kolesterol ve trigliserid,katekolaminler,kan grubu,cpk kreatin

KOLESTEROL VE TRİGLİSERİD
Cholesterol
and
triglyceride
test;
Lipoprotein/cholesterol analysis; Lipid profile;
Lipid panel; Hyperlipidemia – testing; Coronary
risk profile;
Kolesterol mum benzeri katı bir yağdır. Hem gıdalar ile alınır
hem de vücutta yapılır. Kanda kolesterol ve trigliserid
miktarı kardiyo vasküler hastalık riskinin değerlendirilmesi
için çok önemli testlerdir. Vücudun düzgün çalışabilmesi için
bir miktar kolesterol gereklidir. Fazla kolesterol damarlarda
birikerek esnekliğin bozulmasına ( damar sertliği ) ve
tıkanmalara yol açarak hipertansiyon, kalp ve damar
hastalıklarına, enfarktüs, inme ve felçlere yol açmaktadır.
LDL kolesterol nedir?
Kolesterolün bir kısmı kötü kolesterol denen ve karaciğerden
kolesterolü damara taşıyan kısımdır, buna Low Density
Lipoproteinler denir (LDL Kolesterol), damar sertleşmesi ve
tıkanmasından sorumludur.
HDL Kolesterol nedir?
Kolesterolün bir kısmı damarlardaki kolesterolü karaciğere
taşır. High Density Lipoproteinler yada iyi kolesterol de
denir. Yüksek olması kalp damar hastalıklarından korur.
Lipit profili testleri nelerdir?
Lipit profili yada koroner risk profili testleri şunlardır:
Total kolesterol,
LDL kolesterol ( kötü kolesterol),
HDL kolesterol ( iyi kolesterol),
VLDL ( Very Low Density Lipoproteinler) bakılmalıdır.
LDL miktarı trigliserid ve total kolesterolden hesaplanır,
eğer trigliserid miktarı çok yüksek ise direk LDL ölçümü
yapılır.
Kolesterol ve trigliserid laboratuar testleri ne
için bakılır?
Kolesterol ler ve trigliserid koroner risk hesaplaması,
hipertansiyon, kardiyo vasküler hastalıklar ve inme
risklerinin değerlendirilmesi için yapılır. Kolesterol ve
kardiyo vasküler hastalıklar riski çocuk yaşta başlar bu
nedenle ailede kardiyo vasküler hastalık olan ( hipertansiyon,
enfarktüs, felç vb. ) herkesin çocuk yaştan itibaren
kolesterol ve trigliserid profiline baktırmaları gereklidir.
Lipit profili laboratuar testleri:
• Tüm çocuklara bir kez,
• Ailede diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, inme ve
felç var ise düzenli aralıklar ile,
• Yüksek kolesterol problemi var ise tedaviye ilave olarak
düzenli aralıklar ile bakılmalıdır.
Erişkinler için:
• 20 yaşından önce herkesin lipit profil laboratuar testleri
yaptırması tavsiye edilmektedir. Eğer yapılmadı ise erkeklerin
35 yaş öncesi bayanların ise 45 yaş öncesi lipit profillerine
baktırmaları önerilmektedir. Bu değerlerin saklanması gerekir.
• Eğer diyabet, hipertansiyon kalp hastalığı, koroner kalp
hastalığı, inme geçirmiş ise yaşa bakılmadan tedavi ile
birlikte düzenli aralıklar ile (en az yılda bir) kolesterol
trigliserid testleri bakılmalıdır.
• Erişkin hastalar lipit profili laboratuar testleri normal
ise 5 yılda bir lipid profili bakılmalıdır.
Çocuklarda lipit profili laboratuar testleri:
Çocuklarda ilk kolesterol değerlerini ne zaman bakılması
gerektiği konusunda uzmanlar arasında tam bir konsensüs olmasa
da çocukluk çağı kolesterol değerleri çok bilgi vermektedir.
