Nicel Veri Toplama Araçları

13.11.2010
Amaçlar
NİCEL (Quantitative)
VERİ TOPLAMA
ARAÇLARI
Bilişsel Olmayan
(Noncognitive)
Ölçümler
Yazılı Testler
(Kalem-Kağıt
Testleri)
Geçerlik ve
Güvenirlik
Nicel
Veri Toplama
Teknikleri


Bu
bölümde
ölçümlerin
geçerlilik
ve
güvenilirliği ile veri toplama teknikleri
üzerinde durulacaktır.
Araştırmanın amacına göre her bir aracın nasıl
uygulanacağı ve güçlü yönleri ile zayıf yönleri
anlatılacaktır.
Test Geçerliği (Test Validity)
 Ölçme aracının kullanılma amacına hizmet
etme derecesidir.
Anketler,
Mülakatlar ve
Gözlemler
Alternatif
Değerlendirme
Türleri
Test Geçerliği
Bir testin geçerliği incelenirken;
 Araştırmanın amacı
 Araştırmanın evreni ve
 Verilerin toplandığı çevrenin özellikleri
bilinmelidir.
Test geçerliği duruma özgüdür. Bir
durumda geçerli olan bir test başka bir
durum için geçerli olmayabilir
 Geçerlik, test puanlarından elde edilen
sonuçların ne kadar doğru, anlamlı ve
kullanılışlı olduğunun ifadesidir.
 Başka bir ifadeyle geçerlik, spesifik bir konu ile
ilgili araştırma sonuçlarına ulaşmak için yapılan
ölçümlerin doğruluğu ve bu ölçümlerin
genellenebilirliğidir.
Test Geçerliği Türleri
 İçerik Geçerliği İçerikle (Content) ilgili
 Yapı Geçerliği Soyut Yapılarla (Construct) İlgili.
 Soyut Yapının yeterince temsil edilmemesi
(Construct underrepresentation)
 Soyut Yapıyla ilgili olmayan şeylerin teste
katılması (Construct irrelevant variance)
 Ölçüt ve Yordama Geçerliği test sonuçlarının
gelecek hakkında yorum yapmayla (Criterionrelated Validity) ilgili.
1
13.11.2010
Test Geçerliği Bileşenleri
1.
İçerikle ilgili bileşenler (evidence based on content):
Uzman görüşü, belirtke tablosu ve aynı kapsamı ölçtüğü bilinen
bir testten elde edilen puanlar ile geçerliğini belirlemek istediğiniz
testten aynı grup öğrencilerin aldığı puanlar arasındaki
korelasyona bakılır.
Görünüş (face) geçerliği ile içerik geçerliği birbirine benzerdir.
Fakat görünüş geçerliği daha çok bir ölçme aracının ilk
bakıldığında şekilsel olarak ilgili konuyla alakalı olup olmadığı
hakkında fikir edinmeye yararken, içerik geçerliği daha somut
veriye dayalı olarak ölçme aracının gerçekten ölçülmek istenen
şeyleri içerip içermediğini gösterir.
Güvenirlik (Reliability)


2.
3.
4.
5.
Zıt gruplara ilişkin bileşenler (evidence based on contrasted
groups):Birbirine ters olduğu bilinen gruplara aynı ölçek
uygulandığında alınan cevaplarında durumu yansıtacak şekilde zıt
olmasıyla anlaşılabilir.
Cevaplama Süreciyle ilgili bileşenler (evidence based on response
processes): Bir ölçeğin cevaplanması sürecinde ölçülmek istenen
niteliklerin kullanılarak cevaplanabileceği tipte sorular içermesi
gerekir. Örneğin, muhakeme yeteneğininin ezber sorularıyla
ölçülmemesi gerekir.
İçsel yapılarla (İç tutarlılık) ilgili bileşenler (evidence based on
internal structure): Faktör analiziyle yapılır.
Diğer değişkenlere ilişkileri inceleyen bileşenler (evidence based
on relations to other variables):
Güvenirlik (Reliability)
Nicel araştırmalarda güvenirlik
araştırmanın benzer gruplara
uygulandığında benzer sonuçları
vermesi olarak tanımlanabilir.

