PASİF YÖNETİMİ

Pasif Yöentimi Slaytları
PASİF YÖNETİMİ
• Firmaların Temel Finansman Kaynakları:
PASİF YÖNETİMİ
• 1- Özkaynak
• 2- Yabancı Kaynak (Borç)
1
2
PASİF YÖNETİMİ
PASİF YÖNETİMİ
• Firmaların borçları iki temel gruba ayrılabilir:
• 1- Kısa süreli borçlar
•
•
•
•
•
• Özkaynak iki farklı biçimde sağlanabilir:
• 1- İşletme dışından (sermaye artırımı)
• 2- İşletme içinden (otofinansman)
Satıcı Kredileri
Ticari Banka Kredileri
Finansman Bonoları
Factoring
Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK)
• 2- Uzun süreli borçlar ve orta süreli borçlar
3
•
•
•
•
ÖZKAYNAK-BORÇ ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR
ÖZKAYNAK
BORÇ
Mülkiyet Hakkı
var
yok
Alacaklılık Hakkı
yok
var
Süre
yok
var
Yönetime Katılım
var
yok
yok
var
Belirlilik
yok
var
Kesinlik
Dönemsel Gelir Üzerinde;
yok
var
Karpayı
Faiz
Öncelik
yok
var
Belirlilik
yok
var
Kesinlik
yok
var
4
SATICI KREDİLERİ
•
•
•
•
•
•
•
Tasfiye Halinde;
Öncelik
Uzun süreli banka kredileri
Tahvil
Leasing
Forfaiting
Kredi Koşulları:
- Malın ekonomik niteliği
- Satıcının mali gücü
- Alıcının mali gücü
- Arz-talep dengesi ve piyasadaki rekabet şekli
- Nakit iskontosu tutarı
iskonto yüzdesi
360
• Satıcı Kredilerinin Maliyeti =
*
•
(100 – iskonto yüzdesi)
(süre – iskonto süresi)
5
6
1
Pasif Yöentimi Slaytları
SATICI KREDİLERİ
KISA SÜRELİ BANKA KREDİLERİ
• Satıcı Kredilerinin Sunduğu Avantajlar:
• 1- Borçlarını zamanında ödeyen alıcılar, satıcı kredilerinden
kolaylıkla yararlanabilmektedir.
• 2- Satıcı kredilerinin sağlanmasında çok fazla formalite yoktur.
• 3- Satıcı kredileri esnektir. Satış hacmine göre ayarlanabilirler.
• 4- Satıcı kredilerinin yenilenmesi veya vadelerinin uzatılması
kolaydır.
• Satıcı Kredilerinin Sakıncalı Yönleri:
• 1- Satıcı kredilerinin maliyeti yüksek olabilmektedir. Yüksek
oranda nakit iskontosu tanınması halinde, satıcı kredilerinden
yararlanmak yerine başka kaynaklardan borçlanmak daha
avantajlı olabilir.
• 2- Satıcı kredilerinin kendiliğinden doğuşu ve sağlanmasındaki
kolaylık, aşırı borçlanmaya neden olabilir.
• Banka Kredilerin Sakıncalı Yönleri:
• 1- Banka kredilerinden ancak belirli niteliklere sahip
firmalar yararlanabilir.
• 2- Güvence istenmektedir (Güvence, maddi veya şahsi
olabilir).
• 3- Maliyetin yüksek olması. Bankalarca komisyon
alınması, mevduat bulundurma zorunluluğunun
getirilmesi, BSMV yüklerinin kredi kullanıcısına
yansıtılması maliyeti artırmaktadır.
• 4- Kredilerin süresinde ödenmemesi halinde bazı
bankalar zorlayıcı yollara başvurmaktadır.
7
8
FİNANSMAN BONOLARI
FACTORING
• Firmaların kısa süreli finansman gereksinmelerini karşılamak için
ihraç ettikleri finansal araçlardır.Vadeleri 60 günden az ve 720
günden uzun olmamak üzere 30 gün ve katları olarak saptanır.
• Kısa süreli alacakların rücu hakkı olmaksızın factor kuruma
devredilmesi ve tahsilatın factor kurum tarafından
yapılmasıdır. Factoring, risk üstlenme, alacakların yönetimi
ve finansman sağlama gibi fonksiyonları yerine
getirmektedir.