Bazı otoriteler ailede kardiyo vasküler hastalık,
hipertansiyon, diyabet olanların diğer otoriteler ise bütün
çocukların kolesterol profillerinin bakılmasını önermektedir.
Kolseterol ve triglserid için normal değerler:
LDL kolesterol: <130 mg/dL,
HDL kolesterol:>40 – 60 mg/dL,
Total kolesterol: < 200 mg/dL,
Trigliserid:10 – 150,
VLDL: 2 – 38
Anormal değerler ne anlama gelir?
Kolesterol ve trigliserid değerlerinde anormal değerler
kardiyo vasküler hastalıklar, hipertansiyon, inme, enfarktüs
ve felç riski demektir.
Herhangi bir akut, aktif enfeksiyon (örneğin romatoid artrit
alevlenmesi vb.) total kolesterol miktarını değiştirir. Bu
dönemde yapılan testler 2-3 ay sonra tekrarlanmalıdır.
Referanslar:
1. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of
High Blood Cholesterol in Adults. Executive summary of the
third report of the National Cholesterol Education Program
(NCEP) expert panel on detection, evaluation, and treatment of
high blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel III).
JAMA. 2001;285:2486-2497. Updated 2004.
2. Libby P. Lipoprotein disorders and cardiovascular disease.
In: Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds. Braunwald’s
Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 9th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 49.
3. Gennest J, Libby P. Lipoprotein disorders and
cardiovascular disease. In: Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby
P, eds. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of
Cardiovascular Medicine. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2011:chap 47.
4. U.S. Preventive Services Task Force. Screening for lipid
disorders in adults: U.S. Preventive Services Task Force
recommendation statement. Rockville (MD): Agency for
Healthcare Research and Quality (AHRQ); 2008 Jun. Accessed May
20, 2011.
5. U.S. Preventive Services Task Force. Screening for lipid
disorders in children. U.S. Preventive Services Task Force
recommendation statement. Rockville (MD): Agency for
Healthcare Research and Quality (AHRQ); 2007 Jul. Accessed May
20, 2011
KATEKOLAMİNLER
Adrenalin; Epinefrin; Dopamin; Katekolaminler; 24
Saatlik İdrarda Katekolaminler; idrarda Vanil
Mandelik Asit; idrarda Homovalinik Asit; idrarda
Metanefrin; İdrarda dopamin; Katecholamines –
urine;
Katekolaminler böbrek üstü bezlerinde ve sinir sisteminde
yapılır. Adrenalin (epinefrin), noradrenalin (norepinefrin) ve
dopamin dir. Heyecan, panik ve korku durumunda salınır.
Katekolaminler in görevi vücudu acil duruma hazırlamaktır.
Hücreleri ve sinir sistemini uyarır. Kan kaslara hücum eder,
karaciğerden vücuda glikoz pompalanır, kan damarları genişler,
acı hissi azalır, göz bebekleri büyür böylece acil duruma
hazırlanılır. Adrenalin kana salındıktan birkaç dakika sonra
etkisini yitirir. Parçalanarak idrarla atılır. İdrarda
Katekolaminler olarak veya metabolitleri olan Metanefrin,
Vanil Mandelik Asit (VMA) yada Homo Valinik Asit (HVA) olarak
ölçülebilir.
Bu test ne için yapılır?
24 saatlik idrarda katekolamin testi feokromasitom denilen
böbrek üstü bezi tümörlerinin ve nöroblastom denilen sinir
hücresi kökenli tümörlerin teşhisinde kullanılır. Hem
nöroblastom ve hem de feokromasitom lar katekolamin
salgılayarak metabolizmayı bozarlar.
Adrenalinin vücuttaki etkisi nedir?
Adrenalin savaş yada kaç hormonudur. Acil durumda salgılanarak
vücudu hazırlar.
Kas damarları genişler, iç organ damarları kasılır,
Kalp hızı ve kan basıncı artar,
Göz bebekleri büyür,
Kan şekeri artar.
