günümüzde oldukça ileri
boyutlara ulaşmıştır. Bunun sonucu kabul edilmesi gereken en son gelişmelerle de artık anne
rahmi içindeki bebeğin tedavisi gündeme gelmiştir.
Ultraosonografi altında izleyerek bebeğin sağlıklı doğmasını sağlamak için bir çok işlem ve
operasyon -Fetal Tıp Ünitemizde olduğu gibi- ileri merkezlerde yapılabilmektedir. Bu
operasyonlar çoğunlukla bebeğin doğum haftasına gelene kadar organların gelişmeye devam
etmesi amacını taşır. Bu şekilde asıl tedavi veya operasyonla bebeğin sağlıklı bir yetişkin
olmasının yolu açılmış olur.
Birkaç örnek verirsek; bebeğin akciğerinde sıvı toplanması veya kistler akciğerlerin gelişimini
engeller, bunu bir shunt (göğüse konan bir tüp) ile düzeltmek mümkündür. Aynı operasyon
bebeğin idrar yolundaki tıkanıklığı gidermek için mesaneye yapılabilmektedir. Bu yapılmadığı
takdirde sonucu böbrek ve akciğerlerinin gelişmemesi ve bebeğin kaybedilmesi kesin gibidir.
Diyafram- göğüs ve karını ayıran perde- kusurlarında karın organları göğüse geçerek yine
yenidoğan bebek için ölümcül durum oluşturur. Bu da
Embryofetoskopi operasyonu ile rahim içine ışıklı tüp ile girilerek yemek borusuna balon
konması aracılığıyla telafi edilebilir.
Anlaşılacağı gibi bu alandaki teknoloji ve imkanlarımız hızla artmaktadır. Daha önce kesinlikle
hayatla bağdaşmayacak bazı hastalıklar anne karnında tedavi edilebilmekte, kesinlikle
hamileliğin yasak olduğu bir çok kadın annelik hazzını tadabilmektedir.
Yüksek riskli gebelikler hangileridir?