17.4 .1961 0 : 1

B : 46
17.4 .1961
Bir takrir arz ediyorum. Bu teklifimde, bi­
rinci ye üçüncü fıkra aynıdır, istanbul Anaya­
sa tasarısının sendika kurma huşunda geniş
hürriyete yer veren üçüncü fıkrası buraya alına­
bilir. Bir işkolunda birden fazla sendika kurul­
ması önlenemez, diye bir hüküm yer almalıdır.
Bunun kabulünü teklif ediyorum. Saygılarımla.
BAŞKAN — Sayın Fethi Çelikbaş ve iki ar­
kadaşının biraz önce vermiş oldukları önergeyi
komisyonun isteği üzerine ve tüzüğümüzün 118
nci madesine göre, komisyona tevdi ediyorum.
Buyurunuz Muhittin Gürün.
MUHİTTİN GÜRÜN— Efendim, benden
evvel konuşan Sayın Hamza Eroğlu bendenizin
konuşmasını bir hayli kolaylaştırdı.
Arkadaşlar, benim maruzatım, bu madde­
nin 2 nci fıkrası ile ilgilidir.
Filhakika, bu 2 nci fıkra, bizim sosyal ve
iktisadi hayatımızda hakikaten ileri bir adımdır..
Kamu görevlilerine, bu arada memurlara da
«sendika kurma hakkını vermektedir. Bu itibarla,
komisyonu bu ileri adımından dolayı tebrik et­
mek yerinde olur. Yalnız buraya komisyonun
koyduğu kayıt, bu ileri hamlesini biraz cesa­
retsiz attığını göstermektedir. O da şudur : Bir
taraftan hakikaten kamu. hizmeti görenlere,
yeni memurlara sendika kurma hakkını verirken
öte taraftan ilâve ettiği hükümle bunun kanun­
la düzenleneceğini ifade ediyor. Bu bir eliyle
verip bir eliyle geri alıyor gibi bir şey oluyor.
Bu itilbarla tatbikatta bu hükmün nasıl bir isti­
kamet alacağını bugünden kestirmek kabil de­
ğildir.
Gerekçede bu takyitli hükme esbabı mucibe
olarak gösterilen sadece şundan ibarettir : Ev­
velemirde bahis konusu fıkrayı arz edeyim :
«İşçi niteliğini taşımıyan kamu hizmeti gö­
renlerin bu alandaki hakları kanunla düzen­
lenir.» Yani işçi, sendika kurma hakkına, kayıt­
sız şartsız sahiptir. Ama, kamu hizmeti gören
ve fakat işçi vâsfını haiz olmıyan kimseler
için, yeniden kanun düzenleme ihtiyacı var.
Esbabı mucilbede deniyor ki : «Kamu hizmeti gö­
renlerin sendika kurma hakları şüphesiz ki, işçilerinki gibi kayıtsız olamaz. Bu husustaki hü­
kümleri kanun koyucusu tesbit edecektir.» Bu
kandırıcı bir esbabı mucilbe değil.
Sendika, meslek birliklerine, meslek dayanış­
masına imkân veren, çalışan ve çalıştıranların
0:1
dertlerini efkârı umumiyeye anlatmayı sağla­
mak için kurulan bir teşekküldür. Memurların
ve kamu hizmeti gören, diğer işçi vâsfını haiz
olmıyanlarm bu haktan mahrum edilmeleri caiz
değildir.
Bu itibarla, ikinci fıkra için bir önerge tak­
dim ediyorum. Şöyle denmeli : «İşçi niteliği ta­
şımıyan kamu hizmeti görenler de aynı haklara
sahiptir.»
Bu fıkranın, memurlara da işçiler gibi bu
hakkı geniş bir şekilde tanımak suretiyle tadi­
lini arz ve teklif ediyorum. Oylarımızı rica ede­
rim efendim.
BAŞKAN —Efendim, daha 2 arkadaşımız
var konuşacak. Müsaadenizle bu maddeyi bitire­
lim efendim. (Devam, devam sesleri)
Buyurunuz Coşkun Kırca.
COŞKUN KIRCA — Efendim, benden ev­
vel konuşmuş olan Sayın Şefik İnan arkada­
şımızın sözlerinde dikkatimi çeken bir noktayı
deşmek için şahsım adına söz aldım.
Kendileri kurulmakta hür olan sendikaların,
meslekî faaliyetle uğraşacaklarının maddede te­
barüz ettirilmesini istediler.
Muhterem arkadaşlar, hep bilirsiniz ki; ha­
len de mer'i olan Sendikalar Kanununda sen­
dikaların siyasetle uğraşamıyacaklarına dair
bir madde vardır. Bu madde sendikaların ve
sendika birliklerinin kapatılmasında türlü sui­
istimallere vesile vermiştir. Bunun sebebi ne­
dir? Çünkü, «siyasi faaliyet» nedir? Muhtevası
nedir? Sınırları nedir? Bunu hukuki kıstaslara
bağlamak mümkün değildir. Hiç şüphesiz, işçi
ve iş veren sendikalarının asıl maksadı, mes­
lekî faaliyette bulunmak ve bu yoldan üyeleri­
nin iktisadi, sosyal ve kültürel durumlarını ge­
liştirmektir. Ancak, bâzı hallerde, sendikaların,
dar mânasında meslekî faaliyet sayılamıyacak
bâzı faaliyetler yoliyle de işçi ve iş verenlerin
meslekî hak, hürriyet ve menfaatlerinin korun­
ması bahis konusu olabilir.
Farz edelim ki, bir gazete kapatılmıştır,
veya mahkeme istiklâline aykırı bir hareket
vardır, elbette ki, sendikalarımız bu hareketle­
rin karşısında aynı zamanda dolayısiyle sendi­
ka hürriyetine vâki tecavüzü protesto edecek­
lerdir; neşriyat yapacaklardır; miting tertibedeceklerdir. Veyahut belli bir hammadde için
kâfi ithal lisansı verilmemesi yüzünden işsizlik
olmuştur; sendikalar bunu protesto edecekler-
— 289 —