• Factoring ile Finansmanın Yararları:
• 1- İstihbarat, kayıt tutma, ihbar, izleme ve tahsilat gibi
faaliyetler factor’e devredilir.
• 2- Alacaklara bağlanan fonlar vadesinden önce alınmış olur.
• 3- Factoring, esnek kaynak sağlar. Firmanın faaliyet hacmi
genişledikçe factoring kurumundan sağlanacak kaynaklar da
artar.
• Factoring ile Finansmanın Sakıncaları:
• 1- Factoring’in maliyeti yüksek olabilmektedir.
• 2- Alacak hakkının satışı, firmanın zor durumda olduğu
10
yorumuna neden olabilir.
• Finansman Bonosu Çıkararak Fon Sağlamanın
Üstünlükleri:
• 1- Banka kredilerinden daha düşük maliyetle fon sağlanabilir.
• 2- Kredi almanın gerektirdiği formalitelerden ve zaman kaybından
kaçınma imkanı sağlar.
• 3- Banka kredilerinde olduğu gibi limitler söz konusu değildir.
• 4- Bonoyu çıkaran şirkete isim duyurma imkanı ve prestij sağlar.
• Finansman Bonosu Çıkararak Fon Sağlamanın
Sakıncaları:
• 1- Finansman bonosu ancak tanınmış, itibarı yüksek şirketler
tarafından çıkarılabilir.
• 2- Finansman bonolarının alıcıları (hayat sigorta şirketleri, emekli
sandıkları) sınırlıdır.
• 3- Finansman bonolarının vadesinde ödenmesi zorunludur.
9
VDMK
• Alacakların toplanıp alacak portföyü oluşturularak
menkul değere dönüştürülmesi ve yatırımcıya
satılması yoluyla VDMK oluşmaktadır.
• VDMK Yoluyla Finansmanın Yararları:
• 1- Kaynak maliyeti düşürülmüş olur.
• 2Alacaklar
vadesinden
önce
paraya
dönüştürüldüğünden likidite artar.
• 3- Nakit girişleri ve nakit çıkışları arasında uyum
sağlanmış olur.
11
ORTA VE UZUN SÜRELİ BANKA
KREDİLERİ
• Vadeleri 1-10 yıl arasında değişen ve periyodik
taksitler halinde geri ödenen kredilerdir.
• Genellikle maddi duran varlıklar, kredinin
güvencesi olarak gösterilir.
• Bu krediler, duran varlıkların ve işletme
sermayesinin süreklilik gösteren bölümünün
finansmanı için kullanılmaktadır.
12
2
Pasif Yöentimi Slaytları
ORTA VE UZUN SÜRELİ BANKA
KREDİLERİ
TAHVİL
• Orta ve Uzun Süreli Banka Kredilerinin Üstünlükleri:
• 1- Kredilere ödenen faizler vergi matrahından indirilebildiğinden
maliyeti düşüktür.
• 2- Finansal kaldıraçtan yararlanarak özsermaye karlılığını artırır.
• 3- Ödemeleri zamana yayılması sayesinde likidite sorunu olmaz.
• 4- Firma ortakları, konrol yetkilerini paylaşmak zorunda
kalmazlar.
• Orta ve Uzun Süreli Banka Kredilerinin Sakıncaları:
• 1- Borç verenler, kredi sözleşmesine koyacakları hükümlerle
yönetime müdahale edebilirler.
• 2- Sağlanan kaynak, tahvil kadar uzun süreli değildir.
• 3- Firmanın faaliyet karı, kredilere ödenen faizden düşükse;
finansal kaldıraç, firmanın özsermaye karlılığını azaltır.
13
• Tahvil, anonim şirketlerin borç para elde etmek için
çıkardıkları, itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olan
borç senetleridir. Başlıca tahvil türleri şunlardır:
• 1- Primli tahviller.
• 2- Güvenceli tahviller.
• 3- Kara iştirakli tahviller.
• 4- Pay senedi alma hakkını veren tahviller.
• 5- Hisse senedi ile değiştirilebilir tahviller.
