AVRUPA BİRLİĞİ İŞ H U K U K U N D A CİNSİYET AYRIMCILIĞI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ iv ÖZET v ABSTRACT vi İÇİNDEKİLER vii KISALTMALAR xix GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL KAVRAMLAR I. EŞİTLİK İ L K E S İ 4 A. Genel Olarak 4 B. Şekli Eşitlik 7 C. M a d d i Eşitlik 10 D. Sosyal Eşitlik 12 II. EŞİT D A V R A N M A İ L K E S İ 14 III. A Y R I M C I L I K Y A S A Ğ I 17 İKİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI B E L G E L E R D E CİNSİYET AYRIMCILIĞI I. G E N E L O L A R A K 19 II. B İ R L E Ş M İ Ş M İ L L E T L E R B E L G E L E R İ 19 A. Genel Olarak 19 1. Birleşmiş M i l l e t l e r ile A v r u p a Birliği Arasındaki İlişki 20 2. Birleşmiş M i l l e t l e r ile A v r u p a B i r l i ğ i ' n e Ü y e Devletler A r a s ı n d a k i İlişki 22 B. BM Belgelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı 22 1. İnsan H a k l a n Evrensel B i l d i r i s i 22 2. Uluslararası M e d e n i ve Siyasal Haklar S ö z l e ş m e s i 23 3. Uluslararası E k o n o m i k , Sosyal ve Kültürel Haklar S ö z l e ş m e s i 24 vii 4. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Sözleşme (CEDAW) 26 a. Sözleşme Öncesi Hazırlık Dönemindeki Gelişmeler (Birinci ve İkinci Dünya Kadın Konferansları) 26 b. Sözleşmenin Kabul Edilmesi 26 c. Sözleşmenin Uygulanmasının Denetlenmesi 29 d. Sözleşmenin Kabul Edilmesini İzleyen Dönemdeki Gelişmeler ( 3. ve 4. Dünya Kadın Konferansları) 30 III. U L U S L A R A R A S I Ç A L I Ş M A Ö R G Ü T Ü B E L G E L E R İ A. Genel Olarak 33 33 1. Uluslararası Çalışma Örgütü İle Avrupa Birliği Arasındaki İlişki 35 2. Uluslararası Çalışma Örgütü ile Avrupa Birliği'ne Ü y e Devletler Arasındaki İlişki 37 B. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı 1. Temel U Ç Ö Sözleşmeleri 38 38 a. Eşdeğerde İş İçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında 100 sayılı Sözleşme 38 b. Çalışma (İş) ve Meslek Bakımından Ayrımcılık H a k k ı n d a 111 sayılı Sözleşme 39 2. Analığın Korunması, A i l e ve Çalışma Yaşamıyla İlgili Olan U Ç Ö Sözleşmeleri 41 a. Analığın Korunmasına İlişkin Yeniden G ö z d e n Geçirilmiş 103 Sayılı Sözleşme ve Analığın K o r u n m a s ı n a İlişkin 183 Sayılı Sözleşme 42 b. A i l e Sorumlulukları Olan Kadın ve Erkek İşçilere Eşit Davranılması ve Eşit Fırsatlar Tanınması Hakkında 156 sayılı S ö z l e ş m e 45 c. Meslekte İlerlemeye İlişkin U Ç Ö S ö z l e ş m e l e r i ' n d e n Hizmet İlişkisine İşveren Tarafından Son Verilmesi H a k k ı n d a 158 sayılı Sözleşme 3. Çalışma Koşullarına İlişkin U Ç Ö Sözleşmeleri 46 47 a. Her N e v i Maden Ocaklarında Y e r altı İşlerinde Kadınların Çalıştırılmaması Hakkında 45 sayılı Sözleşme 47 b. Gece Çalışması (Kadın) H a k k ı n d a Yeniden G ö z d e n G e ç i r i l m i ş 89 Sayılı Sözleşme ve Gece Çalışması H a k k ı n d a 171 Sayılı S ö z l e ş m e viii c. İş Sağlığı ve Güvenliği ve Ç a l ı ş m a O r t a m ı n a İlişkin 155 Sayılı S ö z l e ş m e . 