Katekolaminler idrarla atılır. Kanda veya 24 saatlik idrardaki
miktarları ölçülebilir.
Test sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
Testten 3-4 gün önce aşağıdaki gıdaların kesilmesi
gerekir. Kahve, çay, kola, alkol içmemek, çikolata, muz,
kakao, limon, portakal, greyfurt, vanilyalı gıdalar
yememek gerekir.
24 saatlik idrar toplanırken aşırı stres, egzersiz
yapmamak gerekir.
Aşağıdaki ilaçlar bu testin sonuçlarını arttırır:
Aminofilin,
Amfetamin,
Buspiron,
Kafein,
Kokain,
Dekonjesan, soğuk algınlığı grip ilaçları içinde
bulunan fenilefrin, psedoefedrin,
Levodopa,
Metildopa,
Fenotiazid,
Reserpin,
Trisiklik antidepresan ilaçlar.
Aşağıdaki ilaçlar bu testin sonuçlarını düşürür:
Klonidin,
Disulfiram,
Guanetidin,
MAO inhibitörleri,
Salisilatlar.
Katekolaminler için normal değerler:
Kanda bulunan katekolaminler kısa sürede parçalanarak
idrarla atılırlar.
Dopamin Homovalinik Asit’e ( HMV) dönüşerek,
Norepinefrin Normetanefrin ve Homo Valinik Asit e
dönüşerek,
Epinefrin Metanefrin ve Vanil Mandelik Asit e (VMA)
dönüşerek idrarla atılırlar.
Aşağıdaki normal değerler aralığıdır.
Dopamin: 65 – 400 mcg/24 h
Epinefrin: 0,5 – 20 mcg/24h
Metanefrin: 24 – 96mcg/24h ( bazı laboratuarlarda
140-785 mcg/24h ),
Norepinefrin:15 – 85 mcg/24h
Normetanefrin: 75-375 mcg/24h,
Total idrar katekolaminleri: 14-110 mcg/24h
Valin Mandelik Asit (VMA): 2-7 miligram / 24 h.
İdrarda katekolaminler’i arttıran sebepler.
Feokromasitom,
Nöroblastom,
Akut anksiyete,
Ganglioblastoma ( çok nadir),
Ganglionöroma ( çok nadir),
Aşırı stres,
Multipl Endokrin
kullanılır.
Referanslar:
1. Young WF.
Adrenal
Neoplazi
medulla,
tipII
teşhisinde
catecholamines,
de
and
pheochromocytoma. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil
Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;
2007:chap 246.
2. Young WF. Endocrine hypertension. In: Goldman L, Ausiello
D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier
KAN GRUBU
ABO kan Grubu; Rh Kan Grubu; Kros Match; Cross
Matching
Kanımızın hangi gruptan olduğunun tespiti. Kanımızın hücreleri
ve plazması içinde var olan antijen ve antikorlara bakılarak
gruplanması nı sağlayan maddelerin laboratuvarda tayinidir.
Kanımız içinde birçok protein bulunur bunlara antijen denir bu
proteinler kan hücrelerinin üzerine yapışık olarak bulunurlar,
ayrıca plazma içinde diğer kan guruplarına karşı antikorlar
bulunur. Birçok çeşit kan proteini ve grubu vardır ancak
bunlardan iki tanesi çok güçlüdür bu nedenle bu ikisine
bakılır: ABO kan grubu ve Rh kan grubu.
ABO kan grubuna göre kanımız
TİP
TİP
TİP
TİP
A
B
AB ve
O olarak 4 gruba ayrılır.
Rh grubuna göre ise
Rh + pozitif ve
Rh – negatif olarak ikiye ayrılır.
Kan grubumuzu annemiz ve babamızdan geçen genler belirler.
Kan grubu acil durumlarda kime kan verebileceğinizi ve kimden
kan alabileceğinizi belirlemek açısından önemli ve değerli bir
testtir. Kan gurubu bilgilerinin ehliyet ve kimliklerde yer
almasının sebebi budur.