Testin Kendinden veya
Uygulamadan Kaynaklanan Hatalar:
Zaman sınırlamasındaki değişiklikler
Farklı puanlandırma
Testin uygulamasındaki kesintiler
Test uygulayıcısının cinsiyeti ve ırkı
Testin uygulandığı zaman
Test maddelerinin seçimi
Testteki yazım hataları ve net
olmayan ifadeler
• Direktifleri yanlış anlama
• Uygulama ortamının fiziksel durumu
• Gözlemcilerdeki farklılıklar
Testin Uygulandığı Bireylerden
Kaynaklanan Hatalar:
• Testteki bazı maddelere karşı
cevap verenlerin tepkileri
• Sağlık
• Motivasyon
• Ruh hali
• Yorgunluk, bitkinlik
• Şans
• Dikkat ve hafıza bozukluğu
• Tutum
• Test becerisi
• Açıklamaları anlama yeteneği
• Heyecan
Güvenirlik yapılan hataya göre değerlendirilir.




Başka bir deyişle güvenirlik
ölçümlerin hatadan ne kadar
arındırıldığının göstergesidir.
Ölçümlerde Hata Kaynakları
•
•
•
•
•
•
•
Test Geçerliği Bileşenleri
Hata ne kadar fazla ise güvenirlik az;
Hata ne kadar az ise güvenirlik fazladır.
Hata oranı (güvenirlik katsayısı) 0,00 ile 0,99 arasında
bir değerdir. Çoğu araştırmalarda kabul gören değer ise
0,70 ile 0,90 arasındadır.
Kabul gören değerler araştırma türüne göre değişebilir.
Özellikle insan davranışlarını konu alan nicel
araştırmalarda kabul gören değer alt sınırı 0,50’ye
kadar düşebilir.
Güvenirlik Hesaplama Yolları
Adı
Tanımı
Uygulama
Örnek
Kararlılık
(testretest)
Belli bir süre içerisinde
sonuçların değişmeden
kalması
Aynı test aynı gruba
belli aralıklarla
uygulanır
Yetenek
testleri,
IQ testleri
TestiYarılama
Aynı gruba aynı konu ile
ilgili özdeş testlerin aynı
zamanda
uygulanmasından elde
edilen iki ölçümün
karşılaştırılması
Aynı testin özdeş
olan değişik formları
aynı bireylere aynı
zamanda uygulanır
Başarı
testleri
TestiYarılama
ve
Kararlılık
Aynı gruba aynı konu ile
ilgili özdeş testlerin farklı
zaman dilimlerinde
uygulanmasından elde
edilen ölçümlerin
karşılaştırılması
Aynı konu ile ilgili
özdeş testler aynı
kişilere farklı zaman
dilimlerinde
uygulanır
Kişilik testleri
ve uzun
süreli
ölçümler
2
13.11.2010
Güvenirlik Hesaplama Yolları
Güvenirlik Hesaplama Yolları
Adı
Tanımı
Uygulama
Örnek
İç Tutarlılık
(Split-half;
K-R;
Cronbach
Alpha)
Tek bir seferde
yapılan ölçüm
sonuçlarının ikiye
bölünerek her iki
yarının
karşılaştırılması
Test bir kez
uygulanır ve
testteki her bir
madde diğeriyle
korelasyonuna
bakılır.
Tutum
testleri ve
diğer birçok
ölçüm türü
Verilen puanların
veya gözlem
sonuçlarının
tutarlılığıdır
İki veya daha
fazla kişi aynı
Gözlem ve
olayı gözler veya mülakatlar
puanlandırır
Uzlaşma/
Anlaşma
 Grup ne kadar heterojense güvenirlik katsayısı da o kadar yüksektir.
 Anket veya test ne kadar çok maddeden oluşuyorsa güvenirlik
katsayısı da o kadar yüksektir.
 Ranj ne kadar büyükse güvenirlik katsayısı da o kadar yüksektir.
 Başarı testlerinde ne kadar çok orta seviyede soru varsa güvenirlik
katsayısı da o kadar yüksektir.
 Konuya aşina olan kişilere uygulanırsa güvenirlik katsayısı da o
kadar yüksek olur.
 Testte bilenlerle bilmeyenleri ayırt edecek ne kadar çok soru varsa
güvenirlik katsayısı da o kadar yüksektir.
Geçerlik ve Güvenirlik


Zaman 1
Zaman 2
A
A
Kararlılık (test-retest)
Güvenirlik katsayısını etkileyen faktörler