50 d. Kısmi Süreli Ç a l ı ş m a H a k k ı n d a 175 sayılı S ö z l e ş m e 51 e. Evde Ç a l ı ş m a H a k k ı n d a 177 sayılı S ö z l e ş m e 53 4. G ö ç m e n İşçilere İlişkin U Ç Ö Sözleşmeleri 54 a. İstihdam A m a c ı y l a G ö ç H a k k ı n d a 97 Sayılı S ö z l e ş m e 54 b. G ö ç m e n İşçiler H a k k ı n d a 143 sayılı S ö z l e ş m e 55 IV. A V R U P A K O N S E Y İ B E L G E L E R İ 57 A. Genel Olarak 57 1. Avrupa Konseyi ve A v r u p a Birliği Arasındaki İlişki 57 2. Avrupa Konseyi ile Avrupa B i r l i ğ i m e Ü y e Devletler A r a s ı n d a k i İlişki 58 B. Avrupa Konseyi Belgelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı 1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 59 59 a. Avrupa Birliği ve A v r u p a İnsan Hakları Sözleşmesi Arasındaki İlişki 59 b. Avrupa İnsan Hakları S ö z l e ş m e s i ' n d e A y r ı m c ı l ı k Y a s a ğ ı 61 2. Avrupa Sosyal Şartı ve G ö z d e n Geçirilmiş A v r u p a Sosyal Şartı 65 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ POLİTİKALARINDA CİNSİYET AYRIMCILIĞI I. TARİHSEL G E L İ Ş İ M 69 A. 1957 ile 1980 Arası D ö n e m 69 1. Roma A n t l a ş m a s ı ' n ı n M ü z a k e r e Süreci 69 2. Eylem Programları ve Yönergelerin O l u ş t u r u l m a s ı 72 3. Eşitlikle İlgili K u r u m l a r ı n O l u ş t u r u l m a s ı 74 B. 1980 ve 1990 Arası D ö n e m 75 1. Yönerge ve İlke Kararlarının K a b u l Edilmesi 76 2. Eylem P r o g r a m l a r ı n ı n Oluşturulması 77 3. Eşitlikle İlgili K u r u m l a r ı n O l u ş t u r u l m a s ı 78 4. Çalışanların Temel Haklarına İlişkin Topluluk Sosyal Ş a r t ı ' n ı n K a b u l Edilmesi 78 C. 1990'lı Yıllar ve Sonrası 79 1. Sosyal Protokol 79 2. Kadın Erkek Eşitliğiyle İlgili E y l e m P r o g r a m l a r ı 80 ix 3 . Amsterdam Antlaşması 01 4 . L ü k s e m b u r g Zirvesi 8 2 5 . L i z b o n Stratejisi 82 a ) Hedefleri 8 2 b) Açık Eşgüdüm Yönteminin Oluşturulması 6. Avrupa 2020 Bildirisi 83 85 II. A V R U P A BİRLİĞİ P O L İ T İ K A L A R I N D A C İ N S İ Y E T T E A N A Y O L YAKLAŞIMININ KABULÜ 87 A. Ortaya Çıkışı 87 B. Düzenlenmesi 89 C . Gelişimi 9 0 D. Uygulanması 91 1 . Komisyon Düzeyindeki Uygulama 2. Üye Devletlerdeki Uygulama E. Cinsiyette Anayol Yaklaşımına Yönelik Eleştiriler 92 9 ^ 94 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA İŞ HUKUKU MEVZUATINDA CİNSİYET AYRIMCILIĞINA İLİŞKİN T E M E L K A V R A M L A R I. A Y R I M C I L I K 97 A. Kavram 97 B. Ayrımcılığın Tespiti 99 1. Emsal Kişi 99 2. Haklı Neden 101 II. C İ N S İ Y E T A Y R I M C I L I Ğ I A. Cinsiyet Kavramı 102 104 1. Biyolojik Cinsiyet 104 2. Toplumsal Cinsiyet 104 B. Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Türleri '06 1. Doğrudan Cinsiyet Ayrımcılığı '06 2. Dolaylı Cinsiyet Ayrımcılığı '08 C. O l u m l u Ayrımcılık (Pozitif Ayrımcılık) ' '5 D. Cinsel Tercih (Cinsel Y ö n e l i m ) 120 1. Genel Olarak 120 2. A T A D Kararlarında Cinsel Tercih 121 BEŞİNCİ BÖLÜM AVRUPA İŞ H U K U K U MEVZUATINDA CİNSİYET AYRIMCILIĞI I . BİRİNCİL H U K U K M E V Z U A T I N D A A.Kurucu A n t l a ş m a l a r d a Cinsiyet Ayrımcılığı 1. Avrupa T o p l u l u ğ u A n t l a ş m a s ı ' n d a a. Eşitlik ilkesi ve Ayrımcılık Yasağı 127 127 127 128 b. Kadın Erkek İçin Eşit İşe Eşit Ücret İlkesi ve Cinsiyete Dayalı A y r ı m c ı l ı k Yasağı 129 (1) . Ü c r e t l e n d i r m e d e Cinsiyete Dayalı A y r ı m c ı l ı k 130 (2) . Eşit İşe Eşit Ücret H ü k m ü n ü n D o ğ r u d a n Etkisi 134 (3) . Kadın Erkek Eşitliğinin Temel Hak Niteliği 136 2. Avrupa B i r l i ğ i ' n i n İşleyişine Dair A n t l a ş m a ' d a B A v r u p a Birliği Temel Haklar Ş a r t ı ' n d a Cinsiyet Ayrımcılığı 138 138 1. Genel Olarak 138 2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı'nın K a p s a m ı 140 3. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı ile A v r u p a İnsan Hakları S ö z l e ş m e s i Arasındaki İlişki 140 4. Avrupa Birliği Temel Haklar Ş a r t ı ' n d a Eşitliğe İlişkin Y e r A l a n H ü k ü m l e r 141 a. Eşitlik İlkesi 141 b. Ayrımcılık Yasağı 141 c. Kadın E r k e k Eşitliği 142 d. Olumlu A y r ı m c ı l ı k 142 II. İKİNCİL H U K U K M E V Z U A T I N D A 143 A. Genel Olarak 143 1. Eşitlik İlkesine İlişkin Y ö n e r g e l e r 144 a. 75/117 sayılı K a d ı n ve Erkek Çalışanlar A r a s ı n d a Eşit Ücret İlkesinin Uygulanması H a k k ı n d a Ü y e Devletler M e v z u a t ı n ı n Y a k ı n l a ş t ı r ı l m a s ı n a İlişkin Y ö n e r g e 144 xi (1) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 1 4 : > (2) . Eşit İş ya da E ş d e ğ e r d e İş İçin Eşit Ücret İlkesi 145 (3) . Eşit İş ya da E ş d e ğ e r d e İş İçin Eşit Ücret Kavramları 146 (i) . Eşit İş K a v r a m ı 146 (ii) . Eşdeğerde İş K a v r a m ı 148 (4) . Ücretin T ü m Boyut ve Koşulları K a v r a m ı 149 (5) . İş Değerlendirmesi Sistemi 149 (6) . Hizmet Sözleşmesinin Feshine Karşı Koruma j 5Q b. 76/207 sayılı İşe Alınma, M e s l e k i Eğitim ve İşte Y ü k s e l m e d e ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkekler Arasında Eşit Davranma İlkesinin Uygulanmasına İlişkin Yönerge ve 76/207 sayılı Y ö n e r g e ' y i değiştiren 2002/73 sayılı Y ö n e r g e 151 (1) . Y ö n e r g e ' n i n Gerekçesi 151 (2) . Yönerge'nin Amacı 152 (3) . Eşit Davranma İlkesi 153 (4) . Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Sayılan Haller 154 (i) . Cinsiyete Dayalı Doğrudan ve Dolaylı Ayrımcılık 154 (ii) . Cinsiyete Dayalı Taciz ve Cinsel Taciz 154 (iii) . Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Yapılması İçin Talimat Verilmesi 155 (5) . Cinsiyete Dayalı Ayrımcılığın İstisnaları 156 (i) . Bazı Mesleki Faaliyetlerin Doğasının Ya da İcrasının Gerektirdiği Durumlar 156 (ii) . Kadınların Hamilelik ve Analık Durumunda K o r u n m a s ı 156 (iii) . Olumlu Ayrımcılık 158 (6) . Eşit Davranma İlkesinin Uygulama Alanı 159 (7) . Hizmet Sözleşmesinin Feshine Karşı ve M a ğ d u r i y e t Durumunda Koruma 160 c. 79/7 sayılı Sosyal G ü v e n l i k Alanında