A kan grubu insanlar sadece A ve O kan grubu kan
alabilir,
B kan grubu insanlar sadece B ve O kan grubu kan
alabilir,
AB kan grubu insanlar A, B, O ve Ab grubu kan alabilir,
O kan grubu insanlar sadece O grubu kan alabilir.
O kan grubu herkese kan verebilir ancak sadece O grubu kan
alabilir. Bu yüzden O grubuna üniversal kan verici denmiştir.
AB grubu ise herkesten kan alabilir ancak sadece AB grubuna
kan verebilir.
Rh uyuşmazlığı nedir?
Kan grubu tayini özellikle gebelikte çok önemlidir eğer Rh
negatif bir bayan Rh pozitif bir adamdan hamile ise çocuk Rh
pozitif olabilir. Bu durumda anne antikorları bebeğe geçerek
hasara ve ölüme yol açabilirler. Buna Rh uyuşmazlığı yada kan
uyuşmazlığı denir ve sık düşüklere, ölü doğumlara, düşük doğum
ağırlığına yol açar.
Rh + bir kişi hem Rh + hem Rh – kan alabilir,
Rh – bir kişi sadece Rh – negatif kan alabilir.
Başka kan grubu varmı?
ABO ve Rh gurubu dışında kalan kan guruplarına Minör kan
gurupları denir ve normalde bakılmaz ancak bir kişiye kan
verilecek ise mutlaka hasta ile torba kanı karşılaştırılır.
Her ikisi de aynı gruptan olsa da “minör gurup uyuşmazlıkları
problem yaratıyor mu” diye bakılır. Buna CROSS MATCH denir.
Referanslar:
1.Goodnough LT. Transfusion medicine. In: Goldman L, Ausiello
D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders
CPK KREATİN FOSFOKİNAZ
CK; ya da CPK;
Kreatin Fosfokinaz enerji metabolizmasının önemli bir enzimi
dir. Hücre içinde yer alır kanda az miktarda bulunur.
Özellikle kalp kası, iskelet kasları ve beyinde bulunur. 3
tipi vardır CK – MM kaslarda; CK – MB kalpte; CK – BB beyinde
bulunur. Bu 3 tipi birbirinden ayırmak mümkündür. Enfaktüs
sırasında kalp kasında hasar olursa hücreler parçalanır ve
kandaki miktarı artar buda teşhiste yardımcı olur. Kas
ezilmelerin de de ( trafik kazası, ağır spor karşılarşmaları
vb. ) CPK yükselir.
Kreatin Fosfokinaz için normal Değerler:
Kadın:25-170 U/L
Erkek: 25-195 U/L
Kreatin fosfokinazı arttıran sebepler
Enfaktüs,
Kalp kası iltihapları,
Beyin enfaktüsleri,
Beyin hasarları,
Kas ezilmeleri,
Kas hastalıkları,
Kas iltihapları,
Sıcak çarpması,
İlaçlar,
Ağır kan hastalıkları ve hemofili,
Tiroid bezinin az çalışması ( hipotiroidi ),
Kreatinin fosfokinazı azaltan sebepler
Alkole bağlı karaciğer yetmezliği,
Romatizma da Kreatin Fosfokinaz azalır.
KREATİNİN
Kreatinin protein metabolizmasının atık ürünüdür. Vücuttaki
kas kitlesi ne kadar fazlaysa kreatinin de o kadar çok
üretilir. Tamamı idrarla atılır.
Kan kreatinin miktarı
metabolizma ve böbrek fonksiyonları hakkında çok önemli
bilgiler sunar.
Aşağıdaki ilaçlar kan kreatinin seviyesini etkiler:
Aminoglikozid gurubu antibiyotikler,
Cimetidin ( mide ilacı )
Kemoterapi ilaçları,
Sefalosporinler gibi böbreğe zarar veren ilaçlar,
Ağrı kesiciler,
Trimetoprim kullanımı sırasında kreatinin seviyesi
etkilenir.