• 6- Değişken faizli tahviller.
• 7- Uluslar arası tahviller.
14
LEASING
LEASING
• Belirli bir süre için kiralayan ve kiracı
arasında düzenlenen, üreticiden kiracı
tarafından seçilip kiralayan tarafından satın
alınan taşınır veya taşınmazın mülkiyetini
kiralayanda ve kullanımını kiracıda bırakan
bir anlaşmadır.
15
• Leasing Tarafından Sunulan Avantajlar:
• 1- Toplu nakit çıkışı gerekmez.
• 2- Hızlı gelişen teknolojilere uyum gösterme imkanını
artırır. Böylece riski azaltır.
• 3- Leasing için uygulanan KDV, satın alma alternatifinden
daha düşüktür:
Satın alımda
KDV oranı (%)
Leasing'de KDV
oranı (%)
Tüm makina ve ekipmanlar
18
1
Ticari araçlar (kamyon, kamyonet, minibüs,
otobüs, çekici, panelvan)
18
8
Binek arabalar
18
18
Lüks yatırım malları (klimalar, ses sistemleri,
projeksiyonlar, beyaz eşyalar, vb)
18
18
MAL CİNSİ
16
FORFAITING
LEASING
• Leasing Yoluyla Finansmanın Sakıncaları:
• 1- Kira gideri yüksek olabilmektedir.
• 2- Varlık satın alınmadığı için hurda değeri
elde edilemez.
• 3- Hızlandırılmış amortismanın sunduğu
imkanlardan yararlanılamaz.
17
• Mal ve hizmet dışsatımından doğan alacakların, rücu
hakkı olmaksızın bir banka veya bu konuda uzmanlaşmış
bir finansman kurumu tarafından satın alınmasıdır.
• Forfaiting Yoluyla Finansmanın Sağladığı
Avantajlar:
• 1- Kredili satış çabuk paraya çevrilebilmektedir.
• 2- Alacağın tahsil edilememe riski yoktur.
• 3- Alacağın finansmanı için borç almak zorunluluğu
kalkar. Böylece firmanın borçlanma kapasitesi artar.
• 4- İstihbarat, izleme ve tahsilat gibi faaliyetlere kaynak
ve zaman ayrılmamış olur.
18
3
Pasif Yöentimi Slaytları
ÖZKAYNAK
• Özkaynak, firmanın kuruluşunda ve faaliyet dönemi sırasında
firma ortakları tarafından sağlanan kaynaklar ile elde edilmiş
karların bünyede bırakılması ile sağlanan kaynaklardır.
• Özsermaye ile Finansmanın Üstünlükleri
• 1- Firmaya sabit bir yük getirmez. Firmanın karpayı dağıtma
zorunluluğu yoktur.
• 2- Özsermayenin vadesi yoktur. Firma için sürekli bir kaynaktır.
• 3- Özsermayenin artırılması, firmanın kredi değerliğini yükseltir,
ilave kaynak sağlanmasını kolaylaştırır.
• Özsermaye ile Finansmanın Sakıncaları
• 1- Yeni pay senedi çıkarılarak özsermaye artırılması halinde şirkete
yeni giren ortaklar nedeniyle yönetim paylaşılır.
• 2- Yeni pay senedi çıkarılması, pay başına gelirin düşmesine neden
olabilir.
• 3- Özsermaye maliyeti, yabancı kaynak maliyetinden yüksektir.
• 4- Yeni pay senedi çıkarma giderleri, tahvil çıkarma giderlerinden
yüksektir.
19
SERMAYE ARTIRIMI
YENİ HİSSE SENETLERİ ÇIKARILMASI
(HALKA ARZ)
• Yeni Hisse Senetleri Çıkarılmasının Yararları:
• 1- Pay senetleri nominal değerlerinin üstünde ihraç edilirse, ihraç
primi kadar gelir sağlanır.
• 2- Hisse senetlerine likidite sağlar.
• 3- Ortaklığın piyasa değeri nesnel biçimde belirlenebilir.
• 4- Şirketin prestiji ve saygınlığı artar.
• Yeni Hisse Senetleri Çıkarılmasının Sakıncaları:
• 1- Halka arzın maliyeti yüksektir.