Kadın ve E r k e ğ e Eşit Davranma İlkesinin Kademeli Olarak U y g u l a n m a s ı n a İlişkin Y ö n e r g e 161 (1) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 161 (2) . Y ö n e r g e ' n i n K a p s a m ı 161 (3) . Y ö n e r g e ' d e Koruma Sağlanan R i s k Türleri ve İstisnaları 162 xii (4) . Eşit Davranma İlkesi 164 (5) . Eşit Davranma İlkesinin İstisnaları 166 d. 86/378/EEC sayılı Özel Sosyal G ü v e n l i k Planlarında K a d ı n ve E r k e ğ e Eşit Davranma İlkesinin U y g u l a n m a s ı n a İlişkin Y ö n e r g e ve 86/378/EEC sayılı Yönergeyi değiştiren 96/97/EC sayılı Y ö n e r g e 170 (1) . Y ö n e r g e ' n i n Gerekçesi 170 (2) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 173 (3) . Y ö n e r g e ' n i n K a p s a m ı 173 (4) . Y ö n e r g e ' d e K o r u m a Sağlanan R i s k Türleri ve İstisnaları 173 (5) . Eşit Davranma İlkesi 174 (6) . Eşit Davranma İlkesine Aykırı Durumlar 175 (7) . B a ğ ı m s ı z Çalışanlara Y ö n e l i k Geçici İstisnalar 176 (8) . Hizmet Sözleşmesinin Feshine Karşı K o r u m a 177 e. 86/613 sayılı Tarım D a h i l , B a ğ ı m s ı z Çalışan K a d ı n ve Erkekler A r a s ı n d a Eşit Davranma İlkesinin U y g u l a n m a s ı ve B a ğ ı m s ı z Çalışan Kadınların Hamilelik ve A n a l ı k Süresince K o r u n m a s ı n a İlişkin Y ö n e r g e 177 (1) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 178 (2) . Y ö n e r g e ' n i n K a p s a m ı 178 f. 2000/78 sayılı İstihdam ve İşte Eşit Davranma İlkesine İlişkin Genel B i r Ç e rç ev e Oluşturan Y ö n e r g e 179 (1) . Y ö n e r g e ' n i n G e r e k ç e s i 181 (2) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 181 (3) . Y ö n e r g e ' d e A y r ı m c ı l ı k Sayılan Haller 182 (i) . D o ğ r u d a n ve Dolaylı A y r ı m c ı l ı k 182 (ii) . Taciz 183 (iii) . A y r ı m c ı l ı k Yapılması İçin Talimat Verilmesi 184 (4) . Y ö n e r g e ' n i n K a p s a m ı 184 (5) . A y r ı m c ı l ı k Y a s a ğ ı n ı n İstisnaları 186 (i) . Bazı M e s l e k i Faaliyetlerin D o ğ a s ı n ı n ya da İcrasının G e r e k t i r d i ğ i Durumlar 186 (ii) . Engellilere İlişkin Ö z e l H ü k ü m (Uygun Ç ö z ü m ) 187 (iii) . Y a ş a Dayalı Farklı İşlem 187 xiii (iv). Olumlu Ayrımcılık 189 (6). Hizmet Sözleşmesi'nin Feshine Karşı Koruma 190 2004/113 Sayılı M a l ve Hizmetlere Erişimde Kadın Erkek Eşitliği İlkesinin Uygulanmasına İlişkin Yönerge 190 (1) .Yönerge'nin Amacı 191 (2) . M a l ve Hizmet Kavramı 191 (i) . M a l Kavramı 191 (ii) . Hizmet Kavramı 191 (3) . Yönerge'nin Kapsamı 192 (4) .Yönerge'nin K a p s a m ı Dışındaki Alanlar 193 (i) . Medya, Reklam ve Eğitim 193 (ii) . İstihdam ve Meslek 194 (5) . Eşit Davranma İlkesi 194 (6) . Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Sayılan Haller 195 (i) . Cinsiyete Dayalı Doğrudan ve Dolaylı Ayrımcılık 195 (ii) . Cinsiyete Dayalı Taciz ve Cinsel Taciz 196 (iii) . Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Yapılması İçin Talimat Verilmesi 196 (7) . Eşit Davranma İlkesinin İstisnaları 196 (i) . Genel İstisna H ü k m ü 196 (ii) . Olumlu Ayrımcılık 197 (8) . Sigorta Riskleri ve Primler (Aktüeryal Faktörler) 197 (i) . Genel K u r a l 197 (ii) . İstisna 200 (9) . Mağduriyet Durumunda Koruma 200 2. Kadınların Çalışma Ortamında Korunmasına ve K a d ı n Erkek Arasında Fırsat Eşitliğinin Sağlanmasına İlişkin Yönergeler 201 a. 92/85 sayılı Hamile, Loğusa veya E m z i k l i Kadın Çalışanların İşyerinde Sağlık ve Güvenliklerinin İyileştirilmesi H a k k ı n d a Asgari Önlemlerin Belirlenmesine İlişkin Yönerge 201 (1) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 202 (2) . Y ö n e r g e ' n i n K a p s a m ı 202 (3) . Hamile, L o ğ u s a ve E m z i k l i Çalışan K a v r a m ı 203 xiv (4) . Ç a l ı ş m a K o ş u l l a n 204 (i) . H a m i l e , L o ğ u s a ya da E m z i k l i Kadın Çalışanları Etkileyebilecek Tehlikeler 205 (ii) . İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemleri 206 (5) . D o ğ u m İzni 208 (6) . Hizmet S ö z l e ş m e s i ' n i n Feshine Karşı Korunma 210 (i) . Feshe Karşı K o r u m a n ı n K a p s a m ı 210 (ii) . A y r ı m c ı l ı k Sayılan Fesih Halleri 211 (7) .Hamileliğe Dayalı Ayrımcılık Durumunda Emsal Kişi İle K ı y a s l a m a . 214 (8) .Hamilelik ya da D o ğ u m a Bağlı Rahatsızlıklarda D o ğ u m İzninin Sona Ermesinden Sonraki K o r u m a (9) . H a m i l e l i ğ e Dayalı Feshe Dair K o r u m a n ı n İstisnası 217 218 (10) .Hizmet S ö z l e ş m e s i n d e n D o ğ a n Hakların D o ğ u m İzni Süresince Korunması 219 (i) . Genel Olarak 219 (ii) . Ücret H a k k ı 220 (11) . 92/85 sayılı Y ö n e r g e ' n i n değiştirilmesine İlişkin Y ö n e r g e Tasarısı.. 223 b. 96/34 sayılı U N 1 C E , C E E P ve E T U C Tarafından Sonuçlandırılan Ebeveyn İzni Konusunda Ç e r ç e v e A n l a ş m a y a İlişkin Y ö n e r g e (1) . Y ö n e r g e ' n i n Hazırlık Sürecindeki G e l i ş m e l e r 226 227 (i) . Ç o c u k B a k ı m ı n a İlişkin Tavsiye Kararı (1992) 228 (ii) . AB Sosyal Politikasına İlişkin İlke Kararı (1994) 229 (2) . Y ö n e r g e ' n i n K a b u l ü Ö n c e s i n d e Ebeveyn İznine İlişkin Ü y e Devletler'deki D ü z e n l e m e l e r 230 (3) . Y ö n e r g e ' n i n K a b u l ü 231 (4) . Y ö n e r g e ' n i n G e r e k ç e s i 232 (5) . Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 232 (6) . Y ö n e r g e ' n i n K a p s a m ı 233 (7) . Ebeveyn İzni 233 (i) . İznin Koşulları 237 (ii) . İznin Sonunda İşe D ö n m e Hakkı 238 (8) . Hizmet S ö z l e ş m e s i n i n Feshine Karşı K o r u n m a XV 239 (9) . Hizmet Sözleşmesinden Doğan Hakların Ebeveyn İzni Süresince Korunması (10) . Ebeveyn İzni Süresince Hizmet İlişkisinin Durumu (11) . A i l e v i Sebeplerle İzin Hakkı (12) . 96/34 Sayılı Y ö n e r g e ' y e İlişkin Eleştiriler (13) . 