Kreatinin testi ne için istenir?
Kreatinin testi böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla
istenir. Kreatinin tamamen böbrekten atılır, eğer böbrek
fonksiyonları bozulursa artmaya başlar, idrardaki miktarı da
düşmeye başlar.
Kreatinin normal değeri:
Kreatinin erkekte 0,7 ila 1,3 mg/dL , kadında 0,6 ila 1,1
mg/dL arasında dır. Kadınlarda düşük olmasının sebebi kas
kitlesinin daha az olmasından kaynaklanır.
Kreatinin seviyesini arttıran sebepler:
Akut tübüler nekroz,
Dehidratasyon ( susuz kalma),
Diyabetik nefropati ( şeker hastalığına bağlı böbrek
hasarı),
Eklampsi ( gebelik zehirlenmesi),
Glomerülonefrit,
Böbrek yetmezliği,
Kas hastalıkları,
Piyelonefrit ( böbrek iltihabı),
Şok, kalp yetmezliği ve buna benzer sebepler dolayısı
ile böbrek kan akımının azaldığı durumlar,
Rabdomyoliz,,
İdrar yollarında tıkanma,
Kan kratinin seviyesini düşüren sebepler:
Kas hastalıkları ( kas kitlesini eriten hastalıklar),
Myasteniya gravis,
Referanslar:
Landry DW, Bazari H. Approach to the patient with renal
disease. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th
ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 116.
KLOR
Chloride test – blood; Serum chloride test; Cl-;
Klor negatif yüklü bir iyondur. Diğer mineraller ve iyonlar
ile birlikte kan elektrolitlerini ve asit baz dengesini
oluştururlar. Aralarındaki dengeye homeostaz denir ve bu
dengenin korunması yaşam için çok önemlidir.
Kan klor miktarı kandaki klor miktarını ölçen laboratuar
testidir. Diğer elektrolitler (sodyum, potasyum, bikarbonat)
ile birlikte değerlendirilir. Test birçok faktörden
etkilenebilir.
Kan klor miktarını arttıran ilaçlar:
Asetazolamid,
Amonyum klorür,
Androjenler,
Kortizon içeren ilaçlar,
Östrojen,
Guanetidin,
Metildopa,
Ağrı kesici ilaçlar kan klor miktarını arttırır.
Kan klor miktarını düşüren ilaçlar:
Aldosteron,
Bikarbonat içeren ilaçlar,
İdrar söktürücüler (loop diüretikler),
Tiazid gurubu idara söktürücü ilaçalr,
Triamteren kan klor miktarını düşürür.
Kan klor miktarına ne için bakılır?
Kan
elektrolit
ve
asit
baz
dengesinin,
böbrek
fonksiyonlarının,
metabolik
fonksiyonların
değerlendirilmesinde diğer elektrolitler ile birlikte
kullanılan bir laboratuar testidir.
Kan Klor miktarı için normal değer:
Normal değerler: 96 – 106 nEq/mL dir.
Kanda klor
sebepler:
miktarını
arttıran
(hiperkloremi)
Bromid zehirlenmesi,
Karbonik anhidraz inhibitörü kullanımı
kullanılır),
Metabolik asidoz,
Respirtatuar alkaloz ( kompanse),
Renal tübüler asidoz,
(glokomda
Kan klor miktarının azalmasına ( hipokloremi )
neden olan hastalıklar:
Addison hastalığı,
Bartter sendromu,
Yanıklar,
Konjestif kalp yetmezliği,
Dehidratasyon (susuzluk),
İshal, kusma, terleme ile su kaybı,
Hiperaldosteronizm,
Metabolik alkaloz,
Respiratuar asidoz (kompanse),
Uygunsuz Anti Diüretik Hormon ( ADH ) salınımı,
Kan klor seviyesi Multipl Endokrin Neoplazi Tip II ve Primer
Hiperaldosteronmizm hastalıklarının teşhisinde kullanılır.