• 2- Kamuya açıklanan bilgiler, rakiplerden saklanan bilgiler olabilir.
• 3- İlk halka açılmada çıkarma fiyatı, piyasada oluşacak fiyatın
altında kalabilir.
20
KAYITLI SERMAYE SİSTEMİ
• Türkiye'de mevzuat gereği şirketler iki çeşit
sermaye sisteminden birini seçebilmektedir.
Bunlar kayıtlı ve esas sermaye sistemleridir.
Kullanılacak sisteme şirketlerin genel
kurulları karar verir ve bu karar SPK
tarafından incelenip onaylandıktan sonra
yürürlülüğe girer.
• Kayıtlı sermaye sistemi, şirket yönetim kurullarına sermaye
artırımlarında belli bir serbesti sağlamaktadır.
• Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş olan anonim ortaklıklarda
yönetim kurulu, genel kurul toplamaya gerek kalmaksızın,
şirketin sermayesini, ana sözleşmede belirlenen kayıtlı sermaye
miktarına kadar artırmak olanağına sahiptir.
• Böylece daha serbest ve hızlı hareket edebilen yönetim kurulu,
sermaye gereksinimi duyduğunda en kısa zamanda bu ihtiyacını
giderebilme imkanına kavuşmaktadır.
• Şirketler kayıtlı sermaye sistemine genel kurularının karar
vermesi ve SPK'nın onaylaması durumunda geçebilmektedir;
• Kayıtlı sermaye sisteminde, şirketlerin sermayesi için çıkarılmış
sermaye ve tavan miktarı için kayıtlı sermaye terimleri
kullanılmaktadır.
21
22
ESAS SERMAYE SİSTEMİ
SERMAYE ARTIRIM ÇEŞİTLERİ
• Esas sermaye sisteminde bir sermaye tavanı
yoktur. Şirketin ödenmiş sermayesi ancak
genel kurulun belirleyeceği zamanda ve
tutarda artırılabilmektedir.
• Şirketler iki şekilde sermaye artırımına
gitmektedirler: Birincisi, içsel kaynaklardan
yapılan Bedelsiz Sermaye artırımı; ikinci
ise, şirket ortaklarından veya diğer
yatırımcılardan ek fon temin ederek yapılan
Bedelli Sermaye artırımıdır.
23
24
4
Pasif Yöentimi Slaytları
BEDELSİZ SERMAYE ARTIRIMI
BEDELLİ SERMAYE ARTIRIMI
• Bedelsiz Sermaye artırımı, şirketlerin kendi iç
kaynaklarını (emisyon primi, yeniden değerleme
değer artışı, yedekler, iştirak ve duran varlık satış
karları, temettü) kullanarak yapmış oldukları ve
ortaklarından ilave kaynak talep etmeden bedelsiz
olarak hisse senedi dağıttıkları sermaye artırım
türüdür.
25
• Bedelli Sermaye artırımı, şirketlerin dış kaynaklardan temin
etmiş oldukları yeni kaynaklar karşılığında hisse senedi
dağıttıkları sermaye artırım türüdür. Ortakların Bedelli
Sermaye artırımına katılma hakları Rüçhan Hakkı olarak
adlandırılmaktadır. Bedelli Sermaye artırımı şirkete ek bir
finansman kaynağı sağlamaktadır. Bu kaynak genellikle
mevcut ortaklardan temin edilmekle beraber bazı
durumlarda da mevcut ortakların Rüçhan Hakları
kısıtlanarak, yeni ortaklara bu imkan primli olarak
kullandırılmaktadır.
26
OTOFİNANSMAN
•
•
•
•
•
Otofinansmanın Avantajları:
1- Hisse senedi ihraç giderlerinden kaçınılır.
2- Firmanın borçlanma kapasitesini artırır.
Otofinansmanın Sakıncaları:
1- Maliyeti olmadığı düşünüldüğünden özenli
kullanılmaz.
• 2Karpayı
dağıtılmaması,
ortakların
hoşnutsuzluğuna neden olur.
• 3- Kaynakların sürekli aynı sektörde
kullanılması, makro açıdan sakıncadır.
27
5