96/34 Sayılı Y ö n e r g e ' y i İptal Eden 2010/18 sayılı Yönerge 3. Cinsiyet Ayrımcılığıyla Bağlantılı Yönergeler Yönerge Z H J 245 (1) . Y ö n e r g e ' n i n Amacı 245 (2) . Tanımlar (i) . Eşit Davranma İlkesi (ii) . Dolaylı Ayrımcılık ve İstatistiki Verilerle İspat 245 2 4 5 247 (3) . Yönerge'nin Kapsamı (4) . İspat Y ü k ü 2 4 8 949 (5) . Y ö n e r g e ' n i n Uygulama Koşulları b. 97/81 sayılı Kısmi Süreli Çalışmaya İlişkin Y ö n e r g e z -^ 2 (1) . Kısmi Süreli Çalışmaya ilişkin Yönerge Tasarıları 253 (2) . Y ö n e r g e ' n i n Gerekçesi (3) . Y ö n e r g e ' n i n Amacı 2 ^ 4 (4) . Sosyal Taraflarca Düzenlenen Çerçeve A n l a ş m a 2 ^ 4 2 ^ 4 (i) . Çerçeve A n l a ş m a ' n ı n A m a c ı (ii) . Çerçeve A n l a ş m a ' n ı n Kapsamı (5) . Kısmi Süreli Çalışan ve Tam Süreli Çalışan K a v r a m l a r ı (i) . Kısmi Süreli Çalışan K a v r a m ı 2 ^55 2 -^ (ii) . Emsal Tam Süreli Çalışan K a v r a m ı 2 (6) . Kısmi Süreli Çalışan İçin Ayrımcılık Yasağı (i) . Ayrımcılık Yasağının Kapsamı (ii) .Ayrımcılık Yasağının U y g u l a n m a s ı n a İlişkin Düzenlemeler (7) . Kısmi Süreli Çalışmaya İlişkin Ö n l e m l e r (8) . Hizmet Sözleşmesinin Feshi ^ ^ 2 2 ^ ^" 259 2 -^ 2 xvi ^ (9). İşyerindeki K ı s m i Ya da Tam Süreli İşler H a k k ı n d a Bilgilendirilme ve Geçişlerin Kolaylaştırılması 261 4. 2006/54 sayılı İstihdam ve İşe İlişkin Konularda Fırsat Eşitliği ile K a d ı n Erkek Eşitliği İlkesinin U y g u l a n m a s ı n a İlişkin Y ö n e r g e (Birleştirilmiş Yönerge) 263 a Y ö n e r g e ' n i n Hazırlık Süreci 264 b. Yönergenin G e r e k ç e s i 265 c. Y ö n e r g e ' n i n A m a c ı 267 d. T a n ı m l a r 267 e. Y ö n e r g e K a p s a m ı ve Değişiklikler 268 f. Y ö n e r g e ' n i n U y g u l a n m a s ı 278 g. Y ö n e r g e ' y e İlişkin D e ğ e r l e n d i r m e 279 5. Üye Devletlerin Y ö n e r g e l e r d e n D o ğ a n Y ü k ü m l ü l ü k l e r i a. Y ö n e r g e ' n i n İç Hukuka Aktarılması 280 280 b. Ulusal Hukuktaki Eşit Davranma İlkesine Aykırı H ü k ü m l e r i n İptal Edilmesi 280 c. İdari ve Yargısal Mercilere B a ş v u r m a H a k k ı n ı n D ü z e n l e n m e s i 281 d. Çalışanların Bilgilendirilmesi 282 e. Eşit Davranma İlkesini Destekleyecek K u r u m l a r ı n O l u ş t u r u l m a s ı 283 f. Sosyal Tarafların T e ş v i k Edilmesi 283 g. Sivil T o p l u m Örgütleriyle D i y a l o g Geliştirilmesi 284 h. Y ö n e r g e ' n i n İşleyişine İlişkin Olarak K o m i s y o n a B i l g i Verilmesi 284 6. Aday Ülkelerin Y ü k ü m l ü l ü k l e r i 284 a. Avrupa Birliği Tarafından T ü r k i y e İçin H a z ı r l a n a n Belgeler (1) . İlerleme Raporları 285 285 (i) . 2005 Yılı T ü r k i y e İlerleme Raporu 285 (ii) . 2006 Yılı T ü r k i y e İlerleme Raporu 286 (iii) . 2007 Y ı h İ l e r l e m e Raporu 287 (iv) . 2008 Yılı İlerleme Raporu 288 (v) . 2009 Y ı h İ l e r l e m e Raporu 289 (2) . Katılım Ortaklığı Belgeleri 291 (i). 2006 yıh Katılım Ortaklığı Belgesi xvii 291 (ii). 2008 yıh Katılım Ortaklığı Belgesi 291 b. Türkiye Tarafından AB Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Olarak Hazırlanan 2008 yıh Ulusal Programı 292 SONUÇ 293 KAYNAKLAR 302 xviii