Referanslar:
1. DuBose TD Jr. Disorders of acid-base balance. In: Brenner
BM, ed. Brenner and Rector’s The Kidney. 8th ed. Philadelphia,
Pa: Saunders Elsevier;2008:chap 14.
2. Seifter JL. Acid-base disorders. In: Goldman L, Ausiello D,
eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2007:chap 119
KAN ŞEKERİ – GLİKOZ
Glikoz; Glucose; Blood Sugar; Kan Glikozu;
Kan şekeri yani glikoz vücudun yaşam için gerekli tek enerji
kaynağıdır. Hem besinler yoluyla bağırsaklardan emilerek kana
geçer hemde yağ ve proteinlerden yapılır. Glikozun fazlası
karaciğerde depolanır. Vücutta kan şekerini düşüren ana enzim
insülin dir ve insülin olmaz ise kan şekeri hücre içine
giremez yani kullanılamaz ve kan şekeri sürekli yüksek kalır.
Yüksek şeker vücuda çok zarar verir, buna şeker hastalığı yani
diyabet denir.
Kan şekeri için normal değerler:
Kan şekeri normalde 70-100 mg/dl arasında olmalıdır.
Kan şekerinin artmasına neden olan hastalıklar (
hipergisemi sebepleri):
Şeker hastalığı Diyabet,
Bazı hormonal hastalıklar,
Bazı böbrek üstü bezi hastalıkları,
Pankreas iltihapları,
Bazı ilaçlar ve ilaç zehirlenmeleri.
Kan şekerinin düşmesine neden olan sebepler (
Hipoglisemi sebepleri):
Açlık,
Kontrolsuz diyabet,
İnsülin fazlalığı,
Pankreas hastalıkları,
Akut iltihabi hadiseler,
Bazı malin tümörler,
Bazı hormonal bozukluklar,
Böbrek üstü bezi hastalıkalrı,
Karaciğer hastalıkları,
Gebelik,
Metabolik hastalıklar.
KALSİYUM
Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium – blood
test:
Kalsiyum vücudumuzun önemli yapı taşlarından birisidir. Tüm
hücreler kalsiyuma ihtiyaç duyar. Kemik ve dişlerimiz
kalsiyumdan oluşur. Kalbimizin çalışması, sinir siteminin
ileti göndermesi, kaslarımızın kasılması ve kanımızın
pıhtılaşması için kalsiyum gerekir. Kalsiyum kan içinde
proteine bağlı ve serbest olarak dolaşır. Kanda iki tür
kalsiyum değerine bakılır. Total kalsiyum ve iyonize kalsiyum.
Kanda total kalsiyum değerini arttıran ilaçlar:
Kalsiyum tuzları,
Lityum,
Tiazid Diüretik ler,
Tiroksin,
Vitamin D,
Aşırı süt içmek kan kalsiyumunu arttırır.
Kan kalsiyum değerine ne için bakılır?
Kemik hastalıkları, paratiroit bezi hastalıkları ve böbrek
hastalıklarının teşhisi ve takibi amacıyla bakılır.
Kalsiyum için normal değerler:
Kalsiyum normalde 8,5 – 10,2 mg/dL dir.
Kan kalsiyum miktarını arttıran sebepler:
Addison hastalığı,
Aşırı vitamin D alımı, Vitamin D zehirlenmesi,
Aşırı kalsiyum alınması ( süt alkali sendromu),
HİV / AİDS,
Hiperparatiroidi,
Granülomatöz enfeksiyon hastalıkları;
Tüberküloz,
Bazı mantar enfeksiyonları,
Kemik tümörleri,
Metastatik kemik tümörleri,
Multipl Myelom,
Hipertiroidi,
Paget hastalığı,
Aşırı hareketsiz yaşam,
Sarkoidoz,
Bazı ilaçlar:
Lityum,
Tamoksifen,
Tiazid
diüretikler
arttırırlar.
