araştırma bülteni - Kavakçılık Araştırma Enstitüsü

advertisement
T.C.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
KAVAK ve HIZLI GELİŞEN ORMAN AĞAÇLARI
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ
ARAŞTIRMA BÜLTENİ
KARAKAVAK AĞAÇLANDIRMARI VE ZİRAİ ARA KÜLTÜR EKONOMİSİ
ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR
GİRİŞ
Odun kökenli orman ürünleri arz açığının
başlamış bulunduğu ve gerekli önlemler
alınmadığı takdirde yakın gelecekte ortaya
çıkacak darboğazın bütün işaretlerinin
belirginleştiği artık bilinmektedir.
Ulusal düzeydeki tam alan kavakçılığımızın
bugün ulaştığı boyutlar,bu darboğazın
önlenmesinde
güvenilir
bir
kaynak
niteliğindedir.
Bu kaynağın rasyonel işletilmesi ve çok
yönlü yararlanmaya sokulmasında daha
duyarlı politikaların saptanması ve ulusal
ekonomi içindeki etkinliğinin çağdaş
değerlendirme yöntemleriyle irdelenmesi
gerekli bulunmaktadır.
Orman varlığı yönünden çok fakir olan Orta
Anadolu ile Doğu ve Güney Doğu Anadolu
Bölgelerinde odun hammaddesinin temel
kaynağı olarak çok yaygın üretim alanı
bulunan ve yurdumuzda geleneksel olarak
yetiştirilen yerli karakavakların hemen
tamamı kırsal kesim yapı özelliklerine,göre
oluşan piyasada 7-20 cm orta çaptaki
yuvarlak odun olarak tüketildiğinden,
plantasyonlarda kısa idare süreli sık
dikimler uygulanmaktadır.
Yurdumuz kavak odunu üretiminin üçte
ikisi yerli karakavaklardan elde edilmekte,
bu üretimin % 40'ı Orta Anadolu
Bölgesinde yapılmaktadır.
YAPILAN ÇALIŞMALAR
Bölgedeki
tam
alan
karakavak
yetiştiriciliğinin bölgenin diğer seçilmiş
tarım ürünleri ile karşılaştırmalı olarak ülke
ekonomisi içindeki etkinliğini saptamak ve
buna
göre
özendirici
politikaların
yönlendirilmesine
katkıda
bulunmak
amacıyla, 37 ayrı arazi kullanım
seçeneğinde 7 değişik karlılık kriterine göre
analizler yapılmıştır. Bunlardan 4'ü, bu
üretim seçeneklerini üretici karlılığı
açısından irdeleyen bugünkü net değer
(BND),iç karlılık oranı (IKO),fayda/ masraf
oranı (F/M) ve yıllık net gelir (YNG)
kriterleridir. Diğer 3'ü ise, söz konusu
alternatif üretimleri ulusal ekonomi içindeki
etkinlikleri yönünden inceleyen, ulusal
geliri arttırma (katma değer) etkisi,
işlendirme (istihdam yaratma) etkisi ve
ödemeler dengesi üzerindeki etki (döviz
etkisi) kriterleridir.
Üretim seçeneklerini üretici karlılığı
açısından inceleyen analizlerde elma,
ayçiçeği ve fiğ yetiştiriciliği mevcut piyasa
koşullarında zarar eden, buğday, şeker
pancarı ve patates karsız tarım işletmeleri
olarak ortaya çıkmış, fasulye, soğan ve
kavun ise tarımsal üretimler içinde karlı
yatırımlar olarak belirmişlerdir. Fasulyede
iç karlılık oranı diğer tüm seçenekler içinde
çok yüksek bir değere (% 40. 18) ulaşmış:
buğdayda diğer bütün göstergelerin
olumsuzluğuna karşın iç karlılık oranı
yüksek (% 24.57) olmuştur. Elma tek başına
yetiştirildiğinde zarar eden bir yatırım
olmakla birlikte, ilk 7 yılda yonca ile
kombine edildiğinde düşük düzeyde de olsa
karlılığa geçmiştir.
Bu tarımsal üretimler 5 ayrı dikim
aralığındaki karakavak yetiştiriciliği ve
bunların çeşitli tarımsal üretimle ilk
yıllardaki
kombinasyonları
ile
karşılaştırıldığında, kavak yetiştiriciliğinin
daha karlı bir arazi kullanma alternatif
olduğunu
görüyoruz. Orta Anadolu
Bölgesinde karlı bir üretim seçeneği olan
karakavak
yetiştiriciliğinde
üreticinin
karlılığı, dikim aralıklarının azalmasıyla
artmakta; kavaklık altında ilk yıllarda
tarımsal üretim yapılması karlılık oranını
arttırmakta;bu artış en çok seyrek
dikimlerde meydana gelmektedir. En
yüksek karlılık değerleri 3 x 1 m karakavak
altında tarımsal üretim uygulamalarında
elde edilmektedir. Tek başına yem bitkisi
(fiğ) üretimi zarar eden bir tarım
işletmeciliği olmasına karşın, kavaklık
altında ilk üç yıl yem bitkisi üretiminde en
yüksek karlılık değerlerine ulaşmaktadır.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Sonuç kırsal özellik gösteren Orta Anadolu
Bölgesinde tarım işletmeleri ya zarar
etmekte
ya
çok
düşük
karlılıkta
çalışmaktadır. Buğday başta olmak üzere
çoğu tarım ürünlerinde ve hayvancılık alt
sektöründe de ülkemiz artık kendine yeterli
üretimden
uzaklaşmaktadır.
Odun
hammaddesi arz açığı hem ülke geneli, hem
bölge için tehlike işaretleri vermektedir.
Kavak dışındaki diğer tarımsal üretimler
için de üretimin arttırılması hedeflenmeli,
bu amaçla verim arttırıcı önlemler
alınmalı,nadasın kaldırılmasına, dolayısıyla
gizli işsizliğin azaltılmasına ve diğer
tarımsal girdilerin etkinliğinin artmasına
olanak sağlayan sulama konusu üzerinde
durulmalı, tarım alanları bu yolla
genişletilmelidir.
-------------------------------------------------Yıl: 1988-3, Teknik Bülten No:143,
İZMİT
Proje Lideri: Aydan ALANAY
Proje Yürütücüleri: Aydan ALANAY
Yazışma Adresi: Kavak ve Hızlı Gelişen
Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, P.K.:
93, 41140 İzmit,/KOCAELİ
Tel: (0 262) 3121135
Faks: (0 262) 3121137
E-posta: [email protected]
http://web.ogm.gov.tr/birimler/arastirma/ka
vakcilik/
Download