Adı
Bir testin geçerli olabilmesi için önce güvenilir
olması gerekir. Yani güvenirlik geçerlik için bir
ön şarttır.
Fakat güvenilir olan her test geçerli
olmayabilir.
Geçerli olan testler güvenilirdir. Çünkü geçerli
olabilmesi için güvenilir olması gerekir.
Testi-Yarılama
A
B
Testi-Yarılama
ve Kararlılık
A
İç Tutarlılık (Split-half; KR; Cronbach Alpha)
A
Uzlaşma/ Anlaşma
R1
B
R2
A ve B aynı testin değişik formlarını temsil etmektedir.
R1 ve R2 ise farklı gözlemci veya puanlayıcıları temsil etmektedir.
Güvenirliğin Araştırmaya Etkileri
 Test güvenirliği araştırmanın da ne kadar güvenilir olduğunun
göstergesidir. Bu sebepten güvenirliğin mutlaka hesaplanması
gerekir.
 Daha önce kullanılmış bir doküman kullanılsa bile güvenirliğin
yeniden hesaplanması gerekir.
 Yaş, cinsiyet, gelir, iş ve çalışma süresi gibi demografik verilerle ilgili
sorularda güvenirlik hesaplamasına gerek yoktur.
 Güvenirlik katsayısının kullandığımız veri toplama tekniklerinin tipine
göre kabul aralıkları değişebilir.
 Kişiler hakkında sonuca ulaşılacak araştırmalarda, gruplar hakkında
sonuca ulaşılacak araştırmalardan daha yüksek güvenirliğe ihtiyaç
duyulur.
Yazılı Testler
(Kalem-Kağıt Testleri)
Değişik konularda bireylere yazılı olarak
(kağıt üzerinde veya bilgisayar ortamında)
sunulan ve bilişsel yapıları belirlemeye
yönelik sorulardan oluşurlar.
Testler bireyin başarısını, öğrenme
yeteneğini, ilgilerini, tutumlarını, değerlerini
belirlemeye yönelik olabilir.
3
13.11.2010
Yazılı Testler
Bilişsel Olmayan (Noncognitive)
Ölçümler (Envanterler)
1. Standardize Testler
 Tutum envanterleri
2. Bağıl yada Mutlak Değerlendirmeye
Dayalı Testler
 Değerler envanterleri
3. Yetenek Testleri
 İlgi envanterleri
4. Başarı testleri
 Kişilik envanterleri
Alternatif Değerlendirme Şekilleri
Anketler
1.
Performans-Esaslı Değerlendirme
2.
Portfolio Değerlendirmesi
Anket deneklerden genişçe bilgi elde
etmek için kullanılır.
Anketler ekonomiktir.
Tüm deneklere aynı sorular ve ismini
yazmadan cevaplama imkanı sunulur.
Anketi Oluşturma Süreci
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Gerekliliğini ve haklılığını anlama
Amaçları belirleme
Anket sorularının yazılması
Soruların gözden geçirilmesi
Genel formatı oluşturmak
Ön test yapmak
Revizyon
Soruların- Maddelerin Yazılması







Maddeler açık olmalıdır,
Maddeler birden fazla fikri içermemelidir,
Cevap verenler konu hakkında yetenekli,
bilgili olmalı
Sorular konu ile ilgili olmalı
Kısa ve basit maddeler en iyisidir
Olumsuz ifadelerden kaçının
Önyargılı ve taraflı ifadelerden kaçının
4
13.11.2010
Mülakat (Interview)
Nicel araştırmada mülakat aslında anketlerin
sesli olarak uygulanmasıdır.
Anket hazırlama ile aynı süreçler uygulanır.
Anketten temel ayrım noktası araştırmacının
veri toplanan kişiler ile direkt iletişim
kurmasıdır.
Mülakatı Etkileyen Etmenler








Mülakat yapan kişinin yaşı
Mülakat yapan kişinin branşı
Mülakat yapan kişinin eğitim seviyesi
Mülakat yapan kişinin mülakat deneyimi
Irka dayalı faktörler
Mülakat yapan kişinin cinsiyeti
Sosyal ekonomik seviye
Dini farklılıklar
Mülakat Türleri
1.
2.
3.
Yapılandırılmış (Structured) Mülakatlar
Yarı-Yapılandırılmış (Semi-Structured)
Mülakatlar
Yapılandırılmamış (Unstructured)
Mülakatlar
Gözlem
Araştırmacının olay veya olgu ve
davranışları gerçekleştiği ortamda
gözlemleyerek verilerin toplandığı
tekniktir.
Gözlem de kayıt tutma şekilleri
 Davranışların gerçekleşme sürelerini gözleme
 Davranışların sıklığını gözleme
 Belli bir süreyle tek bir bireyi gözleme
 Belli bir davranışı uzun bir zaman dilimde gözleme
 Belli zaman dilimleri seçerek bu durumlarda belli bir
davranışı gözleme
5