Kalsiyum
miktarını
Kan kalsiyumunu düşüren sebepler:
Vitamin D eksikliği,
Riketsiya,
Osteomalazi,
Hipoparatiroidizm,
Böbrek yetmezliği,
Karaciğer yetmezliği,
Magnezyum eksikliği,
Beslenme bozuklukları,
Emilim bozukluğu ile seyreden barsak hastalıkları (
malabsorbsyon ),
Pankreatit kalsiyum miktarını düşürür.
Ayrıca aşağıdaki hastalıkların tanısında ve
takibinde kan kalsiyum değeri önemli bilgiler
verir:
Deliryum,
Demans,
Multipl Endokrin Neoplazi ler ( MEN I ve MEN II),
Renal hücreli karsinom, Sekonder hiperparatiroidi.
Referanslar:
Wysolmerski
JJ,
Insogna
KL.
The
parathyroid
glands,
hypercalcemia, and hypocalcemia. In: Goldman L, Ausiello D,
eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2007:chap 266
İDRARDA GEBELİK TESTİ
İdrarda beta HCG; evde gebelik testi, HCG in
urine; Prediktör testi;
İdrarda Human Chorionic Gonadotropin ( HCG) miktarının
ölçülmesidir. HCG plasenta tarafından yapılır ve varlığı
gebeliği gösterir. Evde yapılan bir testtir. Test kitleri
eczanelerde satılır. Laboratuarlar da da yapılabilir.
Evde gebelik testi ne için yapılır?
Gebeliğin tespit edilmesi amacıyla yapılır.
Evde gebelik testi nasıl yapılır?
Test çubuğunun üzerine işenerek yada idrara daldırılarak
bakılır. Kısa sürede cevap verir. Test paketi üstündeki
yönergeler doğru yapıldığında evde gebelik testleri %98
oranında doğru sonuç verirler.
Testin sabah idrarında
bakılması gerekir. Adet gecikmesinin ilk gününde bakılabilir.
Gebelik bekleniyor fakat test negatif ise testin 1 hafta sonra
tekrarı önerilir.
Referanslar:
Morrison LJ. General approach to the pregnant patient. In:
Marx JA, Hockberger RS, Walls RM, et al, eds. Rosen’s
Emergency Medicine: Concepts and Clinical Practice. 7th ed.
Philadelphia, Pa: Mosby Elsevier; 2009:chap 175
İDRARDA BİLİRÜBİN
Konjüge bilirübin; Direk bilirübin;
Bilirübin yaşam süresi dolan eritrositlerin parçalanması
sonucu ortaya çıkan sarı renkli bir maddedir. Karaciğer
tarafından safra ile atılır. Bir kısmı bağırsaktan emilerek
idrar ile tekrar atılır.
azla olması sarılığa yol açar.
Kanda ve idrarda bakılır.
İdrarda Bilirübin ne için bakılır?
Sarılık sebeplerinin araştırılması,
Karaciğer hastalıklarının araştırılması
bakılır.
Bazı ilaçlar idrarda bilirübin atılmasını etkiler.
amacıyla
İdrarda bilirübin miktarını arttıran ilaçlar:
Allopürinol,
Barbitüratlar,
Doğum kontrol ilaçları,
Klorpromazin,
Diüretikler,
İzoniazid,
Steroid ilaçalr,
Sulfonamidler idrarda bilirübin atılmasını arttırırlar.
İdrarda bilirübin atılmasını azaltan ilaçlar:
C vitamini ( askorbik asit),
İndometazin.
İdrarda Bilirübin için normal değerler:
Normalde idrarda bilirübin negatif tir.
İdrarda bilirübin artışına neden olan hastalıklar:
Safra kesesi ve safra yolu hastalıkları,
Siroz,
Safra taşları,
Hepatit,
Karacieğr hastalıkları,
Karaciğer tümörleri,
Pankreas tümörü.
Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with
jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L,
Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Lidofsky SD. Jaundice. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt
LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver
Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2010:chap
20