40 IP-025 - KimyaKongreleri.org

40
IP-025
Suda Çözünür Katyonik ve Zwitteriyonik Çinko Ftalosiyanin Bileiklerinin
Sentezi ve Fotodinamik Terapi Özelliklerinin ncelenmesi
Cem Göl, Mahmut Durmu, Vefa Ahsen
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, 41400, Gebze, Kocaeli
[email protected]
Son zamanlarn en yeni ve en çok ilgi çeken kanser tedavi yöntemlerinden birisi de
fotodinamik terapidir. Bu yöntem seçici olarak hedef dokuda biriken a duyarl maddenin
(fotosensitizer), uygun dalga boyundaki a maruz braklmas prensibine dayanr. Moleküler oksijen
varlnda, fotosensitizerin k ile aktive olmas sonucunda oluan serbest radikaller ve singlet
oksijen, lipit, protein ve nükleik asitler gibi birçok biyolojik molekülle etkileerek kanser hücrelerini
tahrip eder[1].
Ftalosiyanin bileikleri fotodinamik terapide fotosensitizer olarak aratrlan ve kullanlan
madde gruplarndandr. Yüksek dalga boyundaki absorplayabilmeleri, yüksek triplet kuantum
verimi ve ömürlerine sahip olmalar, k kullanlmad zaman herhangi bir toksik etkilerinin
olmamas gibi özellikleri nedeniyle ftalosiyanin bileikleri fotodinamik terapi ile kanser tedavisinde
kullanlabilecek hedef moleküllerdir[2]. Özellikle vücut svs içerisine direkt olarak verilebildii için
suda çözünebilen fotosensitizer bileikleri fotodinamik terapi uygulamalar açsndan oldukça
önemlidir[3-4]. Ftalosiyanin bileikleri metil iyodür veya dimetil sülfat gibi bileikler ile kuaternize
edilerek yada propan sultan bileii ile zwitteriyonik türevi oluturularak suda çözünür hale
getirilebilirler[5].
Bu çalmada, suda çözünebilen katyonik ve zwitterionik çinko ftalosiyanin bileikleri
sentezlenmitir. Elde edilen bileiklerin yaplar elementel analiz, FT-IR, UV-Vis, NMR ve kütle
spektroskopisi verileri ile aydnlatldktan sonra bu bileiklerin fotodinamik terapide
uygulanabilirliklerini tespit etmek amacyla fotofiziksel ve fotokimyasal özellikleri incelenmitir.
SR
RS
SR
RS
N
N
N
N
Zn
N
SR
N
N
N Zn
N
N
SR
N
N
2X
RS
N
N
N
2X
N
N
N Zn
N
N
RS
SR
SR
SR
RS
N
N
N
N
SR
RS
SR
Katyonik
R
X = SO42-
=
R
X = SO42-
=
R
X = SO42-
=
+N
CH3
CH3
CH3
Zwitteriyonik
R
+N
+N
SR
R
=
R
=
+
+
SO3-
=
N
N
N
+
SO3
-
SO3-
KAYNAKLAR
[1] Okura, I., Photosensitization of Porphyrins and Phthalocyanines, Gordon and Breach Science
Publishers, Amsterdam, 2000.
[2] Ali, H., van Lier, J.E., Chem. Rev., 99, 2379-2450, 1999.
[3] Durmu, M., Ahsen, V., J. Inorg. Biochem., 104, 297-309, 2010.
[4] Durmu, M., Yaman, H., Göl, C., Ahsen, V., Nyokong, T., Dyes Pigments,
doi:10.1016/j.dyepig.2011.02.007
[5] Dumoulin, F., Durmu, M., Ahsen, V., Nyokong, T., Coord. Chem. Rev., 254, 2792–2847, 2010.
4X