Yukarıda belirtilen olumsuzluklar nedeniyle ülkemizin Kamu Kesimi

-7Yukarıda belirtilen olumsuzluklar nedeniyle ülkemizin Kamu Kesimi Borçlanma Gereği
ekonomisinin kaldırabileceği düzeyin üzerinde gerçekleşmiştir. Kamu Kesimi Borçlanma Gereğinin
azaltılması için 1999 yılından bugüne kadar kapsamlı bir ekonomik program uygulanmaktadır.
Kamu kesiminin yüksek borçlanma gereği fınansal sistem üzerinde başlıcalan aşağıda yer verilen
olumsuzlukları meydana getirmektedir.
a) Hazine borçlanmalarında yapılan satış miktarları ve borçlanma sonucunda ortaya çıkan faiz
oranlan mali piyasaları doğrudan etkileyebilmektedir.
b) İç borç itfalarında piyasaya çıkan likiditenin yeni borçlanma ile
kısmı döviz ya da hisse senedi fiyatlarını etkilemektedir.
Hazine'ye geri dönmeyen
c) Hazine borçlanmalarında oluşan faiz oranlan DİBS ikincil piyasa faizlerini doğrudan
etkilemektedir. Bu faizler de hem daha sonraki Hazine borçlanmalannı hem de döviz fıyatlannı
etkilemektedir.
d) Yatırım ve üretim yoluyla istihdam yaratmalan beklenen firmalar kârlannın büyük kısmını
DİBS'lerden elde ettikleri faiz gelirinden sağlamaktadırlar.
e) Hazine piyasada tek alıcı olmasına rağmen finansman ihtiyacı nedeniyle yapacağı
borçlanmalarda faizleri belirleyememekte ve bazı dönemlerde yüksek reel faiz ödemekte, ödenen yüksek
faizler nedeniyle ekonomideki tasarruflar kamu kesimine aktanlmakta, tasarruflann yatınma dönüşmesi
engellenmekte, özel kesimin kullanacağı fonlar sınırlanmaktadır.
Kamu kesiminin aşırı borçlanması, bankacılık kesiminin fonksiyonunu değiştirmektedir.
Bankacılık kesimi fonları, fazlası olanlardan ihtiyacı olanlara aktarmak yerine, geliri daha cazip olan
DİBS'lere kaydırmaktadır. Hazine'nin borçlanma gereğinin hızla artması ile birlikte bankalar en temel
fonksiyonu olan tasarruf sahipleri ile yatınmcılar arasındaki aracılık faaliyetinden hızla uzaklaşarak,
ağırlıkla mevduatlardan oluşan kaynaklarla daha risksiz ve daha yüksek getirili DİBS'ler yolu ile Hazine'yi
finanse eder hale gelmişlerdir. Özellikle risk analizleri ve buna yönelik olarak otoritelerce yapılan
düzenlemelerde DİBS'lerin sıfır risk ağırlıklı sayılması, diğer bir deyimle DİBS'lere yapılan plasmanlar
nedeniyle asgari sermaye bulundurma zorunluluğu olmayışı, aynca piyasa riskine2 yönelik düzenlemelerin
olmayışının, daha da önemlisi bazı banka sahip ve yöneticilerinin risk analizi konusunda bilgilerinin
olmamasının da etkisiyle bazı bankaların risk algılaması ve duyarlılığı zayıflamış ve aşırı DİBS yatırımının
bankalar için cazip hale gelmesine neden olmuştur. Böylece, bankacılık sistemi faiz dalgalanmalarına karşı
kırılgan hale gelmiştir.
1.2.3) Yüksek Enflasyonun Finansal Sistem Üzerindeki Etkileri
Fiyatlar genel seviyesindeki artış yani enflasyon, Türkiye'de, özellikle 1980 sonrasındaki
dönemde ekonomideki karar alıcı birimlerin kararlannda önemli rol oynar hale gelmiştir. Ülkemizde
yaşanan enflasyonun 3 temel özelliği vardır; uzun süreli ve yüksek olması, bir oranın etrafında fazla
dalgalanmadan seyrettiği dönemler olması yani bir atalet göstermesi, üçüncüsü de bu ataletin aniden
ortadan kalkarak aşağı ya da yukan yönlü oynamalar gösterebilmesidir. Türkiye 1980 sonrasında ihracata
dayalı kalkınma stratejisini uygulayabilmek için bir altyapı seferberliğine girişmiş, bu uzun vadeli
yatırımlar, büyük oranda kısa vadeli iç ve dış kaynaklarla finanse edilmiştir. Kamunun ekonomideki
ağırlığı bütçe açıklarına yol açmış bu açıklann finansmanı da büyük ölçüde Merkez Bankası kaynakları ile
2
Piyasa Riski: Kur, faiz ve diğer risklerdir.